Nguyễn Du

Tiêu đề: Tạp ngâm kỳ 3 Sat 27 Feb 2010, 04:33

Tạp ngâm kỳ 3

Mạc mạc thu quanh bát nguyệt thâm,
Mang mang thiên khí bán tình âm.
Thu phong cao trúc minh thiên lại,
Linh vũ hoàng hoa bố địa câm (kim).
Viễn tụ hàn xâm du tử mộng,
Trừng đảm thanh cộng chủ nhân tâm.
Xuất môn từ bộ khan thu sắc,
Bán tại giang đầu phong thụ lâm.

Dịch nghĩa

Tháng tám, cảnh thu già lặng lẽ, khí trời mênh mang, nửa râm, nửa nắng. Bụi trúc cao, gió thu thổi, tiếng sáo trời nổi lên. Hoa cúc sau trận mưa, rơi xuống như rắc vàng trên mặt đất. Khi lạnh ở rặng núi xa thấm vào giấc mộng người du tử. Nước đầm trong vắt như lòng chủ nhân. Ra cửa, bước thong thả, ngắm sắc thu, thấy một nửa ở trên giải rừng phong mé đầu sông.

Tạp ngâm kỳ 3
(Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Tháng tam thu sang nét đã già,
Bầu trời nửa sáng nửa như mờ.
Trúc reo trước gió trời khua sáo,
Cúc toả sau mưa vàng rắc hoa.
Núi lành lạnh hoá hồn mộng khách,
Đầm trong trong suốt tấm lòng ta.
Cửa ngoài dạo gót nhìn thu sắc,
Nửa gửi rừng phong ngọn nước xa.

_________________________
Nguyễn Du - Page 7 Signat21

Tiêu đề: Mạn hứng Sat 27 Feb 2010, 04:37

漫興

龍尾洲邊多白鷗，
藍江堂上有寒儒。
一生詞賦知無益，
滿架琴書徒自愚。
百歲為人悲瞬息，
暮年行樂惜須臾。
寧知異日西陵下，
能飲重陽一滴無。

Mạn hứng

Long Vĩ châu biên đa bạch âu,
Lam Giang đường thượng hữu hàn nho.
Nhất sinh từ phú tri vô ích,
Mãn giá cầm thư đồ tự ngu.
Bách tuế vi nhân bi thuấn tức,
Mộ niên hành lạc tích tu du.
Ninh tri dị nhật tây lăng hạ,
Năng ẩm trùng dương nhất trích vô?

Dịch nghĩa

Bên bãi Long Vĩ có nhiều chim âu trắng,
Trong ngôi nhà bên sông Lam có nhà nho nghèo.
Một đời chuyên về từ phú, biết là vô ích,
Sách đàn đầy giá, chỉ mình làm ngu mình.
Cuộc đời trăm năm, buồn thay, chỉ là chốc lát,
Đến tuổi già mới mua vui, tiếc quá ngắn ngủi.
Biết rồi đây, khi nằm xuống dười gò phía tây,
Tiết trùng dương đến, liệu có được giọt rượu nào không?

Cảm hứng lan man
(Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Long Vĩ bên bờ một đám cò,
Sông Lam trên bến, bác hàn nho.
Suố đời thơ phú ròng vô ích,
Đầy giá sách đàn chất mãi ngu.
Cuộc sống trăm năm coi mấy chốc,
Chuyện vui nuối cả tiếc từng giờ.
Phía tây bãi cỏ khi nằm xuống,
Chén rượu trùng dương ai tưới cho?

_________________________
Nguyễn Du - Page 7 Signat21

Tiêu đề: Dạ hành Sat 27 Feb 2010, 04:39

Dạ hành

Lão nạp an miên Hồng Lĩnh vân,
Phù âu tĩnh túc oán sa tân.
Nam minh tàn nguyệt phù thiên lý,
Cổ mạch hàn phong cộng nhất nhân.
Hắc dạ hà kỳ mê thất hiểu,
Bạch đầu vô lại chuyết tàng thân.
Bất sầu cửu lộ triêm y duệ,
Thả hỷ tu mi bất nhiếm trần.

Dịch nghĩa

Vị sư già ngon giấc trong mây núi Hồng, chim âu cũng nằm yên tên bãi cát ấm. Bóng trăng tàn dập dờn ngoài biển nam, xa ngàn dặm. Trên lỗi cũ, gió lạnh dồn cả vào một người, đêm tối mờ mịt, sao mãi chưa sáng. Già rồi, không nơi nương tựa, lại vụng bề náu thân. Không lo đi lâu dưới sương, áo ướt, hãy mừng râu mày chẳng nhuốm bụi.

Đi đêm
(Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Non Hồng ngon giấc vị sư già,
Cò trắng nằm yên bãi cát xa.
Biển rộng, trăng tà nghìn dặm thẳm,
Đường xưa gió lạnh một người qua.
Đêm đem tối mịt bao giờ sáng,
Đầu bạc thêm phiền vụng dấu ta.
Không ngại sương dầm lâu ướt áo,
Râu mày mừng nỗi bụi không pha.

_________________________
Nguyễn Du - Page 7 Signat21

Tiêu đề: Đạo ý Sat 27 Feb 2010, 22:14

道意

明月照古井，
井水無波濤。
不被人牽扯，
此心終不搖。
縱被人牽扯，
一搖還復止。
湛湛一片心，
明月古井水。

Đạo ý

Minh nguyệt chiếu cổ tỉnh,
Tỉnh thuỷ vô ba đào.
Bất bị nhân khiên xả,
Thử tâm chung bất dao.
Túng bị nhân khiên xã,
Nhất dao hoàn phục chỉ.
Trạm trạm nhất phiến tâm,
Minh nguyệt cổ tỉnh thuỷ.

Dịch nghĩa

Trăng sáng chiếu giếng xưa,
Nước giếng không nổi sóng.
Không bị người khuấy lên,
Lòng này không xao động.
Dù bị khuấy lên,
Dao động một lúc lại lặng ngay.
Tấm lòng trong vằng vặc,
Như ánh trăng sáng chiếu giếng nước năm xưa.

Tác giả tự ví lòng mình như nước trong giếng cổ, thanh trong, yên tĩnh, một vầng trăng sáng chiếu vào.

Nói ý mình
(Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Trăng sáng rọi giếng xưa,
Nước giếng không gợn sóng.
Không có người khuấy lên,
Lòng này không xao động.
Dù có người khuấy lên
Động qua, lặng rất chóng.
Trong vắt một tấm lòng,
Giếng xưa trăng rọi bóng.

_________________________
Nguyễn Du - Page 7 Signat21

Tiêu đề: Điếu La Thành ca giả Sat 27 Feb 2010, 22:19

吊羅城歌者

一枝濃艷下蓬瀛，
春色嫣然動六城。
天下何人憐薄命，
塚中應自悔浮生。
胭脂不洗生前障，
風月空留死後名。
想是人間無識趣，
九泉去伴柳耆卿。

Điếu La Thành ca giả

Nhất chi nùng diễm há Bồng Doanh,
Xuân sắc yên nhiên động lục thành.
Thiên hạ hà nhân liên bạc mệnh ?
Trủng trung ưng tự hối phù sinh.
Yên chi bất tẩy sinh tiền chướng
Phong nguyệt không lưu tử hậu danh.
Tưởng thị nhân gian vô thức thú,
Cửu tuyền khứ bạn Liễu Kỳ Khanh.

Chú thích:
Bồng Doanh: Bồng Đảo và Doanh Châu, tương truyền là hai đảo tiên. Ở đây ý chỉ cõi tiên.
Liễu Kỳ Khanh: Tức Liễu Vĩnh (987-1053), một từ nhân nổi tiếng đời Tống, thường tới xóm kỹ nữ. Sau ông lưu lạc chết trong cảnh túng kiết, được chị em xóm Bình Khang góp tiền mai táng và tổ chức ngày viếng.

Viếng ca nữ đất La Thành
(Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Non bồng sa xuống một cành xinh,
Sắc đẹp màu xuân nức sáu thành.
Cõi thế ai người thương bạc mệnh?
Dưới mồ riêng hối kiếp phù sinh.
Phấn son lúc sống chưa rồi nợ,
Trăng gió đời sau luống để danh.
Ý hẳn trần gian không kẻ biết,
Suối vàng đánh bạn với Kỳ Khanh.

_________________________
Nguyễn Du - Page 7 Signat21

Tiêu đề: Ninh Công thành Sat 27 Feb 2010, 22:22

寧公城

獨上高山眼界新，
英雄往事掛江津。
一城上下盡喬木，
十里威風見古人。
此地北南歸一軸，
當時井燥駐三軍。
十年未泄男兒恨，
彈劍長歌對白雲。

Ninh Công thành

Độc thướng cao sơn nhãn giới tân,
Anh hùng vãng sự quải giang tân.
Nhất thành thượng hạ tận kiều mộc,
Thập lý uy phong kiến cổ nhân.
Thử địa bắc nam quy cổ trục,
Đương thì tỉnh táo trú tam quân.
Thập niên vị tiết nam nhi hận,
Đàn kiếm trường ca đối bạch vân.

Dịch nghĩa

Một mình trèo lên núi cao, tầm mắt mới hắn,
Chuyện cũ của người anh hùng vẫn còn, như bức họa treo nơi bến sông.
Trên thành, dưới thành, cây cao tầng tầng lớp lớp,
Nhìn xa mười dặm vẫn thấy oai phong người xưa.
Nơi đây từng là cái trục giữa nam, bắc,
Thưở ấy có giếng có bếp làm nơi đóng quân.
Suốt mười năm, ta chưa rửa được mối hận của nam nhi,
Hãy gõ nhịp vào gươm mà ca hát trước chòm mây trắng!

Thành Ông Ninh
(Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Non cao trước mắt cảnh trưng bày,
Chuyện cũ anh hùng bến nước đây.
Mười dặm oai phong hào kiệt trước,
Một thành trên dưới cối cây đầy.
Nơi đây một mối bắc nam hợp,
Thủa ấy ba quân bếp giếng xây.
Hận trẻ mười năm chưa rửa được,
Hát ngao vỗ kiếm dưới chòm mây.

_________________________
Nguyễn Du - Page 7 Signat21

Tiêu đề: Ký hữu (II) Mon 01 Mar 2010, 04:29

Làm quan ở Bắc Hà (1802-1804)

Ký hữu (II)

寄友

鴻山山月一輪明
千里長安此夜情
太璞不全眞面目
一州何事小功名
有生不帶公侯骨
無死終尋豕鹿盟
羨殺北窗高臥者
平居無事到虛靈

Ký hữu (II)

Hồng Sơn sơn nguyệt nhất luân minh,
Thiên lý Trường An thử dạ tình.
Thái phác bất toàn chân diện mục,
Nhất châu hà sự tiểu công danh.
Hữu sinh bất đái công hầu cốt,
Vô tử chung tầm thỉ lộc minh.
Tiễn sát bắc song cao ngoạ giả,
Bình cư vô sự đáo hư linh.

Chú thích:
Trường An: Tức Thăng Long.
Thái phác: Viên ngọc còn ở trong đá, chưa mài dũa. Sách Chiến Quốc chép: Vua Tề mời Nhan Xúc vào cung để trọng dụng. Xúc từ chối nói: "Ngọc sinh ở đá trên núi, nếu đem phá ra mà lấy dùng, không phải không quý giá, nhưng bản chất không còn nguyên vẹn. Kẻ sĩ sanh ra nơi đồng nội, nếu được dùng cho bổng lộc, không phải không hiển vinh, nhưng hình thái tinh thần không được trọn vẹn".
thỉ lộc: Thỉ là heo rừng, lộc là hươu nai.
bắc song: Đào Tiềm, một cao hiền đời Tấn, có câu: "Tiết tháng năm tháng sáu, nằm nơi cửa sổ phía bắc, gió mát thoảng đến, tự coi như người đời Hi Hoàng".
hư linh: Cũng như tâm linh. Cõi lòng trong sạch và trống trơn không chút bận đến thế sự.

Dịch nghĩa:

Đêm nay trên núi Hồng Lĩnh, trăng sáng vằng vạc,
Ở Trường An xa ngàn dặm, tâm tình tôi thật ngao ngán.
Tôi như viên ngọc trong đá không giữ vẹn được mặt thật,
Chút công danh nho nhỏ ở một châu có đáng gì?
Sinh ra vốn chẳng mang sẵn cốt công hầu, chưa chết,
Nhất định có ngày lại làm bạn với hươu nai.
Rất thèm được như bạn được nằm khểnh bên cửa sổ phía bắc,
Thảng thích chẳng có gì bận đến tâm linh.

Bài này tác giả gửi cho bạn ở Hồng Sơn (núi Hồng), khi ra Tràng An làm quan cùng nhà Nguyễn.

Gửi bạn (II)
(Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Đêm nay ngàn Hống bóng trăng soi,
Nghìn dặm Trường An một khúc nhôi.
Ngọc mộc đã không toàn mặt thật,
Châu xoàng chi bỏ bận danh hời?
Công hầu tướng đó ai mang sẵn,
Hươu lợn ta còn sẽ kết chơi.
Thèm được như người nằm cửa bắc,
Lâng lâng lòng chẳng bận chi đời.

Gửi bạn (II)
Bản dịch của Quách Tấn

Đêm nay ngàn Hống bóng trăng thanh,
Nghìn dặm Tràng An một mảnh tình.
Ngọc phác không gìn nguyên diện mục,
Thân đời khéo buộc nẻo công danh!
Công hầu cốt ấy đâu sanh sẵn,
Hươu vượn duyên kia quyết để dành.
Thong thả kìa ai song bắc tựa,
Chuyện ngoài chẳng chút bợn hư linh.

_________________________
Nguyễn Du - Page 7 Signat21

Tiêu đề: Sơ nguyệt Mon 01 Mar 2010, 04:32

Sơ nguyệt

Hấp đắc dương quang tài thướng thiên,
Sơ tam sơ tứ vị đoàn viên.
Thường Nga trang kính vi khai hạp,
Tráng sĩ loan cung bất thướng huyền.
Thiên lý quan san vô cải sắc,
Nhất đình sương lộ, cộng sầu miên.
Bồi hồi chính ức Hồng Sơn dạ,
Khước tại La Phù giang thuỷ biên.

Dịch nghĩa:

Trăng hút được ánh sáng mặt trời, vừa mới ló lên, mồng ba mồng bốn chưa tròn.
Tấm gương của chị Hằng Nga chưa hé nắp, vành cung tráng sĩ chưa mắc dây.
Ở nơi nghìn dặm quan san, trăng vẫn không thay đổi vẻ đẹp.
Đầy sân sương móc, cùng trăng nằm ngủ, lòng buồn hiu, bồi hồi nhớ đêm nào còn ở dưới chân núi Hồng, bây giờ đã ở trên bến sông La Phù

Trăng non
(Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Hút bóng dương quang ló mặt mày,
Mồng ba mồng bốn chửa tròn đầy.
Tấm gương chị Nguyệt còn chưa mở,
Cung nỏ anh hùng chửa mắc dây.
Nghìn dặm quan san không đổi vẻ,
Đầy sân sương móc thấy buồn ngơi.
Bồi hồi nhớ đến đêm Hồng Lĩnh,
Cạnh bến La Phù lại ở đây.

_________________________
Nguyễn Du - Page 7 Signat21

Admin Tổng số bài gửi : 3173 Registration date : 22/11/2007

La Phù giang thuỷ các độc toạ

Thuỷ các các hạ, giang thuỷ thâm,
Thuỷ các các thượng, nhân trầm ngâm.
Du du vân ảnh biến thần tịch,
Cổn cổn lãng hoa phù cổ câm (kim).
Trần thế bách niên khai nhãn mộng,
Hồng Sơn thiên lý ỷ lan tâm.
Bồi hồi đối ảnh độc vô ngữ,
Bạch phát sổ hành thuỳ ngã khâm.

Dịch nghĩa:

Ngồi một mình trên thuỷ các sông La Phù.
Dưới thuỷ các, nước sông sâu, trên thuỷ các, người ngồi trầm ngâm.
Bóng mây lững thững sớm chiều biến đổi, lớp sóng cuồn cuộn kéo cả cổ kim đi.
Cuộc trần thế trăm năm chỉ là giấc mộng khi mắt mở.
Tựa lan can, lòng nhớ núi Hồng nơi ngàn dặm, một mình bồi hồi ngắm bóng, chẳng nói năng gì.
Mấy sợi tóc bạc phất phơ rủ xuống tà áo

Ngồi một mình trên lầu cạnh sông La Phù
(Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Ở dưới thuỷ các, nước sông sâu,
Ngồi trên thuỷ các, người âu sầu.
Bóng mây sớm chiều thay đổi chóng,
Lớp sóng cổ kim chìm nổi mau.
Mở mắt trăm năm trong giấc mộng,
Tựa lan muôn dặm chạnh lòng đau.
Bâng khuâng ngắm bóng ngồi yên lặng,
Tóc bạc lơ phơ rủ mái đầu.

_________________________
Nguyễn Du - Page 7 Signat21

Tiêu đề: Ngẫu hứng kỳ 1 Tue 02 Mar 2010, 03:17

Ngẫu hứng kỳ 1

Sơ canh cổ giác, ngũ canh kê,
Chung dạ bồi hồi tứ chuyển mê.
Minh nguyệt mãn thiên hà cố cố,
Tây phong xuy ngã chính thê thê.
Thương tàn vật tích bi phù hĩnh,
Khắc lạc thiên chân thất mã đề.
Nhược ngộ sơn trung mi lộc hữu,
Yên hà cựu thoại bất kham đề.

Dịch nghĩa

Canh một nghe tiếng trống, tiếng tù và, canh năm nghe tiếng gày gáy.
Suốt đêm bồi hồi, nghĩ quẩn nghĩ quanh. Làm sao trăng sáng đầy trời thế mãi?
Gió tây thổi, ta thấy lạnh buốt, làm hại tính vật, thương cho chân con vịt nước, xuyên tạc thiên chân, mà mất đạo lý mã đề.
Nếu gặp bạn hươu nai trong núi, khó mà nói đến chuyện mây khói ngày trước nữa.

Ngẫu hứng kỳ 1
(Người dịch: Nguyễn Thạch Giang)

Đầu canh trống ốc, cuối canh gà,
Khắc khoải thâu đêm chẳng nghĩ ra.
Trăng sáng đầy trời sao thế mãi?
Gió tây hun hút lạnh cha chà!
Tổn thương vật tính đau mòng lắm,
Xuyên tạc thiên chân khổ ngựa mà!
Nếu gặp bạn bè hươu vượn núi,
Khói mây chuyện cũ khó đề ra.

_________________________
Nguyễn Du - Page 7 Signat21

» Việt Sử Giai Thoại - Tập 4 - Nguyễn Khắc Thuần
» Danh tướng Việt Nam 3 - Nguyễn Khắc Thuần
» Còn chút gì để nhớ - Nguyễn Nhật Ánh
» Hình Tự Chụp + tự Vẽ và Sưu Tầm lắp ghép
» Thơ Xướng Hoạ : Hoạ thơ cu> Tản Đà Nguyễn khắc Hiếu