TÂY SƠN TAM KIỆT

Tiêu đề: TÂY SƠN TAM KIỆT Sun 10 Apr 2011, 20:42

Sĩ Đoan dựa theo tác phẩm " NHÀ TÂY SƠN" của tác giả QUÁCH TẤN- QUÁCH GIAO cho ra đời tác phẩm Tây Sơn tam kiệt nhằm ca ngợi anh tài xuất chúng, anh hùng áo vải của ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ trong công cuộc thống nhất đất nước, diệt Xiêm, đuổi Thanh ra khỏi lãnh thổ Việt Nam mang lại thái bình cho muôn dân.

TÂY SƠN TAM KIỆT

Lời ngỏ
1. Anh hùng tuấn kiệt.
2. Xuất binh khởi nghĩa.
3. Đánh Nguyễn mặt Bắc.
4. Đánh Nguyễn mặt Nam.
5. Xưng đế hiệu.
6. Bình Gia Định.
7. Phò Lê diệt Trịnh.
8. Anh em Tây Sơn rạn nứt.
9. Bắc Bình Vương đối phó mặt Bắc.
10. Vua Quang Trung đại phá quân Thanh.
11. Chính sách đối ngoại.
12. Chính sách đối nội.
13. Vua Quang Trung băng hà- Quang Toản kế vị
14 Tình hình Diên Khánh và Phú Xuân
15. Cuộc đại chiến giữa hai nhà Nguyễn.
16 Trần Quang Diệu chiếm Bình Định- Nguyễn Ánh chiếm Phú Xuân
17. Vua Cảnh Thịnh ra Bắc- Nguyễn Ánh xưng đế hiệu.
18. Sự trả thù của Nguyễn Ánh đối với nhà Tây Sơn.
19. Lương tướng Tây Sơn.
20. Lòng tác giả đối với Tây Sơn tam kiệt.
Mục lục.
Chú thích

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

TÂY SƠN TAM KIỆT

Lời ngỏ

Ai ơi lẳng lặng mà nghe
Tây Sơn tam kiệt thắt se tim lòng!

Anh hùng áo vải- cờ hồng
Vươn vai quả đất xoay dòng chuyển lay!
Ngàn năm biết đặng mấy ai?
Thiên niên tỏa sáng tuấn tài trời Nam.

Hào quang chói lọi trăng rằm
Lưu danh Sử sách trung can quật cường!!!
Sĩ Đoan

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

1.ANH HÙNG TUẤN KIỆT

Tây Sơn – ba vị anh hùng
Họ Hồ đổi Nguyễn lẫy lừng bốn phương (1)
Nhân tài kiệt xuất kiêm nhường…
Dựng cờ khởi nghĩa mở đường yên dân.
Trọn lòng vì nước quên thân
Cáo Trời, tế Đất ra quân trùng trùng(2)
Cờ đào ba đạo tưng bừng (3)
Tiếng chiêng, tiếng trống chẳng ngừng ngân vang
Đấy là thời khắc mở màng
Trung tuần tháng tám- rỡ ràng sử xanh!

2. XUẤT BINH KHỞI NGHĨA

Bình minh cờ rợp trời thanh (1)
20- Hòa theo sóng vỗ bước chân dập dồn
Vây Tuy Viễn- chúng hết hồn (2)
Tây Sơn Vương giọng ôn tồn chiêu an.

Huyền Khuê gia nhập nghĩa quân
Góp người, góp của ân cần tham gia (3)
Huy, Linh cùng bọn lâu la (4)
Theo về dưới trướng hoan ca núi rừng.

Ba quân hớn hỡ vui mừng
Sơn, Ly chưa đánh giặc chùng bó tay (5).
Thu thành, cử lại tướng tài (6)
Quy Nhơn thẳng tiến giãi ngay ngục tù(7)
Ngờ đâu đánh mãi chẳng thu
Tây Sơn Vương quyết lập mưu lấy thành: “
… Vào trong củi, hét thất thanh
Bắt rồi Nguyễn Nhạc- rành rành chẳng sai”

Trần Tuyên hớn hỡ tin ngay
Mở thành” nhận giặc” họa bay vù vù
Tây Sơn Vương, tháo cũi “ tù”
Giết tên đội trưởng,Tuyên ù chạy xa.
Rắn mất đầu khó thóat ra
40- Qui hàng Nguyễn Nhạc… thế là tạm yên..

Quân dân phá ách Khắc Tuyên
Lướt về Rang, Ngọt giữ miền kho lương (8)
Lượng kia sức yếu chẳng lường (9)
Nghĩa quân dũng mãnh…. Đằng tường thoát mau.

Hiên ngang, phất phới cờ đào
Quy Nhơn- cứ điểm- lật nhào tham , gian
Từ đây hoạch định đôi đàng
Tích lương, đãi sĩ… việc càng làm ngay
Chiến khu chuẩn bị lâu dài
Làm nền căn bản chẳng nài gian nan.

3. ĐÁNH NGUYỄN MẶT BẮC

Nhận tin nhà Nguyễn đánh sang
Chia làm hai đạo hàng ngang tiến vào... (1)
Tây Sơn Vương- bậc anh hào
Chia quân xuất kích - tháo, nhào bộ binh.
Riêng mình giữ vững niềm tin
Tấn công tiêu diệt đội hình thủy sư
Bao nhiêu chiến phẩm gom thu (2)
Ba trăng khởi nghĩa đọạt giành Thuận Yên (3).
Nhà Nguyễn tức giận như điên
60- Sai Hương điều khiển đánh miền Bồng Sơn (4)
Lũy hào Bến Ván ai hơn?
Nguyễn sai Thành, Đảm gọt trơn vùng này (5)
Binh hùng, tướng hổ công ngay
Văn Xuân đành chịu bó tay lui về (6)
Núi Bích Khê- Nguyễn đề huề
Phân binh bố lực tư bề khích rinh.

Tây Sơn Vương nhận được tin
Trà Câu hai tướng Tài, Đình ém quân*
Chận đường quân Nguyễn rút chân;
Mồng Gà giao tướng Văn Xuân chờ thời.**.

Nguyễn Nhhạc danh tiếng tuyệt vời!
Bích Khê tiến thẳng chẳng mời xông vô
Đôi bên kịch chiến ô hô
Thất Hương tử trận, Nguyễn về Trà Câu
Nơi đây Thành, Đảm rơi đầu.
Quân lương, quân dụng Vương thâu rất nhiều.
Trên đà thắng lợi không kiêu
Quãng Nam đánh thẳng, phân điều binh nhung.
Cối Giang Vương đóng xem chung (9)
80- Thế Giang dàn trận ung dung Lý Tài (10)
Tập Đình trấn bãi cát dài (***)
Dự phòng cứu ứng giãi nguy kịp thời.

Đầu năm giáp ngọ rụng rời (12)
Giao tranh ác liệt tơi bời thế quân
Anh hùng chẳng ngại gian truan
Chăm lo quân đội chẳng ngừng tiến công.

Mùa thu năm ấy chờ trông (13)
Phú Xuân đọat lấy thỏa mong lòng trời.
… Chúa tôi nhà Nguyễn rối bời
Lên đường bỏ chạy đợi thời Quãng Nam (14)
Gặp Sơn Vương- đánh chẳng kham
Chạy về Trà Tế đành cam đoạn trường!
Lập Đông Cung Nguyễn Phúc Dương
Quãng Nam trấn giữ chận đường Tây Sơn.
Xuống thuyền rẽ nước bon bon
Xuôi miền Gia Định lánh cơn sóng thần.
Đông Cung thế yếu muôn phần
Đình, Tài vây bắt – Hội An đưa về.

Lưỡng đầu thọ địch tư bề
100- Tây Sơn Nguyễn Nhạc chưa hề núng nao
Đánh quân Ngũ Phúc- binh hao
Tập Đình đại bại lủi mau về Tàu.
Tình hình bất ổn quyết mau
Quy Nhơn trấn giữ- thư trao, lụa, vàng (15)
Nạp Quãng Nghĩa với Quy Nhơn
Xin đi đánh Nguyễn chẳng sờn dạ trai!
Chúa Trịnh tiếp nhận anh tài
Phong cờ, ấn kiếm- chờ ngày hoan ca (16).

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

4 ĐÁNH NGUYỄN MẶT NAM

Mùa đông quí tỵ xông ra(1)
Phủ Diên, Bình, Phú quân ta chiếm thành (2)
Quy Nhơn sự cố rành rành
Huy, Linh bội phản đoạn đành Tây Sơn.

Đầu năm giáp ngọ trử hờn (3)
“ Lương Sơn Tà Quốc” chờn vờn phất cao…
Hay tin Văn Lộc uất trào
Xông pha trận mạc lật nhào quân Châu (4).

Mùa thu năm ấy về đâu?
Khoa Toàn, Phước Hiệp bắt đầu tấn công (5)
Lê Văn Hưng bỏ thành không
120- Rút về cùng Lộc đâu lưng chống thù (6)

Được tin, Nguyễn Huệ bay vù
Chia quân hai đạo đêm thu tiến về
Bao vây Đài, Ức tư bề (7)
Diệt tan thủy, bộ - não nề Tống chui
Thu thành Khánh, Thuận mừng vui
Giao cho Hưng, Lộc – trở lùi Quy Nhơn.
Tây Sơn Vương – việc cần hơn
Bắn tin Ngũ Phúc – khải đờn hoan ca.
Được phong tướng – dạ thiết tha! (8)
Bổ đi Bình Thuận xông pha- Lý Tài.
Bảo sai Lân, Lữ tiến ngay
Đánh vào Gia Định- đỡ hoài nhọc công (9)
Phúc Thuần khiếp sợ chạy rong
Sài Côn thất thủ- cờ hồng tung bay
Bao nhiêu lương thực khí tài
136- Quy Nhơn cất giữ dụng ngày chiến chinh.
Sang năm thế sự rung rinh
Thành Nhân giúp Nguyễn - Lữ nhìn rõ xa (11)
Bỏ thành nhắm hướng quân ta
140- Quy Nhơn trực chỉ để mà tụ binh.
Tháng mười năm ấy Vương sinh
Con trai tên Bảo- linh đình tiệc vui
Phúc Dương thừa dịp trốn chui
Chạy về Gia Định- dập vùi bão giông(!)

Lý Tài ăn ở hai lòng
Bỏ Vương đầu Nguyễn dạ hòng vươn cao
Suy đi nghĩ lại trước sau
Phản luôn- lên núi định trào đế vương (12)
Hay tin có vị Phúc Dương
Đón về tôn chủ- đưa đường Sài Côn
Nguyễn Phúc Thuần- Thái Thượng Vương
Thành Nhân chẳng phục tìm đường Đông Sơn.

Dịp may còn có gì hơn
Hùng tài Huệ, Lữ bon bon lướt thuyền ( lần 1 vào GD)
Chen mây cưỡi sóng bình yên
Sài Côn nuốt chửng Tài liền trốn đi
Thuần, Dương hốt hoảng thương bi (13)
Xuyên, Long lủi chạy ôm ghì hờn căm. (14)
Nơi đây kết thúc bao năm
160.Về chầu Diêm Chúa- thăng trầm đời sau.

Hạ xong thành lũy truyền mau
Kéo binh về cứ bàn giao hàng thần (15)

Tổng số bài gửi : 159 Registration date : 16/03/2011

................

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

5. XƯNG ĐẾ HIỆU

Bắc, Nam yên ổn muôn phần
Vương lên kế hoạch sửa sang thành trì-
Đồ Bàn lộng lẫy uy nghi
Cung vàng điện ngọc- khắc ghi lòng người!
Lễ dâng cáo tế đất trời
Toàn dân công bố - ra đời minh quân.
Nhà vua thống nhất quần thần:
Quy Nhơn chuyển đổi gọi sang Đế Thành.
Phong quan tướng sĩ hữu danh
Chỉnh tu quân ngũ, chăm dân thịnh tài
Từ trong cho đến bên ngoài
Thuận trên hòa dưới tháng ngày phồn vinh
Nức lòng trăm họ tồn sinh
Chung tay xây dựng hữu tình quê hương.

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

6. BÌNH GIA ĐỊNH

Ba Giồng Nguyễn Ánh tựa nương (1)
Tháng giêng mậu tuất- con đường phục hưng (2)
Thành Nhân cật lực đâu lưng-
180- Sài Côn thất thủ- tướng mừng suy tôn…(3)

Hay tin Thái Đức căm hờn
Thủy binh- xuất trận chẳng hơn được gì (4).
Chiếm ưu thế- Ánh tư duy
Tấn công Bình Thuận tức thì lệnh ban (5):
Văn Quân cấp tốc thi hành
Dàn binh tiến phá đọat giành thượng phong
Tiến nhanh Diên Khánh tấn công
Văn Hưng chận đánh- chạy rong Định Thành (6).

Phân chia địa giới rành rành
Chúa tôi nhà Nguyễn an lành sửa sang
Xiêm La- Ánh kết lâng bang
Hai năm củng cố lực càng lớn nhanh
Thấy mình đủ sức lấn giành
Bèn xưng vương hiệu – vang danh đất trời!

Thành Nhân dũng tướng tuyệt vời
Phạt tây, giữ bắc một đời tận trung (7)
Công to danh tiếng lẫy lừng
Một cành đại trụ đủ dùng định sơn.
Tiếc thay phò tá vương hèn
200- Tị hiềm tiếm vị nên bèn họa lây (8).

Giết rồi Ánh khỏi nhọc thây
Bình Khang ba đạo bao vây đánh vào (9)
Nào hay bị quật ngã nhào
Triệt tiêu sắp hết uất trào trốn chui.

Vua Thái Đức quyết tốc vùi (10)
Đánh không mảnh giáp đẫy lùi vong non:
Hai trăm tàu chiến bon bon
Cẩn Giờ- cửa biến sống còn giao tranh
Đôi bên kịch chiến trôi nhanh
Tây Sơn dũng cảm đọat giành thắng to
Đuổi Nguyễn Ánh trốn thập thò
Khi trôi nổi, lúc thập thì rét run
Quân tiếp cứu, số phận chung (11)
Thảm thương đại bại vội thun trở về .
Quan binh tan rã nặng nề
Ánh sai Hữu Thụy- liệu bề Xiêm la (12)
Còn mình cố chạy thật xa
Hà Tiên núp bóng đặng mà giữ thân.
Rồi cùng Văn Duyệt, cận thần…
220- Chạy ra Phú Quốc tích dần lương, binh.

Thế là Gia Định yên bình
Tháng giêng Thái Đức vững tin giao quyền (13)
Về Quy Nhơn, sắm chiến thuyền
Tích lương, bồi tướng trăm miền nở hoa.

Thời gian thắm thoát trôi qua
Tân quân Nguyễn Ánh tụ ba phía về (14)
Nhàn Trập. Hộ Bá liệu bề
Quy Nhơn trực chỉ- não nề lui binh (15).

Chu Văn Tiếp giữ niềm tin
Sai người đón Ánh- trọn tình Chúa tôi (16).

Quy Nhơn cách trở xa xôi
Những khi chinh chiến như vôi phải nồng.

Đầu xuân quí mão đồng lòng( 17)
Tây Sơn nghĩa khí lướt dòng hiểm nguy
Anh hùng tấc dạ gan lì
Cộng thêm trí tuệ cực kì mẫn thông
Hùng tài Nguyễn Huệ nhìn trông…. ( Huệ vào lần 2)
Đợi thời khắc đến quyết xông trận tiền .
Nước dâng, gió thổi- vang truyền…
240- Lấn sâu cửa biển dong thuyền tiến công.

Chu Văn Tiếp chuẩn bị xong
Trá thua, dẫn dụ hỏa công châm ngòi
Thủy chồm, gió cuốn sục sôi
Theo đà bay táp tả tơi chiến thuyền
Tiếp len đường máu trốn liền
Sang Xiêm ẩn nấp ưu phiền vương mang.
Thế là quân thủy tiêu tan
Chẳng còn manh giáp Ánh mang hận sầu.
Huệ chia hai đạo phủ đầu (18)...
Bình xong Gia Định lọc bầu khí trong.

Hoang mang Ánh chạy Ba Giồng
Dắt theo gia quyến, tì tòng trăm tên
Ba mươi ngày, sống lênh đênh
Dựng xây quân đội gây nên sóng đời…
Đồng Tuyên kịch chiến tơi bời
Tân binh rối loạn rã rời xác thân.
Ánh suy, bấm loạn tinh thần
Hành trình khúc khuỷu muôn phần hận, đau!
Lật Giang rớm lệ uất trào
260- Mỹ Tho thắt ruột, gan bào cuộn nôn
Băng qua Ba Thắc tụ dồn…
Trông con đường sống chẳng còn bao lâu.
Quặn lòng chất chứa mưu sâu
Hà Tiên trực chỉ xuống tàu ra khơi
Ngụ nơi Phú Quốc chơi vơi
Nào vui thong thả, thảnh thơi an nhàn? (5)
Nhận tin Tiến Thận đánh tràn
Thế thân tướng lĩnh- lên đàng chuồn ngay
Cổ Long tạm ẩn vài ngày
Văn Đa tiếp tục bao vây trùng trùng

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

Tiếc thay mưa gió bão bùng-
Nhân cơ hội tốt vẫy vùng đảo hoang
Ngược thuyền Phú Quốc đa mang
Dựng gầy cơ nghiệp đã đang phục thù.

...Thanh bình gió trỗi điệu ru
An cư lac nghiệp Huệ thu binh về
Văn Đa trông giữ tư bề
Nhân dân yên ổn say mê ruộng đồng.

Ánh thua xiểng niển hận lòng
280- Kết giao ngoại quốc quyết hòng đau tranh
Con tin- tên Cảnh- trao nhanh
Quốc thư gửi Pháp hứa dành đất riêng
Tự do xuôi ngược trăm miền
Non sông một dãy toàn quyền bán buôn.

Vụn thời gió chuyển mây truông
Ra khơi chưa đặng Ánh luồn sang Xiêm (6)

Nhà vua khỏi cố công tìm (7)
Mưu ma, kế quỷ ẩn chìm bấy lâu
Đưa nhanh sách lược trong đầu:
“ Nhẹ công góp sức- tóm thâu non nhà…”
Thời gian thắm thoát trôi qua
Tiết trời mùa hạ thế là xâm lăng
Phong hàm chủ tướng – Chiêu Tăng
Chỉ huy quân thủy hung hăng kéo vào
Cử thêm hai tướng cựu trào (8)
Mượn đường Chân Lạp ào ào xuất quân
Thâm tâm Nguyễn Ánh nhất tuân
Tiến từ Vọng Cát- bội phần mừng vui.
Tụ về Gia Định tốc vùi
300- Giang san giành giật ngọt bùi nếm chung(!)
Ba bên tứ phía ùn ùn
Bầu trời Gia Định gió chùng không tan.

Văn Đa chẳng chút hoang mang (9)
Tấn- lui phòng thủ bảo toàn tướng, binh.

Quân Xiêm đuổi rượt tự tin *
Tại vùng Ba Thắt hoảng kinh loạn hồn.

Tây Sơn truy kích dập dồn
Nương theo sông Hậu, trà Ôn lui về.

Cà Mau – cô thế tựu tề
Đến vùng Man Thiết tư bề giặc vây
Trương Văn Đa đánh tan thây
Chém đầu Văn Tiếp, hoảng bầy xâm lăng.
Thế giặc mạnh, rất hung hăng
Mỹ Tho – Đa đóng quyết ngăn giặc thù.

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

Mất người hướng dẫn xếp ru
Cụm co Sa Đéc chưa thu được gì.
Hoang mang bấm loạn nghĩ suy
Ai người dẫn dắt xóa đi hận này(?!)
Lê Văn Quân chọn đổi thay
320-Nắm quyền binh tổng cùng ngài Văn Lương
Vạch ra kế hoạch mở đường
Ba Lai giao chiến sát thương rất nhiều
Văn Lương chết chém- thân tiêu
Văn Quân chạy thoát chứa điều bi ai
Muộn phiền uất ức đời trai
Giã từ dương thế- tự tay hủy mình.
Từ đó Xiêm- Nguyễn thất kinh
Đóng yên một chỗ xoay tình thế sau.

Quê hương kẻ giặc thay màu
Kiêu căng khinh mạn anh hào Tây Sơn
Hoành hành bắt cóc gái mơn
Thu gom của cải- oán hờn vút cao
Lê dân uất hận nghẹn ngào…
Thù Xiêm lẩn Nguyễn sôi trào huyết tim
Nẩy sinh tình cảm dịu êm
340- Mong Vương thẳng tiến nhấn chìm ngoại bang.

Tình hình chiến sự nguy nan
Văn Đa cấp báo trường an sự tình…(10)
Nghe qua đồng thuận triều đình
Vua sai Nguyễn Huệ cất binh tảo trừ. (11)

Tây Sơn thẳng tiến êm ru
Mỹ Tho đồn trú hâm nhừ Nguyễn- Xiêm.
Thân hành Nguyễn Huệ xét tìm ( vào GD lần 3)
Địa hình hiểm trở đấy điềm trời ban
Tây Sơn dũng mãnh hiên ngang
Thủy binh mưu phục nhánh sông Mút, Gầm…(12)
Bộ binh di chuyển âm thầm
Nấp bờ sông nhỏ ngấm ngầm tấn công
Các cù lạo Thới , bãi tôn,
Rừng dừa dày đặc- Tây Sơn kiêu hùng.
Vào chiều mùng chin giáp thìn (13)
Thủy sư do Dũng thình lình xuất quân
Đồng tâm tướng sĩ nhất tuân
Tay thương, tay mác tưng bừng hò reo.

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

Nguyễn- Xiêm đông đúc như bèo (14)
360- Thuyền chen sóng nước trăng treo đỉnh đầu.
Rạch Gầm dự bị bấy lâu
Tiến quân dụ giặc vào sâu- trá lùi
Trăng mờ, nước rút- Dũng lui (15)
Giặc rằng tưởng bở tốc vùi thắngnhanh
Ngờ đâu Nguyễn Huệ tinh anh
Phất cờ- đại bác liên thanh nả vào…
Chiêu Sương hốt hoảng dừng mau
Thuyền sau thuyền trước đâm nhào kêu la.
Thuyền đi sau rốt dội ra
Đụng ngay hỏa lực của ta phủ đầu.
Buộc lòng phải chịu lún sâu
Giữa nơi phục kích đêm thâu não nùng.
Thuyền đông, nước rút gom chung
Tinh thần bấm loạn ùn ùn nhảy sông
Huyết tanh vút tận thinh không
Thây phơi đầy ắp chắn dòng nước xanh
Ban trăm thuyền chiến tan tành
Thủy binh hai vạn rã mành khúc nôi.
Cánh quân Nguyễn Ánh tơi bời
380- Gần như tiêu diệt hết thời phục hưng.

Lục Côn hí hửng trên đường
Bổng nghe súngnổ chưa tường việc chi
Bộ binh phục kích tức thì
Đường gươmtuyệt tác nữ nhi mượn đầu! (16)
Bất thần binh lọn lùi sâu
Thị Xuân dốc chiến- nhảy mau rừng dừa
Sình lầy cuốnhút không chừa
Thêm đao, súng đạn bổ bừa đối phương.

Binh Xiêm- quân Nguyễn hết đường
Triệt tiệu sắp tận đáng thương không nào?
Trời vừa rạng tỏ ánh hào
Tây Sơn toàn thắng cờ đào phất phơ.
Tướng Xiêm tẩu thoát dật dờ
Vẫn không hiểu nổi thế cờ độc chiêu!
Thi Giang- Văn Trị cố liều (17)
Dang lưng cõng Ánh trông điều lành an(!)
Cồn khơi ẩn trốn gian nan
Đợi ngày nuôi chí giang san phục thù.

Bị rượt đuổi , dạ rối mù
400-Cùng bầy tướng tá chạy vù sang Xiêm
Cầu xin tị nạn chờ êm
Trở về phục quốc thỏa niềm tổ tông!