| Bài viết mới |  Hơn 3.000 bài thơ tình Phạm Bá Chiểu by phambachieu Today at 06:59
Thơ Nguyên Hữu 2022 by Nguyên Hữu Yesterday at 20:17
KÍNH THĂM THẦY, TỶ VÀ CÁC HUYNH, ĐỆ, TỶ, MUỘI NHÂN NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11 by Trăng Thu 21 Nov 2024, 16:45
KÍNH CHÚC THẦY VÀ TỶ by mytutru Wed 20 Nov 2024, 22:30
SƯ TOẠI KHANH (những bài giảng nên nghe) by mytutru Wed 20 Nov 2024, 22:22
Lời muốn nói by Tú_Yên tv Wed 20 Nov 2024, 15:22
NHỚ NGHĨA THẦY by buixuanphuong09 Wed 20 Nov 2024, 06:20
KÍNH CHÚC THẦY TỶ by Bảo Minh Trang Tue 19 Nov 2024, 18:08
Mấy Mùa Cao Su Nở Hoa by Thiên Hùng Tue 19 Nov 2024, 06:54
Lục bát by Tinh Hoa Tue 19 Nov 2024, 03:10
7 chữ by Tinh Hoa Mon 18 Nov 2024, 02:10
Có Nên Lắp EQ Guitar Không? by hong35 Sun 17 Nov 2024, 14:21
Trang viết cuối đời by buixuanphuong09 Sun 17 Nov 2024, 07:52
Thơ Tú_Yên phổ nhạc by Tú_Yên tv Sat 16 Nov 2024, 12:28
Trang thơ Tú_Yên (P2) by Tú_Yên tv Sat 16 Nov 2024, 12:13
Chùm thơ "Có lẽ..." by Tú_Yên tv Sat 16 Nov 2024, 12:07
Hoàng Hiện by hoanghien123 Fri 15 Nov 2024, 11:36
Ngôi sao đang lên của Donald Trump by Trà Mi Fri 15 Nov 2024, 11:09
Cận vệ Chủ tịch nước trong chuyến thăm Chile by Trà Mi Fri 15 Nov 2024, 10:46
Bầu Cử Mỹ 2024 by chuoigia Thu 14 Nov 2024, 00:06
Cơn bão Trà Mi by Phương Nguyên Wed 13 Nov 2024, 08:04
DỤNG PHÁP Ở ĐỜI by mytutru Sat 09 Nov 2024, 00:19
Song thất lục bát by Tinh Hoa Thu 07 Nov 2024, 09:37
Tập thơ "Niệm khúc" by Tú_Yên tv Wed 06 Nov 2024, 10:34
TRANG ALBUM GIA ĐÌNH KỶ NIỆM CHUYỆN ĐỜI by mytutru Tue 05 Nov 2024, 01:17
CHƯA TU &TU RỒI by mytutru Tue 05 Nov 2024, 01:05
Anh muốn về bên dòng sông quê em by vamcodonggiang Sat 02 Nov 2024, 08:04
Cột đồng chưa xanh (2) by Ai Hoa Wed 30 Oct 2024, 12:39
Kim Vân Kiều Truyện - Thanh Tâm Tài Nhân by Ai Hoa Wed 30 Oct 2024, 08:41
Chút tâm tư by tâm an Sat 26 Oct 2024, 21:16
|
| Âm Dương Lịch | |
Ho Ngoc Duc's Lunar Calendar
|
|
| | Tác giả | Thông điệp |
|---|
Shiroi
Tổng số bài gửi : 19896
Registration date : 23/11/2007
 |  Tiêu đề: Phép làm câu đối  Thu 01 Apr 2010, 04:08 | |
| Phép làm câu đối
(trích Thú Chơi Câu Đối của Nguyễn Văn Ngọc, 2001) Câu đối: Câu đối là những câu văn đi đôi với nhau.
Liễn: Lối thơ, văn các câu đi đôi với nhau gọi là Liễn
Chữ "liễn" là đọc trạnh của chữ "liên" 聯 ra. Ta thường dùng chữ "liễn" để chỉ hai bức dài bằng giấy bồi, bằng vóc lụa, dưới có trục dùng để viết câu đối. Khi nói một đôi liễn, tức là chỉ một đôi câu đối viết vào giấy ấy.
Người Tàu thường dùng hai chữ doanh liên 楹聯 hay doanh thiếp 楹帖 để chỉ câu đối và nghĩa là liễn hay giấy dán cột nhà.
Vế câu đối - câu đối có hai câu, mỗi câu gọi là một vế.
Khi tự mình làm lấy cả hai câu, muốn phân biệt câu nọ với câu kia, thì gọi một vế là vế trên, một vế là vế dưới – Khi người ta làm một vế để cho mình làm vế kia, thì vế người ta làm gọi là vế ra, vế mình là vế đối.
Số chữ trong câu đối – Kể ra, thì có thể đối từ một chữ trở lên đến nhiều chữ.
Những câu đối từ một đến ba chữ gọi là câu tiểu đối.
Những câu đối năm chữ hay bảy chữ, thuộc về thể Thơ, nên gọi là câu đối thơ.
Những câu đối bốn chữ hay sáu chữ cũng là câu đối thơ, vì thơ cũng có lối tứ ngôn và lục ngôn. Nhưng những câu ấy không theo luật thơ .
Những câu đối tám chữ, thì cho thuộc về thể thơ hay thể phú cũng được.
Những câu từ chín chữ trở lên thuộc về thể phú (Song quan, cách cú) nên gọi là câu đối phú.
Câu đối thường chia làm hai đoạn, hoặc đoạn trên ngắn bốn, năm chữ, đoạn dưới dài bảy, tám chữ, hoặc đoạn trên dài bảy, tám chữ, đoạn dưới ngắn bốn, năm chữ.
Những câu đối dài có khi đến sáu bảy mươi chữ cũng thuộc về hạng câu đối phú.
Những câu đối bất cứ mấy chữ mà lấy chữ sẵn ở trong sách ra lại lấy chữ sẵn ở trong sách đối lại thì gọi là câu đối súc.
Luật bằng trắc – Cứ kể, thì đáng lẽ chữ vế trên này trắc thì chữ vế bên kia phải bằng, hay chữ vế bên này bằng, thì chữ vế bên kia phải trắc.
Những câu đối phú hoặc đoạn trên, hoặc đoạn dưới bảy chữ, thì đoạn bảy chữ ấy theo bằng, trắc như câu thơ thất ngôn.
Thí dụ :
Cung kiếm ra tay, thiên hạ đổ dồn hai mắt lại
Rồng mây gặp hội, anh hùng chỉ có một ngươi thôi
Như hai câu đây, đoạn dưới bảy chữ là « thiên hạ đổ dồn hai mắt lại » đối với « anh hùng chỉ có một ngươi thôi » theo đúng luật bằng trắc của thơ.
Những câu đối phú chia làm nhiều đoạn, thì những chữ cuối cả bao nhiêu đoạn trên mà bằng, thì chữ cuối đoạn dưới cùng phải trắc ; trái lại những chữ cuối cả bao nhiêu đoạn trên trắc, thì chữ cuối đoạn dưới cùng phải bằng.
Thí dụ :
Đám công danh có chí thì nên : ơn làng giấy trắng, ơn vua giấy vàng ; chiếu trung đình ngất ngưởng ngồi trên, ngồi tiên chỉ đó cũng là rất đáng.
Nhờ phúc ấm sống lâu lên lão : anh cả bàn năm, anh hai bàn sáu ; đàn tiểu tử xênh xang múa trước, tranh tam đa ai khéo vẽ nên tranh.
Mỗi câu chia làm bốn đoạn. Vế trên ba chữ cuối ba đoạn trước là : nên, vàng, trên bằng, thì chữ cuối, đoạn sau cùng là đáng phải trắc ; - Vế dưới, ba chữ cuối ba đoạn trước là : lão, sáu, trước trắc, thì chữ cuối đoạn sau cùng là tranh bằng.
Những câu đối dài năm, bảy mươi chữ cũng theo luật bằng, trắc như những câu đối phú, nghĩa là những chữ cuối các đoạn có thể chấm đậu cũng phải đúng bằng đối với trắc, trắc đối với bằng.
Nhưng có khi không theo đúng như thế cũng được. Cần nhất là chữ chấm đậu trước đoạn cuối cùng thế nào cũng phải giữ cho đúng luật bằng trắc thì thôi.
(còn tiếp) |
|   | | Shiroi
Tổng số bài gửi : 19896
Registration date : 23/11/2007
| | Tiêu đề: Phép làm câu đối (tt) Sun 04 Apr 2010, 02:25 | |
| Khổ độc - Khổ độc tức là đọc không được xuôi tai. Như trong một câu, chữ đáng bằng mà làm ra trắc, hay chữ đáng trắc mà làm ra bằng thế là khổ độc.
Mười mấy khoa còn gì, nhờ trời có phúc có phận
Năm mươi mấy tuổi thành tài, mừng ông càng dẻo càng dai.
Vế trên, chữ cuối đoạn trên "gì" đã bằng, vế dưới chữ cuối đoạn trên "tài" cũng bằng.
Thất luật - Câu đối, mà vế trên chữ cuối cùng đã trắc, vế dưới chữ cuối cùng lại trắc, hay vế trên chữ cuối cùng đã bằng, vế dưới chữ cuối cũng bằng, thế gọi là thất luật.
Thí dụ
Lúa tám, gặt chín tháng một
Nồi tư, mua năm quan sáu
Vế trên chữ cuối "một" đã trắc, vế dưới chữ cuối "sáu" cũng trắc.
Câu đối chính mình làm cả hai vế, thì vế trên chữ cuối cùng bao giờ cũng trắc. Cho nên câu đối treo bao giờ cũng treo vế trắc bên tay phải, mà tay phải của người đứng ở ngoài trông vào trong nhà.
Nhưng khi mình ra một vế cho người ta làm, thì chữ cuối câu trắc hay bằng cũng được.
Một câu đối hay - Một câu đối hay thì:
Tư tưởng phải cho tự nhiên,
Ý Nghĩa phải cho minh bạch,
Mạch lạc phải cho liên tiếp.
Nhưng vì câu văn đối ít chữ, cho nên một đôi câu đối hay lại cân nhất ở chữ dùng và âm hưởng các chữ ấy.
Chữ dùng trong câu đối cốt phải cho:
Chỉnh, nghĩa là đều nhau, bằng nhau,
Như chữ danh từ phải đối với danh từ : nhân đối nghĩa - hình dung từ phải đối với hình dung từ : xanh đối với vàng, hay đỏ; động từ phải đối với động từ : ăn đối với uống - phó từ phải đối với phó từ : vô cùng đối với bất trị v.v...
Cân, nghĩa là chữ nặng phải đối với chữ nặng, chữ nhẹ phải đối với chữ nhẹ cho xứng đáng.
Như sắc phải đối với sắc: trắng đối với đen, vị đối với vị : chua đối với ngọt, số đếm đối với số đếm : Năm đối với tám, chữ Nôm đối với chữ Nôm: tao đối với nó, chữ Hán đối với chữ Hán : Hạ vũ đối với Xuân lôi, thành ngữ đối với thành ngữ : sắn váy quai cồng đối với buông quần lá toạ, tục ngữ đối với tục ngữ : lắm kẻ yêu hơn nhiều người ghét đối với một câu nhịn là chín câu lành v.v...
Khi nào các cữ đối với như đối đầu hẳn được với nhau Phật đối với ma, người đối với vật, hay đối với dở, lành đối với dữ, giàu sang đối với nghèo khổ như thế thì là đối chọi nhau.
Âm hưởng các chữ dùng trong câu thì phải cho giòn, nghĩa là khi đọc lên tiếng kêu nghe sang sảng.
(trích Thú Chơi Câu Đối của Nguyễn Văn Ngọc, 2001) |
| | | | |
| Trang 1 trong tổng số 1 trang | |
| | Permissions in this forum: | Bạn không có quyền trả lời bài viết
| |
| |
| |
Tân nhạc ♫
