Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài

Admin Tổng số bài gửi : 3173 Registration date : 22/11/2007

CA DAO MIỀN NAM

Tác giả: PHAN TẤN TÀI

MỤC LỤC CA DAO MIỀN NAM

Vài ghi chú
Nguồn
Động cơ để chép lại ca dao miền Nam
Những trở ngại
Sắp xếp
A
B
C
D – Đ
E
G
H
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
X

_________________________
Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài Signat21

Tiêu đề: Vài ghi chú Wed 24 Feb 2010, 01:26

Vài ghi chú

Chúng tôi sưu tầm ca dao miền Nam (hò, vè, hát ru) với sự mong muốn tìm lại những câu ca lời hát của tổ tiên vùng "đất mới".

Tài liệu ca dao cả nước khá phong phú: từ những tập hàng mấy trăm trang tới những trang web với hàng ngàn bài ca dao. Chúng tôi cố gắng lọc lừa từ trong những tài liệu nầy những bài ca dao của miền Nam, nhưng chắc chắn sẽ không tránh khỏi lầm lẫn vì nhiều lý do. Mong quý vị và các bạn bổ túc.
Sau đây là một số bài ca dao miền Nam đã được chọn ra từ quãng 18000 "bài" trong các tài liệu tìm được, thêm vào đó một số bài ghi lại từ ký ức. Hiện chúng tôi còn một số bài chưa thẩm xét (quãng 10000 bài) nhưng nghĩ rằng số lượng độ 2400 bài ca dao "gọi là" miền Nam đó, quí vị độc giả có thể làm nền tảng để nếu cần bổ túc hoặc loại ra (nếu sai).
Ở đây chúng tôi ghi nhận ý kiến của 2 bằng hữu Trần Minh Khôi và Hồ Đắc Nhơn vể từ ngữ "Chợ Dinh": Có phải bài

Đố ai con rít mấy chưn,
Cầu Ô mây nhịp, chợ Dinh mấy người ...

là một bài ca dao miền Nam hay không. Sự thật nếu cố tình giải thích, "Chợ Dinh" có nhiều nơi trong thời kỳ nam tiến ở miền Nam, ít nhứt hiện nay còn một chợ Dinh ở miền Nam, nhưng cầu Ô thì... có lẽ chỉ có ở Bình Định. Dù vậy, bài ca dao "Đố ai..." đã phổ biến ở miền Nam bằng nguyên văn, chớ không là bản cải biên, sâu xa đến nỗi khó có nơi nào trẻ con không nghe hay không biết, thì... ta tranh nhau làm gì về xuất xứ bài ca dao đó. Đã là văn hóa truyền khẩu, ca dao dễ dàng vượt biên giới không chứng tích, việc Nam kỳ hóa ca dao miền Trung là một đề tài với vô số dữ liệu.
Chúng tôi không có tham vọng làm một tự điển cho ca dao miền Nam. Dù vậy, những chỗ sai, những chỗ thiếu sót cần được bổ túc, chúng tôi rất mong được nghe lời chỉ bảo của quý vị.

Những bài ca dao nầy được xếp theo mẫu tự. Cách xếp nầy sẽ giảm sự trùng hợp hơn xếp theo đề tài, nhưng với một số lượng khá lớn cũng không tránh khỏi. Đó là trường hợp có hay không có loại từ ở đầu câu (con, cái, ...), đó là trường hợp thay đổi cách xưng hô cho cùng một câu ca dao (anh/em, qua/bậu, người/ta ...), đó là trường hợp thay đổi câu xướng (thí dụ dùng "chim quyên ..." để thay cho "trăng lên khỏi núi ...").

Một điểm cần phải đặt ra là ở trường hợp xếp theo mẫu tự, có thể xảy ra, khi tìm không ra bài ca dao, như trường hợp sau:

"Trồng trầu thì phải khai mương,
Làm trai hai vợ phải thương cho đồng"

Văn sĩ, cựu quân nhân, Trần Bạch Đằng ghi thay vì "trồng trầu", "lập vườn". Bằng hữu Lâm Văn Bé cũng đồng ý với TBĐ trong "Người Nam Kỳ", khác với ký ức của người sưu tầm. Đặng Như Tây (Mười Tám Thôn Vườn Trầu, ĐNCL số 2) ghi lý do vì sao "trồng trầu thì phải khai mương". Trồng trầu hay lập vườn đều có ý nghĩa tuỳ hoàn cảnh nông nghiệp của từng vùng miền Nam của đất nước. Nhưng - trồng trầu hay lập vườn - là điều khó khăn khi sắp xếp theo mẫu tự.

_________________________
Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài Signat21

Tiêu đề: Nguồn Wed 24 Feb 2010, 01:32

Nguồn

Những tài liệu được ghi sau có tối thiểu là 10 bài ca dao được chọn.

[1]     Vũ Ngọc Phan: Tục ngữ, ca dao, dân ca Việt nam, in lần thứ 8, 1977.
[2]     Lư Nhất Vũ; Lê Giang; Lê Anh Trung: Hò Nam bộ (Vidéo)
[3]     Lê Giang: Bộ hành với ca dao. NXB Trẻ, 2004.
[4]     Ghi lại từ ký ức Phan Tấn Tài; Đỗ Thanh Vân
[5]     Nguyễn Đăng Thục: Tư tưởng Việt Nam, NXB Khai Trí, 1964
[6]    Minh Hương: Hoa đồng cỏ nội, 1962.

Động cơ để chép lại ca dao miền Nam

Đi tìm lại quê hương, tìm lại ông bà của vùng đất mới là để tham nghiệm một cách cô đọng ca dao miền Nam, vốn là thiểu số trong kho tàng ca dao của cả nước, là để tránh hoàn cảnh đọc mà phải suy xét liệu câu ca dao này có phải là của miền Nam hay không. Tìm lại quê hương qua muông thú, qua cây cỏ, qua côn trùng - mà một phần đã bị tuyệt chủng sau nhiều trăm năm -, qua cách ăn nói, cách thổ lộ tâm tình ... trong đời sống người bình dân miền Nam. Tìm lại ông bà qua những phong tục, những lối tự trào - đôi khi chua chát hoặc đau đớn nhưng vẫn không giấu giếm -, qua những sự quan sát thiên nhiên một cách tinh tế, những cách phát biểu hầu như vô nghĩa nhưng thâm trầm ...

Những trở ngại

Lượm lặt những bài ca dao của miền Nam sẽ không tránh khỏi những khó khăn, trừ những bài có mang địa danh hay kể một biến cố nào đó của miền Nam và trừ những bài luân lý có giá trị cho cả nước. Đó là trường hợp căn cứ theo từ ngữ hoặc cú pháp để lượm lặt. Bợ ngợ khi chọn lựa nếu phải dùng từ ngữ để "nhận diện" một bài ca dao:

1)       Vì ca dao là một dạng văn hóa truyền khẩu cho nên dễ vượt biên giới, mà khi đã vượt biên giới từng vùng của đất nước lại được thay đổi (cải biên).
2)       Từ ngữ của vùng gốc, chủ yếu Thuận Quảng, được bảo tồn ở vùng đất mới - nhứt là ở thôn quê - đưa tới hoàn cảnh nhiều bài ca dao của miền Nam dùng từ ngữ miền Trung.
3)       Từ ngữ đặc biệt nhưng được dùng nhiều vùng của đất nước, điển hình là chữ "tui" (tôi) (vừa được dùng ở miền Trung và ở đồng quê miền Nam).
4)       Người đi ghi chép ca dao đã "cải biên" một số từ ngữ, bình thường là để chính mình hiểu hay vì tự nghĩ rằng những từ cải biên sẽ "hay" hơn, "đúng" hơn hoặc "hợp lý" hơn nên đưa tới hoàn cảnh một số bài của miền Nam được diễn tả bằng từ ngữ của miền Bắc. Trường hợp này nếu không được ghi rõ là ca dao miền Nam thì số bài đó sẽ không được chọn.
5)       Về phần chủ quan: vì đã quen dùng từ ngữ chung của cả nước, vì quen với cú pháp, với ngôn từ miền Bắc, miền Trung nên khi chọn lựa không tránh khỏi bỏ sót lại (hay giữ lại) một số ca dao của hai vùng này.

_________________________
Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài Signat21

Tiêu đề: Sắp xếp Wed 24 Feb 2010, 01:38

Sắp xếp

Như đã đề cập, những bài ca dao được xếp theo mẫu tự để giảm thiểu sự lập đi lập lại, nhưng có một số bài được ghi chung với nhau hoặc vì cùng nghĩa, hoặc vì thể nhập tương tự. Kết quả là số lượng quãng 2400 bài được lựa chọn, gom lại thành 1400.

Sau đây 2 thí dụ:

– Đèn nào cao cho bằng đèn ông Chánh,
Bánh nào trắng cho bằng bánh bò bông.
Anh thương em từ thuở má bồng,
Bây giờ em lớn, có (lấy) chồng bỏ anh.

(Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc
Gió nào độc bằng gió Gò Công
Anh thương em từ thuở má bồng
Bây giờ em khôn lớn lấy chồng bỏ anh.)

(Đèn nào cao bằng đèn Ông Chánh,
Bánh nào trắng bằng bánh bò bông,
Trách ai ăn ở hai lòng,
Sang sông rồi nỡ quên công người chèo.)

(Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc,
Đất nào dốc bằng đất Nam Vang,
Một tiếng anh than hai hàng lụy nhỏ,
Em có chút mẹ già biết bỏ ai nuôi. ) ...

– Chim khôn kiếm nơi mà đậu,
Gái khôn chọn nơi nhân hậu mà nhờ.
Đừng ham lấy công tử bột dật dờ tấm thân.

(Con chim khôn kiếm cành xanh mà đậu
Gái khôn kiếm trai đôn hậu làm chồng
Cô bác xa dòm ngó nói phụng với rồng sánh đôi.)

(Chim khôn kiếm nơi lùm xanh nó đậu
Gái như em sao không kiếm nơi nhân hậu làm chồng
Thả chi theo đàng điếm đứng đường hư thân.)

(Chim khôn kiếm lùm cây mà đậu
Gái khôn kiếm thằng chồng nhậu mà nhờ
Mai sau nó chết bụi chết bờ khỏi chôn.)

(Chim khôn thì kiếm cây lành mà đậu,
Còn gái khôn thì kiếm trai ăn nhậu mà nhờ.
Ngày sau chết bụi chết bờ khỏi chôn.)

Vì ca dao không có xuất xứ và là loại văn hóa truyền khẩu, nên không thể đặt vấn đề nguyên bản hay phiên bản, chúng tôi, vì thế, ghi lại tất cả các cách phát biểu như trên, không đánh giá mà cũng không đặt vấn đề chính phụ. Cuối thí dụ thứ nhì chúng tôi có ghi thêm phần "xuống vọng cổ" và câu đầu của 1 bài thơ kháng chiến (Thơ say, với mục đích chống rượu chè) để so sánh với bài trước đó.

"Thơ kháng chiến" và "hò lơ" là hai phương cách truyền thông có nhạc phụ họa của ca dao miền Nam. Âm điệu và tiết tấu của thơ kháng chiến đã được nhạc sĩ Anh Việt Thu ghi trong phần nhập của bản Tám Điệp Khúc, hò lơ được hai nhạc sĩ Nguyễn Hữu Ba và Phạm Duy ghi thành nhạc. Trong khi hò lơ có thể sử dụng những bài 6-8 của ca dao để trình bày - thường dưới dạng tập thể - thì trái lại thơ kháng chiến là loại thơ 8-6 (khởi bằng câu 8 và kết bằng câu 6) có phần nói lối và xuống câu như hát vọng cổ, được sáng tác (vô danh) thời kháng chiến. Rất tiếc hiện chưa tìm được tài liệu về thơ kháng chiến, trong phần sưu tầm chỉ có 2 bài ghi lại từ ký ức về loại này.

Phan Tấn Tài

_________________________
Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài Signat21

Tiêu đề: A Wed 24 Feb 2010, 01:47

- A -

• Ai buồn, ai khóc thiết tha,
Tui vui, tui cũng chan hoà giọt châu.

• Ai buồn, ta cũng buồn giùm,
Ai vui, ta cũng vui giùm cho ai.

• Ai cười, mặc kệ ai cười,
Ðôi ta chung vốn kiếm lời nuôi nhau.

• Ai đem con két vô vườn,
Ðể cho con két ăn buồng chuối tiêu.

• Ai đem con sáo sang sông,
Ðể cho con sáo sổ lồng sáo bay.

• Ai đem em đến Sài thành,
Phồn hoa ai khéo dỗ dành hở em ?

• Ai đi bờ đắp một mình,
Phất phơ chéo áo giống hình phu quân.

• Ai khôn bằng Tiết Ðinh San
Cũng còn mắc kế nàng Phàn Lê Huê.

• Ai làm cá bóng đi tu,
Ai làm nước mắt cá thu buồn rầu.
Phải chi ngoài biển có cầu,
Em ra em vớt đoạn sầu cho anh.

(Cá bóng đi tu,
Cá thu nó khóc,
Cá lóc nó sầu,
Phải chi ngoài biển có cầu,
Anh ra đến đó giải sầu cho vui.)

• Ai làm cho bến xa thuyền,
Cho trăng xa Cuội, bạn hiền xa nhau.

• Ai làm cho đó bỏ đăng,
Cho con áo tím phụ thằng áo xanh.

• Ai làm cho vịt xa chuồng,
Cho nên quân tử bữa buồn bữa vui.

• Ai mà bày đặt dị kỳ,
Áo bà ba may hai túi đựng giống gì hở anh!

(Ba má bày đặt cho anh,
Bà ba may hai túi đựng dầu chanh o mèo.)

• Ai ơi, lỡ hội chồng con,
Về đây gá nghĩa vuông tròn với tôi.

• Ai về Bà Ðiểm Hốc Môn,
Hỏi thăm người ấy có còn hay không.
Để tôi kiếm sợi chỉ hồng,
Chờ ông Tơ bà Nguyệt kết vợ chồng đôi ta.

• Ai về Giồng Dứa* qua truông,
Gió lay bông sậy bỏ buồn cho em (ai).
(* thuộc Cai Lậy, Tiền Giang)

(Ai đi Rạch Giá qua truông,
Gió rung ngọn sậy, ngồi buồn nhớ em.)

• Ai về nhắn (Biểu về nói) với ông câu,
Cá ăn thì giựt, để lâu hết mồi.

• Anh bước lên xe, xe quằn, xe quại,
Anh bước xuống tàu, tàu chạy, tàu nghiêng.
Gặp mặt em đây, gái thảo trai hiền,
Lời anh phân chưa dứt, sao em vội liền ra đi ?

• Anh thương em, em bóp bụng đừng phiền,
Ðợi xong mùa lúa, anh kiếm tiền cưới em.

• Anh buồn có chốn thở than,
Em buồn như ngọn nhang tàn giấc (thắp) khuya.

• Anh buồn cởi áo xem bâu,
Em buồn em thấy đâu đâu cũng buồn.

• Anh buồn, em có vui chi,
Vui là vui gượng, có khi khóc thầm.

• Anh cầm chài anh vãi năm bảy con cá lòng tong,
Thương em nát gan, nát ruột, lại nát tấm lòng,
Thấy em ở bạc trong lòng anh hết thương.

• Anh có thương em đừng cho bạc cho tiền,
Cho nhơn cho nghĩa kẻo xóm giềng cười chê.

• Anh đi biệt tích phương xa,
Ðể em ôm bóng trăng tà năm canh.
Hai vai một gánh chung tình,
Nhớ ai, ai có nhớ mình hay không.

(Anh đi đường ấy xa xa,
Để em ôm bóng trăng tà năm canh.
Nước non một gánh chung tình,
Nhớ ai, ai có nhớ mình hay chăng.)

• Anh đi Châu Ðốc, Nam Vang,
Gởi thơ nhắn lại, em khoan có chồng.

• Anh đi đánh bẫy trong bưng,
Thấy con cúm núm trong lùm bay ra.

• Anh đi lưu thú Bắc Thành*,
Ðể em ở lại như nhành mai khô.
Phụng hoàng lẻ bạn sầu tư,
Em đây lẻ bạn cũng như phụng hoàng.
(* Gia Ðịnh Thành, lời chú của Lê Giang)

• Anh đừng chê em áo rách, quần phèn,
Anh coi bụi hẹ rã bèn còn thơm.

• Anh đừng có bỏ giọng trầm,
Lời ngon, tiếng ngọt để (mà) cầm duyên em.

• Anh đừng ham trống bỏ kèn,
Ham chuông bỏ mõ, ham đèn bỏ trăng.

• Anh đứng làm trai, nam nhơn chi khí,
Em đứng làm gái, em chẳng biết suy,
Lấy Tây lấy Chệt làm gì ?
So bề nhơn nghĩa, sao bì An-Nam.

• Anh đừng lên xuống uổng công,
Em nghe ba má nói không lâu rồi.

• Anh đừng nay giận mai hờn,
Lòng em ở thẳng như đờn lên dây.

(Nghĩa nhân nay giận mai hờn,
Lòng em ở thẳng như đờn lên dây.
Người ta chơi hớn chơi hài,
Em đây làm lụng cả ngày lấm chơn.)

• Anh đừng tham cái bông quế, bỏ phế cái bông lài,
Mai sau quế rụng, bông lài thơm xa.

(Xin anh đừng ham bông quế, bỏ phế cái bông lài,
Mai sau quế rụng, bông lài thơm lâu.)
(Anh đừng ham bông quế mà bỏ phế bông lài,
Mai sau quế rụng, bông lài còn thơm.)
(Anh đâu phải mê bông quế mà bỏ phế cái bông lài,
Quế thơm ban ngày, lài ngát ban đêm.)

• Anh đừng thấy đăng mà phụ đó,
Ðừng chê em nghèo khó mà vội phụ phàng.
Anh coi đồng tiền mới có sớm mai mà chiều đã mất,
Chớ nhơn nghĩa bạn vàng vững chắc thiên kim.

• Anh đừng thấy đó bỏ đăng,
Thấy lê bỏ lựu, thấy trăng quên đèn.

• Anh đừng vạch vách phá rào,
Vườn quế mới lập, lựu đào còn non.

• Anh dứt lời than, em đây rúng động tâm tình,
Hai hàng lụy nhỏ như bình nước nghiêng.

• Anh (chị) hươu đi chợ Ðồng Nai,
Anh (chị) đến Bến Nghé ngồi nhai thịt bò.

• Anh không thương em, đừng nói chuyện sập sò,
Giả như Tiên Bửu đưa đò Giang Tân*.
(* Nhân vật trong tập hò đối đáp ”Ông Trượng – Tiên Bửu“)

• Anh khuyên em đừng lại lại qua qua,
Mẹ cha biết đặng đánh la tụi mình.

• Anh la khóc làm chi cho nát miễu xiêu đình,
Cây huệ kia đang xanh lại héo, con cá ở ao quỳnh nó vội xếp vi.

• Anh nằm bụi chuối, anh rên,
Miệng kêu bớ vợ, lấy mền đắp cho (tao).

• Anh ngồi một góc, em ngồi một góc,
Em nghe anh khóc sướt mướt cuộc tình.
Chờ khi còn lại một mình, em khóc theo.

• Anh (bậu) nói với em (qua), anh (bậu) không hái lựu bẻ đào,
Chớ lựu đâu anh (bậu) bọc, đào nào anh (bậu) cầm tay.

• Anh nói với em hủy hủy hoài hoài,
Biểu em đừng kết nghĩa với ai,
Xin em kết nghĩa lâu dài với anh.

• Anh nói với em nhiều tiếng thâm trầm,
Nằm đêm nghĩ lại nát bằm lá gan.

• Anh ở đợ ba năm, không tiền dư ăn miếng kẹo,
Em lại thân nghèo, chọc ghẹo làm chi ?

• Anh ơi, đi lính cho Tây,
Con dại cả bầy, bỏ lại ai nuôi.?

• Anh ơi (già) em chẳng lấy đâu,
Anh đừng cạo mặt, nhổ râu tốn tiền.

• Anh ơi, nơm cá xong chưa,
Xuồng em neo đợi, chờ trưa anh về.

• Anh ơi, sóng gió liên miên,
Ra công bát cạy cho thuyền tới nơi.

• Anh ra đi, cay đắng như gừng,
Ðường xa xôi ngàn dậm, khuyên em đừng nhớ thương.

• Anh ra về, em đứng chực cửa ngăn,
Hai hàng lụy nhỏ ướt khăn chéo điều.

• Anh ra về, em nắm vạt áo em la làng,
Duyên đây không kết, kiếm đàng đi dâu ?
(Anh về, em nắm vạt áo em la làng,
Phải bỏ chữ thương chữ nhớ giữa đàng cho em.)

_________________________
Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài Signat21

Tiêu đề: A (2) Wed 24 Feb 2010, 01:55

- A -

• Anh than chi nhiều điều mặn lạt,
Em rút lông nhím bạc trao liền,
Em về phụ mẫu lo phiền,
Lỗi em chịu lỗi, nói đi cấy ruộng biền mất tiêu.

• Anh than với em rằng phận anh nghèo,
Gá duyên chồng vợ như bọt bèo trôi sông.

• Anh thấy em xấu dạng hữu tài,
Anh kiếm lời trăng gió vắn dài gạt em.

• Anh thì quần áo rong chơi,
Ðể em đi cấy mồ hôi ướt đầm.

• Anh thương em đừng vội nắm tay,
Anh về cậy mối cậy mai tới nhà.
Mai đây ta ở cùng ta,
Thức khuya dậy sớm, cha mẹ già nuôi chung.

• Anh thương em lắm em ơi,
Cá chết vì mồi, khốn nạn thân anh.

• Anh thương em lững đững lờ đờ,
Giả như Tôn Các ngồi chờ Bạch Viên*.
(* truyện thơ “Bạch Viên – Tôn Các“)

• Anh thương em mới thấy mặt đã vội đành,
Hay là ông tơ bà nguyệt để dành cho anh.

• Anh thương em, nói thiệt em nhờ,
Anh đừng nói gạt, em chờ hết duyên.

• Anh thương em phải thương cho trót,
Anh đừng bỏ sót cái nghĩa chung tình.

• Anh thương em thời thương cho chắc cho chặt cho bền,
Dẫu ai có xe cát đắp nền anh cũng không.

• Anh thương em, thủng thẳng em ừ,
Anh đừng thương vội, phụ mẫu từ nghĩa em.

• Anh thương em, thương quấn, thương quít,
Bồng ra gốc mít, bồng xích gốc chanh,
Bồng quanh gốc sậy, bồng bậy vô mui,
Bồng lủi sau lái, bồng ngoái trước mũi,
Bồng chúi vô mùng, thương lún thương lụn,
Thương lột da óc, thương trốc da đầu,
Ngủ quên thời nhớ, thức dậy thời thương.

• Anh thương em, trầu hết lá lươn,
Cau hết nửa vườn, cha với mẹ nào hay.
Dầu mà cha mẹ có hay,
Nhứt đánh nhì đày, hai lẽ mà thôi.
Gươm vàng để đó em ôi,
Chết thì chịu chết, lìa đôi anh không lìa.

(Thương chàng trầu hết lá lươn,
Cau hết nửa vườn, cha mẹ chưa hay.
Dầu mà cha mẹ có hay,
Nhứt đánh, nhì đày, hai lẽ mà thôi.)

• Anh về biết lấy chi đưa,
Quít cam còn nhỏ, buồng dừa còn non.

• Anh về có nhớ em không,
Em về thơ thẩn mé sông khóc hoài.

• Anh về Ðập Ðá* đưa đò,
Trước đưa quan khách, sau dò ý em.
(* Thuộc Ðồng Tháp)

• Anh (Ra) về để áo lại đây,
Ðể (Ðêm) khuya em đắp gió tây lạnh lùng.

• Anh về đô thị hôm nao,
Gió lay cây choại lệ trào mi em.

• Anh về em hổng (chẳng) dám đưa.
Nước mắt nhỏ giọt như mưa tháng mười.

• Anh về kiếm vợ cho xong,
Em là tép bạc thong dong ao hồ.

• Anh về ngoài Huế lâu vô,
Vẽ bức tranh đồ để lại cho em.

• Anh về nhà cạo râu đi,
Ngày sau trẻ lại em mời tới chơi.

• Anh về tìm vẩy cá trê,
Tìm gan tôm sú, tìm mề con lươn,
Anh tìm con bướm có xương,
Dây tơ hồng có rễ, đạo cang thường em ưng anh.

• Anh với em má tựa vai kề,
Dầu em có lạc Sở sang Tề,
Thì em cũng nhớ gởi thơ về cho anh.

• Anh xa em chưa đầy một tháng,
Nước mắt tuôn lai láng hai mươi tám đêm ngày.
Chừng nào cạn lạch Ðồng Nai,
Nát chùa Thiên Mụ anh mới sai (phai) lời thề.

• Anh xa em vì bởi thế gian,
Cho nên nưởc mắt chảy tràn năm canh.

• Áo anh, ai cắt ai may,
Ðường tà ai đột, cửa tay ai viền.

• Áo anh để trắng sao nên,
Ðem ra chợ nhuộm hột dền cho anh.

• Áo anh năm nút chạm rồng,
Ðứng xa con phụng lại gần con quy.

• Áo anh rách lỗ bằng sàng,
Mẹ anh già yếu cậy nàng vá may.

• Áo anh xếp để trong phòng,
Mở ra thấy áo trong lòng thêm thương.

• Áo anh xếp để trong rương
Giở ra thấy áo thêm thương trong lòng.

• Áo bận thường chớ nệ bâu,
Biểu em đừng có buồn rầu hại thân.

• Áo dài năm nút hở bâu,
Ðể coi người nghĩa làm dâu thế nào.

• Áo đen ai nhuộm cho mình,
Cho duyên mình thắm, cho tình mình say.

• Áo đen chẳng lẽ đen hoài,
Nắng mưa cũng trổ, cũng phai sắc màu.

• Áo đen tra nút áo đen,
Hò với người lạ, người quen khó hò.

• Áo đơm năm nút viền tà,
Ai đơm cho bậu hay là bậu đơm.

• Áo em anh bận lấy hơi,
Nón em anh đội che trời nắng mưa.

• Áo em thêu búp hường nhan,
Ðứng xa con hạc lại gần con công.

• Áo gài năm nút hở bâu,
Em còn cha mẹ dám đâu tự tình.

• Áo trắng không vắn không dài,
Sao anh không bận, bận hoài áo đen.

(Tôi bận cho người ta khen,
Áo trắng đi đám, áo đen đi mần.)

• Áo vá quàng đâm (dậm) hàng chỉ đỏ,
Gẫm sự đời (vợ lớn thương thường) , vợ nhỏ thương hơn.*

• Áo vải quao* lựa sào mà vắt,
Tuy xấu mặc lòng chọn mặt gởi thân.
(* vải nhuộm vỏ cây quao)

• Áo vắt vai đi đâu hăm hở,
Em có chồng rồi, mắc cỡ lêu lêu!

(Áo vắt vai anh đi thăm ruộng,
Anh có vợ rồi, không chuộng em dâu!)

• Ăn chanh mới biết chanh chua,
Có ai lên chùa mới biết chùa vui.

(Ở lâu mới biết lòng người,
Nếm lâu mới biết mùi đời đắng cay).

• Ăn cơm có cá với canh,
Ăn vô mát bụng như anh gặp nàng...

_________________________
Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài Signat21

Tiêu đề: - B - Sun 28 Feb 2010, 04:59

- B -

• Ba bốn nơi sang cả phụ mẫu em đành gả,
Em chắp tay khoan đã, chưa tới căn phần.
Phụ mẫu em nói: bất tuân giáo huấn,
Đem treo cây bần cho kiến nó bu.

• Ba năm tang khó mãn rồi,
Vườn hoang cỏ rậm, bậu ngồi chờ ai.

• Ban ngày dang nắng, tối lại dầm sương.
Công lao tôi khổ mình thương không mình.

• Bao giờ (Chừng nào) Chợ Lớn hết vôi,
Em mới (đây) hết đứng, hết ngồi với anh.

• Bao giờ đá nổi rong chìm,
Muối chua chanh mặn mới tìm đặng em.

• Bao giờ hết cỏ Tháp Mười,
Nước Nam mới hết những người đánh Tây!

• Bao phen quạ nói với diều,
Ngả Kinh Ông Hóng có nhiều vịt con.

(Bao phen quạ nói với diều,
Sau nhà cô Huệ có nhiều gà con.)

(Chiều chiều quạ nói với diều
Vườn hoang cỏ rậm có nhiều gà con.)

(Tai nghe quạ nói với diều,
Cù lao ông Chưởng có nhiều cá tôm)

• Bà ba cái ngắn cái dài,
Anh bận chi hoài cái áo bành tô (paletot).

• Bà già đi chợ Cầu Bông (Cầu Đông),
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Xem rồi ông mới nói (bói) rằng:
Lợi thì có lợi, nhưng răng không còn.

• Bà già bận áo bông chanh,
Ngồi trong đám hẹ, nói hành nàng dâu.

• Bàn tay còn có ngón dài, ngón vắn,
Con một nhà đứa trắng, đứa đen,
Hễ ăn vóc học quen,
Dẫu họ chê mình vụng, tập rèn cũng phải hay.

• Bá Nha vắng mặt Tử Kỳ,
Ôm đờn luống chịu sầu bi một mình.

• Bạc Liêu nước chảy lờ đờ,
Dưới sông cá chốt, trên bờ Triều Châu.

• Bạc với vàng còn đen còn đỏ,
Đôi đứa mình còn nhỏ thương nhiều.
Vừa nghe tiếng em là anh muốn
như anh Kim Trọng thương chị Thúy Kiều thuở xưa.

• Bạn về nuôi chó, nuôi chim,
Ðừng nghe giọng sáo, giọng kìm khổ thân.

• Bảng treo tại chợ Mỹ Lồng:
Chữ đề tên bậu, không chồng có con.

• Bánh cả mâm, sao em kêu rằng bánh ít (ích)?
Trầu cả chợ, sao em gọi là trầu không?
Trai nam nhi không đối đặng.
Gái má hồng, xin thử đối xem!

(Trái cau lửa, sao mà anh gọi là cau không nóng,
Tóc dợn sóng, sao mà sóng không trào.
Trai nam nhi mà đối đặng gái má đào xin theo.)

• Bánh canh con vắn, con dài
Lòng thương cha mẹ, không nài công lao.

• Bánh tráng Mỹ Lồng,
Bánh phồng Sơn Đốc,
Măng cụt Hàm Luông,
Vỏ ngoài nâu trong trắng như bông gòn,
Anh đây nói thiệt, sao em còn so đo?

• Bảy với ba tính ra một chục,
Tam tứ lục tính lại cửu chương.
Liệu bề thương được thì thương,
Ðừng trao gánh nặng giữa đường cho em.

• Bắc cầu cho kiến leo qua,
Ðể cho ai đó qua nhà tôi chơi.

(Bắc cầu cho kiến bò qua,
Cho con chú xã qua nhà tui chơi.)

• Bắc kim thang cà lang bí rợ,
Cột bên (qua) kèo, là kèo bên (qua) cột,
Chú bán dầu qua cầu mà té,
Chú bán ếch ở lại làm chi,
Con le le đánh trống thổi kèn,
Con bìm bịp thổi tò tí te.

• Bắp non mà nướng lửa lò,
Ðố ai ve được con (cô lái) đò Thủ Thiêm *.

(* Lâm Văn Bé: bài ca dao này gốc từ Huế:
Bắp non mà nướng lửa lò,
Ðố ai ve được con đò Thuận An)

• Bắp non xao xác trổ cờ
Người thương đứng đó, giả lơ không chào.

• Bắp non xao xác trổ cờ
Thương nhau xin chớ nhởn nhơ cười trừ.

• Bắt cầu cho kiến bò qua,
Cho con chú xã qua nhà tôi chơi.

• Bắt con cá lóc nướng trui,
Làm mâm rượu trắng đãi chơi bạn hiền.

• Bắt con cá lóc nướng trui,
Làm mâm rượu trắng đãi người phương xa.

• Bắt con còng gió, anh bỏ vào hang,
Nghe em than thở ruột gan rối nùi.

• Bần gie, bần ngã, bần quì,
Cảm thương con khỉ đột, lấy gì cho nó ăn.

(Bần gie, bần ngã, bần quỳ,
Sống mà chịu cảnh chia ly thêm buồn.)

• Bần gie con hạc đậu cánh xòe,
Tưởng anh vô gá nghĩa, ai (hổng) dè anh gạt em.

• Bần gie đóm đậu sáng ngời,
Rạch Gầm soi dấu muôn đời oai danh.

• Bần gie đom đóm đậu sáng ngời,
Lỡ duyên tại bậu trách trời sao đang.

• Bâng khuâng bát ngát, câu (nghe em) hát hữu tình,
Căn duyên tiền định, hai đứa mình gặp nhau.

• Bầu ơi thương lấy bí cùng,
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.
(CD cả nước)

• Bậu chê qua ở biển ăn còng,
Bậu về ở chợ ăn ròng mắm nêm.

• Bậu có chồng chưa, bậu thưa cho thiệt,
Kẻo để anh lầm, tội nghiệp thân anh.

• Bậu có chồng rồi như con cá vô lờ,
Đêm khuya nhớ bậu, dật dờ đêm thanh.

• Bậu để chế cho ai, xé anh một nửa,
Bậu để chế chồng, châm lửa đốt đi.

• Bậu đừng bán dạng thuyền quyên,
Cái khăn bậu đội, dây chuyền ai mua.

• Bậu đừng buồn bực làm chi,
Qua với bậu như nút với khuy không rời.

(Bậu đừng sầu não làm chi,
Qua với bậu như nút với khuy đã gài.)

• Bậu đừng lên xuống đèo bồng,
Chồng con hay đặng sanh lòng nghi nan.

• Bậu đừng nghe tiếng thị phi,
Thủy chung anh giữ trọn nghì sắt son.

• Bậu đừng nghĩ ngợi thiệt hơn,
Rửa tai nghe lóng tiếng đờn tri âm.

• Bậu (Anh) đừng tham đó bỏ dăng,
Chơi lê quên lựu, chơi trăng quên đèn.

• Bậu là con gái có duyên,
Ðừng cho sóng gợn, thuyền nghiêng nước vào.

• Bậu ơi đừng có vội vàng,
Ðể coi cây quế ngả tàng về đâu.

• Bậu với qua gá nghĩa chung tình,
Dầu ăn cơm quán ngủ đình cũng cam.

• Bậu với qua tình nghĩa mặn nồng,
Siêu nước sôi chớ quạt, ngọn gió lồng phải che.

• Bây giờ anh mới rõ sự tình:
Tại ba với má hai đứa mình xa nhau.

• Bây giờ hành khô, cải úa, sa kê tàn,
Em tưởng đâu đá trở thành vàng,
Ai ngờ anh bạc nghĩa, lấp đàng xuống lên.

• Bây giờ thủy đã xa gương,
Ðừng chào em nữa, tình thương cạn rồi.

• Bấy lâu em còn nghi, còn ngại,
Bữa nay em kêu đại bằng mình.
Phụ mẫu hay đặng, không lẽ đánh mình, giết em ?

• Bên nầy sông có trồng bụi sả,
Bên kia sông ông xã trồng một bụi tre.
Ai làm cho bụi tre nó ngã, cho bụi sả nó sầu,
Phải chi ngoài biển có cầu,
Ðể cho anh ra đó, giải đoạn sầu cho em.

(Cá bống đi tu, Cá thu nó khóc, Cá lóc nó rầu.
Phải chi ngoài biển có cầu,
Anh ra ngoài đó giải sầu cho em.)

• Bên nầy sông, em bắc cây cầu mười tấm ván,
Bên kia sông, em cất cái quán mười hai từng,
Bán buôn nuôi mẹ cầm chừng đợi anh.

• Bến em có gốc dừa tơ,
Đêm trăng em đứng em chờ đợi ai.

• Bên thẳng thì phải bên dùng,
Hai bên cùng thẳng thì cùng đứt dây.

• Bến Tre biển cá sông tôm,
Ba Tri muối mặn, Giồng Trôm lúa vàng.

• Bến Tre gái đẹp thật thà,
Nói năng nhỏ nhẹ mặn mà có duyên.

• Bến Tre giàu mía Mỏ Cày,
Giàu nghêu Thạnh Phú, giàu xoài Cái Mơn.

• Bến Tre nhiều gái chưa chồng,
Không tin xuống chợ Mỹ Lồng mà coi.

• Bến Tre nước ngọt lắm dừa,
Ruộng vườn mầu mỡ, biển thừa cá tôm.
Sầu riêng, măng cụt Cái Mơn,
Nghêu sò Cồn Lợi, thuốc ngon Mỏ Cày.
Xoài chua cam ngọt Ba Lai,
Bắp thì Chợ Giữa, mắm bày ven bãi Giồng Khoai,
Bà Hiền, Tân Thủy hằng hà cá tôm.

• Bí đao non, không ngon tại nấu
Em xa chàng, tại xấu mai dong.

• Bí lên ba lá, trách ba với má không chịu làm giàn,
Ðể bí bò lan, trách hường nhan vô doan bạc phận,
Duyên nợ ở gần không đặng sánh đôi.

• Biển cạn sông cạn, lòng qua không cạn,
Núi lở non mòn, nghĩa bạn không quên,
Ðường còn đi xuống đi lên,
Tình qua nghĩa bậu quyết nên vợ chồng.

• Biên Hòa có bưởi Thanh Trà,
Thủ Ðức nem nướng Ðiện Bà Tây Ninh.

• Biết anh thích mắm cá trèn,
Nên em chịu khó bẻ thêm đọt xoài.

• Biểu đừng nghi bảy ngờ ba,
Không tin bậu hỏi kẻ xa người gần.

• Biểu em dừng thấy giàu có mà ham,
Giả như áo vải nhuộm chàm mau bay.

• Bìm bịp kêu nước lớn anh ơi,
Buôn bán không lời, chèo chống mỏi mê.

(Bìm bịp kêu nước lớn bên sông,
Mấy đời cháu ngoại giỗ ông bao giờ.)

_________________________
Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài Signat21

Tiêu đề: - B(2) - Sun 28 Feb 2010, 05:10

- B -

• Bình bồng ở giữa Giang Tân,
Bên tình bên nghĩa, biết phân bên nào.

(Bớ này em ơi ! Nhứt lê, nhì lựu, tam đào,
Bên tình bên nghĩa, bên nào cũng đồng thân.)

• Bình phong còn cẩn xa cừ,
Vợ hư để vợ, đừng từ mẹ cha.

• Bòng bòng ba lá bòng bòng,
Thấy bậu chưa chồng qua để ý qua thương.

• Bồn hư cỏ mọc thêm hoài,
Gá duyên không đặng giận hoài ông tơ.

• Bồn hư nên kiểng vội tàn,
Ðó đừng sầu não khiến đây càng khổ đau.

• Bốn mùa bông cúc nở sai,
Ðể coi trời khiến duyên nầy về ai.

• Bồn xa bông bồn khô, bồn héo,
Lựu xa dào, lựu ngả đào nghiêng,
Vàng trên tay rớt xuống khôn phiền,
Buồn (Phiền) vì một nỗi tơ duyên không thành.

• Bông chi thơm lạ thơm lùng,
Thơm cây, thơm lá, người trồng cũng thơm.

• Bông còn búp, bướm ong rực rỡ,
Mãn xuân rồi, hoa nở nhụy phai,
Gái như em, an phận có chồng rồi,
Trai anh đây ở vậy, chờ ai bây giờ.

• Bông còn thơm con bướm còn đậu, còn theo,
Bông tàn nhụy rữa, con bướm đậu cheo leo một mình.

• Bông cúc ngã ngang, con bướm vàng nhận nhụy,
Thấy miệng em cười hữu ý, anh thương.

• Bông quỳnh rụng xuống cội quỳnh,
Dù ai ngậm ngọc dỗ mình đừng xiêu.

• Bông sứ cùng với bông lài,
Tui quyết bẻ hết, khỏi ai cằn nhằn.

• Bông thơm con bướm lăng xăng,
Thấy mình có nghĩa mấy trăng em cũng chờ.

• Bông thơm dắt kẽ hàng rào,
Khiến cho ong bướm ra vào thảnh thơi.

• Bông trang trước cửa, ai sửa bông trang vàng,
Ngày thời chuyện vãn nên tối lại mơ màng thấy em.

• Bớ chiếc ghe sau. chèo mau anh đợi,
Kẻo đêm tối rồi, trời lại chuyển mưa.

(Bớ chiếc ghe sau, chèo mau anh(em) đợi,
Kẻo (khuất) khúc sông nầy, bờ bụi tối tăm.)

• Bớ chiếc thuyền loan, khoan khoan bớt mái,
Ðặng đây tỏ một hai lời phải trái nghe chơi.

• Bớ chú lái ghe, đừng ve cô bán cá,
Ðể cô đi về, tía má cô trông.

• Bớ chú sau lái, bớ chú trước mũi,
Bớ chú bửa củi, bớ chú trong mui,
Có gặp chồng tui, giăng câu bủa lưới,
Dưới lạch trên gành.
Gió mùa đông thổi càng thêm ngót,
Cám cảnh thương chồng chua xót lá gan.

• Bớ cô má lúm đồng tiền,
Cho hun một chút đỡ ghiền khi xa.

• Bớ này anh nó ơi,
Số phận em giao phó cho trời xanh.
Lấy anh em không lấy,
Nhưng dạ cũng không đành làm ngơ.
Vốn em cũng chẳng bơ thờ,
Em đã hằng chọn trong lóng đục,
Nhưng vẫn còn chờ nợ duyên.
Vốn em muốn lấy ông thầy thuốc cho giàu sang,
Nhưng lại sợ ổng hay gia hay giảm.
Em muốn lấy ông thầy pháp cho đảm,
Nhưng lại sợ ổng hét la ghê gốc.
Em muốn lấy chú thợ mộc,
Nhưng lại sợ chú hay đục khoét rầy rà.
Em muốn lấy anh thợ cưa cho thật thà,
Nhưng lại sợ trên tàn dưới mạt.
Em muốn lấy người hạ bạc.
Nhưng lại sợ mang lưới mang chài.
Em muốn lấy anh cuốc đất trồng khoai,
Nhưng lại sợ ảnh hay đào hay bới.
Em cũng muốn chọn anh thợ rèn kết ngỡi,
Nhưng lại sợ ảnh nói tức nói êm.
Bằng lấy anh đặt rượu làm men,
Thì lại sợ ảnh hay cà riềng cà tỏi.
Em muốn lấy ông nhạc công cho giỏi,
Nhưng lại sợ giọng quyển giọng kèn.
Em muốn lấy thằng chăn trâu cho hèn,
Nhưng lại sợ nhiều điều thá ví.
Em muốn lấy anh lái buôn thành thị,
Nhưng lại sợ ảnh kêu mắc rẻ khó lòng.
Em muốn lấy anh thợ đóng thùng,
Nhưng lại sợ ảnh kêu trật niền trật ngổng.
Em muốn lấy ông Hương ông Tổng,
Nhưng lại sợ việc trống việc gông.
Em muốn lấy anh hàng gánh tay không,
Nhưng lại sợ đầu treo đầu quảy.
Em muốn lấy chú hàng heo khi nãy,
Nhưng lại sợ chú làm lộn ruột lộn gan.
Em muốn lấy anh thợ đát thợ đan,
Nhưng lại sợ ảnh hay bắt phải bắt lỗi.
Em muốn lấy anh hát bè hát bội,
Nhưng lại sợ giọng rỗi giọng tuồng.
Em muốn lấy anh thợ đóng xuồng,
Nhưng lại sợ ảnh hay dằn hay thúc…
Mấy lời trong đục chẳng dám nói ra,
Có thầy giáo tập dạy trong làng xa, hay dạy hay răn,
So đức hạnh chẳng ai bằng, lại con nhà nho học,
Sử kinh thầy thường đọc, nên biết việc thánh hiền,
Gặp nhau em kết liền, không chờ chẳng đợi...
Không chờ, chẳng đợi, phỉ nguyền phụng loan.

• Bớ người không quen ơi,
Nghe anh em cũng muốn thương nhiều (liều),
Nhưng hoa đà có chủ, khó chiều dạ anh.

• Bởi anh ham trống bỏ kèn.
Ham chuông bỏ mõ, ham đèn bỏ trăng.

• Bởi nắng không mưa cho nên rau dừa dụm lại,
Anh có thương em thì đừng nghi ngại, bớ điệu chung tình,
Con nhạn bay cao khó bắn, con cá ở ao quỳnh anh lại khó câu.

• Bởi qua nghèo qua chịu chữ ngu si,
Phải chi qua có của hiếm gì người thương.
(Qua nghèo chịu chữ ngu si,
Phải qua có của hiếm gì người thương.)

• Bới tóc cánh tiên, bỏ vòng lá liễu,
Thấy miệng em cười, trời biểu anh thương.

• Bụi cỏ le the, bụi tre lúp xúp,
Em có nơi nào anh giúp đôi bông.

• Buổi chợ đông sao em chẳng bán hàng,
Chờ tan buổi chợ em dạo làng bán duyên.

• Buồn bao nhiêu em để anh buồn,
Ðừng thấy bướm lụy, chuồn chuồn lụy theo.

• Buồn ơi, cha chả buồn ơi,
Không ai chuyện vãn cho tôi đỡ buồn.

• Buồn rầu lúc tỉnh lúc mê,
Nước mắt tuôn lai láng, chỉ một bề thương anh.

• Buồn rầu, buồn rĩ, buồn nỉ, buồn non,
Buồn vì một nỗi sớm con, muộn chồng.

• Buồn riêng rồi lại tủi thầm,
Hai tay áo vải ướt đầm cả hai.

(Buồn riêng rồi lại tủi thầm,
Một duyên, hai nợ, ba lầm lấy anh.)

• Buồn sao ảo não tâm tình,
Thấy em ở góa một mình, anh thương.

• Buồn tình cha chả buồn tình,
Không ai lẻ bạn cho mình kiếm đôi.

(Buồn tình cha chả buồn tình,
Không ai nói chuyện với mình cho vui.)

• Buồn tình thúng lủng sàng hư,
Mãn mùa tính lại không dư đồng nào.

• Bữa ăn có cá cùng canh,
Anh chưa mát dạ bằng anh thấy nàng.

• Bữa nay chở cát, bữa khác chở vôi,
Hai đứa mình gá nghĩa lôi thôi,
Chuyến này không dược nhờ trời chuyến sau.

• Bữa nay loan phụng hiệp bầy,
Hò chơi nhơn đạo, sau vầy nhơn duyên.

• Bữa nay lựu mới hỏi đào,
Cựu tình tương hội lẽ nào chẳng vui.

• Bữa nay tui hỏi thiệt lòng mình,
Còn thương nghĩa cũ hay tình lãng xa ?

• Bước chân đến đây tình cờ bỡ ngỡ,
Yêu cảnh mến người nên hỏi rõ nguồn cơn:
Bởi vì ai nên tiếng sáo đi ngược tiếng đờn,
Duyên kim đâu phải ngày một mà em vội hờn trách anh.

• Bước lên cầu ván cong vòng,
Thấy em ở bạc trong lòng hết thương.

• Bước lên thanh trục cho cao,
Thấy lưng em cấy dạ nào chẳng thương.

• Bước lên xe kiếng* đi viếng mả chồng,
Mả chưa cỏ mọc trong lòng đậu thai.
(* xe song mã có gắn cửa kiếng.)

• Bước qua vườn ớt hái trầu,
Hỏi thăm lê lựu, mãng cầu chín chưa ?

• Bước vô cối gạo đổ đầy,
Hò chơi đôi cối, gá gầy lương duyên.

• Bước lên cầu cầu oằn cầu oại,
Bước xuống tàu tàu chạy, tàu nghiêng.
Em ơi ở lại đừng phiền,
Anh đi làm mướn kiếm tiền cưới em.

(Bước xuống cầu cầu oằn cầu oại,
Bước xuống thuyền, sóng quậy thuyền nghiêng.
Em cả tiếng kêu ai người nghĩa Phong Điền,
Người nghĩa ôi! Duyên đây không kết, người nghĩa tìm nơi đâu ?)

(Bước xuống cầu, cầu oằn cầu oại,
Bước xuống đò, đò chếch đò nghiêng.
Cả tiếng kêu người nghĩa trên thuyền,
Duyên đây không kết còn tìm nơi đâu ?)

(Bước xuống đò, đò oằn đò oại,
Bước xuống tàu, tàu chạy tàu nghiêng.
Anh thương em, em bóp bụng đừng phiền,
Ðợi xong mùa lúa, anh kiếm tiền cưới em.)

• Bước xuống ghe, lòng buồn khắc khoải,
Thương em ở nhà dầu dãi nắng mưa.

• Bước xuống ruộng sâu em mảng sầu tấc dạ,
Tay em ôm bó mạ, luỵ ứa hai hàng.
Ai làm lỡ chuyến đò ngang,
Cho loan với phượng đôi đàng biệt ly.

(Bước xuống ruộng sâu, mảng sầu tấc dạ,
Tay ôm bó mạ, rỉ rả hai hàng.
Trách ai làm lỡ chuyến đò ngang,
Cho sông cạn nước, thiếp chàng biệt ly.)

• Bướm bắt bông như Quan Công ngộ Tào tặc,
Anh gặp em một lần vắng mặt xót xa.

• Bướm bay mỏi cánh bướm rơi,
Cá đua hết nước tìm nơi vũng chà.
Hồi nào em thề nguyện với qua,
Bây giở em dứt nghĩa, em ra lấy chồng.

• Bướm bay thường, sao không dạo vườn bông,
Anh đi thường, sao anh không ghé để đêm trông ngày chờ.

• Bướm giỡn bông, bướm chưa phỉ dạ,
Trách ai làm cây ngã bướm bay.

(Bướm giỡn bông, bướm còn mê nhụy,
Trách ai làm cho bướm lụy bỏ bông.)

• Bướm hồng đậu ngọn bông trang,
Bông búp bướm đậu, bông tàn bướm bay.

• Bướm vàng đậu đọt cau tơ,
Sao anh cứ ở lắc lơ vậy hoài.

_________________________
Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài Signat21

Tiêu đề: C Fri 05 Mar 2010, 03:16

- C -

• Cá kèo mà gặp mắm tươi,
Như nơi đất khách gặp người cố tri.

• Cá không ăn câu thật là con cá dại
Vác cần câu về nghĩ lại con cá khôn.

(Con cá không ăn câu thì nghĩ rằng con cá dại,
Mà xách câu về nhà nghĩ lại con cá khôn.)

(Cá không ăn câu kêu rằng con cá dại
Cá mắc câu rồi đổ tại cá tham ăn.)

(Con cá chả ăn câu thiệt là cá dại,
Câu anh cầm, câu ngãi câu nhơn.)

• Cá lên trên thớt hết nhớt, con cá khô
Gặp gái không ghẹo trai khờ, gái chê.

• Cá lý ngư sầu tư biếng lội
Chim trong rừng sầu cội biếng ăn.

• Cá nằm trong chậu xòe đuôi
Mình về ở bển cho tôi theo cùng.

• Cá rô ẩn bóng chân trâu
Một trăm quân tử tới câu không màng.

• Cá rô ăn móng, dợn sóng dưới đìa,
Cha mẹ phân chia, anh đừng lìa mới phải.
Anh ở như vầy bạc ngãi với em.

(Cá rô ăn móng, dợn sóng dưới đìa
Cha mẹ phân chia, anh đừng lìa mới phải.
Sao anh bạc ngãi, đành đoạn bỏ em.)

(Cá rô ăn móng, dợn sông dưới đìa
Ba má không thương nên vặn khóa bẻ chìa
Chìa hư, ống khóa liệt, hai đứa mình từ biệt mẹ cha.)

(Ca rô ăn móng, dợn sóng giữa đìa
Kẻ nơm người xúc, biết vìa tay ai.)

(Cá rô ăn móng, dợn sóng dưới đìa
Chờ người quân tử trở vìa kết duyên.)

• Cá rô ăn móng đường cày
Chuyện khôn chuyện dại ai bày cho em.

• Cá rô ăn móng trong lùm
Biết dâu nhân hậu chỉ giùm cho em.

• Cá sầu ai cá chẳng quạt đuôi,
Như lan sầu huệ, như tôi sầu chồng.

• Cá sặt mà rượt cá rô
Ăn nói xô bồ chẳng biết trước sau.

(- Cô kia cấy đất bên cồn,
Tôi nghe tiếng đồn chữ nghĩa nhắp nhem.
Sao không chịu học cô em?
Cô đẹp mà dốt ai thèm ưng cô
- Cá sặc mà rượt cá rô,
Ăn nói xô bồ chẳng nghĩ trước sau.
Anh kia đừng có chiêm bao!
Ai dốt hồi nào, anh dám chê khen ?)

• Cá trê mà nấu canh bầu.
Chồng chan, vợ húp, gật đầu khen ngon.

(Đầu (Râu) tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan, vợ húp, gật đầu khen ngon.)

• Cá về chợ Dĩnh hết mong
Em về Ðồng Tháp bỏ chồng cho ai.

• Cách nhau một bức rào thưa,
Tay chùi nước mắt, tay đưa miếng trầu.

• Cái quả năm ngăn trong lòng sơn đỏ,
Mấy lời to nhỏ anh bỏ bạn sao đành.
Chừng nào chiếc xáng nọ bung vành,
Tàu Tây kia liệt máy, anh mới đành bỏ em.

• Cái Răng, Ba Láng, Vàm Xàng,
Phong Ðiền Anh có thương em thì cho bạc cho tiền
Ðừng cho lúa gạo xóm giềng cười chê (họ hay).
(Cái Răng, Ba Láng, Vàm Xáng, Xà No,
Anh có thương em, xin sắm một con đò,
Để em qua lại mua cò gởi thơ.)

• Cái sao Ðẩu đổi về bên Bắc
Sông Giang Hà biết đâu đục, đâu trong
Ðôi ta hẹn nhau tình vợ nghĩa chồng
Anh ra về để em ở lại, không khác nào con cá nó ẩn rong chờ mồi.

• Cải lên ba lá ngắt ngồng*
Mẹ già đơn chiếc, lấy chồng sao nên.
(* bông cải)

• Cảm ơn bông súng, củ co
Nợ nần trả hết, anh lo cưới nàng.

• Cảm thương ô dước, bời lời
Cha sao, mẹ sến dựa nơi gốc bần.

• Cang thường ba má biểu đừng
Mạ non nước lớn e chừng rễ (rể) hư.

• Canh bầu dễ nấu, khó nêm
Ban ngày kêu chị, ban đêm kêu mình.

• Canh chua điên điển cá linh,
Ăn chỉ một mình nên chẳng biết ngon.

• Canh khuya thắp chút dầu dư,
Tim loan cháy lụn thiếp sầu tư một mình.

• Cao ly sắc với ngưu hoàng,
Uống không mát dạ bằng thiếp với chàng gặp nhau.

• Cau ăn là nghĩa, thuốc xỉa là tình
Ðội ơn phụ mẫu sanh mình dễ thương.

• Cần câu bạc cột chặc dây tơ
Câu chơi trăng sáng, trăng mờ không câu.

(Cần câu trúc cột chặc dây tơ
Sáng trăng câu giỡn, trăng mờ không câu.)

• Cần chi cá lóc, cá trê,
Thịt chuột, thịt rắn, nhậu mê hơn nhiều.

• Cần Thơ gạo trắng, nước trong,
Ai về xứ Bạc, thong dong cuộc đời.

• Cần Thơ là tỉnh, Cao Lãnh là quê,
Anh đi lục tỉnh bốn bề,
Mải lo buôn bán không về thăm em.

• Cất mái chèo loan em nhìn chàng rơi lụy,
Thổn thức gan vàng tấn dị thối nan.
Nhái kêu chiều xuống mé mương,
Thiếp nay đà an phận, còn thương nỗi chàng.

• Cất tiếng than hai hàng lệ nhỏ
Anh nói thương em rồi lại bỏ em đây.

• Cầu cao ván yếu
Con ngựa nhỏ xíu nó chạy tứ linh
Anh đi đâu tăm tối một mình
Lại đây gá nghĩa chung tình với em.

(Cầu hư, nhịp gãy, ngựa chạy tứ linh
Em đi đâu tăm tối một mình
Hay là em có tư tình với ai!?)

(Cầu cao, ván yếu, gió rung
Anh thương em thì thương đại,
Còn ngại ngùng thì đừng thương.)

(Cầu trôi ván nổi, cúc lại linh dinh
Trai như anh có chữ trong mình
Gái có chồng rồi anh đừng chọc
Mới thiệt tình trai khôn.)

• Cây bần gie, cây bần liệt, diệc đậu cây chanh
Ai đi thấp thoáng giống dạng người nghĩa mình
Lột khăn, quăng nón, quay mặt lại em nhìn
Phải duyên em kết, phải tình em theo.

• Cây bần ơi hỡi cây bần
Lá xanh bông trắng lại gần không thơm.

• Cây bần soi bóng ghe nghèo
Qua sông gặp gió em chèo cùng anh.

• Cây bình linh lá cũng bình linh
Gá duyên không dược một mình chèo queo.

• Cây bồn bồn lá cũng bồn bồn
Gá duyên chẳng đặng, họ đồn em hư.

• Cây cao bóng mát ngả sát hàng rào
Xin cho thấy mặt, không chào cũng vui.

(Cây cao bóng ngã qua rào,
Mong sao gặp mặt không chào cũng no.)

• Cây cao chẳng quản gió lung*,
Đê cao chẳng quản nước sông tràn vào.
(* lung = nhiều)

• Cây cau nhặt mắt, gió quặt không dám trèo
Thương em để dạ, chịu nghèo đôi năm.

• Cậy cùng đèn hạnh, tim lê
Mực mài nước mắt, thơ đề chéo khăn.

• Cây da Bình Ðông
Cây da Bình Tây
Cây da Xóm Củi
Cây da Chợ Ðũi
Ba bốn cây da tàn
Anh với em một tổng, khác làng
Muốn phân nhân ngãi, rõ ràng khó phân.

(Cây da làm sao bạn ơi.
Cây da Bình Ðông
Cây da Bình Tây
Cây da Xóm Củi
Cây da Chợ Ðũi
Ba bốn cây da tàn.
Trát quan trên gởi giấy xuống làng:
Cấm điếm, cấm đàng, cấm tùng tam tụ ngũ,
Cấm đủ phu thê, cấm không cho trai dựa gái kề.
Ðể cho người cũ trở về với duyên xưa.)

• Cây da Chợ Đũi nay nó trụi lủi, trốc gốc, mất tàn,
Tình xưa còn đó, ngỡ ngàng nan phân!

• Cây da rụng lá đầy đình
Bao nhiêu lá rụng thương mình bấy nhiêu.

• Cây da trốc gốc, cái miễu còn ngồi
Người thương đâu mất chỗ ngồi còn đây.

• Cây da trốc gốc, thợ mộc đang cưa,
Gặp em đứng bóng ban trưa,
Trách trời vội tối, phân chưa hết lời !

_________________________
Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài Signat21

Admin Tổng số bài gửi : 3173 Registration date : 22/11/2007

- C -

• Cây da trước miễu ai biểu cây da tàn
Bao nhiêu lá rụng em thương chàng bấy nhiêu.

• Cây đứng giữa đồng, gió thổi lồng còn ngã
Mình thương tôi, khoan đã mình ơi.

• Cây khô để lại lá vàng
Người đi để lại muôn ngàn nhớ thương.

• Cây khô nghe sấm nứt chồi
Tình chồng nghĩa vợ, giận rồi lại thương.

• Cây kiểng trồng rào rấp xung quanh
Vì anh vô ý, cây kiểng đương xanh vội tàn
Anh gặp em đứng lại giữa đàng
Muốn phân nhơn nghĩa, ngỡ ngàng khó phân.

(Cây kiểng trồng rào rấp xung quanh
Sợ loài ong bướm lanh chanh kiểng tàn.)

• Cây kiềng vàng đeo lâu còn đỏ
Ðôi đứa mình còn nhỏ còn thương.
(Dẫu cho cha mẹ không thương,
Đôi ta trải chiếu ngoài đường lạy vô.)

• Cây oằn nhờ bởi tại hoa
Qua thương nhớ bậu chẳng qua vì tình
Thương em thương dạng, thương hình
Thương bàn tay em rẽ mạ cắm xuống sình, anh cũng thương.

• Cây oằn vì bởi gió Nam,
Xa mình vì bởi phụ mẫu tham chỗ giàu

• Cây oằn vì bởi trái sai,
Xa em vì bởi ông mai ít lời.

• Cây tre nhặt mắt, gió quặt ngọn tre oằn
Nghe anh cất tiếng cười gằn, em trở gót thối lui.

• Cây vông đồng gói chẳng đặng nem,
Tại anh chậm bước nên em có chồng.

• Cây vông đồng không trồng mà mọc,
Con gái xóm (xứ) nầy không chọc mà theo.

• Cây vông đồng không trồng nó mọc
Còn rễ vông đồng nằm dọc nằm ngang
Trái dưa gang sọc dài sọc vắn
Còn ngọn rau đắng trong trắng ngoài xanh
Anh có thương em thì đừng dỗ đừng dành
Chờ nơi phụ mẫu định, phụ mẫu đành em sẽ ưng.

• Cô ba, cô bảy có chồng
Xe kéo (xe hơi) chạy trước, ngựa hồng chạy sau.

• Có chà, cá mới ở đìa,
Có em, anh mới sớm khuya chốn nầy.

• Có chồng anh cũng thương đùa
Dẫu vô khám lớn đẩy xe rùa anh cũng ưng.

• Có gió giông hung mới biết tùng bá cứng,
Nhờ ngọn lửa hồng mới rõ thức vàng cao,
Thuyền quyên sánh với anh hào,
Vốn không thả lý, gieo đào như ai!

• Cô kia cười cợt ghẹo trai
Cái miệng méo xẹo như quai chèo đò.

• Cô kia má đỏ hồng hồng,
Cô không biết chữ nên chồng cô chê.
Cô đi ba tháng cô về,
Quốc ngữ thông suốt chồng mê thấu trời.

• Có răng thì răng để nhai
Không răng lợi gậm không sai miếng nào.

• Có thương thì nói anh mừng
Không thương thì nói anh đừng xuống lên.

• Có thương thì thương cho chắc
Có bỏ thì bỏ cho luôn
Ðừng làm theo thói ghe buôn
Khi vui cặp bến, khi buồn nhổ neo.

(Có thương thì thương cho chắc
Có trục trặc thì trục trặc cho luôn
Ðừng làm như con thỏ đứng đầu truông
Khi vui giỡn bóng, khi buồn giỡn trăng.)

• Có trăng anh phụ lồng đèn
Ðặng nơi sang trọng lời nguyền quên ngay.

• Cóc nghiến răng còn động lòng trời
Cũng vì em có điệu cười mím chi.

• Cơm ăn ba chén lưng lưng,
Uống nước cầm chừng để dạ (bụng) thương em.

• Con cá đối nằm trên cối đá,
Con chim đa đa đậu nhánh đa đa.
Chồng gần không lậy, bậu lậy chồng xa.
Mai sau cha yếu mẹ già
Chén cơm, đôi đũa, bộ kỷ trà (chén trà) ai dưng (bưng)?

(…. Mai sau cha yếu mẹ già
Gối nghiêng ai sửa, chén trà ai dưng.)

• Con cá đối nằm trên cối đá,
Con mèo đuôi cụt nằm mục đuôi kèo.

• Con cá lia thia tàu đóng bọt trên ngọn cỏ lông công.
Anh đứng làm trai lấy gái có chồng,
Ðêm lo ngày sợ phập phồng lá gan.

(Con cá lia thia làm bọt ở bụi cỏ lông công
Anh ơi, đừng chọc gái có chồng
Ðêm lo ngày sợ phập phồng lá gan.)

(Cá lia thia nổi bọt trên đọt bồng bồng
Phận em là gái có chồng anh thương.)

(Cá lia thia nổi bọt trên đọt bồng bồng
Phận em là gái có chồng có con.)

• Con cá lóc nằm trong bụi lách
Con chim le le đứng đó mà lo
Lo cho biển cạn thành gò
Sông sâu lấp lại, con đò thôi đưa.

• Con cá lưỡi trâu sầu ai méo miệng,
Con cá trèn bầu nhiều chuyện trớt môi.

(Con cá lưỡi trâu vì đâu méo miệng
Con cá trèn bầu nhiều chuyện sứt môi.)

• Con cá lý ngư sầu tư biếng lội,
Con chim xa cành sầu cội biếng bay.
Sao hôm còn đợi sao mai
Chồng mà xa vợ hỏi ai không buồn?

(Cá Lý Ngư sầu tư biếng lội,
Chim trong rừng sầu cội biếng ăn.
Anh thương em nhiều nỗi long đong,
Con thơ tay bế tay bồng,
Muốn vô chắp nối em bằng lòng hay không ?)

• Con cá muối già thành ra con mắm
Vợ chồng già thương lắm, bớ ông!
Lỡ tay làm bể ô đồng
Của vợ công chồng, kể lể làm chi.

• Con cá tróc vi hiềm vì nước chảy
Cái cần câu gãy vì vướng gốc tre gai
Không xong cũng tại mối mai.
Nên duyên trắc trở tình nầy không quên.

• Còn cha, còn mẹ thì hơn
Không cha, không mẹ như đờn đứt dây
Ðờn đứt dây còn xoay còn nối
Cha mẹ chết rồi, con phải mồ côi.

(Lòng con thảo như giọt sương hạt bụi,
Công mẫu từ như ngọn núi Thái Sơn.
Có cha, có mẹ thì hơn,
Không cha, không mẹ như đờn đứt dây)

• Còn cha, gót đỏ như son,
Ðến khi cha chết, gót con đen sì.

(Còn cha, gót đỏ như son
Một mai cha thác, gót con như (dính) bùn.)

• Con chi rọt rẹt sau hè
Hay là rắn mối tới ve kỳ đà.

• Con chim buồn, chim bay về núi
Con cá buồn, cá chúi xuống ao
Anh buồn, cởi áo xem bâu
Em buồn, em thấy đâu đâu cũng buồn.

• Con chim buồn, con chim bay về cội
Con cá buồn, con cá lội trong sông.
Em buồn, em đứng em trông,
Ngõ thì thấy ngõ, người không thấy người.

• Con chim chà chiện nó bay thấp liệng cao
Nó kêu lăng lăng líu líu
Ðôi đứa ta lận đận lịu địu, sao nỡ dứt tình
Thà không anh ở một mình
Kết duyên rồi lại bạc tình sao nên.

• Con chim chìa vôi bay ngang đám thuốc,
Con cá bãi trầu lội tuốt mương cau.

• Con chim dậu dựa cành dâu
Sao mình bỏ thảm, bỏ sầu cho tôi.

• Con chim nho nhỏ, cái mỏ nó dài
Cái duyên nó đẹp, anh có tài em thuơng.

• Con chim nho nhỏ,
Đỏ mỏ xanh lông.
Đỏ mồng xanh kiếng,
Nó kêu xao xuyến,
Nhiều tiếng lạ lùng.
Kêu sao cho quân tử nghe cùng,
Phải duyên thì kết, phải lòng thì thương.

(Con chim nho nhỏ,
Cái lông nó đỏ,
Cái mỏ nó vàng.
Nó kêu người ở trong làng,
Đừng ham lãnh lụa phụ phàng vải bô.)

• Con chim phụng bay ngang qua chợ
Anh lấy em về làm vợ, nuôi con.

• Con chim se sẻ nó đẻ cột đình
Bà ngoại đẻ má, má đẻ mình chớ ai!

• Con chim trên nhành, chim kêu thỏ thẻ
Vợ xa chồng, há lẽ nào vui.

• Con chim trên rừng (cành) cắn cây ngậm lá,
Con cá ngoài biển ẩn đá ngậm sao.
Em gặp anh, sao em không hỏi, không chào ?
Hay là em đã có nơi nào nên em làm lạ với anh (bỏ, phụ anh)?

• Con cò nó mổ con lươn
Bên tình, bên nghĩa, anh thương bên nào?
Hai tay anh nắm trái đào
Bên tình, bên nghĩa, bên nào anh cũng thương.

(Con cò nó mổ con lươn,
Bớ chị ghe lường muốn tía tôi hôn ?
Tía tôi thiệt ngộ quá chừng *,
Cái lưng mốc thít, cái đầu chôm bôm)
(* Tía tôi lịch sự lịch sàng)

(Chèo ghe bán cá lòng tong,
Bớ chị ghe lồng muốn tía tôi không?
Tía tôi lịch sự lịch sàng,
Cái lưng mốc thít, cái đầu chôm bôm)

• Con cò núp bụi lúa xanh
Chờ con cá đến như anh chờ nàng
Con cò núp bụi lúa vàng
Chờ con cá đến như nàng chờ anh.

• Con cò trắng tợ như vôi
Ai muốn làm bé cha tôi thì về.

(Con cò trắng tợ như vôi
Ðôi mình xứng lứa vừa đôi quá chừng.)

• Con cua anh không sợ, anh sợ con còng
Dao phay anh không sợ, sợ em ở hai lòng hại anh.

• Con cua kình càng bò ngang đám bí
Thấy chị hai mày, tao để ý tao thương.

(Con cua kình càng bò ngang dám bí
Thấy em nhu mì anh để ý anh thương.
Con cua kình càng bò ngang gốc mận
Thấy em còn lận đận anh thương. …)

• Con cua nó ở dưới hang
Nó nghe giọng lý kình càng bò lên.

• Con cút cụt đuôi, ai nuôi mầy lớn ?
– Dạ thưa bà (thầy), con lớn mình ên (con).

• Con dế kêu sầu, sao anh không bắt ngắt râu
Ðể nó kêu rỉ rả suốt đêm thâu, em buồn.

• Con đừng nghe theo thằng hám sắc lưu linh
Lánh xa tửu điếm, trà đình chớ vô.

• Còn duyên kẻ đón người đưa
Hết duyên đi sớm về trưa một mình.

(Còn duyên như tượng tô vàng,
Hết duyên như ổ ong tàn ngày mưa. )

(Còn duyên kẻ đón người đưa,
Hết duyên đi sớm về trưa một mình.)

• Con ếch ngồi dựa gốc bưng
Nó kêu cái quệt, biểu ưng cho rồi.

• Con gái khôn mà lấy thằng chồng dại,
Như bông hoa lài cắm bãi cứt trâu.

• Con kiến vàng bò ngang đám bí
Thấy miệng em cười ẩn ý, anh đỡ lo. …. (như “Con cua kình càng”)

• Con mèo con chuột (chó) có lông,
Cây tre có mắt, nồi đồng có quai.

• Con mèo, con mẽo, con meo,
Ai dạy mầy trèo, tao dạy mầy leo.

(Con mèo, con mẻo, con meo,
Ai dạy mầy trèo, mầy chẳng dạy tao,
Mắt mi xanh sáng như sao,
Móng mi bén ngọt, tiếng ngao dậy trời.)

• Con mèo lành, sao gọi con mèo vá ?
Con cá không thờ, sao gọi con cá linh ?.

• Con mèo nằm bếp vinh râu
Thấy con chuột chạy, lắc đầu kêu ngao.

• Con nhạn kêu thương, con gà kêu (gáy) nhớ
Chồng xa vợ, ai nỡ không sầu
Cũng như Chức Nữ đoạn cầu Ngưu Lang.

• Con ơi đừng khóc, đừng la,
Ðể má đi chịu đực, tháng ba má dìa,
Má vìa có bánh con ăn,
Có khô con gặm, có em con bồng.

• Con ơi gia cảnh mình nghèo,
Ham chi vợ đẹp, vợ giàu nó khinh.

• Con ơi học lấy nghề cha,
Một đêm ăn trộm bằng ba năm làm.

_________________________
Ca dao miền Nam - Phan Tấn Tài Signat21

» Cõi Riêng PHAN NGỌC HẢI
» Nam Hải Dị Nhân - Phan Kế Bính
» Danh tướng Việt Nam 3 - Nguyễn Khắc Thuần
» Xuất dương lưu biệt (潘佩珠) - Phan Bội Châu
» Phan Kim Liên