ĐỒNG ĐĂNG CÓ PHỐ KỲ LỪA

ĐỒNG ĐĂNG CÓ PHỐ KỲ LỪA
-Bài viết của NHỊ VŨ, Canada-



ĐỒNG ĐĂNG
Nhạc HSN - ca sĩ Đăng Tuấn

-Mất link-

ĐỒNG ĐĂNG, một tác phẩm thi nhạc của tác giả Hàn Sĩ Nguyên, đã để lại lòng người nhiều xúc động trong tâm tưởng

Trước kia tôi chỉ biết có hai câu đầu :

Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh

Hai câu ca dao tưởng là vui nhộn nói về phố Kỳ Lừa, Chùa Tam Thanh, những địa điểm lừng danh của xứ Lạng Sơn xa tít mù tắp, gần nơi quan tái, xa nơi phồn hoa đô hội của kinh thành Thăng Long tráng lệ. Chỉ đến khi đọc, xem, nghe bài thi nhạc này tôi mới biết phía sau sự tấp nập ồn ào của phố thị Đồng Đăng, lại còn nhiều điều nao lòng hơn nữa

Đầu tiên là một “tiểu thư” bỏ tất cả để theo chồng, theo tiếng gọi của tình yêu lên xứ Lạng heo hút chung sống cùng người chồng tài ba, những mong “bõ công bác mẹ sinh thành ra em”

Ai lên xứ Lạng cùng anh
Bõ công bác mẹ sinh thành ra em

Nào ngờ đấng trượng phu đuợc hết dạ tin yêu này lại chỉ là một kẻ phàm phu tục tử

Tay cầm bầu rượu, nắm nem
Mải vui quên hết lời em dặn dò

Người thiếu phụ lâm vào tình trạng dở khóc dở cười :

Gánh vàng đi đổ sông Ngô
Đêm nằm mơ tưởng đi mò sông Tương !!!

(Mò làm sao cho thấy hả Trời ???)

Người nghe cảm nhận được những tiêng than não lòng của một tâm hồn tan vỡ, của một niềm đau chất ngất, đầm đìa những giọt nước mắt tủi nhục, tiếc xót cho công đức sinh thành dưỡng dục và tình thương yêu bao la như trời biển của mẹ cha đã bị cuốn trôi theo dòng nước lũ nghiệt ngã là cuộc đời, là một cuộc tình tan !
Đó là cái hay tuyệt vời của ca dao ... mà nhiều người (trong đó có cả tôi nữa), trước kia đã không nhận ra ! Chỉ đến khi xem tác phẩm ĐỒNG ĐĂNG của tác giả Hàn Sĩ Nguyên thì mọi chuyện mới hiển hiện lên rõ mồn một ...

Trong phần kế tiếp sau đó tác giả đã sáng tác thêm những câu thơ có vần điệu và tiết tấu rất gần với ca dao như “ Trăm năm như thể chiêm bao” , như “Tham đôi má đỏ đi đâu không về”, mà một người biết ít về ca dao như tôi, đã tưởng lầm là ... ca dao, nếu không có ghi chú của tác giả.

Ngày xưa lam lũ cơ hàn
Chút tình hư ảo, tiếng đàn thanh cao
Trăm năm như thể chiêm bao
Tham đôi má đỏ, đi đâu không về ? !!!

Những câu sau cùng lại là góp nhặt thêm một số ca dao, làm súc tích hơn nữa cho toàn bài :

Chàng ơi phụ thiếp mà chi
Thiếp là cơm nguội phòng khi đói lòng !!!
Đi đâu cho thiếp theo cùng
Đói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam !

Cả một nghệ thuật trong việc sáng tạo và chọn lọc từ ngữ !
Trong đoạn lập lại để kết, tác giả chỉ đổi một chữ BÕ thành chữ TIẾC :

Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh
Ai lên xứ Lạng cùng anh
TIẾC công bác mẹ sinh thành ra em

Bây giờ thì chỉ còn biết tiếc cho công ơn của cha mẹ đã đổ sông đổ biển mà thôi ... Đổ, mà không thể mò tìm lại đuợc , bởi vì thảm trạng xót xa này :

Gánh vàng đi đổ sông Ngô
Đêm nằm mơ tưởng đi mò sông Tương

Người phụ nữ lấy chồng, lấy lầm chồng trong thời đại phong kiến, một khi ván đã đóng thuyền chỉ còn biết cam chịu mà thôi, đâu phải như thời nay, động cái là divorce, divorce và divorce again để ... làm lại từ đầu, nhiều lần ... làm lại từ đầu .

Về nghệ thuật diễn đạt, tiếng ngâm nga như tiếng mẹ ru, qua những đoạn Ạ à ơi chậm rãi, sâu lắng, nức nở của Hoàng Mai, và tiếng hát trong ấm, đầy tình cảm của ca sĩ Đăng Tuấn đã góp phần quan trọng cho tác phẩm trong việc gây xúc động lòng người

Trong phần liên kết thơ, tác giả lại liên kết đến một bài thơ khác, bài thơ “CƠM NGUỘI”, cũng cùng một chủ đề nói về thân phận người phụ nữ bị chồng phụ bạc

CƠM NGUỘI

Ngày xưa mình cơ cực
Chen chúc mái nhà tranh
Nhọc nhằn vì sinh kế
Áo rách giấc mộng lành

Em lang thang gánh rong
Nắng lửa rám má hồng
Mưa dầm thân ướt đẫm
Héo hắt bởi thương chồng

Đời nghèo vui lắm nhỉ
Khoé mắt nào thương yêu ?
Bờ môi nào thủ thỉ ?
Bàn tay nào chắt chiu ?

.......... oOo.............

Ngày nay chép vượt đăng
Đường mây rộng thênh thang
Rồng thiêng ra khỏi giếng
Miệt mài chơi giỡn trăng

Vinh hoa quên nguồn cội
Sá gì nắm cơm nguội
Thuyền tình con nước trôi
Bến xưa mòn mỏi đợi

Văng vẳng giữa trưa hè
Tiếng ru nào ai bi
Con tim nào thổn thức
Giọt lệ nào vương mi

-“Chàng ơi, phụ thiếp mà chi
Thiếp là cơm nguội, phòng khi đói lòng !” [1]

HÀN SĨ NGUYÊN
[1]-Ca dao

Bài thi nhạc này, theo thiển ý, còn có giá trị ở chỗ có thể gợi mở ra những cuộc tranh luận và tự tranh luận trong mỗi chúng ta về một trong những chủ đề nhân sinh, về giá trị thật sự của con người và đời sống. Ba đề tài có thể đưa ra là :

1-Là một người đàn bà, bạn có chấp nhận mình là một loại CƠM NGUỘI như thế hay không ?
2-Là đàn ông, anh có được phép coi vợ mình là CƠM NGUỘI hay không ?
3-Ở hoàn cảnh người đàn bà này, khi tự coi mình là CƠM NGUỘI, liệu có được xem là còn tự trọng và khôn ngoan nữa hay không ?

Ý kiến của riêng tôi là :

1-Là đàn bà, không bao giờ tôi tự xem mình như một loại cơm nguội như thế
2-Là đàn ông, tôi không đuợc phép nghĩ như thế, vợ tôi sẽ rất đau khổ
3-Theo ý tôi, người đàn bà khôn ngoan đôi khi cũng phải ráng nuốt cục nghẹn to tổ bố như nuốt trửng câu ca dao đau lòng não ruột “Tiếc công bác mẹ sinh thành ra em”. Em xinh đẹp, giỏi giang như thế này, mà phải đi lên cái xứ Lạng heo hút này, một lòng một dạ với anh, để rồi chứng kiến anh bay bướm, mải vui với các cô má hồng môi đỏ ... Nhưng thôi, em cũng phải xuống nước, nhẫn nhục xin anh, xin cái lỗi mà mình không có, để tự nhận là mình kém cỏi, thua thiệt, xấu xí, khó coi . Mọi cái lỗi đều là ... do em, để anh đuợc vui, để anh đừng có tự ái, để “THA” cho em cái lỗi em không làm, cái tội em không phạm, để ... anh hỡi, anh ơi, đừng có phụ em . Để em sẽ theo anh trọn kiếp. Để em biến cái bài thơ buồn ủ dột nao lòng này thành một mối tình nồng nàn tha thiết . Để hy vọng và niềm vui quay trở lại cùng cuộc sống

Sự kỳ diệu của ĐỒNG ĐĂNG là càng nghe lại nhiều lần thì càng ... thấm thía, càng nảy sinh thêm nhiều ý lạ ! Và cứ thế, giọng ru buồn À ơi của Đồng Đăng mãi lặng lẽ chuyển tải những cảm xúc, những dòng tư tưởng ... cho bây giờ ... và cho cả mai sau

Xin cám ơn tác giả Hàn Sĩ Nguyên và các nghệ sĩ Đăng Tuấn, Thùy Dương.
NHỊ VŨ
-Canada-
October 11, 2007



ĐỒNG ĐĂNG

Nhạc Hàn Sĩ Nguyên - Ca sĩ Thùy Dương

-Mất link-

Video

ĐỒNG ĐĂNG