Chữ Ăn: Cái thú đoạn trường - Hàn Lệ Nhân

Chữ Ăn: Cái thú đoạn trường

Văn nhân quả khéo Ăn độ thế,
Hậu sinh xin Ăn ké lai rai.
Trước Ăn chữ, nay trả bài,
May ra Ăn mót thêm vài thứ chăng.

Gần cuối tháng Ăn banh tiền chợ,
Lòng lo lo: Ăn xớ đâu đây ?
Thăm bạn Ăn gọ dăm ngày,
Xoay vô cửa Phật Ăn nhây cũng rồi !?

Ăn để sống, ngàn đời thuyết vậy,
Sống để ăn tôi thấy đúng hơn:
Bởi chưng Ăn diện, Ăn ngon
Là mầm Ăn chẹt, Ăn luồn, Ăn xôi.

Nếu Ăn uống, no rồi là đủ
Thì làm chi có lũ Ăn người,
“Nói lời rồi lại Ăn lời”
Ăn cháo đái bát mười mươi thế này.

Nào cái bọn Ăn tay, Ăn rập,
Ăn phong bì, Ăn đất của dân ;
Ăn sắt, Ăn thép của công,
Bề trên bề dưới Ăn không (1), Ăn phàm.

Phường tuồng đó, Ăn giành thuở trước:
Nguyện một lòng vì nước Ăn thừa,
Ăn chạc, Ăn báo, Ăn bưa
Để Ăn gánh chuyện đuổi lùa xâm lăng !

Mãn chầu hát Ăn thông Bến Hải,
Ai là ai, Ăn hại là ai ?
Ăn chằng, Ăn hiếp, Ăn xài,
Ăn không kịp nuốt rạc rài núi sông.

Ăn như hạm lại không biết thẹn,
Cứ tơn tơn hoác miệng Ăn-ten:
Ăn ở cần kiệm chính liêm…
Ăn tục nói phét xứng tên phường chèo !

Ăn phải đũa, ăn theo ai đấy,
Ăn bẫm vậy, múa gậy làm sao ?
Ăn trăng nói gió tầm phào,
Ai Ăn bánh vẽ, lại gào khen ngon !

Ăn ấy ấy hãy còn nhiều lắm,
Nhưng mà thôi, Ăn khảnh bấy nhiêu
Đủ quyền Ăn nói đôi điều,
Chuyển qua Ăn mặc, Ăn tiêu thường thường.

Ăn là thú đoạn trường nhân thế,
Ai Ăn không (2) đặt để lăng nhăng:
Loài Ăn sương, cỏ: sống nhăn
Khác loài muốn sống có làm mới ăn.

Vừa đầy tuổi Ăn xam đúng bữa,
Rồi Ăn học sạch của mẹ cha…
Có tiền Ăn tiệm, Ăn nhà,
Ăn khách, Ăn khín đều là miếng Ăn.

Ăn kiểu Việt còn hàng trăm thứ:
Ăn lua láu, Ăn ngữ, Ăn phần,
Ăn đẽo, Ăn tạp, Ăn xàm,
Ăn chõm, Ăn boóng, Ăn dầm, Ăn loang.

Ăn bốc hốt, Ăn hoang, Ăn hổn,
Ăn thâm vốn, Ăn ngốn, Ăn tươi,
Ăn vã, Ăn vặt, Ăn vòi,
Ăn bẻo, Ăn bĩnh, Ăn bồi, Ăn hôi !

Ăn vòng ngoài đố ai chịu được,
Thời này thời Ăn trước trả sau.
Ăn hớt mãi phải Ăn sâu,
Ăn vụng được cái no mau, nhớ hoài.

Ăn cướp dở không tày Ăn trộm,
Đã Ăn đút: Ăn ngọn mới khôn.
Ăn mòn miệng, điếng lỗ trôn,
Ăn quen khó nhịn, Ăn luôn đồng bào:

Có giống người Ăn nhau quá đẹp,
Trăm năm nay, Ăn thiệt ăn thà.
Ăn trầu gẫm, gẫm non già:
Ăn thịt đồng chủng mới là khéo Ăn !

Hàn Lệ Nhân
(gồm102 chữ Ăn kép)

(1) Ăn không của dân bằng mánh khoé lưu manh.
(2) Hoá công Ăn không ngồi rồi nên vẽ vời ra loài vật-người là tác phẩm duy nhất phải đổ mồ hôi sôi nước mắt mới có thể sống để Ăn ngon-mặc đẹp, chứ nếu chỉ Ăn để sống, mặc cốt bền thì đâu mà sinh sự sự sinh lắm thế !

54) Ăn ấy ấy (ăn thứ không nên ăn)
55) Ăn banh (giọng Nam, en panne = bị trục trặc)
56) Ăn bánh vẽ (bị lừa bịp: Quẳng đi cái có khổ vì cái không – Nguyễn Chí Thiện)
57) Ăn báo (ăn báo cô)
58) Ăn bẫm (ăn khoẻ, ăn tham cách thô tục)
59) Ăn bẻo (ăn bớt tiền của người khác một cách nhỏ nhen)
60) Ăn bĩnh (không chịu dam tiền khi thua bạc)
61) Ăn boóng (đi theo người khác để ăn nhờ)
62) Ăn bốc hốt (chụp giật)
63) Ăn bồi (ăn thêm)
64) Ăn bưa (ăn vừa để khỏi đói)
65) Ăn chạc (ăn nhờ, ăn khỏi trả tiền)
66) Ăn cháo đái bát (phản bội)
67) Ăn chằng (ăn bớt)
68) Ăn chẹt (lợi dụng lúc người ta gặp thế bí để kiếm lợi)
69) Ăn chia (làm ăn theo lối chia phần trăm lợi nhuận ; nghĩa bóng: mánh mung chia chác của công)
70) Ăn chõm (ăn vào phần của người khác, ăn ghẹ)
71) Ăn chữ (đọc sách, báo)
72) Ăn cướp (giật của người rồi bỏ chạy)
73) Ăn dầm (ăn dầm ở dề)
74) Ăn diện (chưng diện)
75) Ăn đất (cướp đất của người khác)
76) Ăn đẽo (lợi dụng người ta để thu lợi về cho mình, nay một ít mai một ít ; đẽo lần hồi)
77) Ăn độ (ăn cuộc, ăn cá. Ở đây cụ Đào dự cuộc thi Trau giồi tiếng Việt)
78) Ăn đút (ăn hối lộ)
79) Ăn gánh (chịu đựng công việc, ăn gánh việc làng, việc nước)
80) Ăn giành (giành ăn một mình, nghĩa bóng: tự ban bố nhiệm vụ)
81) Ăn gọ (ăn gẫu)
82) Ăn hại (ăn tốn kém của người mà chẳng làm được việc gì: Ăn hại đái nát)
83) Ăn hiếp (cậy quyền, ỷ mạnh để ức hiếp kẻ khác)
84) Ăn hoang (ăn uống phung phí: Giàu cách mấy ăn hoang cũng hết)
85) Ăn học (vừa ăn, vừa học: Cha mẹ nuôi con cái ăn học)
86) Ăn hớt (ăn bớt trước của người khác)
87) Ăn hôi (ăn bẩn)
88) Ăn hổn (ăn trước người lớn)
89) Ăn ké (ăn có)
90) Ăn khách (ăn cơm khách)
91) Ăn khảnh (ăn kiểng, ăn cảnh, ăn qua loa)
92) Ăn khín (ăn nhờ chút đỉnh)
93) Ăn không (đoạt của người bằng mánh khoé)
94) Ăn không kịp nuốt (ăn như hạm)
95) Ăn không ngồi rồi (Ăn dưng ngồi rồi)
96) Ăn không rỗi nghề (như trên)
97) Ăn loang (ăn lấn)
98) Ăn lời (nuốt lời hứa)
99) Ăn lua láu (ham ăn, sợ người khác giành mất)
100) Ăn luôn (ăn cả thứ không nên ăn)
101) Ăn luồn (nghĩa bóng = Ăn luồn lẹo)
102) Ăn mặc (ăn bận)
103) Ăn mòn (Ăn mòn kim loại ; nghĩa bóng : Ăn mòn gia sản)
104) Ăn mót (mót thức ăn rơi rớt còn lại)
105) Ăn ngọn (tự chiếm lấy trước một phần lợi của người khác ; ăn bớt, ăn hớt)
106) Ăn ngốn (ăn nhanh, nuốt chửng)
107) Ăn ngữ (ăn chịu, ăn trước trả sau)
108) Ăn người (giành lấy về mình phần lợi hơn người bằng sự tinh ranh ; ức hiếp trù dập người thấp cổ bé miệng)
109) Ăn nhà (ngược lại với ăn tiệm)
110) Ăn nhau (tranh hơn thua, giết nhau)
111) Ăn nhây (Ăn nhây, nói trây)
112) Ăn như hạm (tham ăn quá độ, tham lam quá chừng)
113) Ăn nói (được nói chẳng được ăn: hai thương ăn nói mặn mà có duyên)
114) Ăn ở (thói đời ăn ở, cách cư xử trong xã hội nói chung)
115) Ăn phải đũa (ăn phải bả: bị nhiễm thói xấu của người khác)
116) Ăn phàm, nói tục
117) Ăn phần (đi buôn ăn phần ; nghĩa bóng: Vấy máu ăn phần, trây máu ăn phần)
118) Ăn phong bì (ăn của đút lót, mua chuộc)
119) Ăn quen (quen thói cũ)
120) Ăn sắt (rút ruột công trình)
121) Ăn sâu (ăn thấu vào trong)
122) Ăn sương (cây cỏ ăn sương ; nghĩa bóng: gái ăn sương, trai ăn trộm)
123) Ăn tạp (ăn xàm, ăn sam sưa đủ thứ không kiêng cử)
124) Ăn tay (nước ăn tay ; nghĩa bóng: mưu mô toa rập để chia lợi)
125) Ăn ten (giọng Nam: antenne = Dây bắt điện của máy phát thanh ; nghĩa bóng = chỉ điểm)
126) Ăn thâm vốn (ăn lậm vào vốn)
127) Ăn theo (hùn hạp, nghĩa bóng: nghe lời xúi bậy của kẻ khác)
128) Ăn thép (Ăn nhờ chút đỉnh)
129) Ăn thép (rút ruột công trình)
130) Ăn thịt (ngược lại ăn chay ; nghĩa bóng: đày đoạ, ức hiếp)
131) Ăn thiệt (ngược với ăn chơi)
132) Ăn thông (bên này ăn thông sang bên kia, không bị ngăn cách)
133) Ăn thừa (ăn thức ăn còn dư của kẻ khác)
134) Ăn tiệm (khác với ăn nhà)
135) Ăn tiêu (nói về sự tiêu dùng)
136) Ăn trăng nói gió (ba hoa thiên địa)
137) Ăn trầu gẫm (ngậm miếng trầu mà nghĩ ngợi lan man đến việc khác)
138) Ăn trộm (lén lút vô nhà người lấy của, vô công trường, công sở chôm vật liệu)
139) Ăn trước trả sau (có ăn có chịu ; nghĩa bóng: “tiền trãm hậu lễ”)
140) Ăn tục nói phét (thuyết giảng những điều không tưởng)
141) Ăn tươi (nuốt chửng)
142) Ăn uống (nói chung về sự ăn, sự uống)
143) Ăn vã (chỉ ăn thức ăn, không đụng đến cơm)
144) Ăn vặt (chốc chốc ăn một ít)
145) Ăn vòi (nằng nặc đòi ăn bằng được)
146) Ăn vòng ngoài (âu yếm sơ sơ, ngược với Ăn sâu vô trong)
147) Ăn vụng (ăn chùng, ăn lén)
148) Ăn xài (tiêu pha)
149) Ăn xam (Trẻ con vừa bú mẹ, vừa ăn thức ăn đặc chế khác)
150) Ăn xàm (ăn tạp, ăn xàm xạp như heo: ăn xàm nói bậy)
151) Ăn xớ (ăn bớt)
152) Ăn xôi (chịu đấm ăn xôi: chức quyền do ‘chạy’ mà lên nên mặt trơ bám trụ hầu gở vốn gạc lời, bất chấp dị nghị)
153) Ăn cướp dở không tày ăn trộm
154) Ăn mòn miệng, điếng lỗ trôn
155) Ăn quen nhịn không quen

Viết tới đây tôi bí tịt, nhưng tài sản còn nhiều quá. Vậy kính mong quí «ngoạ hổ tàng long» nhín chút thời giờ phụ một tay Ăn tiếp. Và xin vui lòng tôn trọng nguyên tắc:

1/ Thể thơ phải là Song thất lục bát (như hai bài thơ Ăn trên) ;
2/ Chỉ dùng 1 lần duy nhất chữ Ăn trong số từ kép hay câu còn lại dưới đây (hoặc tự tìm ra chữ Ăn khác càng hay). 155 chữ đậm trên kia là những chữ đã bị Ăn mất rồi.

156) Ăn ảnh (ăn hình: Người mặt rỗ chụp hình dễ ăn ảnh => đẹp hơn ở ngoài)
157) Ăn ba bứa (ăn qua quýt: Có vợ được Ăn ra {ba}bữa, không vợ Ăn ba bứa)
158) Ăn ba hột (Ăn ít, ăn dằn bụng)
159) Ăn bạc (cờ bạc: được bạc ; làm việc có tiền công ; làm quấy mà ăn của người)
160) Ăn bạc ăn tiền (đồng nghĩa với tham nhũng, hối lộ)
161) Ăn bám (không chịu đi làm, ăn bám cha mẹ)
162) Ăn bát cơm dẻo, nhớ nẻo đường đi
163) Ăn bát mẻ, nằm chiếu manh
164) Ăn biếu (ăn biếu ngồi chiếu hoa)
165) Ăn bo bo lo việc nước
166) Ăn bóc, đái đứng
167) Ăn bơ làm biếng
168) Ăn bớt (ăn hớt)
169) Ăn bốc (bốc bằng tay, không cần dùng thià, đũa)
170) Ăn bổng (ăn lộc, ăn bổng lộc)
171) Ăn bù (ăn trả bữa)
172) Ăn búa (bị phang bằng búa)
173) Ăn bữa giỗ, lỗ bữa cày
174) Ăn bữa hôm lo bữa mai (thiếu trước hụt sau)
175) Ăn bữa sáng, lần bữa tối (như trên)
176) Ăn cạ (ăn chằn: chữ dùng trong đánh chắn)
177) Ăn cá bỏ lờ
178) Ăn cá bỏ vây
179) Ăn cá nhả xương, ăn đường nuốt chậm
180) Ăn cám (Chẳng làm được việc gì: Cứ nó thì chỉ có mà Ăn cám)
181) Ăn cám sú (lú lẫn quên sạch kiếp trước)
182) Ăn cám trả vàng
183) Ăn canh cá cặn
184) Ăn cánh (vào hùa với nhau để kiếm lời, để làm điều bất chính)
185) Ăn cay dễ bưng tai
186) Ăn cầm hơi (ăn cầm chừng)
187) Ăn cân ký (ăn hoa hồng)
188) Ăn cần ở kiệm (ăn ở cần kiệm)
189) Ăn cắp ăn nảy (Sinh thói ăn cắp ăn nảy)
190) Ăn cắp quen tay, ngủ ngày quen mắt
191) Ăn cắp vặt (lén lấy đồ lặt vặt của người)
192) Ăn câu (cá mắc câu, câu được nhiều cá)
193) Ăn cây nào rào cây nấy
194) Ăn cây táo rào cây soan đào
195) Ăn cháo đái bát
196) Ăn cháo, để gạo cho vay
197) Ăn cháo đòi ói, ăn rau xanh ruột
198) Ăn chay nằm đất
199) Ăn chắc (tin tưởng sẽ thắng)
200) Ăn chắc mặc bền
201) Ăn chặn (ăn chận: giữ lại để hưởng cái thuộc phần lợi của người khác, dựa vào địa vị của mình)
202) Ăn chân (nước ăn lở da chân)
203) Ăn chẳng bõ nhả (ăn chẳng đáng)
204) Ăn chẳng có, khó đến mình
205) Ăn chẳng hết, thết chẳng khắp
206) Ăn chẳng nên đọi nói chẳng nên lời
207) Ăn chanh ngồi gốc cây chanh / Ăn rồi lại ném ngũ hành tứ tung
208) * Ăn sung ngồi gốc cây sung / Ăn rồi lại ném tứ tung ngũ hành
209) Ăn chầu, ăn chực
210) Ăn chè (nghĩa đen và nghĩa bóng)
211) Ăn chịu (ăn trước trả tiền sau, ăn ghi sổ)
212) Ăn cho đều, kêu cho sòng
213) Ăn chó cả lông
214) Ăn chọn nơi, chơi chọn bạn
215) Ăn chờ ăn chực
216) Ăn chơi (ngược lại với ăn thiệt)
217) Ăn chơi chơi (ăn qua loa)
218) Ăn chơi có qua có lại mới toại lòng nhau
219) Ăn chùng (ăn vụng)
220) Ăn chung mùng riêng
221) Ăn chuối không biết lột vỏ
222) Ăn chưa no lo chưa tới
223) Ăn chưa sạch, bạch chưa thông
224) Ăn chực (ăn nhờ vào phần của người khác, ăn chực ăn chờ)
225) Ăn chực nằm chờ
226) Ăn có (ăn ké)
227) Ăn có chỗ, đổ có nơi
228) Ăn có giờ, làm có buổi
229) Ăn có mời , làm có khiến
230) Ăn có nơi, làm có khiến
231) Ăn cố (ăn ráng)
232) Ăn cỗ (ăn giỗ, ăn kỵ)
233) Ăn cốc (ăn cú)
234) Ăn cơm (ăn xôi, ăn phở, ăn bún…)
235) Ăn cơm bữa (bị đòn như ăn cơm bữa)
236) Ăn cơm bụi (đến bữa bạ đâu ăn đó)
237) Ăn cơm chúa múa theo rầy xe lửa
238) Ăn cơm chúa, múa tối ngày
239) Ăn cơm đảng, nói sảng không biết ngượng
240) Ăn cơm đen (hút thuốc phiện)
241) Ăn cơm hớt (thà ăn cơm hớt, điếu tàn vui hơn (Tú Xương) ; nghĩa bóng: tật cướp lời nói)
242) Ăn cơm khách (ăn cơm nhà người khác)
243) Ăn cơm không biết trở đầu đũa
244) Ăn cơm không rau như nhà giàu chết không kèn trống
245) Ăn cơm lừa thóc, ăn cóc bỏ gan
246) Ăn cơm mới, nói chuyện cũ
247) Ăn cơm nguội, nằm nhà ngoài
248) Ăn cơm nhà vác ngà voi (– vác tù và hàng tổng)
249) Ăn cơm nhà nước, uống nước nhà máy
250) Ăn cơm quán (ăn cơm hàng quán)
251) Ăn cơm Sài-Gòn, đi ngoài Hà Nội
252) Ăn cơm tháng (nghĩa bóng: ăn dầm ở dề nhà người khác)
253) Ăn cơm thừa cá gạn
254) Ăn cơm tù (lối thông đồng trấn lột kiểu mới của một số quán ăn dọc các tuyến xe đò ở VN)
255) Ăn cơm tuần
256) Ăn cơm với cáy ngáy o o / Ăn cơm với bò lo ngay ngáy
257) Ăn cơm với mắm thì ngắm về sau / Ăn cơm với rau, ngắm sau ngắm trước
258) Ăn công (làm việc được trả tiền công)
259) Ăn của ngon, mặc của tốt
260) Ăn cùi chỏ (bị người khác thụi bằng cùi chỏ)
261) Ăn cùng chó, ngồi xó cùng ma
262) Ăn cụng (đồng loã hoà nhau, không ăn thua với nhau trong giới cờ bạc)
263) Ăn cuộc (ăn độ, ăn tiền đặt đố)
264) Ăn cực (ăn kham khổ)
265) Ăn cưới (buổi tiệc ăn mừng trai gái lấy nhau)
266) Ăn cướp cạn (ăn cướp lặt vặt chẳng bõ công)
267) Ăn da (da bị lở: nắng ăn da, nước biển ăn da)
268) Ăn dao (bị đâm, bị chém bằng dao)
269) Ăn dạo (không ăn cơm ở nhà mình)
270) Ăn dằn bụng (ăn lót dạ)
271) Ăn dè (ăn nhít nhít vì sợ hết)
272) Ăn dõi (hưởng lộc dài lâu)
273) Ăn dơ, ở bẩn
274) Ăn dối (ăn khách, ăn gượng gạo)
275) Ăn dỗ (dụ khị để được ăn)
276) Ăn dỗ mồi (ăn vã, Nam : ăn phá mồi)
277) Ăn đám cười (ăn đám cưới)
278) Ăn đám khóc (ăn đám ma)
279) Ăn đàn anh, làm đàn em
280) Ăn đàng sóng, nói đàng gió
281) Ăn đạn (trúng đạn)
282) Ăn đắm (ăn đắm ăn đuối, ăn hau háu)
283) Ăn đắt (ngược lại ăn rẻ)
284) Ăn đấm (ăn thoi)
285) Ăn đất (chết)
286) Ăn đấu trả bồ
287) Ăn đầy tháng, ăn đầy tuổi (Ăn thôi nôi)
288) Ăn đèn (như ăn ảnh, ăn phấn: hình, người đẹp hơn ngoài nhờ ánh đèn)
289) Ăn để sống, chứ không sống để ăn
290) Ăn đêm (khác với ăn ngày, chim ăn đêm ; nghĩa bóng: gái ăn đêm)
291) Ăn đệm (ăn kèm)
292) Ăn đến nơi, làm đến chốn
293) Ăn đi trước lội nước đi sau
294) Ăn đói (khác với ăn no)
295) Ăn đòn (bị đánh đòn, bị đập)
296) Ăn đong (mua từng lon gạo cho từng bữa, gia cảnh nghèo)
297) Ăn đong cho đáng ăn đong / Lấy chồng cho đáng tấm chồng hẳn hoi!
298) Ăn đời ở kiếp
299) Ăn độn (ăn cơm trộn với khoai, sắn…)
300) Ăn đụng (chung tiền mổ heo, mổ bò rồi xẻ ra chia phần ; ăn đụng heo, ăn đụng bò)
301) Ăn được (tàm tạm, giữa ngon và dở)
302) Ăn được làm nên
303) Ăn được ngủ được là tiên / Ăn ngủ không được là tiền vứt đi
304) Ăn được nói nên
305) Ăn đường (đường này ăn về đâu ; xe đò ngừng để hành khách ăn, nghỉ giữa hành trình dài)
306) Ăn đứt (ăn chắc không hoàn lại ; giỏi không ai bì)
307) Ăn gạo (Mua gạo. Ghe, tàu đi ăn gạo)
308) Ăn gấp năm, vơ mười
309) Ăn gẫu (ăn gọ: tán tỉnh người ta để ăn nhờ))
310) Ăn gầy (hưởng của dưỡng lão. Khi chia gia tài giữ lại một phần để dưỡng tuổi già)
311) Ăn ghé (ăn nhờ)
312) Ăn ghẹ (ăn ghé)
313) Ăn ghém (ăn rau quả kèm với thức ăn khác)
314) Ăn giá (đã thuận giá trong mua bán)
315) Ăn già ăn non (ăn già ăn non, cái mồm thỏm lẻm)
316) Ăn giải (đoạt giải)
317) Ăn gian, nói dối
318) Ăn giấy (công chức văn phòng: nghề ăn giấy)
319) Ăn giỗ nắm phần
320) Ăn gió nằm sương (– nằm mưa)
321) Ăn giỗ nói chuyện đào ao
322) Ăn giọng (hợp giọng, giọng ca cô X rất ăn giọng với nhạc của nhạc sĩ Y)
323) Ăn giũa (tiếng chuyên môn nghề bạc: giũa ngon tay)
324) Ăn gỏi (nghĩa bóng: thắng hay hơn nhau một cách dễ dàng)
325) Ăn gỏi không lá me
326) Ăn gọt (ăn sạch trơn)
327) Ăn gửi (ăn gởi ở nhờ)
328) Ăn hại đái nát
329) Ăn ham chắc, mặc ham bền
330) Ăn hàng (chất hàng hoá lên tàu, lên xe ; nghĩa bóng: ăn vụng, buôn lậu)
331) Ăn hàng vặt (ăn quà vặt)
332) Ăn hau háu (ăn ngấu ăn nghiến)
333) Ăn hết nhiều, ở hết bao nhiêu
334) Ăn hiếp gió (ăn hiếp nhỏ nhặt)
335) Ăn hoa màu (đồng nghĩa với ăn vườn)
336) Ăn hơn hờn thiệt, đánh biệt cất đi, làm chi thì làm
337) Ăn hối lộ (ăn của đút và người ta chỉ hối khi bị lộ)
338) Ăn hột vịt (ăn trứng ngỗng, nghĩa bóng = bài vở bị không điểm)
339) Ăn hút (ăn chơi, hút ma túy)
340) Ăn hương ăn hoa (ăn thanh cảnh, ăn kiểng)
341) Ăn iếc gì (việc ấy ăn iếc gì, khéo lo mất công)
342) Ăn ít ngon nhiều
343) Ăn ít no lâu, ăn nhiều chóng đói
344) Ăn kẹ (ăn ghé, ăn nhờ)
345) Ăn keo (có tiền mà không muốn tiêu, chỉ chực ở người khác)
346) Ăn khách (ăn nhít nhít, ăn không thật lòng)
347) Ăn khách (đông khách hàng)
348) Ăn khao (ăn mừng một sự kiện nào đó)
349) Ăn khít (ăn khớp)
350) Ăn khoả (ăn khoẻ)
351) Ăn khoẻ như voi
352) Ăn không, ăn hỏng (dùng mánh khoé để lấy của người khác)
353) Ăn không biết no (nghĩa bóng: Tham nhũng vô độ)
355) Ăn không ngồi rồi (ăn xổi ở thì)
356) Ăn không rau, đau không thuốc
357) Ăn khuya (ăn bữa cuối trong ngày)
358) Ăn khuyết
359) Ăn kiêng (ăn khem)
360) Ăn kỹ no lâu, cày sâu tốt lúa
361) Ăn la ăn lết
362) Ăn la sấm la sét (ăn la sét = Dessert : Ăn tráng miệng)
363) Ăn lái (thuyền ăn lái: chạy nhanh)
364) Ăn làm (làm ăn)
365) Ăn lan ra (như dầu mỡ ăn lan ra)
366) Ăn lắm hay no, cho lắm hay phiền
367) Ăn lắm hết ngon, nói lắm hết lời khôn
368) Ăn lắm trả nhiều
369) Ăn lậm (ăn thâm vào phần để dành, phần của người khác)
370) Ăn lấn (ăn lan qua chỗ khác)
371) Ăn lấy đặc, mặc lấy bền
372) Ăn lấy đời chơi lấy thời
373) Ăn lấy thảo (ăn qua loa)
374) Ăn lấy thơm tho, chứ không ai ăn lấy no, lấy béo
375) Ăn lấy vị chứ ai lấy bị mà mang
376) Ăn lẽ (ăn đút)
377) Ăn lén (ăn vụng, ăn chùng)
378) Ăn léo (làm khôn khéo mà ăn của người cũng là ăn léo)
379) Ăn lên (được tăng lương, tăng bổng)
380) Ăn liền (ăn cấp kỳ)
381) Ăn loi (bị thoi vào ngực)
382) Ăn lời (chịu lời, vâng lời)
383) Ăn lộc (ăn bổng, ăn lương, ăn lộc Phật)
384) Ăn lông ở lỗ
385) Ăn lúc đói, nói lúc say
386) Ăn mảnh (xé rào, lén lút đi hưởng riêng một mình, bỏ bạn bè đi ăn mảnh)
387) Ăn máu uống thề (ăn huyết thệ, ăn thề)
388) Ăn mày cầm tinh bị gậy
389) Ăn mày chả tày giữ bị
390) Ăn mày đánh đổ cầu ao
391) Ăn mày là ai ? - Ăn mày là ta / Đói cơm, rách áo hoá ra ăn mày
392) Ăn mày nơi cả thể, làm rể nơi nhiều con
393) Ăn mày quen ngõ
394) Ăn mày vòi xôi gấc
395) Ăn mặc (ăn bận)
396) Ăn mắm, mút dòi (hà tiện)
397) Ăn mặn nói ngay, ăn chay nói láo
398) Ăn mặn uống nước (cha ăn mặn, con uống nước, cháu đi tiểu)
399) Ăn mặn uống nước đỏ da / Nằm đất, nằm cát cho ma nó hờn
400) Ăn mận trả đào
401) Ăn mất (bị người khác ăn phần mình)
402) Ăn mật trả gừng
403) Ăn miếng chả, trả miếng bùi
404) Ăn miếng ngon, chồng con trả người
405) Ăn miếng trả miếng
406) Ăn miếng xôi, lôi miếng chả, trả miếng bánh
407) Ăn mộng (Mộng cửa đẽo vừa vặn để lắp vào một lỗ đục ở miếng gỗ khác)
408) Ăn một chắc thời tức, làm một chắc thời bực (một chắc = một mình)
409) Ăn một đọi, nói một lời
410) Ăn một miếng, tiếng để đời
411) Ăn một nén, trả một đồng
412) Ăn muối còn hơn ăn chuối chát
413) Ăn mướp bỏ sơ
414) Ăn nên làm ra (ăn lên làm ra)
415) Ăn ngay nói thật, mọi tật mọi lành
416) Ăn ngấu ăn nghiến
417) Ăn ngoẻn ăn ngang (ăn ngang ăn ngoẻn)
418) Ăn nguội (ngược lại với ăn nóng: Ăn pa-tê nguội)
419) Ăn ngược nói xuôi (ăn xuôi nói ngược)
420) Ăn nhạt (ăn lạt)
421) Ăn nhạt mới biết thương mèo
422) Ăn nhằm (không ăn nhằm gì)
423) Ăn nhặt (thu gom của rơi vãi mà ăn)
424) Ăn nhập (không liên quan, ý phủ định)
425) Ăn nhậu (chẳng mắc mớ gì, ý phủ định)
426) Ăn nhậu (rượu chè)
427) Ăn nhiều ăn ít, ăn bằng quả quít cho nó cam lòng
428) Ăn nhín (ăn ít ít, không dám ăn nhiều)
429) Ăn nhịn để dành
430) Ăn nhít nhít (ăn chút đỉnh)
431) Ăn nhỏ nhẻ như mèo
432) Ăn nhờ (ăn chực)
433) Ăn nhơi (nhai uể oải: Biếng ăn)
434) Ăn nhồm nhoàm
435) Ăn như gấu ăn trăng
436) Ăn như hộ pháp cắn chắt
437) Ăn như hủi ăn thịt mỡ
438) Ăn như hùm như hổ
439) Ăn như mèo hửi
440) Ăn như mỏ khoét
441) Ăn như phát tấu
442) Ăn như rồng cuốn, làm như cà-cuống lội ngược
443) Ăn như rồng cuốn, nói như rồng leo, làm như mèo mửa
444) Ăn như tằm ăn lên
445) Ăn như thuyền chở mã, làm như ả chơi trăng
446) Ăn như tráng, làm như lão
447) Ăn no đú mỡ (Ăn no đú đởn)
448) Ăn no ngủ kỹ, chổng tỉ lên trời
449) Ăn no tức bụng
450) Ăn no vác nặng
451) Ăn no, giậm chuồng
452) Ăn no, ngủ kỹ
453) Ăn no, trách cả nồi cơm
454) Ăn, nói (vừa được ăn vừa được nói, đôi khi còn được gói đưa về nữa)
455) Ăn nói điêu ngoa
456) Ăn nói trắng trợn (ăn nói toạc móng heo)
457) Ăn nợ (ăn mắc nợ)
458) Ăn nồi bảy quăng ra, ăn nồi ba quăng vào
459) Ăn nồi bảy thì ra, ăn nồi ba thì mất
460) Ăn ong (bắt ong lấy sáp, lấy mật)
461) Ăn ở có nhân, mười phần chẳng khó
462) Ăn ớt sút sít, ăn quít ghê răng
463) Ăn ốc nói mò
464) Ăn ốc nói mò, ăn măng nói mọc, ăn cò nói leo
465) Ăn phải bả (ăn phải đũa)
466) Ăn phải nhai, nói phải nghĩ
467) Ăn phấn (trông đẹp ra vì đánh phấn)
468) Ăn phùng má trợn mắt (ăn cố)
469) Ăn quà (ăn ngoài bữa chính)
470) Ăn quá (ăn quá phần mình)
471) Ăn quả nhả hột
472) Ăn quả nhớ kẻ trồng cây / Ăn gạo nhớ kẻ đâm, xay, giầm, xàng
473) Ăn quen bén mùi
474) Ăn quen chồn đèn mắc bẫy
475) Ăn rằm (ăn mừng ngày rằm)
476) Ăn răng (ăn khớp)
477) Ăn ráo (ăn hết trọi)
478) Ăn rập (toa rập, đồng lõa)
479) Ăn riêng (khác với ăn chung)
480) Ăn rơ (ăn ý)
481) Ăn roi (ăn đòn bằng roi)
482) Ăn rốc (ăn ráo, ăn sạch trơn ; thua rốc: thua sạch bách)
483) Ăn rỗi (ăn khoẻ, ăn tốn: ăn như tằm ăn rỗi)
484) Ăn sạch (ăn hết trơn ; ngược với ăn bẩn)
485) Ăn sái (hút hay nhai sái thuốc phiện ; trai lơ ăn sái nạ dòng, gái tơ ăn sái tấm chồng người ta)
486) Ăn sáng (ăn điểm tâm)
487) Ăn sành (sành ăn)
488) Ăn sau là đầu cất dọn
489) Ăn sỉ (Bắc: mua lẻ ; Nam: Mua sỉ bán lẻ)
490) Ăn sinh nhật (ăn vía)
491) Ăn sơ (ăn sơ sịa)
492) Ăn sống (ngược lại ăn tái, ăn chín)
493) Ăn sống sít (ăn qua quít, ăn qua loa)
494) Ăn sống sít hay đau (ăn trái cây chưa chín thường sinh bệnh)
495) Ăn sốt (ăn khi còn nóng, còn mới)
496) Ăn sung mặc sướng (ăn trắng mặc trơn)
497) Ăn tái (ăn thịt bò nửa chín nửa sống ; nghĩa bóng: Ăn tái nuốt chửng = thắng đối thủ cách dễ dàng)
498) Ăn tái ăn lụi (ăn thịt lụi nửa sống nửa chín)
499) Ăn tái giá (ăn phở chín tái với giá đậu xanh)
500) Ăn tại phủ, ngủ tại công đường
501) Ăn tám lạng, trả nửa cân
502) Ăn tàn (ăn tàn gia bại sản ; theo đóm ăn tàn)
503) Ăn tàn ăn mạt, ăn nát cửa nhà
504) Ăn tanh ở bẩn
505) Ăn táp (ăn như hốc, như đớp, như tọng)
506) Ăn tát (ăn bạt tai)
507) Ăn tay (Bắc: ăn ý ; Nam: như nước ăn chân)
508) Ăn tấm trả giặt (nói về cờ bạc: ăn lắt nhắt như ăn gạo gãy)
509) Ăn tham, thàm làm chốc mép
510) Ăn thảo (thảo ăn ; tiền thảo cho chủ hụi mượn mà không lấy lời)
511) Ăn thật làm giả
512) Ăn thêm (ăn bồi)
513) Ăn thết (có người đãi ăn, mời ăn)
514) Ăn thì ăn những miếng ngon / Làm thì chọn việc cỏn con mà làm
515) Ăn thì cho, buôn thì so
516) Ăn thì cúi trôốc (đầu), đẩy nóc thì van làng
517) Ăn thì ha hả giả thì hi hỉ
518) Ăn thì vùa, thua thì chạy
519) Ăn thọ (tiệc mừng từ 60 tuổi trở về sau)
520) Ăn thu phân (tính số mà ăn, ăn theo độ phân giao ước, ví dụ ăn theo tứ lục: 4/6)
521) Ăn thua đủ (chơi đến nơi, đấu đến chốn)
522) Ăn thua gì (ăn nhằm gì)
523) Ăn thủ chỉ (hưởng quyền lợi của người đứng đầu trong làng về danh vọng)
524) Ăn thúng trả đấu
525) Ăn thuốc (xỉa thuốc khi ăn trầu ; hút thuốc phiện)
526) Ăn thừa, làm thiếu
527) Ăn thừa tự (hưởng phần gia tài của người trước để lại, không con nối dõi, có phận sự tiếp tục việc cúng quải người ấy và tổ tiên người ấy)
528) Ăn thướng (Ăn tiền đặt đàn hoặc vì công việc làm hay hơn kẻ khác)
529) Ăn thưởng (được hưởng tiền thưởng)
530) Ăn tiền (ăn hối lộ ; lời nói ăn tiền: lời nói được việc)
531) Ăn tiếp (ngưng giữa bữa chốc lát rồi ăn tiếp ; phần này ăn tiếp qua phần kia)
532) Ăn to (được lời nhiều)
533) Ăn to nói lớn (huyênh hoang chích choè, một tấc thấu trời)
534) Ăn tối (sau ăn sáng, ăn trưa, ăn chiều nhưng trước ăn khuya)
535) Ăn tối tăm mặt mũi (ăn hùng hục, ăn lia chia không để miệng mọc da non)
536) Ăn tráng miệng (ăn thức ngọt sau bữa chính, ăn la sét)
537) Ăn trả bữa (ăn giả bữa: ăn bù sau một trận bị bệnh nặng phải kiêng khem)
538) Ăn trắc (giọng Nam, entracte = nghỉ giải lao)
539) Ăn trắng mặc trơn (ăn sung mặc sướng)
540) Ăn trắng mặt trơ
541) Ăn trắt (ăn hột lúa gié rớt ra)
542) Ăn trầu (miệng ăn trầu = bị táng chảy máu mồm ; con gái đã có người dạm hỏi)
543) Ăn trầu cách mắt (ăn ở thiên vị)
544) Ăn trầu có tốt, bà cốt lên tiên
545) Ăn trầu không có rể như ở rể nằm nhà ngoài (như rể chui gầm trạn)
546) Ăn trên ngồi trốc
547) Ăn treo hai, ngồi dai treo một
548) Ăn tro giọ trấu, ỉa cứt ra than
549) Ăn trộm có tang, chơi nganh có tích
550) Ăn trông nồi ngồi trông hướng
551) Ăn trông xuống uống trông lên
552) Ăn trui (nói về cách nướng cá: cá lóc ăn trui là ngon tuyệt)
553) Ăn trưa (buổi ăn giữa ngày)
554) Ăn trứng thúi (ăn trứng thối: Bị phản đối)
555) Ăn tục (ăn nhồm nhoàm thô bỉ)
556) Ăn từ đầu bữa tới cuối bữa
557) Ăn từ trong bếp ăn ra
558) Ăn tươi nuốt sống
559) Ăn uống tìm đến, đánh nhau tìm đi
560) Ăn vạ (Chí Phèo là vua ăn vạ – Vũ Trọng Phụng. Vạ là một thói xấu)
561) Ăn vặt quen mồm
562) Ăn về lâu về dài
563) Ăn vía (ăn mừng ngày sinh)
564) Ăn vóc học hay
565) Ăn vô độ (ăn nhiều)
566) Ăn vôi sôi bụng (có tật giật mình)
567) Ăn vụng chóng no
568) Ăn vụng không biết chùi mép
569) Ăn vườn (sinh nhai bằng nghề làm vườn)
570) Ăn xài huy hoắc (phung phí)
571) Ăn xăng (xe hơi Mỹ có tiếng ăn xăng như rồng uống nước)
572) Ăn xấp (ăn xấp hai: giỏi bằng hai)
573) Ăn xâu ăn đầu
574) Ăn xi đay (gốc Miên: xi = ăn, đay: tay ; miệt Sóc Trăng =>Ăn bốc)
575) Ăn xí phần (giành trước phần về mình)
576) Ăn xì xà xì xụp
577) Ăn xin (ăn mày)
578) Ăn xin cho đáng ăn xin / lấy chồng cho đáng bồ nhìn giữ dưa
579) Ăn xó mó niêu
580) Ăn xôi chùa, ngọng miệng (ăn của người ám úng, muốn nói điều phải mà nói không đặng, dễ ăn khó nói, mở miệng mắc quai)
581) Ăn xổi ở thì (ăn không ngồi rồi)
582) Ăn xung, trả ngáy
583) Ăn xuôi nói ngược
584) Ăn xuýt (nhận vơ của người làm của mình)
585) Ăn xứ Bắc, mặc xứ Kinh
586) Ăn xưa chừa nay (một người nhờ một thuở, trước sướng sau khổ)
587) Ăn ý (ăn rơ, hợp ý)
588) Ăn yến (ăn yến tiệc)
589) Ăn yến (nghề bắt tổ yến)
590) Ăn yếu (ngược với ăn khoẻ, ăn khoả)

Kính mời,
Hàn Lệ Nhân
(Tiếng Việt tình tôi 2)
(08-4-2009)

Bổ túc (09-4-9 / 15-4-09):


591) Ăn chùa (ăn không mất tiền, ăn chạc ; khác với ăn cơm chùa, nhất là ở hải ngoại)
592) Ăn cả ngã về không (Hoặc ăn trọn, hoặc mất hết ; cờ bạc: một chín một bù, rốc vốn)
593) Ăn chung gì (không liên quan, chẳng ăn nhằm gì, ý phủ định ; hàm ý nói lẫy: Đây thì ăn chung gì đối với đấy)
594) Ăn chực nằm chờ
595) Ăn cử (đàn bà ăn khem, ăn kiêng)
596) Ăn dặm (thức ăn dặm: chuẩn bị cho trẻ cai sữa, ăn xam rồi ăn dặm)
597) Ăn dư (ăn thừa)
598) Ăn đắt (ngược lại ăn rẻ)
599) Ăn đói (khác với ăn no)
600) Ăn đồng nào xào đồng nấy (ăn ngoẻn tiền lương chẳng hạn)
601) Ăn khôn (chỉ lựa phần ngon, phần tốt hơn, ý mỉa mai)
602) Ăn lẻ tẻ (làm ăn lẻ tẻ)
603) Ăn lẻm (ăn ngoẻn)
604) Ăn mặn uống nước (cha ăn mặn, con uống nước, cháu đi tiểu)
605) Ăn nay chừa mai (để dành phòng hờ lúc túng thiếu, ví dụ: quỹ tiết kiệm ; ngược lại với Ăn ngoẻn)
606 Ăn no lại nằm (thầy đồ, học trò thời xưa: dài lưng tốn vải ăn no lại nằm)
607) Ăn nốt (ăn cho hết)
608) Ăn oản (giữ chùa thì được ăn oản (ông Từ), mà ăn oản phải quét lá đa)
609) Ăn ớt (dễ như ăn ớt - khó và ít hơn ăn cơm)
610) Ăn phải bùa (ăn phải bả ; bị thư bùa mê)
611) Ăn qua đường (nghĩa bóng, «dùng chán» rồi chê: bỏ)
612) Ăn sách (mọt sách)
613) Ăn tém (ăn gọn)
614) Ăn thả giàn (ăn bao nhiêu cũng được, ăn xài thả giàn: phung phí)
615) Ăn tóm tém (ăn ít )
616) Ăn trắng (cờ bạc: ăn lận)
617) Ăn uổng (uổng: muốn ăn nhưng tiếc tiền, muốn ăn mà sợ hết)
618) Ăn nhẹ (ăn thức ăn ít thịt thà dầu mỡ)
619) Ăn trái cấm (nam nữ đấu cờ người lần đầu)
620) Ăn thâm (ăn lấn qua phần dự trữ, làm ăn thâm vốn)
621) Ăn trên đầu, trên cổ (chơi tay trên, chơi gác)
622) Ăn tiền già (lảnh lương hưu trí)

Tài liệu tham khảo chính:

* Đại Nam Quốc Âm Tự Vị (Huình Tịnh Của, 1885) có 108 chữ bắt đầu bằng chữ Ăn và 19 chữ Ăn nằm trong câu ;
* Dictionnaire Annamite-Franç ais (J.F.M. Génibrel, SG 1898) có 69 chữ Ăn ;
* Thi ca bình dân Việt Nam (4 cuốn, Nguyễn Tấn Long và Phan Canh, SG 1969) ;
* Việt-Pháp từ điển (Đào Đăng Vỹ, SG 1970) ;
* Trau giồi tiếng Việt (Đào Trọng Đủ, Nxb Quê Hương, Canada 1983) ;
* Tự vị tiếng Việt Miền Nam (Vương Hồng Sển, SG 1993) ;
* Từ điển Bách khoa Việt Nam (HN 1995) có vỏn vẹn 17 chữ Ăn
và duy nhất Một chữ Cười (tuồng) ! Tôi may mắn sưu tầm được 161 kiểu cười VN khác nhau (ghi thêm) ;
* Từ điển tiếng Việt (VN 1977, 1992, 1994, 2002) có 115 chữ Ăn.