:" GÁNH TƯƠNG TƯ " của ƯNG BÌNH THÚC GIẠ THỊ

Ưng Bình Thúc Giạ Thị (1877-1961), tên thật là Nguyễn Phúc Ưng Bình , hiệu Thúc Gịạ Thị; là một hoàng thân nhà Nguyễn và là nhà thơ Việt Nam thời tiền chiến .Ông cũng là thân phụ của nhà thơ nữ Tôn Nữ Hỷ Khương.
Sau 75, thơ của 2 cha con ông bị cấm lưu hành, mãi đến sau năm 2000 mới được phép lưu hành rộng rãi
Sau này có “tái cấm” nữa hay không thì hổng biết- hên xui ạ.
Thúc Gịa Thị viết nhiều thể loại : văn , thơ, tuồng, chèo…có ý kiến cho rằng vì con đường quan lộ của ông quá suông sẻ, nên không thấy được sự trăn trở, bi quan, tuyệt vọng hay đồng cảm với số phận dân nghèo trong văn thơ của ông.
Nhưng nếu đừng đọc lướt qua , đừng đọc với định kiến đó là quan nhà Nguyễn, ta sẽ phát hiện ra nhiều điều thú vị
1/Trước thế sự, ông không hô hào khẩu hiệu hay rên rỉ bi quan, mà từng câu chữ của ông gợi cho người đọc cảm nhận ông phán xét, lên án 1 cách sâu cay

Săn nai săn thỏ chuyện đà thường,
Nay lại săn người chốn Vũ-hương.
Già trẻ gái trai chung một lứa,
Ngậm than ngùi thở vớ i tan thương
(Bố ráp làng Vĩ Dạ-1940)

2/ Với vai trò là Hội trưởng Hội truyền bá quốc ngữ Trung Kỳ, thơ của ông có rất nhiều phương ngữ miền Trung, qua đo, giúp người đọc có thêm vốn từ , đồng thời khẳng định Tiếng Viết ta giàu và đẹp

3/ ông làm chủ được cảm xúc của mình, như tương tư, người thì khắc khoải “ ngày nào cho tôi biết, biết yêu em rồi, tôi biết tương tư, ngày nào biết mong chờ, biết rộn rã buồn vui đợi em dưới mưa – Bao giờ biết tương tư của NS Phạm Duy-hoặc sẽ than thơ “Ai những nhớ ai, ai chẳng nhớ. Để ai luống những nhớ ai hoài! – Tản Đà” thì ông lại điềm đạm tương tư, điềm đạm tiễn biệt 1 con người, 1 mối tình nào đó

Trong gánh tương tư những vật gì?
Dây hồng lá đỏ đó chớ chi
Sao mà bợ ngợ không sương nổi
Lại cứ lần đân chẳng vất đi
San sẻ khốn ngờ cân tạo hóa
Nặng nề thêm mãi khối tình si
Hỏi ai là bạn thương mình đó
Xin hãy xê vai rợt chút nì
(Gánh tương tư )

Ngọn gió ngành xuân thổi phất phơ
Khi đưa khi đón lại khi chờ
Câu thơ tiễn biệt càng ngao ngán
Chén rượu tương phùng luống ngẩn ngơ
Ngoắt bạn bạn đành chân bước tới
Kêu ai ai giả bộ làm lơ
Thôi thôi đã thế thôi thì thế
Thương cũng xin vâng ghét cũng nhờ
(Tiễn biệt người tình )

Đọc xong, sao bâng khuâng quá, gánh tương tư của ông nhẹ nhàng quá, còn ta,phải xem lại cái “ gánh” chứa đựng những gì sao mà “sương” hổng nỗi mọi người ơi…
( SG tháng 7/2018 , viết bởi Trăng , hiệu độc thủ nữ hiệp )


( Thúc Gịa Thị - lụm trên mạng )