Truyện ngụ ngôn La Fontaine tròn 350 tuổi

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

Gà đẻ trứng vàng, Con quạ và con cáo, Thả mồi bắt bóng, Chuột tỉnh và chuột đồng ….. hầu hết các học sinh tiểu học đều đã từng đọc qua truyện ngụ ngôn của La Fontaine. Năm 2018 đánh dấu đúng 350 năm ngày phát hành bộ truyện ngụ ngôn ‘‘Fables’’. Bao gồm tổng cộng ba quyển, tập đầu tiên đã được xuất bản vào năm 1668.

Hơn ba thế kỷ sau ngày Jean de La Fontaine qua đời (1621-1695), tác phẩm của ông vẫn được in một cách đều đặn, được giảng dạy trong các trường học ở Pháp. Theo một cuộc thăm dò gần đây do cơ quan GfK (với phương châm Growth from Knowledge) thực hiện, La Fontaine nằm trong số các tác giả thu hút được nhiều tầng lớp độc giả, từ thế hệ này qua thế hệ khác. Tính trung bình, hàng năm có khoảng 100.000 tập truyện ngụ ngôn được bán ở Pháp. Trong số các tác giả được đưa vào sách giáo khoa, ông đứng hàng thứ ba, sau Molière và Victor Hugo.

Chỉ có điều là Molière hay Victor Hugo có rất nhiều tác phẩm được giảng dạy, trong khi Jean de La Fontaine chỉ có một quyển sách duy nhất được đưa vào chương trình sư phạm. Số liệu sách bán hàng năm cũng chỉ liên quan tới nước Pháp, trong khi Truyện ngụ ngôn của La Fontaine từng được dịch sang hàng chục thứ tiếng kể cả trong tiếng Việt. Bản dịch tiếng Việt đầu tiên là của cụ Nguyễn Văn Vĩnh, xuất bản vào năm 1916. Thời nay đa phần bộ truyện ngụ ngôn La Fontaine được in thành truyện thiếu nhi đi kèm với tranh vẽ hay ảnh minh họa.

Truyền thống minh hoạ truyện ngụ ngôn đã có từ giữa thế kỷ XVIII, sau khi tác giả La Fontaine qua đời. Phiên bản nổi tiếng nhất là của bà Diane de Selliers (nhà xuất bản Dessaint & Saillant & Durant 1755-1759) tập hợp 250 câu chuyện ngụ ngôn, được minh họa bằng các bức tranh khắc của họa sĩ Jean-Baptiste Oudry. Ấn bản này nằm trong số các bộ sách quý hiếm, được giới sưu tầm săn lùng qua các cuộc bán đấu giá tại Drouot hay là Artcurial …..

Theo nhà văn Erick Orsenna, thành viên Hàn Lâm Viện Pháp và cũng là tác giả quyển tiểu sử về La Fontaine, truyện ngụ ngôn có nhiều bài học qúy báu, nhờ chiều sâu của ý nghĩa mà vượt năm tháng thời gian. Thể loại ngụ ngôn đã có từ thời xa xưa, tác giả Ésope thời Hy Lạp cổ đại (thế kỷ thứ VI trước công nguyên) đã từng nổi tiếng nhờ các mẫu chuyện ngụ ngôn truyền khẩu.

Nhà thơ La Fontaine đã gợi hứng nhiều từ bậc thầy Ésope, nhưng khi ông tập hợp lại các mẫu chuyện ngụ ngôn, thay vì sáng tác theo văn xuôi, ông lại chọn thể thơ có vần điệu, nhờ vậy mà nội dung lại càng dễ nhớ. Trong số những câu chuyện quen thuộc nhất đối với người Pháp có Con thỏ và con rùa, Con quạ và con cáo, Con ve và con kiến. Nhưng bên cạnh đó còn có hàng loạt câu chuyện khác như Nồi đất và nồi đồng, Chồn sa vựa thóc, Sói giả làm người chăn cừu …..

Theo nhà văn Marc Fumoreli, chuyên gia nghiên cứu về La Fontaine, truyện ngụ ngôn thời nào cũng thích hợp, vì nó phản ánh luân lý của con người, đạo đức trong xã hội. Điều đó giải thích vì sao truyện ngụ ngôn đã được giảng dạy ngay từ đầu thế kỷ XVIII trong các trường Dòng Tên, sau đó được phổ biến trong sách giáo khoa từ năm 1870. Tuy nhiên, theo ông sự ‘‘rèn luyện nhân cách’’ ấy cũng cần có sự chừng mực cân nhắc, để không trở thành rập khuôn giáo điều, điều mà nhà văn Jean-Jacques Rousseau từng nhắc đến lúc sinh tiền.

Nếu còn sống, hẳn chắc tác giả La Fontaine sẽ rất ngạc nhiên khi chứng kiến nhiều câu nói của ông đã đi vào ngôn ngữ của đời sống hằng ngày. Đó là trường hợp của những câu nói như : “Ventre affamé n’a pas d’oreille” (Bụng đói thì tai điếc), “La raison du plus fort est toujours la meilleure” (Mạnh được yếu thua, ưu thắng liệt bại), “L’avarice perd tout en voulant tout gagner” (Tham thì thâm), “Petit à petit l’oiseau fait son nid” (Kiến tha lâu đầy tổ). “Patience et longueur de temps font plus que force ni que rage. ” (Hữu chí giả sự cánh thành, bền chí nhất quyết sẽ thành công) …..

Đôi khi, người Pháp dùng rất nhiều thành ngữ mà không biết đó là những câu thơ trích từ truyện ngụ ngôn của La Fontaine. Điều đó là món quà quý báu đối với một tác giả, đôi khi còn có giá trị hơn cả hàng ngàn quyển sách được bán hàng năm, khi danh ngôn của La Fontaine vẫn lưu truyền cho muôn đời sau.

(Theo RFI)

Tiêu đề: Jean de La Fontaine Sun 14 Oct 2018, 10:13

Tiểu sử Jean de La Fontaine

Jean de La Fontaine (1621-1695) là một nhà thơ ngụ ngôn và nhà thơ cổ điển nổi tiếng của Pháp, những bài thơ của ông được biết đến rất rộng rãi vào thế kỷ XVII. Theo Gustave Flaubert, ông là nhà thơ Pháp duy nhất hiểu và làm chủ những kết cấu tinh vi trong của ngôn ngữ Pháp trước Victor Hugo.

Truyện ngụ ngôn La Fontaine tròn 350 tuổi Lafont10

La Fontaine sinh ngày 8 tháng 7 năm 1621 tại Château-Thierry trong một gia đình tiểu quý tộc, là con một người quản lý rừng. Mẹ mất sớm, ông thừa hưởng sự giáo dục tự do và sâu rộng của cha, từ bé ông đã sống giữa thiên nhiên, yêu cảnh rừng núi và thú rừng hoang dã.

Có rất ít thông tin về những năm tháng học tập của La Fontaine. Người ta chỉ biết rằng ông đã học tại trường Cao đẳng ở Château-Thierry cho đến năm thứ ba, nơi ông ta đã học tiếng La tinh. Năm 1641, ông tham gia vào tu hội Oratoire, nhưng đến năm 1642 ông đã ra khỏi hội tôn giáo này. Ông tiếp tục học chuyên về luật và tham gia thường xuyên vào hội những nhà thơ trẻ Kỵ sĩ bàn tròn, nơi mà ông đã gặp Pellisson, François Charpentier, Tallemant des Réaux. Năm 1649 ông đã lấy được bằng luật sư tại quốc hộ Paris.

Sau thời niên thiếu êm đềm, La Fontaine lại nối nghiệp cha làm quản lý rừng, một công việc nhàn hạ khiến ông có nhiều thời giờ để la cà các khách thính văn chương và đọc các tác giả hiện đại lẫn cổ điển, và ông đã coi các tác giả cổ điển là những khuôn mẫu để viết những bài thơ ngụ ngôn bất hủ của ông.

Năm 1664, La Fontaine chia sẻ thời gian làm việc của mình giữa Paris và Château-Thierry. Vào thời kỳ này, La Fontaine thực hiện những bước đầu tiên vào văn học bằng một câu chuyện hoang đường Xử bắn Arioste. Việc này đã tạo nên một cuộc tranh luận văn học, cuộc tranh luận về sự tự do có thể làm phát triển lối kể chuyện theo kiểu hoang đường.

Vào năm 1665 La Fontaine trở nên nổi tiếng khi cho ra đời hai tập truyện ngắn, những truyện ngắn rất dễ thương và rất phóng túng bằng một thể thơ tự do. Năm 1668 ông cho ra đời những bài thơ ngụ ngôn răn đời đầu tiên rất được người đương thời yêu thích đón nhận.

Năm 1669, La Fontaine đã đóng góp thêm một thể loại mới bằng việc cho xuất bản cuốn tiểu thuyết Tình yêu của Psyché và chàng trai trẻ, một sự hoà trộn giữa văn xuôi và thơ, một câu chuyện huyền thoại.

Năm 1672 sau cái chết của công tước Orléans, La Fontaine gặp khó khăn về tài chính và đã ở nhờ tại nhà của Marguerite de La Sablière từ năm 1673. Nhờ có được sự bảo trợ, che chở của những người bạn giàu có, quyền thế như bà de La Sablière và hai vợ chồng ông d’Harvart, Le Fontaine cho ra đời được tất cả là ba tuyển tập gồm 12 tập thơ ngụ ngôn vào những năm 1668, 1678 và 1694. Các thơ ngụ ngôn này có nhiều nguồn gốc khác nhau vì La Fontaine chịu ảnh hưởng các tác giả cổ Hy-La như Esope và Phèdre, mà ông đã bắt chước một cách thật độc đáo.

La Fontaine thành công rất lớn, nhưng cũng có những thành công gây xì-căng-đan, như các truyện ngắn của ông đã được viết một cách cực kỳ phóng đãng, nên bị cấm lưu hành nhưng vẫn được bán rất chạy một cách lén lút.

La Fontaine được coi là một tác giả viết nhiều thể văn khác nhau, kể cả văn chương tôn giáo, nhưng người đời sau chỉ biết đến ông qua những thơ ngụ ngôn và những truyện ngắn. Ông không được lòng vua Louis XIV và tể tướng Colbert vì quá thân thiết với chỉ huy cảnh sát Fouquet, kẻ chống đối họ. Song ông đã khôn khéo lấy lại được phần nào cảm tình của nhà vua và lại được ra vào nơi cung đình. Năm 1674, ông được vào khách thính của bà de Montespan, nơi qua lại của đủ loại văn nhân thi sĩ đương thời. Năm 1683, ông được bầu vào Viện hàn lâm, mặc dù trước đó Louis XIV và Colbert đã bác bỏ không cho vào. Về cuối đời ông quay sang viết lách về các đề tài tôn giáo; năm 1692, ông ngã bệnh nặng và hứa sẽ không bao giờ viết những truyện phóng đãng nữa, và dành những ngày giờ còn lại để viết những sách kính Chúa yêu người.

Sau khi bà de La Sablière qua đời năm 1693, La Fontaine dọn về sinh sống với gia đình d’Harvart. Năm 1694 ông cho ấn hành tập thơ ngụ ngôn cuối cùng và qua đời tại gia đình d’Harvart vào mùa xuân năm 1695.

Chính cuộc sống chan hoà với thiên nhiên, gần gũi với người dân thường đã khiến cho thơ văn của ông giàu tính dân gian, giàu chất thơ của cuộc sống và sự tinh tế, sinh động khi ông miêu tả thiên nhiên hay viết về các loài thú, loài cây, cũng như thể hiện lòng nhân ái bao la của ông đối với người nghèo. Ông có kiến thức uyên bác về cả thiên nhiên và xã hội, giao thiệp rộng rãi với giới trí thức tự do, sống phóng túng, không thích gần gũi cung đình như nhiều nhà văn cổ điển khác.

La Fontaine có nhiều bài thơ nổi tiếng: Ve và kiến, Quạ và cáo, Sói và cừu non, Thần chết và lão tiều phu, Con cáo và giàn nho, Gà trống và cáo, Ông già và các con, Gà đẻ trứng vàng, Thỏ và rùa, Thả mồi bắt bóng, Đám ma sư tử, Hội đồng chuột... Chúng đã trở thành điển hình cho các tính cách và các tình huống của cuộc sống.

Xã hội loài vật trong ngụ ngôn tượng trưng cho xã hội Pháp thời đại La Fontaine sống, với các cung bậc, tầng lớp, những mâu thuẫn bộc lộ bản chất của xã hội đó: từ những người thấp cổ bé họng đến những vị quyền cao chức trọng.

La Fontaine là một trong những nhà văn và thi nhân độc đáo của thế kỷ XVII. Ông mượn những đề tài cổ điển, nhưng đã viết lại bằng một cách khác rất đặc sắc ít ai bì kịp. Ông dùng hình ảnh loài vật giỏi như một nhà thiên nhiên học; qua hình ảnh loài vật, ông đã biến thơ ngụ ngôn của ông thành một thứ "hài kịch có cả trăm màn khác nhau", qua đó mô tả tất cả mọi tình cảm, mọi đam mê, mọi hoàn cảnh và mọi ngành nghề của con người.

La Fontaine trở thành nhà văn quen thuộc của mọi lứa tuổi, mọi thời đại, và ngày nay thơ ông vẫn giữ nguyên giá trị thời sự sâu sắc.

Hơn một thế kỷ đã trôi qua, kể từ năm 1907, bài thơ ngụ ngôn của La Fontaine Con ve và con kiến lần đầu tiên được Nguyễn Văn Vĩnh dịch ra tiếng Việt đăng trên Đại Nam đăng cổ tùng báo, thơ ngụ ngôn La Fontaine được phổ biến sâu rộng trong bạn đọc Việt Nam, và sau đó được đưa vào chương trình học tập ở nhà trường phổ thông, góp phần vào việc giáo dục nhân cách cho các thế hệ trẻ.

Tuy nhiên, việc giới thiệu và phổ biến các bài thơ ngụ ngôn của nhà thơ cổ điển Pháp nổi tiếng này vẫn còn chưa thành hệ thống và còn nhiều hạn chế.

Tác phẩm đã dịch ra tiếng Việt:
- Ngụ ngôn chọn lọc La Fontaine (nhiều người dịch, NXB Văn học, 1985, 1993)
- Ngụ ngôn La Fontaine (Nguyễn Văn Vĩnh dịch, NXB Văn học, 1994, 1999, 2001, 2004)
- Ngụ ngôn La Fontaine - 2 tập (Lê Trọng Bổng dịch, NXB Thế giới, 1997, 2003)
- Truyện ngụ ngôn La Phôngten (Nguyễn Văn Qua dịch, NXB Kim Đồng 1997, NXB Văn hoá thông tin 2004, NXB Lao động 2007)
- Thơ ngụ ngôn La Fontaine - 2 tập (Nguyễn Trinh Vực dịch, NXB Giáo dục, 1999)
- Ngụ ngôn La Fontaine (nhiều người dịch, NXB Mỹ thuật, 2008)

(Nguồn: Thi Viện)

Tiêu đề: Ve và kiến Mon 15 Oct 2018, 07:08

Truyện ngụ ngôn La Fontaine tròn 350 tuổi Lafont12

Minh hoạ của Willy Aractingi

La cigale et la fourmi

La cigale, ayant chanté
Tout l'été,
Se trouva fort dépourvue
Quand la bise fut venue:
Pas un seul petit morceau
De mouche ou de vermisseau.
Elle alla crier famine
Chez la fourmi sa voisine,
La priant de lui prêter
Quelque grain pour subsister
Jusqu'à la saison nouvelle.
"Je vous paierai, lui dit-elle,
Avant l'août, foi d'animal,
Intérêt et principal."
La Fourmi n'est pas prêteuse:
C'est là son moindre défaut.
"Que faisiez-vous au temps chaud?
Dit-elle à cette emprunteuse.
- Nuit et jour à tout venant
Je chantais, ne vous déplaise.
- Vous chantiez? j'en suis fort aise:
Eh bien! dansez maintenant."

Jean de La Fontaine

Bản dịch của Nguyễn Văn Vĩnh

Con ve và con kiến

Trên cây có một con Ve
Hát hết mùa hè, mùa lạnh kiết so
Âu là đành phận đem đầu
Chạy sang chị Kiến kêu cầu lân bang
Nhờ bà hàng xóm lòng thương
Cho vay dăm hột thóc lương trợ thì
Khi nào hết lạnh sang hè
Lại xin đem nốt lãi lời phân minh
Nhược bà có bụng nghi tình
Xin thề giời, phật chứng minh việc này
Kiến bà tính ghét mượn vay
Trong nghìn thói độc thói này nhỏ nhen
Lắc đầu rồi lại còn chèn
Lúc trời nắng ráo anh em làm gì?
Ve rằng tôi ngâm phú thi
Đêm ngày nhai nhải, cái gì cũng ngâm
Kiến bà chúa tệ độc tâm
Đáp rằng xưa hát, nhảy đầm nay coi!

Đây là bản chuyển ngữ sang tiếng Việt đầu tiên của thơ ngụ ngôn La Fontaine được đăng trên Đại Nam đăng cổ tùng báo vào năm 1907.

Ve sầu kêu ve ve
Suốt mùa hè
Đến kỳ gió bấc thổi
Nguồn cơn thật bối rối
Một miếng cũng chẳng còn
Ruồi bọ không một con
Vác miệng chịu khúm núm
Sang chị Kiến hàng xóm
Xin cùng chị cho vay
Dăm ba hạt qua ngày
Từ nay sang tháng hạ
Em lại xin đem trả
Trước thu, thề đất trời!
Xin đủ cả vốn lời
Tính Kiến ghét vay cậy
Thói ấy chẳng hề chi
Nắng ráo chú làm gì?
Kiến hỏi Ve như vậy
Ve rằng: Luôn đêm ngày
Tôi hát, thiệt gì bác!
Kiến rằng: Xưa chú hát
Nay thử múa coi đây

Bản dịch này được Nguyễn Văn Vĩnh sửa lại và đăng trên Đông Dương tạp chí vào năm 1914, có nghĩa là 7 năm sau bản dịch đầu tiên của ông theo thể thơ lục bát đăng báo vào năm 1907.

(nguồn: Thi Viện)

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

Truyện ngụ ngôn La Fontaine tròn 350 tuổi Lafont13

Ành minh hoạ

La ligue des Rats
Qui dès longtemps la guettait au passage.
Que faire en cet état? Elle, prudente et sage,
Consulte son Voisin: c'était un maître Rat,
Dont la rateuse Seigneurie
Était logée en bonne Hôtellerie,
Et qui cent fois était vanté, dit−on,
De ne craindre de chat ou chatte
Ni coup de dent, ni coup de patte.
" Dame Souris, lui dit ce Fanfaron,
Ma foi, quoi que je fasse,
Seul, je ne puis chasser le Chat qui vous menace:
Mais assemblant tous les Rats d'alentour,
Je lui pourrai jouer d'un mauvais tour."
La Souris fait une humble révérence;
Et le Rat court en diligence
À l'office, qu'on nomme autrement la dépense,
Où maints Rats assemblés
Faisaient, aux frais de l'Hôte, une entière bombance.
Il arrive, les sens troublés,
Et les poumons tout essoufflés.
" Qu'avez−vous donc? lui dit un de ces Rats; parlez.
− En deux mots, répond−il, ce qui fait mon voyage,
C'est qu'il faut promptement secourir la Souris;
Car Raminagrobis
Fait en tous lieux un étrange ravage.
Ce Chat, le plus diable des Chats.
S'il manque de Souris, voudra manger des Rats."
Chacun dit : " Il est vrai. Sus ! sus ! Courons aux armes ! "
Quelques Rates, dit−on, répandirent des larmes.
N'importe, rien n'arrête un si noble projet :
Chacun se met en équipage ;
Chacun met dans son sac un morceau de fromage;
Chacun promet enfin de risquer le paquet.
Ils allaient tous comme à la fête,
L'esprit content, le coeur joyeux.
Cependant le Chat, plus fin qu'eux,
Tenait déjà la Souris par la tête.
Ils s'avancèrent à grands pas
Pour secourir leur bonne Amie:
Mais le Chat, qui n'en démord pas,
Gronde et marche au−devant de la troupe ennemie.
À ce bruit, nos très prudents Rats,
Craignant mauvaise destinée,
Font, sans pousser plus loin leur prétendu fracas,
Une retraite fortunée.
Chaque Rat rentre dans son trou;
Et si quelqu'un en sort, gare encor le Matou!

Jean de La Fontaine

Đây là bài thơ không được tuyển tập của La Fontaine, được xuất bản năm 1692 trong Tập 13.

Bản dịch của Huỳnh Lý:

Chuột Nhắt sợ nhất ông Mèo
Rình đường núp ngõ chực khều cô ta
Khôn ngoan và tính phòng xa
Vẫn mưu tướng Cống, lần gia, con dòng
Có dinh cơ ở trong khách sạn
Hàng trăm lần Cống vẫn oang oang
Rằng yêng hùng ngự một phương
Nanh dài, vuốt nhọn coi dường trò chơi
"Cô nương ạ, ngặt vì có một
Tướng quân mà bộ tốt thì không
Cách chi đuổi đánh khỏi vùng
Cái tên giặc làm núng lòng cô nương?
Duy chỉ có một phương tuyệt diệu:
Cống quanh đây ra triệu tập về
Rồi xem Mãn tặc mặt ê"
Cô Nhắt bái biệt. Cống đi tức thời
Vào nhà bếp là nơi họ Cống
Lục nồi niêu ăn uống hả hê
Chủ nhà gánh hết khoản chi
Còn tướng Cống thở phì phì, hết hơi
"Đại ca có việc chi?", một hỏi
- Vắn tắt huynh xin nói: "đến đây
Để lo cứu Nhắt nhanh đi
Bởi chưng giặc Mãn vô nghì hung hăng
Giết chẳng kể lân bang, viễn xứ
Tay Mãn này quỷ sứ chính tông
Hết Nhắt, chư đệ đừng hòng
Mãn yêu tinh nể giống dòng Cống ta!"
Khắp xứ bếp reo to: "Phải đấy!
Sát! Sát! Thôi mau lấy gươm dao"
Vài chị Cống dạ nao nao
Khóc than kể lể thấp cao sự tình
Lệ nữ nhi, mộng công danh
Cái thân nam tử quang vinh làm đầu
Giáp, đai chiến sĩ sắm mau
Lại khoanh phó mát nhét sâu túi kềnh
Các chú nguyện lộ thiên bày trận
Phơi phới lòng không bận âu lo
Vui như trảy hội, chơi hồ
Hỡi ôi!... Mãn tặc có thừa khôn ngoan
Vồ đầu Nhắt là phương cố hữu
Quân Cống lên toan cứu bạn chung
Nhưng kìa! Ông Mãn hào hùng
Phun, gào và cứ xông lên đón đầu
Cống quân nghĩ nhạy, suy mau:
Ba mươi sáu chước, chước đào là hơn
Xấu chi cuộc rút quân danh dự
Im trống kèn, thôi cứ chui hang
Đó là cách nhất an toàn
Bảo đừng lấp ló mà xoang vuốt Mèo

Ngụ ngôn La Phông Ten, NXB Giáo dục, 1996

(nguồn: Thi Viện)

Tổng số bài gửi : 10638 Registration date : 23/11/2007

Trà Mi đã viết:: Ành minh hoạ

La ligue des Rats
Qui dès longtemps la guettait au passage.
Que faire en cet état? Elle, prudente et sage,
Consulte son Voisin: c'était un maître Rat,
Dont la rateuse Seigneurie
Était logée en bonne Hôtellerie,
Et qui cent fois était vanté, dit−on,
De ne craindre de chat ou chatte
Ni coup de dent, ni coup de patte.
" Dame Souris, lui dit ce Fanfaron,
Ma foi, quoi que je fasse,
Seul, je ne puis chasser le Chat qui vous menace:
Mais assemblant tous les Rats d'alentour,
Je lui pourrai jouer d'un mauvais tour."
La Souris fait une humble révérence;
Et le Rat court en diligence
À l'office, qu'on nomme autrement la dépense,
Où maints Rats assemblés
Faisaient, aux frais de l'Hôte, une entière bombance.
Il arrive, les sens troublés,
Et les poumons tout essoufflés.
" Qu'avez−vous donc? lui dit un de ces Rats; parlez.
− En deux mots, répond−il, ce qui fait mon voyage,
C'est qu'il faut promptement secourir la Souris;
Car Raminagrobis
Fait en tous lieux un étrange ravage.
Ce Chat, le plus diable des Chats.
S'il manque de Souris, voudra manger des Rats."
Chacun dit : " Il est vrai. Sus ! sus ! Courons aux armes ! "
Quelques Rates, dit−on, répandirent des larmes.
N'importe, rien n'arrête un si noble projet :
Chacun se met en équipage ;
Chacun met dans son sac un morceau de fromage;
Chacun promet enfin de risquer le paquet.
Ils allaient tous comme à la fête,
L'esprit content, le coeur joyeux.
Cependant le Chat, plus fin qu'eux,
Tenait déjà la Souris par la tête.
Ils s'avancèrent à grands pas
Pour secourir leur bonne Amie:
Mais le Chat, qui n'en démord pas,
Gronde et marche au−devant de la troupe ennemie.
À ce bruit, nos très prudents Rats,
Craignant mauvaise destinée,
Font, sans pousser plus loin leur prétendu fracas,
Une retraite fortunée.
Chaque Rat rentre dans son trou;
Et si quelqu'un en sort, gare encor le Matou!

Jean de La Fontaine

Đây là bài thơ không được tuyển tập của La Fontaine, được xuất bản năm 1692 trong Tập 13.

Bản dịch của Huỳnh Lý:

Chuột Nhắt sợ nhất ông Mèo
Rình đường núp ngõ chực khều cô ta
Khôn ngoan và tính phòng xa
Vẫn mưu tướng Cống, lần gia, con dòng
Có dinh cơ ở trong khách sạn
Hàng trăm lần Cống vẫn oang oang
Rằng yêng hùng ngự một phương
Nanh dài, vuốt nhọn coi dường trò chơi
"Cô nương ạ, ngặt vì có một
Tướng quân mà bộ tốt thì không
Cách chi đuổi đánh khỏi vùng
Cái tên giặc làm núng lòng cô nương?
Duy chỉ có một phương tuyệt diệu:
Cống quanh đây ra triệu tập về
Rồi xem Mãn tặc mặt ê"
Cô Nhắt bái biệt. Cống đi tức thời
Vào nhà bếp là nơi họ Cống
Lục nồi niêu ăn uống hả hê
Chủ nhà gánh hết khoản chi
Còn tướng Cống thở phì phì, hết hơi
"Đại ca có việc chi?", một hỏi
- Vắn tắt huynh xin nói: "đến đây
Để lo cứu Nhắt nhanh đi
Bởi chưng giặc Mãn vô nghì hung hăng
Giết chẳng kể lân bang, viễn xứ
Tay Mãn này quỷ sứ chính tông
Hết Nhắt, chư đệ đừng hòng
Mãn yêu tinh nể giống dòng Cống ta!"
Khắp xứ bếp reo to: "Phải đấy!
Sát! Sát! Thôi mau lấy gươm dao"
Vài chị Cống dạ nao nao
Khóc than kể lể thấp cao sự tình
Lệ nữ nhi, mộng công danh
Cái thân nam tử quang vinh làm đầu
Giáp, đai chiến sĩ sắm mau
Lại khoanh phó mát nhét sâu túi kềnh
Các chú nguyện lộ thiên bày trận
Phơi phới lòng không bận âu lo
Vui như trảy hội, chơi hồ
Hỡi ôi!... Mãn tặc có thừa khôn ngoan
Vồ đầu Nhắt là phương cố hữu
Quân Cống lên toan cứu bạn chung
Nhưng kìa! Ông Mãn hào hùng
Phun, gào và cứ xông lên đón đầu
Cống quân nghĩ nhạy, suy mau:
Ba mươi sáu chước, chước đào là hơn
Xấu chi cuộc rút quân danh dự
Im trống kèn, thôi cứ chui hang
Đó là cách nhất an toàn
Bảo đừng lấp ló mà xoang vuốt Mèo

Ngụ ngôn La Phông Ten, NXB Giáo dục, 1996

(nguồn: Thi Viện)

Bản dịch của Huỳnh Lý đọc khó hiểu quá! Công nhận bản dịch bài Con ve và con kiến của Nguyễn Văn Vĩnh hay và sát nghĩa thật. applause

_________________________
Truyện ngụ ngôn La Fontaine tròn 350 tuổi Love10

Sông rồi cạn, núi rồi mòn
Thân về cát bụi, tình còn hư không

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

MẤY LỜI CỦA DỊCH-GIẢ

Tập dịch-văn này tôi làm ra kể đã lâu năm lắm rồi, khi còn ít tuổi, chưa làm văn bao giờ, mà đọc qua thơ La Fontaine cũng phải cảm hứng, chấp chảnh nên văn, tuy lắm câu văn còn lấc-cấc lắm, nhưng các bạn độc giả, cũng nhiều ông xét quá rộng cho là dụng công dịch là đúng. Đúng đây là đúng cái tinh thần, chứ không có nề gì những chữ « hổ » đổi làm « sư-tử », « cái gậy » đổi ra « con chó », khiến cho những người thắc mắc được một cuộc vui, ngồi soi bói từng câu từng chữ, mà kể được ra có ba bốn chữ dịch lầm.

Những chỗ sai lầm đó, trong bản in này cũng xin cứ để nguyên không dám chữa. Lại in thêm cả nguyên văn tiếng Pháp, cho ai nấy đều có thể khảo xét.

NGUYỄN VĂN VĨNH

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

CON VE VÀ CON KIẾN

Ve sầu kêu ve ve,
          Suốt mùa hè,
Đến kỳ gió bấc thổi,
Nguồn cơn thật bối-rối.
Một miếng cũng chẳng còn,
Ruồi bọ không một con.
Vác miệng chịu khúm-núm,
Sang chị Kiến hàng-xóm.
Xin cùng chị cho vay,
Dăm ba hạt qua ngày.
— Từ nay sang tháng hạ,
Em lại xin đem trả.
Trước thu, thề Đất Trời!
Xin đủ cả vốn lời.
Tính Kiến ghét vay cậy;
Thói ấy chẳng hề chi.
— Nắng ráo chú làm gì?
Kiến hỏi Ve như vậy.
Ve rằng:
          — Luôn đêm ngày,
Tôi hát, thiệt gì bác.
Kiến rằng:
          — Xưa chú hát!
Nay thử múa coi đây.

(NVV)

Truyện ngụ ngôn La Fontaine tròn 350 tuổi Nvvpag12

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

CON VE VÀ CON KIẾN

Trên cây có một con Ve
Hát hết mùa hè, mùa lạnh kiết so
Âu là đành phận đem đầu
Chạy sang chị Kiến kêu cầu lân bang
Nhờ bà hàng xóm lòng thương
Cho vay dăm hột thóc lương trợ thì
Khi nào hết lạnh sang hè
Lại xin đem nốt lãi lời phân minh
Nhược bà có bụng nghi tình
Xin thề giời, phật chứng minh việc này
Kiến bà tính ghét mượn vay
Trong nghìn thói độc thói này nhỏ nhen
Lắc đầu rồi lại còn chèn
Lúc trời nắng ráo anh em làm gì?
Ve rằng tôi ngâm phú thi
Đêm ngày nhai nhải, cái gì cũng ngâm
Kiến bà chúa tệ độc tâm
Đáp rằng xưa hát, nhảy đầm nay coi!

(NVV)

Đây là bản chuyển ngữ sang tiếng Việt đầu tiên của thơ ngụ ngôn La Fontaine được đăng trên Đại Nam đăng cổ tùng báo vào năm 1907.

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

CON CÁ NHỎ VÀ NGƯỜI ĐÁNH CÁ

Miễn là cá sống dưới hồ,
Cỏn-con cũng có ngày to kếch-xù.
Nhưng mà cá đã cắn cu (câu),
Thả ra tôi nghĩ còn ngu nào tầy!
Mỗi chốc câu lại được ngay,
Cá chép nọ lúc ngày còn nhỏ,
Mắc lưỡi câu anh nọ bên sông.
Người rằng:
— Thôi cũng là xong.
Chẳng chi cũng miếng ở trong đĩa đầy,
Sao bằng ta bỏ ngay vào rổ.
Cá chép con lại nỏ mồm kêu:
— Thân tôi phỏng được bao nhiêu.
Chẳng qua nửa miếng là nhiều chứ chi?
Xin ông đợi đến khi tôi lớn,
Tôi lại đây để đón ông câu.
Đắt tiền cũng có người thầu (mua).
Chẳng hơn cá oắt phải câu hàng nghìn.
Mà hồ dễ đã nên một đĩa,
Ăn chua mồm thấm-thía vào đâu.
Người rằng:
— Dầu chẳng thấm đâu,
Hỡi anh cá oắt ra mầu khôn-ngoan.
Thôi anh hãy khoan khoan lời tán,
Bữa chiều nay tạm rán ăn chơi.
Gà chuồng ai thả đuổi chơi,
Biết đâu cá nước chim trời mà tin.

(NVV)

Truyện ngụ ngôn La Fontaine tròn 350 tuổi Nvvpag13

» Ngụ Ngôn - De La Fontaine
» Câu Truyện Mơ Trong Giấc Mộng-Truyện ngắn Nhất Linh
» Truyền Thuyết Truyện Cổ
» Việt Sử Giai Thoại - Tập 1 - Nguyễn Khắc Thuần
» truyên kễ