Những Con Mắt Trần Gian - Hàn Lệ Nhân

Tổng số bài gửi : 10638 Registration date : 23/11/2007

Trà Mi đã viết:: Những Con Mắt Trần Gian ( nhìn từ phương đông) 2

Hàn Lệ Nhân

Trong số những đôi mắt thuộc hạng đẹp, theo người viết, còn có mắt Phượng, mắt Nhung, mắt Nai, mắt Xanh, mắt Huyền, mắt Biếc, mắt Nâu…

* Mắt phượng là đôi mắt dài không mở lớn mà cũng không quá nhỏ, lòng đen con mắt thật đen và sáng, đẹp tựa mắt bồ câu tuy có nhỏ, dài hơn và hơi xếch:

Phương phi môi hạnh, mặt hoa,
Mày ngài mắt phượng, da ngà, lưng ong.

Kiểu mắt nầy ta thường thấy hiện diện trên khuôn diện các nhân vật tiểu thuyết Trung Hoa cổ điển. Và ai đã đọc truyện Lục Vân Tiên của cụ Nguyễn Đình Chiểu hẳn nhớ đoạn Võ Công, cha của Võ Thể Loan :

Liếc coi tướng mạo Vân Tiên,
Khá khen họ Lục phước hiền sanh con.
Mày tằm, mắt phượng, môi son,
Mười phân cốt cách vuông tròn mười phân.

Mắt phượng mà ngự trị trên khuôn trăng đầy đặn là tướng vượng phu khởi gia. Truyền rằng Vĩnh Lạc, vua Tàu đời nhà Minh, có lần mời tướng sư Viên Liễu Trang vào cung đàm thoại về tướng học, có một số câu hỏi liên quan đến loại mắt phượng nầy như sau:

Vĩnh Lạc:

- Trong cung của trẩm không có phi tần nào mặt vuông vắn, trẩm muốn tìm một khuôn mặt như thế để lấy làm vợ, ngài nghĩ sao ?

Viên Liễu Trang:

- Đàn bà sang quí ở mi, vai, lưng và mắt. Đường con cái ở bụng, vú và rốn. Mặt vuông gọi là hổ diện tất phạm vào sát tinh làm sao có thể vào cung để làm quí nhân.

Nguời đàn bà hình thể như con phượng mới thực là đại quí. Phượng hình thì mặt tròn dài, nhiều tú khí, cổ tròn dài, vai lưng bằng phẳng đầy đặn. Chân quí ở đó, nếu không được làm vương phi thì cũng là phu nhân:

Phượng nhãn ba trường học vấn cao
Siêu quần xuất chúng áp anh hào
Thế gian thử nhãn thành nan đắc
Đắc liễu chi nhân vạn lý cao

nghĩa là người có đôi mắt phượng thường học vấn cao, tài siêu quần xuất chúng. Thế gian khó long tìm thấy đôi mắt phượng. Người mắt phượng tha hồ bay lượn trên cao ơn vua lộc nước. Đàn bà mắt phượng thường lấy chồng cao sang, quí phái, đàn ông mắt phượng thường giương danh trong quan trường.

Mắt nai là một danh xưng thi vị hoá mang nhiều ý nghĩa bản chất thơ ngây "con nai vàng ngơ ngác" hơn là ý nghĩa hình tượng.

Mắt em là bể hồ thu,
Gió ru bể mộng vi vu nỗi sầu.
Mắt em ướt lệ mưa ngâu,
Ngước lên chút nữa cả bầu trời trong.
Mắt em như đoá hoa hồng,
Như hoa chớm nở trong lòng mắt nai.
Mắt em đã khóc vì ai ?
Ồ, sao mắt khóc giọt dài, giọt rơi !
Mắt em tinh tú trên trời,
Ngàn sao lấp lánh cho đời anh yêu.
Mắt em tuyệt diễm mỹ miều,
Để anh hôn mắt nói nhiều yêu em.
( Đôi Mắt Em, Việt Hải )

Chiều nay tôi như mây trên trời, bay lãng du
Một mình ngồi mơ đôi mắt nai …
(…)
Anh gởi hết thơ tâm hồn, cho màu mắt nai hiền …
Em còn nhơ hay quên rồi ? Ôi màu mắt nai hiền …
(Gởi Đôi Mắt Nai, Trần Minh Phi)

Ánh mắt chao nghiêng ánh mắt nai
Làm sao quên được tháng năm dài
Trong ta là cả mùa mơ ước
Đèn điện trăng sao với dáng ai!
(Ánh Mắt Nụ Cười, Nguyên Đỗ)

Mi cong mắt liếc thật dài
Nhin anh mơ mãi ... mắt nai nhoẻn cười
Môi người ấp úng mấy lời
Hay là tiếng nhịp tim rơi bên đường?
(Mắt Nai, NTT )

Tĩnh từ Huyền trong đôi mắt huyền chắc không ngoài ý nghĩa sâu thẳm đẹp và tốt của màu đen: Mắt đen (tròng đen), lông mi đen, lông mày đen. Trong truyện ngắn "Cô Gái Có Đôi Mắt Huyền", tác giả (không đề tên) viết <…nhưng ở Bích, ấn tượng đậm nhất để lại trong tôi là cặp mắt. Con người ta, chỉ cần một dấu ấn, một biệt điểm nào đó cũng đủ quật đổ người khác. Ở Bích là cặp mắt. Nó tròn to, đen láy, sâu thẳm và rất có hồn. Cặp mắt hạt huyền>.

Đôi mắt em lặng buồn
Nhìn thôi mà chẳng nói
Tình đôi ta vời vợi
Có nói cũng không cùng.
(Một Mùa Đông, Lưu Trọng Lư)

Còn tiếng Biếc trong mắt biếc, thiển nghĩ, là một trợ từ cho tĩnh từ xanh - xanh biếc - như khi ta nhấn mạnh Trắng toát, Đỏ loét, Vàng khè, Đen thui, Đen tuyền … Suốt bản nhạc Mắt Biếc của Ngô Thụy Miên, từ ngữ Mắt Biếc được nhắc tới hai lần trong hai phiên khúc: "Mắt biếc năm xưa nay đâu" nhưng ông không nói rõ Mắt Biếc là mắt ra làm sao, có gì khác biệt với những Mắt Xanh, Mắt Nâu, Mắt Huyền … ?

Chim trời mỏi cánh phiêu du,
Ta đem chí lớn giam tù trong em.
Mộng giang hồ đã nguôi quên,
Vì em mắt biếc ta mềm tâm tư.
(quên tên tác giả)

Nhưng, dù sao, Mắt Biếc của nhạc sĩ họ Ngô và tác giả bốn câu thơ trên phải đẹp nguyên trinh là cái chắc !

Đôi Mắt Người Sơn Tây của hai ông Quang Dũng và Phạm Đình Chương, ngoài niềm hoài hương "dìu dịu buồn tây phương" ra, cũng mông lung lắm. Còn :

Mắt người mang cả quê hương
Lòng ta mang cả đoạn trường tháng năm
(Hoài Khanh)

Qua :

Đôi mắt ai ngang qua
Vướng hồn tôi ở lại
Chia tay về nhớ mãi
Đường đi mộng trải dài.
( Đôi Mắt, Mỹ Ngọc )

Mắt em sóng biếc gợi buồn,
Tóc mây buông thả gọi hồn tơ vương.
Đôi bờ tinh thể kim cương,
Dạt dào ngắm mãi, anh thương từ đầu.
(Mắt Biếc, Việt Hải )

Rồi :

< trong đôi mắt anh như có gì xuyên thấu từ tim em (...). Anh ơi ! em lại muốn chết trong đôi mắt anh với chiều sâu thăm thẳm đó > (Trong đôi mắt Anh, Miên Thụy)

< Lần đầu gặp nhau, nhỏ đã để lại trong tôi một ấn tượng khó quên. Đặc biệt là đôi mắt, một đôi mắt buồn như có chút gì xa xăm, gợi nhớ, làm tôi bâng khuâng mãi. > (Đôi Mắt Mùa Thu, Đào Mai Linh)

lại là chuyện khác.

Mấy ông nhà văn, nhà thơ thường khoái cặp mắt Nâu, gọi là mắt màu hạt dẻ và cho nó là thùy mị :

Ơi em, mắt màu nâu
ru tôi giấc nhiệm mầu
Ơi em, mắt tình đầu
đã như là dài lâu
( Ơi Em, Mắt Tình Người, Du Sĩ )

Còn mấy ông tướng số gọi là Trà Sắc Nhãn vì màu mắt nầy trông tựa màu nước trà và rất sợ vì cho đàn bà có loại mắt nâu là phường bạc tình đến độ tàn nhẫn:

Mắt ấm đêm kia, sáng bữa nầy
Lạnh lùng trông xuống má hây hây.
Ái tình đến đó soi gương nước
Đã biến. Sao phai dưới nét mày.
( Tình Cờ, Xuân Diệu )

tính tình thường hung dữ, xảo quyệt lại ham lấy rốn làm bàn cờ tướng. Nhà tướng số còn lưu tâm chúng ta rằng Trà Sắc Nhãn là mắt mà giữa lòng đen với lòng trắng như bị trộn vào nhau và vô quang mới thật là chính hiệu.

Nếu quả tướng học nhận định không ngoa thì nhà nghệ sĩ vẫn thích mắt nầy vì ít ra mắt nầy - đối với riêng họ - rất có lợi cho thi hứng: Thú đau thương vì tình phụ mà !

Qua phần mắt Nhung, tôi nhớ ngay tới cuốn tiểu thuyết Loan Mắt Nhung của Nguyễn Thụy Long. Đầu trang 6 của cuốn sách, họ Nguyễn viết: < Loan ( tên nhân vật chính ) nheo mắt, đôi mắt có hàng lông mi cong vút như mắt đứa con gái đẹp >. Và :

Vi vu gió thổi con đường
Chiều thu lá rụng phố phường mông lung
Hỡi em cô bé mắt nhung
Thắt đôi bím tóc tung tăng lối về
( ... )
Tìm đâu cô bé mắt nhung
Ngây thơ xoả tóc mênh mông gió chiều
Hình như văng vẳng một điều
Mây bay trộm nhớ dập dìu phố xưa
( Mắt Nhung, Nhật Lâm )

Như vậy ta cứ tạm biết rằng đặc điểm của Mắt Nhung là hàng lông mi rậm cong vút và đẹp, đương nhiên. Phải không thưa nhà văn, nhà thơ ?

Riêng mắt Xanh, dù có người đã hạ bút :

Chưa gặp em tôi vẫn nghĩ rằng
Có nàng thiếu nữ đẹp như trăng
Mắt xanh lả bóng dừa hoang dại
Âu yếm nhìn tôi không nói năng.
( Tự Tình Dưới Hoa, Đinh Hùng )

Long lanh long lanh
Mắt xanh mắt xanh
Tình anh tình anh
Giọt lành giọt lành
(Đôi Mắt, Nguyễn Đăng Tuấn )

nhưng theo tôi, Mắt Xanh hẳn là một từ ngữ bóng dành chỉ chuyện phải lòng trai của một cô gái: Lọt vào mắt xanh. Còn muốn nói đến màu xanh của con mắt thì không ngoài con mắt xanh của người Âu Mỹ: Mắt xanh tóc vàng. Người đông phương mà mắt xanh thì không "đại điểm quần thần" hoá (1) cũng lót, cũng nhuộm như nhuộm tóc, thọc má, căng da, xoá thẹo, độn mủi, ủi mặt, rạch mắt, cắt cằm, xâm mày, cày mí, khâu lỗ, nhổ lông, săn mông, tém hông, trồng mi, bơm ngực (2), hút mỡ, nở môi ...

Tôi có con cháu kêu bằng cậu, hiện ở Chicago, hành nghề "neo". Vốn biết cậu út nó có tánh tò mò, cái gì cũng xắc mắc muốn biết; lại cổ hủ lạc hậu chuộng chanh thật hơn bưởi giả, nên thỉnh thoảng nó gọi về Paris bổ túc kiến thức cho cậu út về ngành nghề của nó: Ôi, thời buổi "nhập nhằng" có khác, không riêng gì con mắt mà tôi cần biết, cái gì cũng "khả thi" tuốt, như đồng loại mà cái thì muốn phô ra, cái thì tìm mọi cách để cạo đi, che đi, chẳng hạn lông mi thì tìm mọi cách sao cho dài ra và cong ngược lên, có chỗ khác, đặc biệt mùa hè, chính nó đã từng trổ tài tóm tém thế nào mà khi thân chủ ra bãi biển, tất cả < đám cỏ mọc từ dậy thì tới lúc chết > ( Đôi Mắt Anh, Vi Thùy Linh ) phải ngoan ngoãn thu mình nằm trong khu vườn " String " !

Và tôi có cô bạn văn nghệ, có hai lúm đồng tiền sâu ơi là sâu, duyên tệ; dù cận thị tôi cũng biết chắc đấy chính hiệu bẩm sinh, tôi đùa bảo chắc đã có nhiều " thiêu thân " chết đuối trong hai cái hố đó? Cô lại trả lời hai cái lúm trên má cô < không phải do lò Hạnh Phước đâu nha > ! Ừ, biết rồi, cũng không phải nhờ má Cẩm Thạch, má Bích Ngọc… nào cả. Mình tuy dốt song cũng còn phân biệt được của thật của giả, bạn ạ. Đâu " ngây thơ " đến độ thế nầy :

Có hai chàng cùng nhau đánh đố
Hỏi làm sao mà cố được nên
Răng này cắn được mắt trên
Thì bao chầu nhậu trả liền một khi

Anh nọ đáp tưởng gì đâu khó
Chống mắt lên coi tớ trổ tài
Nói rồi anh mới giơ tay
Tháo con mắt trái cắn ngay vào mồm

Anh thứ nhất cũng còn chưa phục
Thách sao hàm cắn nốt mắt kia
Nếu không thì phải sớt chia
Bởi vì một-một thủ huề trước sau

Anh ta nghĩ lẽ nào sự lạ
Có lý đâu mắt giả cả đôi ?
Chàng kia vẫn giữ nụ cười
Đưa tay lên miệng tháo rời hàm ra

Anh thua cá về nhà than thở
Chuyện ngoài đường cho vợ cùng nghe
Ở đời lắm thứ giả nè
Nếu không thận trọng chỉ e bị lừa

Vợ cười nhạo anh khờ quá đổi
Khiến cho nàng khó nỗi làm thinh
Này xem mọi thứ trên mình
Toàn là của giả bóng hình ai đây

Nào suối tóc huyền mây sóng dợn
Tậu từ nơi tiệm uốn phố bên
Cặp mi ướt át đa tình
Cũng là được dán dưới vành mắt nai

Cái cằm nhọn chẻ hai ngồn ngộn
Lại còn thêm má lúm đồng tiền
Đôi môi mọng đẹp dịu hiền
Toàn nhờ bác sĩ tay tiên biến thành

Mông, đùi, ngực vóc hình cân đối
Silicon bơm thổi căng phồng
Nếu không thì khách má hồng
Ốm nhom suôn đuột anh hùng cũng chê
( ... )
( Răng Cắn Mắt, Ái Hoa )

Nghĩ cho cùng, tạo hoá là anh chàng điêu khắc số dzách về thiên nhiên và mọi thứ khác trên đời, trừ bộ môn tượng người là còn vụng về bất cập. Ai đời tạo tác bức nào cũng phải tái tạo, cũng phải hút bớt, bơm thêm, sửa đi sửa lại... dẫu rằng :

Sửa đi sửa lại khó gì
Sửa thì cứ sửa, sai thì cứ sai!

Thiệt tình, chẳng đáng mặt học trò mót mấy bàn tay tiên trên kia !

( CÒN TIẾP )

CHÚ THÍCH

(1) Đại điểm : Chấm to. Nói lái là Chó Tâm, tức Nguyễn Văn Tâm, thủ tướng Việt thời bảo hộ Pháp. Quần thần : Bầy tôi. Nói lái là Bồi Tây. Ý nói Chó Tâm Bồi Tây.

(2) Tên chữ hiện đại là Bồng Đảo si-li-cô-nê tạm dịch : Silicon ... Island !

He he, cũng ké được một bài! :teghe1:

_________________________
Những Con Mắt Trần Gian - Hàn Lệ Nhân - Page 2 Love10

Sông rồi cạn, núi rồi mòn
Thân về cát bụi, tình còn hư không

Tổng số bài gửi : 4905 Registration date : 23/03/2013

Bài thơ của thầy còn hai khổ nữa:

Hột soàn mấy chục ly sáng loá
Vòng vàng đều của giả anh cho
Cấp bằng giả mạo anh lo
Đủ đầy tiêu chuẩn lò dò lên quan

Tình yêu giả dối gian chưa dứt
Lễ cưới xin mới nực cười thay
Sui gia hai họ gái trai
Toàn là người giả hỏi ai biết rành ?

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

Phương Nguyên đã viết:: Bài thơ của thầy còn hai khổ nữa:

Hột soàn mấy chục ly sáng loá
Vòng vàng đều của giả anh cho
Cấp bằng giả mạo anh lo
Đủ đầy tiêu chuẩn lò dò lên quan

Tình yêu giả dối gian chưa dứt
Lễ cưới xin mới nực cười thay
Sui gia hai họ gái trai
Toàn là người giả hỏi ai biết rành ?

Hổng biết thầy mình có giả hôn? :cache3:

Tổng số bài gửi : 4905 Registration date : 23/03/2013

Trà Mi đã viết:

Phương Nguyên đã viết:: Bài thơ của thầy còn hai khổ nữa:

Hột soàn mấy chục ly sáng loá
Vòng vàng đều của giả anh cho
Cấp bằng giả mạo anh lo
Đủ đầy tiêu chuẩn lò dò lên quan

Tình yêu giả dối gian chưa dứt
Lễ cưới xin mới nực cười thay
Sui gia hai họ gái trai
Toàn là người giả hỏi ai biết rành ?

Hổng biết thầy mình có giả hôn? :cache3:

Nghi lắm à nha lol2

Tổng số bài gửi : 10638 Registration date : 23/11/2007

Phương Nguyên đã viết:

Trà Mi đã viết:

Phương Nguyên đã viết:: Bài thơ của thầy còn hai khổ nữa:

Hột soàn mấy chục ly sáng loá
Vòng vàng đều của giả anh cho
Cấp bằng giả mạo anh lo
Đủ đầy tiêu chuẩn lò dò lên quan

Tình yêu giả dối gian chưa dứt
Lễ cưới xin mới nực cười thay
Sui gia hai họ gái trai
Toàn là người giả hỏi ai biết rành ?

Hổng biết thầy mình có giả hôn? :cache3:

Nghi lắm à nha lol2

Thầy giả, trò giả lun! he he lol!

_________________________
Những Con Mắt Trần Gian - Hàn Lệ Nhân - Page 2 Love10

Sông rồi cạn, núi rồi mòn
Thân về cát bụi, tình còn hư không

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

Ai Hoa đã viết:

Phương Nguyên đã viết:

Trà Mi đã viết:

Phương Nguyên đã viết:: Bài thơ của thầy còn hai khổ nữa:

Hột soàn mấy chục ly sáng loá
Vòng vàng đều của giả anh cho
Cấp bằng giả mạo anh lo
Đủ đầy tiêu chuẩn lò dò lên quan

Tình yêu giả dối gian chưa dứt
Lễ cưới xin mới nực cười thay
Sui gia hai họ gái trai
Toàn là người giả hỏi ai biết rành ?

Hổng biết thầy mình có giả hôn? :cache3:

Nghi lắm à nha lol2

Thầy giả, trò giả lun! he he lol!

giả giả chân chân giống như mưu Gia cát hén thầy? :cuoi1:

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

Những Con Mắt Trần Gian (nhìn từ phương đông)3

Hàn Lệ Nhân

Không cần phân tích rườm rà, không cần đem tâm tư đến một thế giới nào xa xôi như người nghệ sĩ bác học - sẽ nói trong phần sau -, mà chỉ cần một vài so sánh, ví von giữa cái đẹp và cái ít đẹp, người nghệ sĩ bình dân đã cho mọi người thấy rõ mỹ cảm và nhận xét thông thường, dễ hiểu của họ không kém tinh vi thực tế:

Cổ tay em trắng như ngà,
Con mắt em liếc như là dao cau.

Dao cau là dao sáng loáng, sắc bén nhất trong các loại dao. Đem con dao cau ra ví von cùng con mắt của nàng con gái, người bình dân đã lột hết cái sắc sảo, đôi khi chanh chua nữa, của nàng. Nội ngồi tưởng tượng ra cái liếc bén ngọt đó cũng đủ nổi da gà đầy mình, huống hồ là đối tượng trực diện… Liếc thì cũng có vô vàn thứ: Liếc ngang liếc dọc; liếc xuống liếc lên; liếc ngược liếc xuôi; liếc nghiêng liếc thẳng; liếc ghét liếc thương; liếc qua liếc lại; liếc xéo liếc trộm; liếc đu đưa; liếc linh tinh...

Trái với người nghệ sĩ bình dân, cảm giác thưởng thức cái đẹp - chỉ cái đẹp thôi - trên đôi mắt của lớp nghệ sĩ bác học thường đi xa hiện thực của con người. Họ đưa cái đẹp của đôi mắt vào lãnh vực siêu tưởng, tượng trưng, thần thánh:

Người đẹp từ hai khoé mắt,
Làm mờ những ánh ngọc trân châu,
Làm phai mặt nước hồ thu thẳm,
Làm nhạt bao nhiêu ánh nhiệm mầu.
(Bích Khê)

Mắt em là một dòng sông
Thuyền ta bơi lặng trong vòng mắt em
(Trăng Lên, Lưu Trọng Lư)

Hỡi đôi mắt! Nơi người là ngọc thạch
Nơi giếng người phản chiếu ánh thiên thần
Nơi suối người giữ kín tiếng châu ngân
Nơi triển lãm cả một bầu tiên động
Nơi rung rinh cả một trời thơ mộng
Người là ai? Người hỡi! Người là ai?
(Đôi Mắt, Bích Khê)

Có điều, dù có siêu tưởng siêu hình, tượng trưng thế nào đi nữa, nhà nghệ sĩ bác học cũng không thoát khỏi phương pháp mượn một hình tượng như, từ vạn đại, người nghệ sĩ bình dân đã đạt.

Người khôn con mắt đen sì,
Người dại con mắt nửa chì nửa thau.

Đối với tầng lớp chân bùn tay lấm, màu đen trong đôi mắt là biểu tượng của sự minh mẫn, khôn ngoan. Tuy nhiên, đôi mắt đẹp dù gồm những yếu tố trữ tình, minh mẫn … vẫn chưa đủ mà còn phải tròn xứng nữa kià. Cho nên, yêu cặp mắt bồ câu, khen cặp mắt lá răm bao nhiêu thì ngược lại, họ kỵ những kẻ được trời ban cho cặp Mắt Lồi bấy nhiêu :

Mấy người con mắt ốc nhồi,
Giỏi tài đánh vợ, đập nồi đập niêu.

Mắt nầy họ gọi là Mắt Ốc hay Mắt Cá Vàng, không hợp với thẩm mỹ mà còn biểu hiện cho cá tính hung hăng, vũ phu. Lại hay nhìn liếc tất phi dâm tắc đạo. Còn đàn bà có mắt nầy, sách tướng ca như sau :

Dương nhãn ý tình đa
Hà tinh ý bất hoà
Vô mao âm hộ tiệm
Vô xứ bất kha kha

nghĩa là mắt đục lờ như mắt đê, hoặc mắt lồi, con ngươi nhỏ như mắt tôm, âm hộ trông như sa mạc, là tướng dờ-âm, cọng thêm nét "đào hoa chi diện" nữa vị chi thành loại Hít Pa-rát mà Hồ Xuân Hương ngâm rằng "một lỗ xâu xâu mấy cũng vừa", còn ông Vũ Tài Lục bình vào loại "mẫu nghi thiên hạ" mà đàn ông có thể họp chợ trên… lỗ rốn!

Mùa hè năm 1976, chúng tôi 5 thằng đực rựa tổ chức chu du qua mấy nước Tây Âu bằng chiếc xe hơi cũ Opel Manta màu đồng của TQT. Từ Luxembourg trở lại Pháp, qua ngả Metz-Nancy, tiện thể chúng tôi đi tìm một anh bạn nghe nói mới tị nạn sang và dạt về Nancy, hiện ngụ trong khu chung cư Sonacotra, dành cho thanh nam, thanh nữ độc thân. Chúng tôi không ai biết tên họ hiện nay của nó là gì, dân tị nạn thì việc thay tên đổi họ là chuyện thường tình. Lanh quanh hồi lâu trong khuôn viên Sonacotra, hỏi thăm nhiều người trong đó nhưng không ai biết L. là ai. Chẳng lẽ bỏ cuộc. Vật cùng tắc biến, tôi chợt nhớ tới đặc điểm của L., bèn chận hỏi một anh chàng phi châu, sau khi nêu tên L., dĩ nhiên anh ta lắc đầu, tôi liền đưa hai tay lên, bụm mấy ngón lại, úp vào hai mắt mình, đồng thời giải thích đặc điểm của bạn. Tức thời, anh chàng lọ reo lên : Tôi biết rồi, Oeil-de-boeuf (Bull's-eye)! Chúng tôi cũng reo lên: Đúng là thằng L. rồi! Mà đúng thật.

Kỵ mắt cá vàng và người bình dân ghét luôn cặp Mắt Lươn:

Những người tí hí mắt lươn,
Trai thời trộm cướp, gái buôn chồng người.

Tí hí mắt lươn là cặp mắt dài mà không mở rộng ra được. Không mở rộng ra được thành thử chỉ thấy bề hẹp trước mắt mà chẳng thấy bề rộng chung quanh. Trong lãnh vực đẹp, đôi mắt lươn vắng mặt. Còn trên phương diện tâm lý ví von "con mắt là cửa sổ của tâm hồn" mắt nầy tượng trưng cho con người khinh bạc nhỏ nhen - vì lúc nào cũng liu riu nhìn đời - thù vặt: Đại thù không ngặt, thù vặt khó ở. Lang chạ, hoang đàng.

Mắt lươn khác với mắt Lim Dim là loại mắt mở khép mà quang ánh ướt. Đôi mắt nầy ca dao hát rằng:

Con cò mày mổ cái trai,
Cái trai quặp lại nhai luôn cả cò

và sắp đồng hạng với Tam Giốc Nhãn (mắt hình tam giác) : Ở phiá trên bằng, phiá dưới sệ xuống như hình tam giác để đầu nhọn ở phiá dưới. Đàn bà mắt tam giác ngoài đặc tính của mắt lim dim còn được trời phú cho tính " chanh ớt " của Hoạn Thư. Còn cặp mắt lim dim của mấy đấng tiên nâu vè ta có bài :

- Đổng Kim Lân hồi còn nhỏ
Đi bán giò nuôi mẹ già.
Anh gặp em đây, không cửa không nhà,
Muốn vô gá nghĩa, biết đà được không?

Anh ví như vậy còn sai,
Em thấy hoài, thật quả
Hể khi anh hút đã
Như Hành Giả loạn thiên;
Gặp buổi hết tiền
Như Lưu Huyền chạy giặc.
Em có nói một lời gì,
Anh làm mặt Trương Phi
Hươi "hoả tim thương"
Dường Na Tra xuất trận;
Mắt lim dim như ông Khổng nghiệm binh cơ,
Phà hơi khói như Kinh Kha oán khí …
Vui thú yên hà, toại chí phong lưu.

Kỵ mắt cá vàng, ghét mắt tí hí không có nghĩa người bình dân dễ dãi, độ lượng với những loại mắt sau đây:

Mắt trắng môi thâm
Vong ân bội nghĩa.

Hay :

Mắt trắng môi thâm dạ tước bì.

Mắt trắng là thứ mắt mà một thi nhân nào đó đã dùng để khuyên đứa con trai ôm mộng nối chí mình :

Lớn lên con chớ làm thi sĩ,
Nhân thế bây chừ mắt trắng trơ!

Mắt trắng nói gọn tiêu biểu cho một tâm hồn, theo họ, hữu thủy vô chung, yểu mệnh uổng tử. Tướng học gọi là Nhãn Lộ Bạch Quang (tròng trắng nhiều hơn tròng đen) hay Nhãn Viên Lộ Bạch (mắt tròn lộ trắng), Dương Nhãn Tứ Bạch (mắt đục và bốn phiá tròng trắng tựa như mắt dê), sắp đồng hạng với Lưỡng Nhãn Phù Quang (hai mắt quang ánh lồ lộ) hay Mục Kỳ Hoàng Quang (mắt có ánh vàng) và Nhãn Ác Tị Câu (mắt dữ tợn khi nổi giận, mũi quặp).

Mắt trắng là thế. Còn trắng mắt? - .(Phóng Viên, Đinh Thu Hiền)

Đàn bà mắt ướt bốn mùa
Chồng con đã lúc nhúc lòng như vừa nở hoa.

Cặp mắt ướt - đừng lầm với mắt kèm nhem, tội lắm - là cặp mắt đong đưa, đú đởn, đắm đuối trường kỳ. Người có cặp mắt nầy là một kẻ đa tình, giàu tình cảm lẫn xuân-hạ-thu-đông tình. Mối ác cảm của người bình dân đối với người đàn bà được trời trang điểm cặp mắt này, nguyên do là chuyện riêng tây của nàng: Ban bố cũng như đón nhận tơ tình, sinh lý một cách " xuề xoà ":

Có chồng thì phải quí chồng,
Tòm tem thi thoảng chồng không nhọc người!

(CÒN TIẾP)

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

Những Con Mắt Trần Gian (nhìn từ phương đông) 4

Hàn Lệ Nhân

Sống thời be bét rượu chè,
Chết thời cặp mắt đỏ kè thấy ghê.

Nói đến cặp mắt đỏ, ngoài bệnh mắt đỏ và do khóc nhiều, thiếu ngủ, người ta thường nghĩ đến những trự túy tiên như Lưu Linh bên Tàu, Tản Đà ở Việt Nam, Rimbaud, Verlaine bên Tây ...Và cặp mắt đỏ còn là biểu tượng cho quỉ râu xanh. Trong tranh hoạt hoạ màu, trong truyện quái đản kinh dị, nhất là trên màn bạc, hình ảnh ma cà rồng thường xuất hiện với cặp mắt đỏ ngầu. Riêng bên Lào, người có mắt đỏ thường trực bị thiên hạ tránh xa, rủa thầm vì theo truyền thuyết Lào, đó là một thứ ma-lai hay rút ruột trẻ con. Người viết bài phiếm luận nầy đã từng được chứng kiến tận mắt nhiều cuộc so tài giữa các ông thầy bùa, thầy ngải Lào và ma-lai trong bụng những nạn nhân bị ma nầy "chiếu cố". Tin hay không là quyền của bạn, có điều khoan vội quyết định vì người ta thường nói "không thấy thì không biết".

Đàn bà mắt đỏ, sách tướng mệnh "Viên Liễu Trang Tam Thập Tú Hình Thương" có ghi :

Tinh xích, tinh hoàng (mắt đỏ, mắt vàng)

đi kèm :

Nhãn đại, nhãn viên (mắt vừa tròn vừa to)

hoặc :

Nhãn bế mi kiến (mắt nhắm mà mày chau lại) ;

nhãn dốc đê thùy (đuôi mắt gục xuống, ngực lại xếch lên)

hình thương nghĩa là khắc sát phu chi tướng. Trự mày râu nào có bạn đời vướng vào thứ "mắt" này thì khó lòng "thọ" lắm đấy. Ả nào có "mắt" nầy thì đường chồng con lận đận, thường rơi vào cảnh ly phu hay khắc sát phu hoặc kiến tử thương phu (đẻ con là chồng chết).

Con mắt kế tiếp được ca dao nhắc nhở là con mắt Lé. Người ta chẳng đã thường nói:

Đừng đến nhà thằng lé,
Đừng ghé nhà thằng lùn

đó sao ? Hơn nữa trong Tứ Tuyệt, cặp mắt lé hay văn vẻ hơn, cặp mắt Song Phương (Đông-Tây, Nam-Bắc) được truy thăng đệ nhất tuyệt :

Nhất lé, nhì lùn, tam hô, tứ sún

Thiển nghĩ, ta khỏi mất công định nghĩa cặp mắt nầy vì ai ai cũng biết nó. Tuy nhiên, lé cũng có nhiều thứ như lé chằng lé chịt, lé mại hay lé kim. Riêng đôi mắt lé mại hay lé kim lại là đôi mắt có duyên ngầm và hiếm :

Ơ hay! anh mắt lé
Đang nhìn ai vậy kìa
Có nhìn em không nhỉ
Sao ánh tuyền rẽ hai

Anh đang nhìn mây trắng
Hay ngắm em tóc dài
Giữa mênh mông biển vắng
Hình như đang nhớ ai

Em giận rồi đấy nhé
Cứ nhìn đâu đâu hoài
Mà chẳng thèm để ý
Có người buồn chiều nay

Yêu anh vì đôi mắt
Lé kim thật dễ thương
Thoáng nhìn em nửa mắt
Bỗng nghe hồn vấn vương

Này anh hãy nhìn kỹ
Vào mắt em nha anh
Để hồn say luý tuý
Thấy màu hồng thành xanh
(Anh Mắt Lé, Cát Nhật Phương)

Cặp mắt Song Phương tuy là mắt bất đồng nhưng chỉ bất đồng ở con ngươi. Phải nói rõ như thế là vì trong ca dao, tục ngữ có di lưu câu nầy :

Lưỡng mục bất đồng nhân tâm bất chánh

để nhắc tới cặp mắt không cùng một khổ ngự trị trên khuôn mặt, có nghĩa là mắt bên trái nhỏ hơn mắt bên phải hay ngược lại. Nhưng câu tục ngữ trên, theo tôi, chỉ nhắm vào những cặp mắt to, nhỏ rõ rệt, nhìn sơ qua là bắt gặp liền. Nếu không thì 99,99% dân số trên thế giới đều tâm bất chánh cả. Thật vậy, không riêng gì cặp mắt mà những kỳ quan có cặp trên thân thể con người đều không đồng nhất. Chẳng hạn như cặp giò, đôi tay, hai tai, hai chân mày, bộ ngực... Không tin bạn đọc cứ tự kiểm điểm xem. Quí vị nào đã từng kinh qua mọi ải tái tạo, chỉnh hình như cô Cher xin vui lòng đứng sang một bên. Đừng làm tấm gương giật mình. Cô Cher ''làm lại'' thân cô từ A đến Z, thế giới đều biết và chính cô Cher cũng không hề giấu diếm điều đó. Khác hẳn ngôi sao nữ dưới đây :

Mắt một mí thành hai mí

Về phần Lý Văn, cô cực lực phản đối việc thẩm mỹ nhan sắc. Nhưng rõ ràng trong bức ảnh chín năm trước, mắt Lý Văn là một mí, nhưng giờ đây lại là đôi mắt hai mí to và đẹp.

Báo Độc gia đã lấy bức ảnh khi Lý Văn tham gia hội diễn ca múa nhạc Đài Loan vài năm trước để so sánh, chỉ ra trong bức ảnh đôi mắt của cô là một mí, nhưng hiện nay lại là hai mí. Dù có qua hoá trang kỹ xảo cũng không thể khắc phục được nhược điểm này. Hai năm trước khi Lý Văn bị nghi là phẫu thuật mắt, cô đã thanh minh khi chụp ảnh đã dán lên mắt một lớp hoá trang, nửa giả nửa thật chứ tuyệt đối không phải phẫu thuật mắt.

Báo Độc gia còn cung cấp bức ảnh mấy năm trước để chứng thực rõ ràng trước đây cằm cô là cằm tròn, nhưng hiện nay lại hoá cằm nhọn, mang đến cho cô vẻ đẹp mỹ miều hơn hẳn. Mấy năm trước đây, trong một buổi diễn ca nhạc ở Đài Loan đã có báo đưa tin, vì "chỉnh" lại chiếc cằm cô mới có sức hút như vậy, thậm chí họ còn nói cả khuôn mặt cũng được chỉnh lại cho gầy hơn một chút. Lý Văn cũng đưa ra một bức ảnh để chứng minh cằm của mình không phải là phẫu thuật thẩm mỹ, nhưng ít có hiệu quả.

Khuôn trăng đầy đặn là "đồ giả"

Lý Văn kịch liệt phản đối thông tin này. Cô thanh minh rằng mình được hưởng từ gene di truyền của mẹ, còn nói bộ ngực của mình trước đây còn lớn như "quả dứa", giờ đây còn "thu" lại, chứ không phải phẫu thuật. Cô nói: "Bộ ngực của tôi là di truyền từ mẹ, vốn đã rất đầy đặn. Nghiêm túc mà nói bây giờ nó còn "gầy" đi rồi. Khi tôi học trung học, thấy ngực tôi lớn quá, mẹ tôi còn nói ngực tôi giống quả dứa vậy!"

Lý Văn thanh minh trước tin đồn rằng phần hông vốn được đánh giá rất gợi cảm của cô là "đồ giả". Cô nói: "Hông tôi vốn đã khá lớn. Chỉ là tôi hiểu cách ăn mặc, biết cách khoe chỗ đẹp, đậy chỗ xấu. Tôi vừa lòng nhất là hông của mình. Mẹ tôi còn nói hông tôi khá tròn, sau này dễ sinh con. Nếu có người hỏi cơ thể tôi là thật hay giả, tôi sẽ thận trọng trả lời rằng đó đều là thật cả."

Để có đáy thắt lưng ong, Lý Văn cho rằng đây là thành quả của việc luyện tập chứ không phải thẩm mỹ. Những năm trước khi cô bước vào giới nghệ thuật, nhiều người cho rằng cô nhất định qua thẩm mỹ viện, nếu không không thể có được một thân hình lý tưởng như vậy, và không thể có được chiếc eo thon thả như thế. Lý Văn nói: "Từ khi bước vào giới nghệ thuật, cô chú tâm vào việc luyện tập, cơ thể ngày càng đẹp, chứ tuyệt đối không phải hút mỡ chỉnh hình".

Báo Độc gia còn cho biết, khi mới bước vào giới nghệ sĩ, mũi Lý Văn hơi to, quan trọng hơn nữa là không cao. Trong khi đó mũi Lý Văn hiện nay rõ ràng là rất cao, vì vậy có tin đồn là cô đã đi phẫu thuật mũi? Nhưng Lý Văn đã phản đối, nói rằng nếu chỉnh sửa thì phải lệch, chỉnh thẳng chứ không thể chỉnh cao được.> (Lý Văn hay Sản Phẩm Nhân Tạo, Minh Oanh, Netnam ).

Đúng vậy, thưa cô Lý Văn : Michael Jackson hiện nay là nguyên si Michael Jackson trong nhóm Jackson 5 của 30 năm về trước, ai mà dám không tin !

Đàn ông có cặp mắt nhỏ to rõ rệt thường là hội viên Hội Les Sơ-Vơ, tiếng chữ gọi là tướng "cụ nội".

Đã nói đến cặp mắt Song Phương, mắt "bất đồng", thì không lý gì bỏ qua mắt Chột, mắt Mờ ( quáng gà ), mắt Tóet. Nhưng thay vì định giải chúng, xin mạn phép lượm lặt dăm huyền thoại có liên quan, cống hiến bạn đọc với hoài bảo :

Lời quê chép nhặt dông dài,
Mua vui cũng được một vài ... phút giây.

Và trước khi kể chuyện, xin được thông qua câu tục ngữ này đã :

Trong xứ người mù, anh chột làm vua.

* Tam Nguyên Yên Đỗ nổi danh châm biếm với ngòi bút sắc bén, nụ cười do cụ tạo ra bao giờ cũng tinh ranh mà không "vướng tục". Một bận cụ làm một câu đối gởi tặng một võ quan chột mắt tên Long :

Cung kiếm ra tay, thiên hạ đổ dồn HAI MẮT LẠI
Triều đình cử mục, anh hùng chỉ có MỘT NGƯƠI THÔI.

* Bất cứ nhà sư lang thang nào cũng có thể ở lại trong một ngôi đền thiền, miễn là ông ta thắng cuộc tranh luận về giáo lý Phật giáo với những người đang ở nơi đó. Nếu bại, phải đi nơi khác.

Có hai sư huynh đệ cùng đang sống trong một ngôi đền ở miền Bắc nước Nhật. Sư huynh là một người học rộng nhưng sư đệ là một người ngu đần và chột mắt.

Một nhà sư lang thang đến hỏi xin ở trọ và đặc biệt thách họ tranh luận về giáo lý thượng thừa của Phật giáo. Ngày đó, người sư huynh mệt quá vì học nhiều, bảo người sư đệ thay mình. Người sư huynh cẩn thận dặn sư đệ : "Hãy đến yêu cầu một cuộc đối thoại im lặng".

Và nhà sư trẻ cùng ông sư lạ đến ngồi xuống trước bàn thờ Phật. Sau đó chẳng bao lâu, nhà sư lang thang chạy đến nói với người sư huynh :

- Sư đệ của anh thật là một người bạn kỳ diệu. Anh ta đã đánh bại tôi.

Người sư huynh bảo :

- Hãy kể tôi nghe cuộc đối thoại.

Nhà sư lang thang giải thích :

- Được. Đầu tiên, tôi giơ một ngón tay, tượng trưng cho Đức Phật, một người đại giác ngộ. Và anh ấy giơ lên hai ngón tay, tiêu biểu Đức Phật, giáo lý của ngài và những người theo ngài sống cuộc đời hoà hảo. Rồi anh ấy đưa nắm tay xiết chặt, đập vào mặt tôi, chứng tỏ rằng cả ba phát xuất từ một sự chứng ngộ. Thế là anh ấy đã thắng, và tôi không có quyền ở lại.

Kể xong, nhà sư lạ bỏ đi. Người sư đệ vừa chạy đến vừa hỏi người sư huynh :

- Ông bạn đó ở đâu rồi ?

Người sư huynh nói :

- Tôi biết sư đệ đã thắng cuộc tranh luận.

- Không có thắng thiếc gì cả. Tôi sẽ đánh bể mặt nó.

- Hãy kể tôi nghe đề tài tranh luận.

- Tại sao, người sư đệ trả lời, lúc hắn đưa lên một ngón tay, lăng nhục em bằng cách ám chỉ rằng em chỉ có một mắt. Vì hắn là kẻ lạ, em phải lịch sự một chút, vì thế em giơ lên hai ngón tay, khen ngợi hắn có đủ hai mắt. Rồi hắn vô lễ giơ lên ba ngón tay, ý rằng em và hắn chỉ có ba mắt. Vì thế em nổi khùng lên và bắt đầu đấm hắn, nhưng hắn bỏ chạy và cuộc tranh luận chấm dứt.

* Trong buổi điểm tâm cuối cùng trước khi "anh lại đi đường anh, tôi đường tôi" tại hải cảng Reykjavik (Island), bế mạc cuộc họp thượng đỉnh Mỹ-Nga, đầu tháng 10/1986, Gorbatchev hỏi Reagan :

- Tổng thống có nhớ tên vị đại tướng độc nhãn người Nga đã đánh bại bách thắng tướng quân Nã Phá Luân đệ nhất năm 1812 ?

- Mikkail Koutouzov !

- Đúng rồi. Còn lão người Anh, người thắng trận Trafalgar năm 1798 ?

- Đề đốc Nelson. Ông nầy cũng một mắt.

- Thế vị tướng chột mắt người Do Thái, kẻ làm thất điên bát đảo đồng chí Nasser (Tổng thống Ai Cập) của chúng tôi ?

- Đó là tướng độc nhãn Moshe Dayan ! Nhưng sao ngài có vẻ lưu tâm đến tụi một mắt quá vậy ?

- Tại vì tôi đang tự hỏi : không biết tôi có cần phải khoét bớt một mắt cho cái lão tướng người Ba Lan (Jaruselski) đang đánh nhau với tụi Solidarnosc hay không !

* Và đây, hai cuộc đối đáp ăn miếng trả miếng giữa những đối thủ kẻ tám lạng, người nửa cân:

1. Một người cụt một chân bị bà bạn mờ mắt trêu chọc :

- Sao, công việc của anh lúc nầy có chạy không ?

- Thì cũng như bà thấy đó !

2. Trên sân khấu, chị nọ gọi to anh hề :

- Nầy anh mắt toét !

- Còn chị không toét à ?

- Tôi toét ở chỗ nào ?

( Đố bạn đọc đấy )

* Lữ phu nhân, vợ ông Phong Huyền Linh, là người tuyệt đẹp và có đức hạnh. Ông nầy lúc trẻ hàn vi lắm. Một khi bệnh nặng tưởng đã sắp chết, ông gọi Lữ thị đến bảo rằng:

- Tôi bệnh nguy quá, nàng tuổi còn trẻ không nên ở vậy, liệu mà ăn ở tử tế với người chồng sau.

Lữ thị nghe nói, nức nở khóc. Đoạn vào trong màn khoét một mắt bỏ đi, có ý tỏ cho chồng biết dù chồng bất hạnh có chết, cũng không chịu lấy ai nữa.

Không bao lâu sau, ông Huyền Linh khỏi bệnh. Sau đó ông thi đỗ, làm quan đến chức tể tướng. Ông một niềm yêu mến, kính trọng Lữ thị vô cùng, không hề lấy người tì thiếp nào nữa.

Người ngoài cho thế là tại ông sợ Lữ thị có tính hay ghen. Chính vua Đường Thái Tôn muốn thử Lữ phu nhân, một hôm cho hoàng hậu gọi Lữ thị vào, bảo :

- Theo phép thường các quan to vẫn có tì thiếp. Quan nhà ta tuổi đã cao, vua muốn ban cho một mỹ nhân.

Lữ thị nhất quyết không nghe. Vua Đường nổi giận, mắng rằng :

- Nhà ngươi không ghen thì sống, mà ghen thì chết.

Rồi sai người đưa cho một chén rượu, giả làm thuốc độc, phán rằng :

- Đã vậy thì phải uống chén thuốc độc nầy.

Lữ thị không ngần ngại chút nào, cầm chén uống hết ngay.

Vua thấy thế nói :

- Ta cũng phải sợ, nữa là Huyền Linh !

(CÒN TIẾP)

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

Những Con Mắt Trần Gian (nhìn từ phương đông) 5

Hàn Lệ Nhân

Đã theo soạn giả đến đây, hẳn bạn đọc ít nhiều thắc mắc rằng phiếm luận đủ thứ mắt của thiên hạ, thế đôi tròng thịt của Hàn Lệ Nhân thuộc diện nào ? Xin thưa: Tôi vốn có cặp mắt bình thường hai mí, thế rồi do mang kính cận từ vài chục năm nay nên khi tháo kính ra hai mí mắt hơi bị khuất, có người gọi là "hai mí lót" song cho đến khi viết bài nầy nó vẫn chưa cần tới chuyện chống chiếc, nâng niếc gì từ các bàn tay tiên đã có nhắc qua.

Từ cặp mí lót của mình, tôi nhớ tới một kỷ niệm vào đầu thập niên 80, thời kỳ xôi động của làn sóng thuyền nhân việt nam. Năm đó, ở Paris có tổ chức một chuyến du diễn văn nghệ cúng dường – tôi làm trưởng ban văn nghệ - ủng hộ việc xây dựng ngôi chùa việt nam đầu tiên, chùa Viên Giác tại Hannover (Tây Đức). Trong đoàn có một ca sĩ có cái tên nửa Mỹ, nửa Việt đã khá nổi danh trong làng ca hát tại Sàigòn. Trên xe ca anh hát giúp vui bà con suốt chặng đường dài trên nghìn cây số. Vừa ca hay lại vui tánh nên mọi người khoái anh lắm. Tôi để ý, anh có cặp mắt nguyên sơ một mí… Sau đó, anh qua Mỹ định cư. Đến khi phong trào VCD nở rộ, tình cờ thấy anh trên tivi, tôi lại vô tình để ý: Anh bây giờ có cặp mí nhân đôi và đôi mắt húp: Nghĩa là "sửa thì cứ sửa sai thì cứ sai"!

Mắt cú vọ và mắt cọp là hai loại mắt dễ sợ nhất, dễ sợ vì nó lộ liễu quá. Loại đầu là mắt lầm lì, có cái nhìn gườm gườm đầy nham hiểm, bất trắc. Loại sau là loại có những tia nhìn toé lửa, như cọp rình mồi, áp đảo người đối diện một cách khó chịu dù rằng kẻ có cặp mắt nầy đang ở trong trạng thái bình thường hoà hoãn.

Mắt gà là mắt tròn, nhỏ, hơi có màu vàng. Tướng học có di lưu :

Kê nhãn tiểu viên đới đạm hoàng
Gian dâm tính cấp thiểu trung lương
Cái đầu thị vĩ bôn ba tẩu
Tác thiết mưu sinh hỗn nhất trường

ý là mắt gà nhỏ và tròn, sắc mắt màu vàng. Người có đôi mắt nầy thuộc loại gian dâm, tính tình vội vã ít trung hậu. Suốt ngày lêu bêu đầu đường xó chợ. Thường mưu sinh bằng nghề móc túi, cướp vặt.

Nhưng mắt vàng, theo y khoa, lại là triệu chứng của bệnh đau gan, thường thấy ở mấy bợm Cognac, Whisky ...

Mắt rắn là mắt tròn màu hồng, con ngươi lộ:

Kham thán nhân tâm độc tự xà
Tinh hồng viên lộ đới hồng sa
Đại gian đại trá như lang hổ
Thử mục chi nhân tử đả gia

nghĩa là buồn thay lòng độc địa hơn rắn rít là những kẻ có đôi mắt đỏ hồng, con ngươi lộ cực kỳ gian trá, bất nhân. Con trai đánh cả bố, con gái giết cả chồng.

Ba bộ mắt kế tiếp gồm Mắt Nhấp Nháy, Mắt Chuột, Mắt Truyền Thần.

Cựu tổng thống Pháp, François Mittérand được thượng đế trang điểm cho cặp mắt nhấp nháy "trực", trừ lúc ngủ dĩ nhiên. Không biết người tây phương quan niệm cặp mắt nầy ra sao chứ bên ta, ca dao đã ghi nó vào sổ Phong Thần:

Tin người nhấp nháy
Có ngày thủng đáy.

Đến đôi mắt chuột, sách lý số phê :

Thử nhãn hắc đa quang hựu mang
Đê đầu du thị ý bàng hoàng
Đố nhân, đố vật hoàn đa hại
Du thiết doanh sinh một trú trường

tạm dịch là mắt chuột có nhiều lòng đen, ánh mắt lúc đục, lúc trong, ưa cúi đầu nhìn trộm, ý có vẻ hoảng hốt. Có đôi mắt như thế nầy thì tâm địa hay tị hiềm ghen ghét, hại người, thích trộm vặt. Đàn bà thì hay đi ngang về tắt.

Bộ mắt truyền thần hình dạng ra sao, thú thật, tôi không rõ. Có điều theo sách tướng số thi mắt nầy thường tiềm tàng một hấp lực vô hình, đôi khi người được cao xanh biệt đãi cặp mắt nầy có thể khuất phục người đối diện mà không tốn một chữ, một câu nào cả. Và cũng theo sách tướng số, mắt nầy, lẽ thường, chỉ ngự trị trên dung nhan các bậc có tướng mệnh làm "cha mẹ dân".

Trong nhà một người bạn của tôi có treo một bức hoạ cụ Sào Nam Phan Bội Châu. Tuy chỉ là bức hình bán thân vẽ bằng một loại bột màu đen nhưng đặc biệt cặp mắt của nhà chí sĩ sao nó nghiêm nghị oai thế. Nội nhìn cặp mắt của cụ trong bức hoạ, riêng cá nhân tôi, tự nhiên tôi có cảm tưởng mình trở nên bé nhỏ và, bỏ qua những tiếng vang quanh cụ, trong tâm tưởng dấy lên một cảm giác nễ sợ lẫn kính phục khó tả. Đôi mắt của cụ Phan Sào Nam có phải là đôi mắt truyền thần?

Nhãn tú tinh hồng nhuận hữu sa
Tinh viên vi lộ tự đào hoa
Phu thê hoà mục đồng giai lão
Nhàn dật tham dâm phú quí đa.

nghĩa là mắt đẹp thanh tú, ánh mắt hơi phơn phớt màu hồng, tròn và tinh, hơi lộ lại ươn ướt. Đời sống vợ chồng thường hoà thuận trăm năm bạc đầu, cuộc sống vật chất đầy đủ chỉ phải cái ... thâm dam: Lời bàn trên đây dành cho đôi mắt Uyên Ương. Mắt nầy thuộc loại nhãn quang tú lệ tương tự cặp mắt đào hoa là loại mắt như "mĩm cười" khi nhìn ai, quang nhãn như mê và ướt át lâm ly:

Nam nữ đào hoa nhãn bất nghi
Phùng nhân vi tiếu thủy quang mê
Nhãn bì thấp lệ tham dâm cực
Tự túc hoan ngu lạc thả hi.

Đại ý nói rằng nam cũng như nữ lỡ có cặp mắt "đào hoa" nầy thường gây nhiều rắc rối trên tình trường, trong gia đạo.

Tại sao mắt bồ câu, mắt phượng thì đẹp, thì tốt còn mắt cá vàng, mắt tí hí lại không đẹp và xấu? Giải được câu trước thì cũng trả lời được câu sau: Tại sao quan niệm xưa cho rằng:

Những người thắt đáy lưng ong,
Đã khéo chiều chồng, lại khéo nuôi con.
Những người béo trục, béo tròn,
Ăn vụng như chớp, đánh con cả ngày .

Hay :

Hội thì không nói,
Đói thì không ăn.
Hội tan, buổi dọn, phân trần :
Anh nầy nói quấy, chị kia ăn quá phần.
Tuyết rơi rơi giữa mùa xuân,
Ông xanh không nổi giận
Thì lòng nhân hiểm, nghèo.

Thật khó tra cứu. Tuy nhiên, chúng ta đừng tưởng lời nói của tiền nhân, thường không dựa trên lý luận mà dựa trên thực nghiệm, là vu vơ. Dù không truy được nguyên nhân chúng ta cũng không thể phủ nhận được giá trị của nó.

( CÒN TIẾP )

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

Những Con Mắt Trần Gian (nhìn từ phương đông) 6

Hàn Lệ Nhân

Trước khi bước sang phần mắt mù và mắt không ngươi, trọng tâm của bài phiếm luận nầy, chúng ta cũng nên chấm phá sơ qua những con mắt bệnh phổ thông trên cõi ta bà nầy hầu tránh chuyện riêng tây thiên vị. Trên kia chúng ta có nhắc tới cặp mắt nháy không ngừng nghỉ của tông tông François Mittérand, nay hãy cùng nhau tìm hiểu nguyên nhân.

Tông tông Mittérand nháy liên tục là do mắt ông bị lông cặm hay quặm. Mắt lông cặm là mắt có lông nheo mọc ngược đâm vào tròng mắt, do bệnh đau mắt hột sinh ra. Nguyên do tạo ra bệnh nầy không nằm trong khả năng của người viết, người viết chỉ xin mạo muội bàn sơ cái tác động của nó thôi. Ai mắc phải trường hợp cặm mới cảm thông, chia sớt được nỗi sót, niềm đau cũng như cái ngứa, cái khó chịu gây nên bởi những sợi lông nheo "phản động" đó. Oái ăm nhất là cái ngứa từ những sợi lông nheo mới nhú, chĩa vào hai khoé mắt. Xưa, cạnh nhà tôi có một bà lão tên Minh bị chứng lông cặm nầy, em gái tôi thường qua nhổ dùm bà, nhưng nhổ sợi nầy thì vài bữa sau sợi khác lại nhú ra. Sau đó bà bị mù, nay đã qua đời.

Loạn thị là một loại mắt kỳ khôi, tiếng Pháp gọi là Daltonisme. Người bị bệnh nầy nhìn màu xanh ra màu đỏ. Lái xe mà vướng bệnh nầy thì làm sao hè ?

Kế đến là cặp mắt cận thị (thấy gần mà chẳng thấy xa) và cặp mắt viễn thị (thấy xa mà chẳng thấy gần). Trên mặt nổi của sự kiện, hai bộ mắt nầy đã được con người – đúng hơn là giới thương mại - thẩm mỹ hoá bằng đủ loại kính, đủ loại gọng. Ngoài ra còn một loại Verre de Contact, đại khái ta có thể hiểu nó là một mảnh thủy tinh nhỏ độ đầu ngón tay vô danh. Người bị cận thị hay viễn thị - nhất là phái đẹp, thay vì đeo kính có gọng, có tác động làm húp mắt – mua bỏ vào tròng mắt, lúc cần có thể lấy ra dễ dàng.

Trong cuốn "40 Năm Nói Láo", nhà văn Vũ Bằng có kể câu chuyện về một nhân vật trong làng báo việt nam :

< Tạ Đình Bính có cái tính kỳ lạ là thấy ai có cái gì, dù xấu dù tốt, cũng nhận luôn là mình cũng có thứ ấy như ai. Một hôm TchyA (nhà văn Đái Đức Tuấn) nói chuyện về cái tật cận thị của ông Phạm Quỳnh, Bính đang hút, bỏ luôn độc tẩu, ngồi phắt dậy và chỉ vào mắt mình, nhận anh cũng cận thị. Một vài tháng trôi qua. Cũng nằm bên bàn đèn, có người nói rằng cụ Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc viễn thị, tìm mua mãi một cái kính vừa mắt mà không sao mua được. Đang đeo kính, Bính bỏ ra đặt xuống bàn, nói :

- Bỏ cha chưa, các người thông thái có nhiều điểm giống nhau kỳ lạ: Tớ cũng viễn thị!

Bất ngờ trong buổI họp mặt lần nầy lại có TchyA. Anh nầy, không gượng nhẹ gì hết, lật tẩy luôn Tạ Đình Bính :

- Tao chịu mày quá. Ba xạo đến như mày là vô địch. Tao còn nhớ cách đây không lâu, mày bảo mày bị cận thị như Phạm Quỳnh; hôm nay mày thấy Nguyễn Văn Ngọc viễn thị, mày lại khoe mày viễn thị. Thế thì mắt mày là cái thứ gì ?

Giả thử ở vào trường hợp một người khác bị bắt quả tang nói láo như thế, ít nhất cũng cuống lên, ấp a ấp úng một lúc rồi muốn trả lời ra sao mới trả lời được. Đối với Tạ Đình Bính thì không, tuyệt đối không. TchyA chưa chửi hết câu thì Bính đáp liền, không cần nghĩ ngợi, tuồng như cái tật nói phét, nói dóc, ngụy biện lúc nào cũng nằm sẵn ở trong máu anh rồi:

- Ồ, thế thì mày không biết tao rồi. Mắt nầy tao cận thị, còn mắt bên nầy thì viễn thị. Tao nói dóc thì tao không trông thấy mày.

Rồi sợ anh em chưa đủ tin, Bính bình luận tiếp với một sự vững tin ghê gớm : Thực quả, tao chưa thấy mấy trường hợp một mắt viễn thị, một mắt cận thị như thế bao giờ. Chính tao cũng lạ cho tao, nhưng sau tao nghĩ có lẽ đây là một dị tướng, chớ không phải là chuyện đùa. >.

Mẫu chuyện về ông Tạ Đình Bính làm tôi nhớ đến huyền thoại cận đại nầy :

· Mấy bữa trước khi Liên Sô và Đông Đức bất thình lình cho xây bức tường ô nhục ngăn đôi Bá Linh thành Tây Bá Linh và Đông Bá Linh (13/08/1961), người ta thấy trước một cửa hiệu nhãn khoa, phiá Đông Bá Linh, tấm bảng như sau :

Quí vị nào cận thị xin đến tiệm kính đầu đường.
Quí vị nào viễn thị xin hãy theo tôi.

Cặp mắt kính cận và viễn thị nói riêng là một phát minh nhất cử lưỡng tiện, nói rõ là không những nó bình thường hoá con mắt bệnh mà còn trang điểm cho khuôn mặt nữa. Chả thế mà đi một vòng tiệm Optique 2000, Générale Optique, Frères Lissac … (chuyên bán kính) ở Pháp, tính ra cũng có đến hàng ngàn kiểu gọng, to nhỏ, vuông tròn, méo bầu … Nhưng than ôi, ông tổ cuộc phát minh nầy, dầu đeo thật nhiều cặp kính cùng một lúc cũng không tài nào "nhìn thấy" trước được ở cuối thế kỷ 20 có một cái hoạ chết người nguyên do phát xuất từ đứa con đẻ của ông. Đó là trường hợp điển hình bên xứ Chùa Tháp, Khmer XHCN của Polpot và Ieng Sary. Theo lệnh Polpot, Ieng đã giải toả thành thị, đẩy dân xuống ruộng, bỏ luật lưu thông, hệ thống tiền tệ, học đường và thủ tiêu tất cả những ai chống đối, đặc biệt trự nào mang kính trắng trên mặt, để tạo dựng một lớp người mới, một lớp vật mới thì đúng hơn, vì, theo Duy Vật Biện Chứng Pháp, con người chỉ là một khối vật chất, chỉ là chuỗi phản ứng tự động máy móc, một con chó của Pavlov (1). Cho nên tri thức là một xa xí phẩm cần phải tiêu diệt. Và một sớm một chiều, trên xứ Chùa Tháp, cặp kính trắng bỗng trở thành biểu tượng cho giai cấp trí thức, mà đã là trí thức thì không thể là con vật và đã không phải là con vật thì nhân danh nhân đạo, nhân danh tiền đồ Thế Giới Đại Đồng Vô Sản … Xuất, Ieng Sary phải đưa họ sang thế giới khác! Chuyện xứ Chùa Tháp trong chế độ XHCN của Polpot, dưới mắt của một số người, đã qua từ lâu, không nên nhắc lại, hơn nữa vụ án về Khmer Đỏ đang ngủng ngẳng tới hồi chung cuộc ; nhưng đảo mắt nhìn chung quanh xứ Chùa Tháp, mặc cho ai khua môi múa mép định hướng nầy, định hướng khác; mặc cho ai ảo thuật mà mắt thiên hạ: chuyện tiêu huỷ sách báo vẫn còn đó, lịch sử vẫn còn đó, nỗi đau, nỗi hận vẫn còn đó … Nháy mắt một cái vừa tròn 30 năm !

Mất ánh sáng của đôi mắt đối với con người xương thịt là nỗi khổ đau trọn vẹn, là mất tất cả ý sống trên đời. Năm tôi 15 tuổi, tưởng đã bị mù, may nhờ bác Cầm, mẹ chị Lê Thị Bạch Yến, ròng rã hai tháng trời, dùng thịt chân cua đồng nhúng thuốc gia truyền rà cho mới khỏi. Giá trị của đôi mắt lành lẽ, nỗi đau cùng cực của một kẻ chẳng may bị mù đã được sách vở ghi lại quá nhiều. Ở đây tôi chỉ xin mượn khúc hát Người Nghệ Sĩ Mù của cố nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ làm căn cứ cho phần viết tiếp :

< Ai dừng chân nơi đây buông lòng theo câu ca
Tôi ngồi trong bóng tối nghe đời đi ra xa
Tôi thèm chút ánh sáng
Ánh sáng sáng soi cuộc đời
Ánh sáng đâu, phút vui đâu
Không thèm qua trong đời mù loà.

Trong ngày tôi đi nhưng như là đi trong đêm
Trời sinh đời tôi nhưng chưa hề cho tôi tên
Chưa hề cho thấy gió
Thấy bướm thấy hoa màu gì
Có thấy chi ánh chiêu dương
Hay là sương sương mờ chiều tà.

Ôi nào còn gì đâu giữa cuộc đời lạnh lùng tiếng đàn buồn não nùng
Ôi chỉ còn mình tôi bán hồn mình lòng mình cho người bằng bạc tiền
Nhịp nhàng bàn chân bước có tiếng người đi đến
Người dừng lại giây phút hãy giúp tôi đời sống.

Đời mù loà tăm tối sống dưới trời tươi sáng
Đời mơ nhiều quá niềm vui chẳng thấy
Không cho tôi nhìn một lần
Chỉ đành lòng ôm kín bóng tối và hoang vắng.

Dù nụ cười khô héo cũng có khi thành tiếng
Là một lần ai đến đã giúp tình thương mến
Đàn ơi đàn hỡi đàn lên ngàn tiếng
Cho tôi vui cùng cuộc đời.

Nhưng niềm vui mong manh không nằm yên trong tay
Chuỗi ngày đầy chua cay chất tràn lên đôi vai
Đi vào trong bóng tối chiếc bóng cô đơn lạnh lùng xót xa
Thay bước chông gai tôi lần đi trên đời đường dài
Tiếng đàn càng âm u đưa vào trong thiên thu
Niềm riêng là câu ca trên bờ đôi môi khô
Tôi đã gánh hết giữa kiếp sống nhân gian đọa đầy.
Những đớn đau, những xót xa
Thương giùm tôi ôi đời mù lòa ...>
(Hoàng Thi Thơ, 1928 – 2001)

Thế mà, ở trên cõi đời nầy vẫn có kẻ :

Thà cho trước mắt mù mù,
Chẳng thà ngồi thấy kẻ thù quân thân.
Thà cho trước mắt vô nhân,
Chẳng thà ngồi ngó sinh dân nghiêng nghèo.
Thà cho trước mắt vắng hiu,
Chẳng thà thấy cảnh trời chiều phân xâm.
Thà cho trước mắt tối hầm,
Chẳng thà thấy đất lục trầm can qua.
Dù đui mà giữ đạo nhà,
Còn hơn có mắt ông cha không thờ.
Dù đui mà khỏi danh nhơ,
Còn hơn có mắt ăn dơ tanh rình.

Đọc đoạn thơ mộc mạc đanh thép trên, là người Việt Nam, ai không biết xuất xứ của nó? Đó là lời nhân vật chính Kỳ Nhân Sư trong truyện Ngư Tiều Vấn Đáp của cụ đồ Nguyễn Đình Chiểu.

Ngoài ra còn một nhân vật chính khác cũng của cụ mà từ thành phố đến thôn quê, từ học giả chí bần cố nông, người người đều quen thuộc, đó là Lục Vân Tiên, trong truyện Lục Vân Tiên.

Không phải ngẫu nhiên mà trong các tác phẩm của cụ Đồ Chiểu có đến hai nhân vật mù, hiện thân của tác giả. Cái mù của Lục Vân Tiên là do tai nạn, nguyên nhân là chàng khóc thương Mẹ quá nhiều mới ra nông nỗi. Còn cái mù của Kỳ Nhân Sư, trái lại :

Thầy ta chẳng khứng sĩ Liêu,
Xông hai con mắt bỏ liều cho đui.

Thái độ phản kháng tiêu cực nhưng quyết liệt của Kỳ nhân Sư trước bọn xâm lăng Tây Liêu cũng là thái độ của Nguyễn Đình Chiểu – và của Nguyễn Khuyến – đối với bọn thực dân "đạo đi trước, cướp nước theo sau" phú lăng sa.

Nguyễn Đình Chiểu, qua hình ảnh của Kỳ Nhân Sư, quan niệm :

Gặp cơn trời tối thà đui,
Khỏi gai con mắt lại nuôi đặng lòng.

Và Nguyễn Đình Chiểu trong thực tế, chủ trương :

Sự đời thà khuất đôi tròng thịt,
Lòng đạo xin tròn một tấm gương!

Vì mù loà, cụ Đồ Chiểu – và Tam Nguyên Yên Đỗ – không thể cầm gươm đâm giặc, diệt nòi phản dân hại nước, ông đã:

"…không than mây oán gió, không vẽ thiên đường bằng ảo giác mượn vay" mà "…tay nắm chặt bàn tay, mài bút (sắt) xuyên tim nòi phản bội".

Mù như hai cụ họ Nguyễn thật là đáng ngại, đáng phục (cả với kẻ thù xâm lược và tay sai) hơn những người mắt sáng muôn phần.

Đứng trên phương diện chiến tranh xâm lược, lối phản kháng, đối lập tiêu cực kiểu Đồ Chiểu và Yên Đỗ đáng sợ gấp trăm lần lối chống đối bằng bạo lực. Không dám cho bạo lực kém hữu ích – quân đội quan trọng lắm chứ – nhưng bạo lực chỉ diệt được phần xác, bạo lực nhất thời chiếm được đất và có thể thay tên đổi họ cái nầy cái nọ, còn chữ nghĩa phá tan tất cả: Tinh thần, nhất là tinh thần, và đôi khi phần xác cũng tiêu luôn. Khổng Minh chọc chết Chu Du bằng ba tấc lưởi. Roger Salengro, dân biểu xã hộI Pháp, đã tự hũy mình vì một bài báo. Nixon mất chức tổng thống nước Mỹ vì cuộc điều tra vụ Watergate. Việt Nam Cộng Hoà sụp đổ nguyên nhân chính vì những buổi đàm phán tại Paris năm 1973. XHCN Việt Nam bị cô lập, ngắc ngoải non hai mươi năm sau 1975, một phần cũng vì tiếng nói của các thuyền nhân.

Mù như cụ Nguyễn Đình Chiểu, như cụ Nguyễn Khuyến là một sự bảo vệ đạo đức, lý tưởng, tiết tháo; một biểu hiện căm ghét, bất hợp tác với kẻ thù của cả dân tộc; một sự phê phán gay gắt. Mù nhưng còn hơn sáng. Sáng mà hại dân hại nước, tham quyền cố vị đến mất nhân phẩm như Tôn Thọ Tường thời thực dân Pháp, như tập đoàn Nguyễn Văn Thiệu - Nguyễn Cao Kỳ thời đế quốc Mỹ và như những gì diễn ra sau đó…

Sáng chi nhân phẩm bỏ đi,
Thảo ngay chẳng biết lỗi nghì thiên luân.

Chú thích

(1) Ivan Petrovitch Pavlov ( 1849 – 1936 ) : Bác học Nga. Trong những thí nghiệm về phản xạ hữu kiện, Pavlov đã làm cho con chó chảy nước miếng bằng tiếng chuông mà không cần thịt làm vật kích thích. Dựa trên thí nghiệm đó, cộng sản đi đến chủ trương rằng người ta cũng có thể tập cho con người những phản xạ hữu kiện giống như con chó của Pavlov.

( CÒN TIẾP )

» VÌ SAO NHO ? ......HÁT
» DÒNG THƠ TÔI GỞI THỜI GIAN
» ÐÔI MẮT NGỌC
» Thời Gian
» Phim Truyện PG / Rất Hay