VƯỜN CÂY ĐV II

1.001- MỒNG TƠI



MỒNG TƠI

Thân quấn, leo cao, mầu hung đỏ
Lá so le, mọng nước, phiến nguyên
Hoa xếp thành bông, màu tím nhạt
Làm rau ăn, chữa táo bón, vú sưng.

BXP

Sưu tập

Mồng tơi, Rau mồng tơi - Basella alba, chi Basella, Họ Basellaceae – họ Mồng tơi, Bộ Caryophyllales bộ Cẩm chướng

Mô tả: Cây thảo leo có thân quấn màu hung đỏ. Lá mọc so le, phiến nguyên và mọng nước. Hoa xếp thành bông, màu tím nhạt. Quả bế hình cầu hay hình trứng nằm trong bao hoa nạc tạo thành một quả giả màu tím sẫm.
Có hai thứ thường trồng: thứ hoa trắng tím, quả đen nhánh và thứ hoa trắng, quả trắng.
Nơi mọc: Loài cổ nhiệt đới, thường được trồng làm rau ăn. Thu hái cành lá quanh năm, thường dùng tươi.
Công dụng: Mồng tơi thường được dùng làm thức ăn như rau cho người bị táo bón, người đi đái ít và đỏ, phụ nữ đẻ xong ít sữa. Dùng tươi giã đắp sưng đau vú. Hạt dùng sắc lấy nước rửa chữa đau mắt. Còn dùng tán bột hoà với mật ong bôi lên mặt cho da mặt được mịn màng, hoặc dùng thoa trị rôm sẩy.

1.002- XƯƠNG RỒNG MŨI KHỈ





XƯƠNG RỒNG MŨI KHỈ

Thân hình cầu, em loài cỏ thấp
Có cạnh lồi, túm lông nhỏ, không gai
Bầu, ống bao hoa có lông len, vẩy nhọn
Quê Mêhicô, nhập Việt có hai loài.

BXP

Sưu tập

Xương rồng mũi khỉ - Astrophytum ornatum, chi Astrophytum, Họ Cactaceae – họ Xương rồng, Bộ Caryophyllales bộ Cẩm chướng

Mô tả: Thân hình cầu, có khi thấp, có cạnh lồi hay không, thường không gai, thường có những túm lông nhỏ; bầu và ống của bao hoa có lông len với những vẩy nhọn. Quả khô nhiều hay ít, mở hay không.
Nơi mọc: Có 6 loài đều ở Mêhicô. Việt Nam có nhập trồng 2 loài.

1.003- XƯƠNG RỒNG DƯA GANG









XƯƠNG RỒNG DƯA GANG

Cây nhỏ, nhánh nhiều, xếp dày thành bụi
Thân trụ, cao, màu lục bóng, có gai tơ
Hoa màu hồng điều, cánh thuôn, mọc đứng
Được nhập trồng ở thành phố Bác, Cần Thơ.

BXP

Sưu tập

Mô tả: Cây nhỏ, phân nhánh nhiều, xếp dày đặc thành bụi. Thân hình trụ, cao 30 - 50cm, trải ra nhiều hay ít trên mặt đất, màu lục bóng, chia cạnh ít thành những múi nhỏ dọc thân và có gai như những lông tơ.
Hoa mọc đứng, rất nhiều, có khi bao phủ gần hết cây, mỗi hoa có đường kính khoảng 4cm, màu hồng điều; cánh hoa thuôn đều, tròn ở đỉnh, xếp nhiều. Thân đơn, vòng; nhị màu vàng. Quả nhỏ, tròn, khô, có lông đen. Hoa nở vào dịp đầu xuân ( tháng 2 - 3 ).
Nơi mọc: Loài có nguồn gốc ở Achentina, được nhập trồng ở thành phố Cần Thơ và thành phố Hồ Chí Minh.
Công dụng: Cây chịu được khí hậu khô nóng. Ưa sáng, mọc khỏe. Nhân giống dễ dàng bằng cành giâm của các nhánh; có thể lai với xương rồng dưa ( Lobivia ) bằng cách ghép mắt.
Cây trồng làm cảnh trong chậu.

1.004- XƯƠNG RỒNG BẠC ĐẦU







XƯƠNG RỒNG BẠC ĐẦU

Thân dạng cột phủ gai dài mầu trắng
Lấy " Xương rồng ông lão" làm tên
Hoa nhỏ, cánh nhiều, màu đỏ tím
Từ Mêhicô về đất Việt nên duyên.

BXP

Sưu tập

Mô tả: Xương rồng bạc đầu, Xương rồng ông lão: Thân dạng cột cao 20 - 40cm ( ở nơi nguyên sản, có thể cao trên 6m, đường kính 30 - 40cm ), màu xanh xám, với 25 - 35 cạnh tù, lượn sóng, xếp sát nhau; gai dài màu trắng, dạng lông bờm ngựa, xoăn, những cái ở giữa ( 1 - 5 ) cứng hơn.
Hoa nhỏ, trên cuống mập cao đến 9cm; lá đài hơi có vẩy; cánh hoa nhiều, màu đỏ tím ở ngoài, màu nhạt gần trắng ở gần gốc; nhị có chỉ nhị màu tím. Quả mọng màu tím.
Nơi mọc: Loài cây của Mêhicô được nhập trồng ở thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Cần Thơ.
Công dụng: Cây chịu được nóng, khô; không chịu được độ ẩm cao của đất và không khí. Hoa nở về đêm.

1.005- XƯƠNG RỒNG TRỤ









XƯƠNG RỒNG TRỤ

Thân mọc đứng, nhánh phân, màu lục sẫm
Trên sống các cạnh tù có gai cứng, màu nâu
Hoa to, dài, phiến ngoài xanh, trong trắng
Quả mọng, đỏ. Cây trồng hàng rào.

BXP

Sưu tập

Mô tả: Thân mọc đứng, phân nhánh, màu lục sẫm, có khi hơi xanh mốc mốc lúc non, thường có 4 - 9 cạnh tù; trên sống các cạnh có những chùm gai to và nhỏ, cứng, màu nâu. Hoa to, dài đến 22cm, rộng 12cm, phiến hoa ngoài xanh, phiến trong trắng; nhị rất nhiều, bầu dưới với 12 - 15 đầu nhụy. Quả mọng, màu đỏ, bóng.
Ra hoa vào tháng 3 - 7, thường nở về đêm và sáng sớm, có quả tháng 9.
Nơi mọc: Loài của Nam Mỹ được nhập trồng ở các tỉnh phía Nam nước ta.
Công dụng: Cây chịu được khí hậu nóng, nhiều nắng, đất khô và thoát nước. Cây trồng làm hàng rào.

1.006- XƯƠNG RỒNG BÀ CÓ GAI





[ìmg]http://www.biologie.uni-regensburg.de/Botanik/Schoenfelder/kanaren/images/Opuntia_dillenii_tmb.jpg[/img]

XƯƠNG RỒNG BÀ CÓ GAI

Lá em hình vợt bóng bàn
Vốn là thân dẹp, núm mang gai dài
Quả hồng đậm, hoa vàng tươi
Nhựa cành chữa nhọt, nơi nơi có nhiều.

BXP

Sưu tập

Xương rồng bà có gai - Opuntia dillenii, chi Opuntia, Họ Cactaceae – họ Xương rồng, Bộ Caryophyllales bộ Cẩm chướng

Mô tả: Xương rồng bà có gai, Vợt gai, Tiên nhân chưởng: Cây nhỏ cao 0,5-2m; thân do các lông dẹp hình cái vợt bóng bàn dài 15-20cm, rộng 4-10cm; màu xanh nhạt, mang núm với 3-8 gai, gai to với sọc ngang, dài 1-4cm. Lá nhỏ dễ rụng. Hoa vàng rồi đỏ, to; phiến hoa nhiều, nhị nhiều với chỉ nhị hồng hay đỏ; bầu dưới. Quả mọng to 4-5cm, màu đỏ đậm.
Ra hoa quanh năm.
Nơi mọc: Gốc ở Mỹ châu nhiệt đới, được nhập trồng khoảng thế kỷ thứ 17, nay trở thành hoang dại, rất thông thường trên đất cát hoang dọc bờ biển.
Công dụng: Ở nước ta, dân gian dùng cành có nhựa chữa mụn nhọt, nhất là nhọt mủ, đầu đinh. Lấy một khúc cành xương rồng bà, cạo sạch gai, giã nát với lá ớt, lá Mồng tơi đem rịt vào chỗ sưng. Nếu có mủ mụn sẽ vỡ nhanh

1.007- QUỲNH HƯƠNG








QUỲNH HƯƠNG

Mệnh danh bà Chúa bóng đêm
Trắng trong, tinh khiết, dịu hiền, thiết tha
Nhị vàng cánh trắng nuột là
Diễm kiều mang một sắc hoa dâng đời.

BXP

Sưu tập

Quỳnh hương, Quỳnh trắng - Epiphyllum oxypetalum, chi Epiphyllum Quỳnh, Họ Cactaceae – họ Xương rồng, Bộ Caryophyllales bộ Cẩm chướng

Mô tả: Thân cây rộng và dẹp, rộng 1–5 cm, dày 3–5 mm, thường với các rìa tạo thùy. Hoa lớn, đường kính 8–16 cm, có màu từ trắng tới đỏ, nhiều cánh hoa.
Quả ăn được, tương tự như quả thanh long từ các loài trong các chi có họ hàng gần như Hylocereus, mặc dù quả của nó không to như vậy mà chỉ dài khoảng 3–4 cm.
Hoa có dạng hình giống kèn Trumpet. Hoa chỉ nở duy nhất một đêm vào khoảng tháng 6 hoặc tháng 7. Cánh hoa mỏng như lụa, bề mặt như phủ sáp nhưng lại rất mềm mại trong sắc trắng với nhị vàng đẹp lộng lẫy, cuống hoa được phủ lên một màu đỏ cam, với những chiếc gai nhỏ, ngắn. Đường kính hoa khoảng 10 cm và có thể đạt tối đa là 20 cm. Hoa có mùi hương thơm nhẹ nhàng thanh tao, nhưng lại không kém phần nồng nàn, quyến rũ làm thơm ngát cả một vùng không gian xung quanh. Trái hình bầu dục độ dài khoảng 8 cm . Khi hoa quỳnh nở, hoa không nở hết ngay mà từ từ hé nở để dần đạt đến kích thước tối đa, rồi sau đó các cánh hoa cụp dần và tàn lụi. Hoa nở vào khoảng 9 đến 10 giờ tối, và lại tàn rất nhanh vì thế hoa quỳnh càng trở nên hiếm.
Nơi mọc: Nguồn gốc từ Trung Mỹ.
Công dụng: Các loài quỳnh thường được trồng để làm cảnh và hoa nở về đêm nên được mệnh danh là nữ hoàng của bóng đêm

1.008- QUỲNH ĐỎ








QUỲNH ĐỎ

Cũng là "Bà chúa bóng đêm"
Nồng nàn hương sắc tình em dâng đời
Khác Quỳnh trắng, em đỏ tươi
Cây, hoa đều nhỏ, nhưng người quý yêu.

BXP

Sưu tập

Quỳnh đỏ - Epiphyllum ackemannii, chi Epiphyllum Quỳnh, Họ Cactaceae – họ Xương rồng, Bộ Caryophyllales bộ Cẩm chướng

Mô tả: cây nhỏ hơn Quỳnh trắng, hoa màu đỏ hoặc đỏ pha da cam, hoa cũng nhỏ hơn và không nhiều cánh bằng Quỳnh trắng.

1.009- QUỲNH KHÔNG HƯƠNG






QUỲNH KHÔNG HƯƠNG

Cũng là Quỳnh, nhưng hương em nồng hắc
Cánh hoa thưa, hẹp bản, dài hơn
Hoa cũng nhỏ, lá dài mũi mác
Quả to hồng, ăn được, không thơm.

BXP

Sưu tập

Quỳnh (không hương) - Epiphyllum strictum, chi Epiphyllum Quỳnh, Họ Cactaceae – họ Xương rồng, Bộ Caryophyllales bộ Cẩm chướng

Mô tả: Tương tự như Quỳnh trắng, hoa đẹp nhưng hương nồng. Cánh hoa hẹp hơn. Lá dài hình mũi mác.

1.010- NHẬT QUỲNH












NHẬT QUỲNH

Cha mẹ em Thanh long-Quỳnh trắng
Taọ nên em hình dáng Nhật quỳnh
Sắc đỏ, vàng, hồng thắm tuyết trinh
Lộng lẫy giữa thanh thiên bạch nhật

BXP

Sưu tập

Nhật Quỳnh Epiphyllum hybrids, chi Epiphyllum Quỳnh, Họ Cactaceae – họ Xương rồng, Bộ Caryophyllales bộ Cẩm chướng

Mô tả: Nhật Quỳnh là hoa lai giữa Quỳnh Hương và Thanh Long. Nếu như Quỳnh Hương màu trắng, nở một đêm, có hương thơm, thì Nhật Quỳnh có nhiều màu, không thơm, nở nhiều ngày chưa tàn. Nhật Quỳnh có hoa lớn, nở ban ngày .Có nhiều loại nhất:Trắng tuyền,Trắng viền vàng,Trắng gân đỏ,Đỏ ,Hồng phấn,Vàng nhạt,Vàng đậm,Tím cánh sen,Tím họng trắng và tím đậm.Ngoài ra ở Đà Lạt còn khoảng trên 10 giống nhật quỳnh được lai tạo và sưu tập do giới nghệ nhân làm ra để chơi mà không bán.
Công dụng: Cây cảnh đẹp.