THI HÓA THẬP NHỊ NHÂN DUYÊN

Tổng số bài gửi : 11370 Registration date : 08/08/2009

1/ Vô Minh
(thập nhị nhân duyên)
---
Bản chất vô minh biệt tỏ tường
Sai nào đã thấu nợ sầu vương
Si tình chẳng sợ hờn vây lối
Khoái khẩu đâu lo oán chặn đường
Tánh mãi kiêu căng dùng ý bạo
Tâm hằng hãnh diện nói lời cương
Từ tâm biến dạng vì nhân ngã
Nghiệp xấu theo sau thật khó lường
----
TKN Đào Liên
07.08.2018
---------

Tổng số bài gửi : 11370 Registration date : 08/08/2009

THI HÓA THẬP NHỊ NHÂN DUYÊN Y6VmKJbnzHyMrm4C7oJKI1t8_SMiLtbeNCvbOT9pxWTBCo-Edhd2TLu_Q00xMjugxU2KIROt7vfWUQwuzEsSZjSxQmcX65MOjCWUnMJRyLSHM4bMH8QrG51tkwAT7a76WvL6w3C4

THẬP NHỊ NHÂN DUYÊN
(tkn Đào Liên phổ thơ)
---
-01-
Thập nhị nhân duyên pháp hộ trì..
Cho người chuyển kiếp lạc lầm si
Thay thân phải biết không lầm lỗi
Dứt nghiệp VÔ MINH ngộ tức thì..
-02-
Duyên dày hội ngộ dưới trời xanh
Gặp gỡ rồi gieo hạt chẳng lành
Bởi tại quên rồi bao việc trước
Vì không cảm nhận khổ đau HÀNH
-03-
THỨC tà ý tưởng mộng lầm sai
Phạm ác rồi quen nghiệp kéo dài
Đổi sắc thay hình gieo hậu quả
Cho mình nghĩ đúng khổ nào hay
-04-
DANH tên SẮC tướng tạo ân tình
Cảnh vật hay người muốn đẹp xinh
Tánh ác sanh tà không chịu sửa
Xây chuyền mộng tưởng trí rung rinh
-05-
LỤC NHẬP đưa vào những giác quan
Nhãn căn nạp sắc cảnh êm nhàn
Nhĩ căn nghe mến lời êm dịu
Tỷ ngửi hương trần thích vị an
05"tt"-
Thiệt cái mồm ưa ác miễn bàn
Thân này chạm sướng khổ gian nan..
Ý căn thọ lãnh trần duyên khởi
Mãi hưởng nào lo nghiệp ứ tràn
-06-
XÚC chạm sanh nhiều chuyện trả vay
Muốn ưa thọ hưởng uống ăn bày
Rồi sanh ác nghiệp nào đâu rõ
Quả báo sau này thật đắng cay
-07-
THỌ nhận muôn điều tại thế gian
Uống say hỉ ái nộ ngang tàng ...
Đau hành sự khổ hờn da diết...
Xả thọ tâm bừng mọi trái ngang
-08-
ÁI do thọ cảm mới sanh lòng
Hỉ lạc ôm vào chả đếm đong
Khổ hận kêu trời bao kẻ ghét
Ưa yêu hận tủi cứ xoay vòng
-09-
THỦ là giữ chặt khó buông tha
Sống giả mà hay tưởng thật là..
Chấp trước tình gian nào đã tỏ
Khuyên người thấy được nghĩa sâu xa
-10-
HỮU là nghĩ có sắc thân đây
Mọi thứ nhìn xem vật cảnh nầy
Cố chấp đâu tường sanh mộng ảo
Duy trì ác - thiện tưởng rồi xây
-11-
SINH là hiện tượng mới chồi lên
Khởi sự đầu tiên của móng nền
Sống diễn khai đường trên cảnh lộ
Chơn thường liễu ngộ thánh kề bên
-12-
LÃO già TỬ biệt chốn trần ai ...
Sống chết là duyên sự nối hoài
Mỗi kiếp sanh thân rồi hoại thể
Vô thường biến chuyển dạ nào hay
-----
LUÂN HỒI ái thọ mãi chuyền quanh
Nhiếp phục thân tâm giữ hạnh lành
NHÂN QỦA tường tri tròn giới đức
Lòng từ hiếu nghĩa đẹp dường tranh
-
Đôi dòng cú trải nghiệm liền ra
Thấy cảnh người đau kẻ khổ là.!
Mới sướng buồn chan đầy uất hận
Thay lòng đổi dạ xót niềm xa..
-
Chúc mừng bến giác đã kề bên
Bát Nhã bừng khai dạ vững bền
Giới Định thao rèn sanh Huệ trí
Bồ Đề tự tánh thẳng đường tên
-
TKN Đào Liên
14.08.2018
---------
Thập Nhị Nhân Duyên
(Diễn nghĩa)
---
1/ Vô minh = Không tường tận, không hiểu
2/ Hành = Hành thân đau, Hành trí bất an
Hành động đúng, sai v.v..
-
3/ Thức = Ý thức (1đúng 2sai / chánh hay tà)
4/ Danh Sắc = Danh là tên, Sắc là hình
(danh nghe qua tướng)
(sắc thấy qua hình)
Sắc bất dị không, không bất dị sắc
Thọ tưởng hành thức (Kinh Bát Nhã)
----
5/ Lục Nhập ( gồm có)
Nhãn căn = Mắt
Nhỉ căn = Lỗ Tai
Tỷ căn = Mũi
Thiệt căn = Lưỡi
Thân căn = thân người
Ý căn = suy tưởng, suy nghĩ
-
6/ Xúc = tiếp xúc, cảm xúc khi chạm vào
7/ Thọ = Nhận, cảm nhận, cảm giác, hưởng thụ
8/ Ái = Yêu, thương mến, nhớ tưởng thích ưa
9/ Thủ = giữ lấy, cất giữ...
10/ Hữu = sở hữu, chấp chặt
11/ Sinh = đã chớm, đã trổ, mới khai nở
12/ Lão Tử = Già chết khổ ưu não..
---------

THI HÓA THẬP NHỊ NHÂN DUYÊN Zq4PiLwrhnktsAMLZBv5JK9f0TdhlkQ86aKVnFEOUaXg3hh_4r79yMPtVOT3dpUXnEXD7H8Ho3q7Ata-A9BgwfsLJQTXjgJ9-jmk9xSFqsrcmGBjgl-bQ2vphuMslm-qO5Pz3-1-

Tổng số bài gửi : 11370 Registration date : 08/08/2009

THẬP NHỊ NHÂN DUYÊN
(thơ thập nhị tứ tuyệt)
----
Vô Minh : ( Avijya )
-
Vô Minh tăm tối ngự trong đầu
Nhận thức mơ hồ ý chẳng sâu
Trước khổ ngu khờ tâm rối loạn
Tìm quên đoạn khổ dứt đau sầu
-
2. Hành : ( Sànkhàra )
-
Hành động do cuồng dạ chẳng minh
Vì yêu ghét giận khuấy tâm mình
Rồi thân khẩu ý hằng giao động
Phạm lỗi sân hành khổ phát sinh
-
3. Thức : (Vijnàna )
-
Thức sanh ý thức những điều qua
Hiểu chuyện vì đâu sự chánh tà
Thúc đẩy quy trình do nghiệp đến
Đây là chủng tử thức "A" Đà Na
-
4. Danh sắc : ( Nàma, Rùpa )
-
Danh nơi tưởng thức thọ duyên hành
Sắc vóc nguyên nguồn vật lý sanh..
- Đất nước hòa chung cùng gió lửa
- Thân là Tứ Đại kết nhau thành ..
-
5. Lục Nhập : ( Sabhàytana )
-
Lục Xứ giao hòa sắc hợp chung
Trần gian kết tựu thắm vô cùng
Thân trình mắt thấy tai nghe được
Ý nhận muôn điều mũi lưỡi sung
-
6. Xúc : ( Phassa )
-
Xúc chạm bao điều chủ thể nhân
Và bên đối tượng tiếp căn <-> trần
Hành vi lục nhập thành tâm sở ..
Kết quả quy vào hại sắc thân
-
7. Thọ : ( Vedàna )
-
Thọ là nhận lãnh lắm nguyên do
Khổ - lạc hành thân sống phải dò
Xúc chạm ân dày nên nghĩa lớn
Ta người học Phật chớ quanh co
-
8. Ái : (Tanha )
-
Ái là phát triển mọi điều tham ..!
Khao khát thèm ưa tự nhúng chàm
Sắc dục thanh hương và xúc pháp
Vướng vào khẩu vị khổ hành ham
-
9. Thủ : ( Upàdàna )
-
Thủ là mắc kẹt sớm chiều mai.!
Chấp trước do đâu cứ phạm hoài
Kiến - dục lâm vào qua nhận thức
Giới điều luận ngã chấp hành sai
-
10. Hữu : ( Bhara )
-
Hữu luôn hiện hữu cảnh đêm ngày
Tam giới song hành hệ thức vay
Lục đạo luân hồi qua ngoại cảnh
Chính loại phân trình dục sắc thay
-
11. Sinh : ( Jàti )
-
Sinh nơi các uẩn tạo nên hình.!
Vạn lý muôn màu ở chúng sinh
Tạo nhóm về duyên và sắc thể
Quy tâm biểu hiện sáng quy trình
-
12. Lão tử : ( Jàra – Marana )
-
Lão già - tử chết lại luân phiên
Tứ đại hòa thân luận đến phiền
Hít thở vào ra chừng đã thoát
Ai ngờ đến buổi hẹn hoàng thiên
---------
II. Ý NGHĨA 12 NHÂN DUYÊN :
-
– Do cái này sanh, cái kia sanh.
– Do cái này diệt, cái kia diệt . . .
-
1. Nhân : Tức là nguyên nhân
* Trong truyền thống Phật giáo Bắc phương cũng như Nam phương..
Đều có nói tới 6 nhân : Năng tác nhân, Câu hữu nhân, Đồng loại nhân, Tương ứng nhân, Biến hành nhân và Dị thục Nhân.
-
2. Duyên: Tức là điều kiện hổ trợ..
Những yếu tố tác động giúp nhân sinh khởi.
Abhidharma có nói tới 4 duyên :
Nhân duyên, Tăng thượng duyên, Đẳng Vô gián duyên và Sở duyên.
- Tóm lại nhân duyên trong 12 nhân duyên hàm ý nghĩa “ nhân duyên khởi ” : sự nương tựa vào nhau mà sinh khởi.
---------
III. NGUYÊN LÝ VẬN HÀNH CỦA 12 NHÂN DUYÊN :
-
1. Đồ hình biểu thị sự vận hành của 12 nhân duyên :
2. Ý niệm tam thế lưỡng trùng :
Từ đồ hình biểu thị trên cho ta thấy
- Mười hai nhân duyên đã được xây dựng và thành lập ra lý thuyết tam thế lưỡng trùng.
* Tam thế tức là quá khứ, hiện tại và vị lai.
* Lưỡng trùng là hai lớp nhân quả.
- Theo thuyết này thì Vô Minh, Hành được xếp vào quá khứ.
- Thức, danh sắc, Lục nhập, xúc, thọ, ái, thủ, hữu thuộc về hiện tại.
- Sinh và lão tử được xếp vào tương lai.
- Trong 12 chi thì vô minh và hành thuộc về kiếp trước..
- Còn sinh và lão tử thuộc về kiếp sau.
- Thức … Hữu thuộc về đời hiện tại.
- Sự phân chia này có thể gây nhầm lẫn nguy hiểm.
- Nguy hiểm vì người học có thể hiểu lầm rằng nếu sinh và lão tử thuộc về tương lai thì trong kiếp hiện tại không có sinh và lão tử.
- Cũng vậy, vô minh và hành được xếp trong quá khứ, nhưng chúng ta cũng biết trong hiện tại có vô minh và hành.
- Trong tất cả các chi phần của 12 nhân duyên, ta đều nhận ra sự có mặt của vô minh và hành.
* Trên một ngàn năm qua, thuyết tam thế lưỡng trùng được coi như mẫu mực .
- Thức, Danh Sắc, Lục Nhập, Xúc được xem như là quả, mà nhân là Vô Minh và Hành .
- Trong kiếp trước đã có nhân Vô minh và Hành cho nên hiện tại phải có quả là có Thức, Danh sắc, Lục nhập, Xúc .
- Đó là cặp nhân quả đầu.
- Rồi lại vì có Thọ, Ái, Thủ, Hữu mà chúng ta tạo nhân, cho nên trong tương lai chúng ta phải chịu quả Sinh và Lão tử.
- Hai lớp nhân quả phối hợp các duyên, nối kết quá khứ, hiện tại, vị lai cho nên gọi là tam thế lưỡng trùng.
3. HAI PHÁP QUÁN “ Lưu chuyển ” và “ Hoàn diệt ”:
- Từ định lý Duyên khởi đã chứng đắc
- “Cái này có thì cái kia có,
- Cái này sinh thì cái kia sinh,
- Cái này không thì cái kia không
- Và cái này diệt thì cái kia diệt ”.
* Đức Phật đã thuyết minh về 12 nhân duyên như sau:
– “ Do vô minh có hành sinh -
- Do hành, có thức sinh -
- Do thức, có danh sắc sinh..
- Do danh sắc, có lục nhập sinh
- Do lục nhập, có xúc sinh
- Do xúc, có ái sinh..
- Do ái, có thủ sinh..
- Do thủ, có hữu sinh.
- Do hữu, có sinh sinh
- Do sinh, có lão tử.. Sầu, bi khỗ
- Ưu não hay toàn bộ khổ uẩn sinh.
- Đây gọi là Duyên khởi ”.
– “ Do đoạn diệt tham ái, vô minh một cách hoàn toàn, hành diệt,
- Do hành diệt nên thức diệt
- Do thức diệt nên danh sắc diệt
- Và do sinh diệt nên lão tử, sầu, bi, khỗ, ưu, não diệt.
- Như vậy toàn bộ khỗ uẩn đoạn diệt.
* Này các Tỷ kheo như vậy gọi là đoạn diệt ”.
MƯỜI HAI NHÂN DUYÊN Được Đức Phật định nghĩa
- gồm hai chiều hướng :
- chiều hướng lưu chuyển (sinh khởi: do vô minh, hành sinh)
Và chiều hướng hoàn diệt (còn gọi là đoạn diệt : do đoạn diệt tham ái, vô minh một cách hoàn toàn nên gọi là hành diệt.).
+ Quán Lưu chuyển : Quán sát trạng thái sinh khởi trong 3 đời:
- Vô minh, Hành ở quá khứ; Sanh, Thức, Danh Sắc, Lục Nhập, Xúc..
- Quả trong hiện tại; Ba quả hiện tại lại làm nhân là Ái, Thủ, Hữu dẫn đến quả vị lai là Sanh, Lão, Tử.
* Quán hoàn diệt: Khi 12 nhân duyên được tập khởi, nghĩa là năm uẩn tập khởi và đây là chiều hướng của khổ đau, luân hồi.
- Khi 12 mắc xích này bị phá vỡ thì cấu trúc của năm uẩn cũng tan rã và đây là con đường của an lạc, giải thoát.
-
C. SUY NGHIỆM :
* Mười hai nhân duyên là giáo lý về con người và nói cho đối tượng nghe là con người.
- Vì con người bị vướng mắc nặng vào
- Vô Minh, Ái và Chấp thủ nên Đức Phật đặc biệt nhấn mạnh đến các chi phần này khi hướng dẫn con người tu tập vì mục đích giải thoát, giác ngộ.
- Đây không phải là một giáo lý dùng để đối trị chấp ngã hay nhằm giải thích thế giới; mà đây là một sự thật và là một pháp tu tập vì giải thoát thiết thực cho con người.
- Cuộc sống là sự hiện hữu của các mối tương quan đa phương giữa con người với con người, giữa con người với môi trường xã hội, môi trường tự nhiên.
- Khi một cá nhân sống tốt là đang góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp và ngược lại.
- Mỗi người phải có trách nhiệm với cộng đồng, bởi xây dựng cộng đồng chính là đang bảo vệ cá nhân mình.
- Mười hai nhân duyên là một giáo lý vô cùng tinh tế và khó hiểu, bởi con người vốn đã quen với nếp tư duy hữu ngã từ vô thỉ.
- Muốn có một nhận thức đúng về giáo lý này đòi hỏi phải có sự quán sát và tư duy thường xuyên về nó.
- Suy tư và thực tập giáo lý 12 nhân duyên theo pháp quán “Hoàn diệt”, chắc chắn sẽ từng bước mang đến cho chúng ta một cuộc sống độ lượng,
- vị tha, giải thoát và an lạc trong hiện tại.
- Bởi như lời Phật dạy : “ Ai thấy Duyên khởi là thấy Pháp, ai thấy Pháp là thấy Ta ( Phật ) ”.
- Thấy Phật là thấy được thực tại tối hậu, vượt ra ngoài mọi ràng buộc của thế giới ngã tính,
- bị giới hạn bởi vô minh, tham ái và chấp thủ này.
-
D. TU TẬP :
* Tóm lại thuyết mười hai nhân duyên mà Đức Thế Tôn dạy nó không phải là một lý thuyết mà là một pháp môn hướng dẫn tu tập..
Là con đường chuyển hóa khổ đau và đem lại hạnh phúc an lạc.
* Vậy để tu tập 12 nhân duyên thì chúng ta phải không gây nhân hiện tại là Ái, Thủ, Hữu.
- Vì đó chính là Vô minh của quá khứ.
- Một khi Ái, Thủ, Hữu hiện tại không còn thì dĩ nhiên chúng ta không còn tái sanh trong đời sau nữa.
- Do đó mà Tam tạng giáo điển thường xuyên nhắc ta đoạn tận tham ái và chấp thủ chính là để đoạn diệt gốc khỗ đó.
– Thọ trì ngũ giới một cách triệt để giúp chúng ta đoạn trừ tham ái.
----
Phần luận giải: Cppy trang Phật Giáo
Phần chuyển qua thơ: TKN Đào Liên
---------

Tổng số bài gửi : 11370 Registration date : 08/08/2009

ĐIÊU CƠ BẢN NHẤT LÀ TẬP VÀ HỌC
(Bộ Trí Con Người Là Cái Gương Năng Chùi sẽ sáng)
****
BA ĐIỀU PHẬT DẠY TAM ĐỘC
(1. Tham - 2. Sân - 3. Si mê )
*********

ĐÈN TÂM HUỆ MẠNG
(huệ là chủ thân là tạm)
---
Bộ trí ta là.. một chiếc gương ..!
Siêng mà rửa bụi thắm am tường
Quen dần ánh huệ đèn soi rõ
Bệnh dứt tâm mình có chỗ nương
-
TRƯỜNG ĐỜI TRƯỜNG HỌC
---
Trần gian đúng nghĩa một ngôi trường
Hiện sắc thân này đến luyện nương..
Nếm trải bao điều cho hiểu biết..
Bồi thêm lắm sự phải am tường..
Tâm khờ nhận sắc rồi ôm nhiễm
Trí dại chiêu tình mãi vấn vương
Thảm hoạ duy trì tham đắm mãi
Sân si ái dục "kể khôn lường" !.
-
TKN Đào Liên
19.12.2021.Tân Sửu
---------
-
__THAM LÀ ĐỘC__
(1 trong tam độc)
---
Tâm tà bởi muốn dậy lòng Tham.!
Mọi cách tìm phương ác cũng làm
Tạp khí vô minh "thần" bị nhiễm
Chiêu tài bất thiện "thức" đà giam
"Thời còn" ẩn nghiệp qua lề lắng
"Buổi hết" trình duyên lộ vết đàm
Biết được ngay giờ luôn phải sửa
Quen dần phẩm hạnh chốn già lam*
----
TKN Đào Liên
19.12.2021.Tân Sửu
---------
* xử sự như người tu
-
__SÂN LÀ ĐỘC__
(2 trong tam độc)
---
Khi mình nổi giận đó là "sân"..!
Lửa bốc vô minh hiện ác thần
Đập phá phô trần quên hậu quả
La rầy phót tục phản tiền nhân ..!
Trời cao ngán ngẩm mồm kêu giật
Đất thấp nhừ theo cẳng nện sần
Cuộn gió bưng lời bay khắp nẻo
Bao người hoảng loạn ý phiền dâng
----
TKN Đào Liên
18.12.2021.Tân Sửu
---------

SI MÊ - TAM ĐỘC
(3 trong tam độc)
---
Si "hành ái dục" huệ mờ lu .!.
Lúc muốn nhào vô mắt tựa mù
Trái chủ che thần lôi não dại ..
Oan phần dập thức để mình ngu
Duyên nhồi trí hoảng nơi trần tục
Nghiệp dẫm lòng đau chốn ngục tù
Hữu phúc quay đầu tâm chí thiện
Bồ Đề mở rộng sáng đường tu .!.
----
TKN Đào Liên
19.12.2021.Tân Sửu
---------

* Đức Phật dạy về TAM ĐỘC..
----
Được làm người khổ nhất là Vô Minh
Đã vô minh thì hay hành động sai trái
Đôi khi mình nghĩ..
Kẻ đó hại mình, kẻ đó sai trái thật đáng ghét
Nhưng chính mình lại quên rằng:
Ba cái độc đó, nó lại đang ngự trong đầu
- chính bản thân mình lại không hay
Người mình giận ghét kia, họ vẫn vô tư
Trong khi đó, mình bị độc dìm mình chết trước
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật
---------

» Lời những bài tân vọng cổ
» TRẮNG DUYÊN
» THĂM VƯỜN HOA THƠ DUYÊN
» DUYÊN VÀ NỢ CỦA THỢ THƠ MA NỮ
» DUYÊN PHẬN cs Như Quỳnh