VƯỜN CÂY ĐV II

2- Bộ Ericales Bộ Thạch nam hay Đỗ quyên (Nhánh 10)
1+ Họ Actinidiaceae (họ kivi, đằng lê)
MY HẦU ĐÀO
+ Dương đào, Đằng lê, Đào ruột xanh, KIWI - Actinidia chinensis, Chi Actinidia, Họ Actinidiaceae (họ kivi, đằng lê), Bộ Ericales Bộ Thạch nam hay Đỗ quyên
(Đã sưu tập Bài 1126 Dương đào Trung Quốc - Actinidia chinensis Họ Olacaceae - Dương đầu, Bộ Santalales bộ Đàn hương)
Theo phân loại mới chuyển trả về Họ Actinidiaceae (họ kivi, đằng lê), Bộ Ericales Bộ Thạch nam hay Đỗ quyên (Nhánh 10)
1.195- ÁNH LỆ BA HOA




ÁNH LỆ BA HOA
 
Cây thảo lâu năm, lá chụm gốc
Phiến xoan thon, dài cuống, có lông
Cụm ba hoa, mầu trắng. Quả bế, lông vàng.
Trị dao chém, ho phong hàn, viêm ruột.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Thố nhi phong lá rộng, Ánh lệ lá rộng, Ánh lệ ba hoa - Ainsliaea latifolia, [size=18.66666603088379]Chi[/size] [size=18.66666603088379]Ainsliaea, [/size][size=18.66666603088379]họ Cúc - [/size][size=18.66666603088379]Asteraceae, [/size][size=18.66666603088379]Bộ Cúc[/size]
 
Mô tả: Cây thảo sống lâu năm, cao 30 - 50cm. Lá chụm ở gốc, có lông; cuống dài; phiến xoan thon, dài 4 - 7cm, rộng 3 - 4cm.
Bông mang hoa đầu mọc từng cụm 1 - 3 hoa mỗi điểm; hoa đầu 3 hoa thường ngậm; lá bắc nhiều hàng. Quả bế đầy lông phún, 5 cạnh, lông mào vàng vàng.
Ra hoa tháng 1 - 3.
Nơi mọc: Ở Việt Nam, có gặp tại rừng Tam Đảo tỉnh Vĩnh Phúc và Đà Lạt tỉnh Lâm Đồng.
Ở Việt Nam, có gặp tại rừng Tam Đảo tỉnh Vĩnh Phúc và Đà Lạt tỉnh Lâm Đồng.
Công dụng: Ở Vân Nam (Trung Quốc), toàn cây được dùng trị dao chém, ho do phong hàn, viêm ruột và lỵ.
(xin lỗi bạn đọc vì đã nhầm lẫn)

1.197- NÓNG

NÓNG
 
Cây nhỡ, cành non lông ráp đỏ
Mép lá lượn sóng, hai mặt có lông
Cụm hoa xim hai ngả, mầu hồng
Vỏ và hạt trị viêm gan mãn tính.
 
BXP
 
Sưu tập
 
 
Mô tả: Cây nhỡ, cao 4-6m. Cành tròn, có khía rãnh không đều, cành non có lông ráp màu đỏ. Lá mọc so le, thường tụ họp ở ngọn cành; phiến lá hình trái xoan ngược hay hình bầu dục có chóp nhọn sắc, nhẵn, mép lá lượn sóng, hai mặt lá đều có lông ráp. Hoa nhỏ, màu hồng nhạt, họp thành cụm hoa hình xim hai ngả ở nách lá đã rụng; cuống hoa 1-4, hình sợi; lá đài 5, xoan tù; cánh hoa 5, xoan tù, hơi dính ở gốc, nhị đính ở dưới gốc cánh hoa; bầu nhẵn, hình trứng, có 3 cạnh, phía trên có một cột vòi nhuỵ mảnh do 3-4 vòi nhuỵ đính lại với nhau làm một ở gốc tạo thành. Quả chín màu trắng tím, có thịt nhầy.
Ra hoa tháng 5-7, có quả tháng 8-9.
Nơi mọc: Cây mọc rộng rãi ở nhiều tỉnh phía Bắc: Lào Cai, Tuyên Quang, Lạng Sơn, Bắc Thái, Vĩnh Phú, Hà Tây, Hà Bắc, Ninh Bình, thường gặp ở ven các suối trong rừng thứ sinh. Thu hái quả khi chín, vỏ cây thu hái quanh năm, tốt nhất vào mùa xuân.
Công dụng: Quả dùng ăn sống. Dân gian thường dùng vỏ giữa của thân thái mỏng, giã ra lấy nước uống, bã đắp chữa rắn cắn, cũng dùng đắp các vết sưng tấy, sai khớp.
Ở Vân Nam (Trung Quốc), vỏ và hạt được dùng trị viêm gan mạn tính, đau răng do phong hoả, ho do phong nhiệt, bỏng lửa.

1.198- PHƯỢNG TIÊN HOA

PHƯỢNG TIÊN HOA
 
Tên em Bóng nước, Phượng tiên
Hoa tươi, sắc thắm - nỗi niềm Rota...
Thương chim mùa rét lại nhà....
Chim yêu tặng lại muôn hoa thắm hồng.
 
BXP
 
Sưu tập
 
2+ Họ Balsaminaceae (họ bóng nước)
Phượng tiên hoa, Cây hoa Bóng Nước (móng tay) - Impatiens balsamina, chi Impatiens, họ Balsaminaceae (bóng nước), bộ Ericales [b style="mso-bidi-font-weight:normal"]([/b]Đỗ quyên[b style="mso-bidi-font-weight:normal"],[/b] Thạch lam,)
[b style="mso-bidi-font-weight:normal"] [/b]
Mô tả: Bóng nước là loài cỏ thấp, sống một năm. Lá mọc so le, có cuống, hình mác, đầu nhọn, mép có răng cưa rất rõ, dài 7–8 cm, rộng 2-2,5 cm. Hoa mọc ở nách lá, có thể có màu trắng, đỏ hay hồng. Quả nang, hình quá trám, có lông tơ. Khi dùng tay bóp nhẹ quả già thì quả co nhanh và vỏ nứt thành 4-5 mảnh có hình dáng giống như móng tay bị co lại. Cây thụ phấn nhờ ong và các loại côn trùng khác, đôi khi nhờ các loài chim hút mật
Nơi mọc: Bóng nước phân bố ở Ấn Độ, Trung Quốc và khu vực Đông Nam Á.
Công dụng: Dịch ép của hoa bóng nước có tác dụng kháng sinh mạnh. Cây trồng làm cảnh
Truyền thuyết về cây hoa bóng nước:
Xưa có một cô gái tên là Rôta, rất yêu các loài chim. Mùa Đông, khi chim đến cô bắt đem vào nhà kính trồng hoa ủ ấm, sang xuân lại thả ra. Chim muốn đền ơn, cho cô một điều ước, nhưng cô chỉ muốn chim mang đến cho cô những loài hoa lạ ở các xứ sở. Từ đó vườn của cô có rất nhiều loài hoa lạ đẹp do chim mang giống đến. Cạnh nhà có mụ Babenca độc ác, đã ghen tức báo với Sai nha vu cho cô là phù thuỷ, sai nha đã bắt cô đem thiêu. Cô chết biến thành loài hoa Phụng tiên có sắc hồng dịu dàng, thơm ngát.

 Ôi! Mạng ĐVTC bây giờ tuyệt quá!

1.199- PHƯỢNG TIÊN TRUNG QUỐC

PHƯỢNG TIÊN TRUNG QUỐC
 
Tên em người gọi Móng tai Tàu
Em ở nhiều nơi, vùng núi cao
Hoa giống móc tai, mầu hồng đẹp
Tính bình, vị đắng, trị sưng đau.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Phượng tiên Trung Quốc, Móng tai Tàu - Impatiens chinensis, Chi Impatiens, họ Bóng nước- Balsaminaceae, Bộ Ericales Thạch nam hay bộ Đỗ quyên


Ra hoa vào mùa hạ.
Nơi mọc: Loài phân bố ở Việt Nam, Trung Quốc, Mianma, Ấn Ðộ. Ở nước ta, cây mọc dọc theo suối các vùng núi cao ở nhiều nơi; gặp nhiều ở Ðà Lạt.

1.200- MAI DẠ THẢO


MAI DẠ THẢO
 
Quê em miền Đông Phi nắng lửa
Cảm tình anh, về Việt vu quy
Dù ban công, hay các lối đi
Em duyên dáng phô sắc mầu rực rỡ.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Mai dạ thảo, Mai địa thảo - Impatiens Walleriana, Chi Impatiens, họ Bóng nước (Balsaminaceae), Bộ Ericales Thạch nam hay bộ Đỗ quyên


Mô tả: Thân cỏ mọng nước, cao 15-60cm, lá hình mác có răng cưa dài 3-12cm, rộng 2-5cm. Hoa 5 cánh với cánh hoa xòe rộng, phẳng. Mầu sắc hoa có khi đơn sắc như đỏ tía, cam, hồng, tím, nhưng có khi pha thêm một mầu khác như trắng hồng, hồng tía.Hạt hình trái xoan, rất dễ bung nếu chạm.
Cây cho hoa mầu sắc rực rỡ. Hoa nở hầu như quanh năm, ít bị sâu bệnh.
Nơi mọc: Nguồn gốc Đông Phi, được nhập trồng làm cây cảnh.
Công dụng: Thích hợp để trang trí ở các ban công, vỉa hè, lối đi. Cây dễ nhân giống bằng hạt hoặc giâm cành.

1.201- LỒNG ĐÈN NƯỚC

LỒNG ĐÈN NƯỚC
 
Thân rổng bộng, có mầu đo đỏ
Phiến thon dài, mép có răng cưa
Từ Chín Rồng đến thành Hoa Phượng đỏ
Hoa tím hồng, đất ngập nước em ưa.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Thủy trang, Lồng đèn nước - Hydrocera triflora, chi Hydrocera, họ Bóng nước- Balsaminaceae, Bộ Ericales Thạch nam hay bộ Đỗ quyên
 
Mô tả:   Cây cỏ sống nhiều năm, cao 1,3m. Thân đo đỏ, rổng bộng, có năm cạnh. Lá có phiến thon, dài, mép có răng cưa thưa, với 12-14 cặp gân phụ, không lông; cuống có hai tuyến. Tụ tán hai ở nách; tiền diệp đỏ; đài tím, lá đài rời, lá đài dưới to và có móng; cánh hoa 5, tim tím. Quả nhân cứng có năm cạnh tà hay tròn, đỏ chuổi hổ
Nơi mọc: Đất ngập nước: từ Hải phòng qua Định quán đến đồng bằng sông Cửu long

NGỌC THIÊN ĐIỂU

NGỌC THIÊN ĐIỂU
 
Ngọc Thiên Điểu hay hoa Con két
Dáng hình như con vẹt trên cành
Loài hoa độc đáo đẹp xinh
Mà sao khó tính ... để thành hiếm hoi!
 
BXP
 
Sưu tập
 
Hoa Ngọc Thiên Điểu (hay Thiên Lộc Điểu) - Impatiens psittacina[b style="mso-bidi-font-weight:normal"],[/b] chi Impatiens Bóng nước, Họ Bóng nước hay họ Phượng tiên hoa Balsaminaceae, (đồng nghĩa Impatientaceae), bộ Ericales Thạch lam hay Đỗ quyên
 
[b style="mso-bidi-font-weight:normal"] [/b]Hoa Ngọc Thiên Điểu (hay Thiên Lộc Điểu), có thể gọi đơn giản là hoa Con Két (hoặc Con Vẹt). Hoa Con Két được E.D. Hooker, một nhà thực vật học người Anh, phát hiện ra vào năm 1901 và có mang được hạt giống cuả nó về trồng thử ở Vườn Bách Thảo Hoàng Gia Kew ở Luân Đôn. Nhìn nó rất giống 1 bông phong lan nhưng nó không được xếp vào họ nhà hoa lan. Hoa Ngọc Thiên Điểu thuộc Họ Bóng nước Balsaminaceae. Các loài trong họ này có thể là cây một năm hay cây lâu năm, chủ yếu là cây thân thảo với lá mọc vòng, có khía răng cưa. Hoa đối xứng đơn mạnh và gần như có cựa trên các lá đài hướng trục.Quả là loại quả nang nẻ ra khi chín. 
Ngoài hình dạng đặc sắc, nó còn quý giá ở điểm: loài hoa này rất khó nhân giống để phát triển.
Loài hoa độc đáo này chỉ sinh trưởng, phát triển tại 1 vùng đất nhỏ ở Thái Lan (gần Trường Mai), vùng  Burma (Myanmar) và trên 1 khu vực khác phía Đông Ấn Độ. 

1.215- SƠN LIỄU LÁ TO

SƠN LIỄU LÁ TO
 
Cây gỗ nhỏ, có khi to hoặc bụi
Lá hình trứng ngược, đầu nhọn, gốc hình nêm
Cụm hoa trắng, phủ lông, có mùi thơm
Gỗ đóng đồ và dùng trong xây dựng.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Sơn liễu lá to - Clethra delavayi, chi Clethra, Họ Sơn liễu hay họ Liệt tra - Clethraceae, bộ Ericales Thạch lam hay Đỗ quyên
 
Mô tả: Cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ, có khi là cây gỗ cao đến 18m, thân to 30cm; các nhánh có lông màu sét. Lá có phiến hình trứng ngược đến hình tròn dạng bầu dục, gốc hình nêm, đầu có mũi nhọn, mặt trên có lông hình sao, mặt dưới có lông, mép lá có răng nhỏ; gân bên 20 - 21 đôi, nổi rõ ở mặt dưới; có lông mịn dài.
Cụm hoa chùm đơn ở ngọn, phủ lông; hoa trắng, có mùi thơm. Lá đài hình ngọn giáo dạng trứng, nhọn đầu, cánh hoa không lông. Nhị 10, chỉ nhị có lông dài ở phần dưới. Vòi không lông, đầu nhụy 3 thùy. Quả nang gần hình cầu, bao bởi các lá đài,.  
Nơi mọc: Phân bố ở Nam Trung Quốc (Vân Nam) và Việt Nam. Ở nước ta có gặp ở rừng các tỉnh vùng núi phía Bắc

1.216- MÃ KỲ

MÃ KỲ
 
Cây bụi, lá thon, hình mũi mác
Cụm hoa nách lá, lưỡng tính, trắng - hồng
Quả hình tròn, dày thịt, vàng thơm
Loài duy nhất họ Mã kỳ - nguồn gen qúy, hiếm.
 
BXP
 
Sưu tập
 
Mã kỳ - Styphelia malayana, chi Styphelia, họ Epacridaceae - Mã kỳ, Bộ Ericales Thạch lam hay Đỗ quyên