Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn?

Tổng số bài gửi : 7188 Registration date : 01/04/2011

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn?

Hiện nay có nhiều trường phái ăn uống, nhưng nổi bật nhất là nhóm ăn chay và ăn mặn (thịt). Cách ăn nào tốt hơn là băn khoăn của nhiều người.

Bài viết này của bà Bành Hâm Nhụy – chuyên gia cao cấp về dinh dưỡng cộng đồng, chuyên gia cao cấp về quản lý sức khỏe của Trung Quốc giải đáp cho độc giả câu hỏi: Người ăn chay và người ăn mặn (ăn thịt động vật), thế nào là đúng, ai khỏe hơn ai?

Theo chuyên gia Bành, cùng với sự thay đổi của cuộc sống hiện đại, điều kiện vật chất đầy đủ hơn, mặc dù tuổi thọ trung bình của người dân ở hầu hết các nước đều tăng lên nhưng tỉ lệ, xác suất người dân mắc các bệnh mãn khác nhau cũng ngày càng cao.

Theo số liệu khảo sát thống kê cho thấy, cứ 5 người thì có 1 người có thể là bệnh nhân đang mắc các bệnh mãn tính, người càng lớn tuổi thì khả năng mắc bệnh càng cao.

Do đó, nhiều người đã bắt đầu tìm cách làm sao để giảm tỷ lệ mắc các bệnh mãn tính hoặc tránh phải đối mặt với ung thư. Và một số người vẫn duy trì cách sống ban đầu, như ăn cá, thịt gia cầm và gia súc mỗi ngày, nhưng một số người khác đã chuyển qua chế độ ăn chay (không ăn thịt động vật).

Cư dân mạng bắt đầu băn khoăn và thảo luận xem giữa 2 nhóm (ăn chay và ăn mặn) ai trong 2 người này sẽ khỏe mạnh hơn?

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? Anchay11

Theo kết quả của cuộc khảo sát được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, dẫn theo kết quả thí nghiệm trên người, những người ăn rau, trái cây, đậu và cá đã giảm 40% tỷ lệ mắc bệnh suy tim, trong khi những người thích ăn các sản phẩm thịt chế biến thì nguy cơ suy tim tăng lên hơn 70%.

Kết quả nghiên cứu trên cho thấy rằng ăn chay tốt cho tim mạch. Còn về thực hành chế độ ăn uống, nếu sai lầm thì có thể nhận về tác dụng ngược. Đây là một câu chuyện mới xảy ra tại Trung Quốc.

Ăn chay vẫn có thể bị gan nhiễm mỡ

Có một người ở Trung Quốc muốn kiểm soát tình trạng bệnh của mình bằng cách áp dụng phương pháp ăn chay, đó là một phụ nữ béo phì.

Cách đây ít ngày, cô đã được phát hiện bị gan nhiễm mỡ, cô nghĩ rằng ăn chay có thể khỏi bệnh nhưng không ngờ cuối cùng tình trạng của cô lại trở nên tồi tệ hơn. (Tham khảo thêm bài viết kèm theo bên dưới).

Cô gái này đã từ chối tất cả các loại thức ăn có hàm lượng calo cao trong thời gian bị bệnh, cô ăn rau và trái cây tươi hầu như mỗi ngày. Nhìn bề ngoài thì kiểu ăn chay này có ít nguồn dinh dưỡng có thể cung cấp năng lượng cho cơ thể, ít calo hơn, cân nặng sẽ giảm trong thời gian ngắn, thậm chí gây gầy nhanh hơn nhưng thể trạng sẽ không được khỏe mạnh như trước.

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? Anchay12

Như mọi người đã biết, cách ăn chay hoàn toàn này (thuần chay) do không có các thành phần đạm động vật như trứng, sữa, cá,... trong khi lượng calo của rau củ quả lại không đủ cung cấp cho nhu cầu năng lượng hàng ngày của cơ thể nếu ăn không đúng cách.

Ở một mức độ nào đó, bạn sẽ vô tình tăng lượng thức ăn chính từ nguồn tinh bột. Ngoài ra, có một hiểu lầm phổ biến của nhiều người là chỉ những người không ăn thịt hoặc thể trạng gầy mới không bị gan nhiễm mỡ.

Thực tế không phải vậy, nếu có vấn đề trong quá trình chuyển hóa tế bào gan, bao gồm/nhưng không giới hạn như: tổng hợp mỡ quá mức, nhiễm độc tế bào gan, suy dinh dưỡng,… thì sẽ làm tăng khả năng bị gan nhiễm mỡ. Đối với những người muốn áp dụng phương pháp ăn chay để phòng chống các bệnh mãn tính thì điều này là hoàn toàn không cần thiết.

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? Anchay13

Nếu bạn chỉ hoàn toàn ăn chay, lượng mỡ nội tại trong cơ thể vẫn dư thừa, chẳng hạn như chứng béo bụng điển hình. Ngoài ra, nhóm người này còn có hơn một nửa tỉ lệ có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính và gan nhiễm mỡ.

Do tích tụ quá nhiều mỡ sẽ cực kỳ dễ ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch và mạch máu não, không thể giúp tất cả mọi người đạt được mục tiêu của mình.

Vì vậy, nếu ăn chay trường, không thịt, trứng, sữa thì người ăn kiêng đúng cách và hợp lý sẽ có cơ thể khỏe mạnh, sức đề kháng mạnh hơn.

Đặc biệt đối với người cao tuổi, ăn không quá 75g thịt mỗi ngày, hấp, luộc, hầm sẽ có lợi hơn trong việc phòng chống các bệnh do dinh dưỡng không tốt gây ra.

Nhưng nếu bạn ăn chay không đúng cách, thì tình trạng sức khỏe lại trở nên tồi tệ hơn.

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? Anchay14

Do đó, việc lựa chọn chế độ ăn phải thực sự phù hợp với đặc điểm sức khỏe và thể trạng của từng người. Một chế độ ăn có thể tốt với người khác nhưng không chắc đã tốt với bạn. Lắng nghe cơ thể và chọn chế độ ăn phù hợp là điều rất quan trọng.

*Theo Health/Sohu

Vân Hồng

(Nguồn: Pháp luật và bạn đọc)

Tổng số bài gửi : 7188 Registration date : 01/04/2011

Nhiều người ăn kiêng vẫn bị gan nhiễm mỡ: Cách ăn sai lầm làm hại gan có thể bạn đang mắc

Nhiều người đã kiêng ăn dầu mỡ, ăn chay nhưng rốt cuộc thì vẫn bị gan nhiễm mỡ. Đây là cách ăn uống sai lầm mà bạn nên sớm tham khảo để tránh.

Bạn có nghĩ rằng ăn chay có thể giữ cho bạn khỏe mạnh? Bạn có nghĩ rằng ăn nhiều hạt sẽ tốt cho sức khỏe của bạn? Bạn nghĩ rằng món ăn nào đó béo và bạn không được ăn? ... Liệu chế độ ăn mà bạn đang áp dụng có thực sự tốt? Hãy thử tham khảo các trường hợp sau đây.

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? Anchay15

Ăn chay cũng bị gan nhiễm mỡ

Ngày nay chế độ ăn uống của mọi người vô cùng phong phú, ai cũng không muốn đánh mất mình trong ăn uống, nhưng khi khám sức khỏe tổng thể nhiều người có chỉ số triglyceride cao, cũng do chế độ ăn không hợp lý nên nhiều người đã mắc nhiều bệnh mãn tính, vì vậy khái niệm "ăn thanh đạm", "ăn nhạt", "ăn chay trường" đã trở thành liều thuốc tốt cho con người để giải mọi bệnh tật, dường như chỉ cần ăn những món không phải thịt là coi như đã "đảm bảo an toàn sức khỏe".

Nhưng thực tế lại hoàn toàn khác, như mọi người đều biết, một số người nhận thấy họ đã bị gan nhiễm mỡ và thậm chí còn trở nên tồi tệ hơn sau khi ăn chay một năm.

Sau nhiều năm thống kê lâm sàng, các chuyên gia dinh dưỡng nhận thấy những người ăn chay trường lâu năm bị mắc bệnh mỡ máu và gan nhiễm mỡ, tình trạng bệnh không thua kém những người ăn uống theo chế độ thông thường.

Nguyên nhân là do hương vị món chay thường bị đơn điệu hoặc không đủ hấp dẫn, người ăn chay có xu hướng sẽ thêm quá nhiều dầu thực vật và gia vị vào món ăn.

Một chế độ ăn thực sự thanh đạm có nghĩa rằng phải đảm bảo đến sự kết hợp hợp lý giữa các loại thực phẩm dựa trên sự đa dạng về chủng loại thực phẩm.

Đặc điểm của các món ăn sau khi chế biến là cố gắng giữ nguyên mùi vị ban đầu của thức ăn, hương vị thanh nhạt, bổ dưỡng và dễ tiêu hóa.

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? Anchay16

Các nguyên tắc cần tuân thủ bao gồm:

1. Sử dụng một lượng nhỏ dầu thực vật mà vẫn phải đảm bảo tính đa dạng của dầu (mua nhiều loại dầu ăn khác nhau).

2. Ăn thịt trắng và thịt nạc nên chọn loại ít mỡ nhất có thể.

3. Ăn ít muối và thức ăn cay.

4. Sử dụng các phương pháp nấu ăn hợp lý để tối đa hóa mùi vị và dinh dưỡng ban đầu của thực phẩm. 5. Kiểm soát lượng đường và giảm tổng hợp chất béo.

Ăn chay đơn thuần trong thời gian dài sẽ khiến lượng protein không đủ, lúc này cơ thể sẽ sử dụng các thành phần chất béo ban đầu trong cơ thể để đáp ứng nhu cầu của cơ thể thông qua quá trình chuyển hóa ở gan, từ đó mà có thể gây tích tụ mỡ trong gan.

Do đó, một chế độ ăn thanh đạm không phải là một chế độ ăn hạn chế, mà là tiêu thụ càng nhiều thành phần càng tốt, đặc biệt là thực phẩm giàu protein chất lượng cao. Chỉ bằng cách này, dinh dưỡng toàn diện của cơ thể mới được đảm bảo.

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? Anchay17

Ăn quá nhiều hạt cũng khiến cơ thể bị đàm ẩm (đờm ướt)

Các loại hạt rất giàu chất dinh dưỡng, ăn vào có cảm giác bùi giòn và thơm, là món ăn vặt luôn được lòng các chị em. Ở góc độ giữ gìn sức khỏe, không nên ăn các loại hạt quá mức, nếu không sẽ dễ sinh đờm, nhiệt.

Để kéo dài thời hạn sử dụng và đảm bảo hương vị, hầu hết các phương pháp chế biến hạt trên thị trường là rang, chiên, rán đều chứa nhiều dầu, đường và muối. Đồng thời, hàm lượng dầu trong các loại hạt thường khá cao, Đông y cho rằng chất béo trong hạt cũng sẽ khó vận chuyển và dễ chuyển hóa thành nhiệt đờm.

Sau khi bạn ăn nhiều loại hạt thay thế cho thịt trong chế độ ăn cay, vẫn có thể xảy ra những nguy cơ khôn lường hơn, và nhiều người không nghĩ rằng loại nóng nhiệt cơ thể này là do ăn hạt, nếu tích tụ lâu ngày sẽ khiến "hỏa khí" ở trong cơ thể lâu dần phát triển thành "đàm ẩm", lưỡi dày, miệng dính, chân nặng, mệt mỏi và các biểu hiện khác.

Làm thế nào để ăn các loại hạt một cách lành mạnh? Hãy nhớ hai điều.

Một là kiểm soát số lượng. Không nên ăn hàng ngày, mỗi tuần ăn từ 3 đến 5 lần là đủ, mỗi lần không nên ăn quá nhiều, mỗi lần chỉ cần một nắm nhỏ.

Thứ hai là ăn sống càng nhiều càng tốt. Ăn ít hoặc không ăn các loại hạt chiên hoặc rán, cân nhắc ăn các loại hạt sống, hoặc ăn các loại hạt đã nấu chín, chẳng hạn như cho vào cháo hoặc cơm.

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? Anchay18

Để có được sức khỏe dồi dào, hãy lựa chọn thức ăn béo một cách hợp lý

Ngày nay, hầu hết mọi người coi gầy là một kiểu xinh đẹp, và giảm cân đã trở thành một xu hướng đối với các mỹ nhân và phụ nữ bình thường, hoặc kể cả nam giới. Đa số họ nói về việc sợ bị "ngấn mỡ" nên rất áp lực trước việc bị tăng cân. Thực tế, chất béo không phải là tai họa, một số chất béo cũng rất tốt cho cơ thể chúng ta.

Chất béo không chỉ có thể dự trữ và cung cấp năng lượng mà còn là thành phần quan trọng của các mô và tế bào. Nó giống như một tấm chăn bông dày, duy trì nhiệt độ cơ thể của chúng ta, bảo vệ các cơ quan của chúng ta, và nó có thể thúc đẩy sự hấp thụ các vitamin tan trong chất béo.

Chất béo là một chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể của chúng ta, và bổ sung hợp lý sẽ rất tốt cho cơ thể. Đối mặt với tình trạng béo, điều cốt yếu không phải là ăn ít mà là cách lựa chọn thực phẩm béo hợp lý.

Chất béo bao gồm axit béo và glixerol, có nhiều loại axit béo, chúng ta cần chú trọng đến axit béo không bão hòa đa, vì một số axit béo không bão hòa đa cơ thể chúng ta không thể tổng hợp được mà phải lấy từ thức ăn.

Vì vậy, khi chúng ta chọn thực phẩm béo, chúng ta nên chọn thực phẩm axit béo không bão hòa đa. Trong số đó, dầu thực vật là nguồn cung cấp axit béo thiết yếu tốt nhất, đặc biệt là dầu đậu nành, dầu ngô, dầu mè, dầu ô liu, v.v.

Trong quá trình nấu ăn, các loại dầu này có thể được pha trộn và sử dụng để tăng lượng axit béo thiết yếu cho cơ thể.

Các loại hạt chủ yếu chứa axit linoleic trong axit béo không bão hòa đa, cá chủ yếu chứa axit α-linolenic, trong khi thực phẩm động vật (như thịt mỡ) chứa ít axit béo không bão hòa đa, vì vậy chúng ta có thể lựa chọn cẩn thận phần thức ăn này (ăn với số lượng phù hợp).

Phospholipid cũng là một lipid quan trọng, có thể tham gia vào thành phần của màng tế bào, mô não và mô thần kinh của chúng ta. Thực phẩm giàu phospholipid bao gồm lòng đỏ trứng, thịt nạc, gan và đậu nành.

Thực phẩm giàu axit béo không bão hòa đa và phospholipid có chức năng bổ não, bạn có thể lựa chọn những thực phẩm này để bổ sung dinh dưỡng cho não.

Ăn chay không có nghĩa là hoàn toàn lành mạnh nếu bạn ăn không cân bằng dinh dưỡng. Ngược lại, chế độ ăn cần phải có đầy đủ các thành phần, bao gồm chất béo với số lượng phù hợp. Chế độ ăn đa dạng và cân bằng luôn là một chế độ ăn tốt cho sức khỏe.

*Theo Health/People

Vân Hồng
(Nguồn: Pháp luật và bạn đọc)

Tổng số bài gửi : 7188 Registration date : 01/04/2011

Ăn chay đúng cách. Đừng để thiếu chất vì thiếu hiểu biết.

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? An-cha10

Ăn chay đang trở thành một trong những xu hướng được thế giới quan tâm. Kể như các nhân vật nổi tiếng trên thế giới từ xưa đến nay, hẳn bạn cũng đã nghe tên qua như: Léon Tolstoi, Albert Einstein, Thomas Edison, Steve Jobs, Bill Cliton,… Đặc biệt là các nước phương Tây hiện tại, đang dần quan tâm và thực hiện lối sống ăn chay ngày càng nhiều. Hay ngay tại Việt Nam mình đây, giới nhân viên văn phòng như tụi mình, dần dần cũng đang hướng đến lối sống ‘healthy and balance’ hơn, mà ăn chay là một trong số đó. Nhiều người cho rằng, ăn chay dễ bị mất sức và thiếu chất, nên đôi khi còn lăn tăn trước lựa chọn cho bữa ăn chay. Hoặc có những bạn đã và đang hướng đến lối ăn trường chay nhưng vẫn lo rằng liệu bữa ăn mỗi ngày của mình có cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể hay không.

Ăn chay là gì?

Trên thế giới người ta chia ra khá nhiều ‘trường phái’ ăn chay. Điều đầu tiên quan trọng khi bạn bắt đầu ăn chay, đó là bạn nên chọn cho mình một chế độ ăn chay.

Tại vì sao như vậy? bởi vì việc hiểu rõ các trường phái ăn chay cùng giúp bạn hiểu rõ các nhóm thực phẩm mà người ăn chay tiêu thụ theo từng chế độ tương ứng. Việc đảm bảo dinh dưỡng cho cơ thể mình khi ăn chay là điều tối quan trọng. Đồng thời, khi nắm được cách phân chia tương đối về các trường phái này, bạn sẽ dễ dàng chọn lựa một trường phái phù hợp và tốt nhất với bản thân bạn.

1. Vegan (Thuần chay)

Chế độ thuần chay hay còn gọi là chế độ ăn chay trường.

Ăn chay trường là gì? Ăn chay trường chính là chế độ ăn cố định lâu dài mà thực đơn ăn uống của bạn sẽ không có bất kỳ thực phẩm nào có nguồn gốc từ động vật và cắt giảm tuyệt đối các chế phẩm từ động vật như trứng, sữa, mật ong… Với chế độ ăn này, người theo thuần chay sẽ đạt được chế độ ăn được xem là “chế độ ăn tốt nhất cho bệnh tiểu đường và tim mạch’, đồng thời cũng sớm đạt được cân nặng lý tưởng mong muốn. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy, với chế độ ăn này, cơ thể bạn lâu ngày sẽ dễ thiếu nhiều loại vitamin và khoáng chất cần thiết như Canxi, kẽm, vitamin B12…

Với chế độ ăn chay trường và tuyệt đối nói không với các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật, chế độ thuần chay được xem là chế độ ăn chay nghiêm ngặt nhất. Tại vì sao?

Khi bạn chọn chế độ “thuần chay” – thực đơn ăn chay hàng ngày của bạn sẽ không hề có bóng dáng của các món ăn có nguồn gốc từ động vật. Chẳng những vậy, các vật dụng hàng ngày có nguồn gốc từ động vật cũng không được sử dụng luôn. Tới đây, bạn có biết tại sao hong? Vì ý nghĩa của từ “vegan” là sự kết hợp của yếu tố đầu và cuối của từ “Vegetarian” do bác Donald Watson (người sáng lập nên The Vegan Society) sáng tạo ra vào năm 1944. Khi tạo ra thuật ngữ “Vegan” này, bác muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của phương thức tiêu thụ hợp lý và giàu tình thương nhất đối với động vật nói riêng, và tất cả những sinh vật có sự sống nói chung.

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? An-cha11

Chế độ ăn thuần chay là chế độ ăn tốt nhất cho tim mạch

Vì vậy, bạn sẽ không được sử dụng sữa hay các chế phẩm từ sữa nè, cả trứng nè, không ăn mật ong, hay tổ yến,… Và ngay cả các vật dụng bạn tiêu thụ như quần áo, túi xách, giày dép có nguồn gốc từ thực vật, được làm từ da các loại, len, lông, tơ, hay ngọc trai…cũng đều không được sử dụng.

Tới đây, tui muốn kể cho bạn nghe một điều thú vị là, những người chọn theo trường phái thuần chay dần hình thành riêng cho mình một lối sống: “Vegan lifestyle“. Điều này có nghĩa việc bạn chọn theo chế độ thuần chay không gói gọn ‘thuần chay’ trong việc ăn chay trường, mà còn mở rộng ra việc không sử dụng các sản phẩm được sản xuất có nguồn gốc từ động vật như tui kể trên nè. Đồng thời, lối sống thuần chay này cũng quan tâm đến việc bảo vệ môi trường sinh thái, sống tiết kiệm đó nha.

Chế độ ăn chay này cũng khá hay ho đó chứ, vì ăn chay, một phần nào đó với mang hàm ý đồng nghĩa với sự yêu thương sự sống nói chung và tránh tổn hại đến các loài sinh vật khác. Nhưng mà, nếu bạn thấy hơi khó trong việc bắt đầu ngay việc ăn chay từ chế độ thuần chay, thì mình có thể skip nhè nhẹ đoạn vừa rồi, và tìm hiểu các chế độ tiếp theo nha.

2. Lacto Vegetarians

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? An-cha12

Trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa là nguồn chính của chế độ ăn Lacto

Người ăn chay theo trường phái Lacto không dung nạp thịt đỏ, thịt heo, thịt gà và trứng. Bù lại, họ được phép ăn các chế phẩm từ sữa như phô-mai, sữa tươi, sữa chua. Đối với ‘sự cho phép’ các sản phẩm từ sữa này, bạn có thể bổ sung vào thực đơn ăn chay của mình kha khá những món ăn hấp dẫn luôn.

3. Ovo Vegetarians

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? An-cha13

Nếu bạn theo ‘đạo trứng’, thì chế độ ăn chay chắc chắn dành riêng cho bạn rồi 😉

Nếu theo đuổi chế độ ăn chay Ovo Vegetarian, bạn không được tiêu thụ thịt đỏ, thịt heo, gia cầm, hải sản, cá hay các sản phẩm từ sữa. Ngược lại, bạn có thể ăn trứng. Người ta hay gọi, chế độ ăn chay Ovo Vegetarians là ăn chay có trứng. Đối vỡi những bạn ‘hảo trứng’ như tui, thì chế độ ăn chay Ovo quả là tuyệt vời. Bởi vì chỉ cần google “các món ăn làm từ trứng”, bạn sẽ nắm trong tay 1001 món ăn hấp dẫn được chế biến từ trứng trong thực đơn ăn chay mỗi ngày của mình. Kèm theo đó là các loại rau củ quả dinh dưỡng, thì “thiên đường chính là đây” rồi Razz

.

4. Lacto-Ovo Vegetarians

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? An-cha14

Lacto-Ovo là chế độ ăn chay được lựa chọn nhiều nhất

Chế độ Lacto-Ovo Vegetarians là sự kết hợp của Lacto và Ovo Vegetarians. Khẩu phần ăn của người theo chế độ ăn chay Lacto-Ovo hoàn toàn không có các loại thịt, cá. Tuy nhiên, bạn có thể sử dụng các chế phẩm từ động vật như sữa, trứng vẫn. Đồng thời, người ăn chay có thể ăn song song đó các chế phẩm từ các loại đậu để bổ sung thêm chất dinh dưỡng.

Lacto-Ovo Vegetarians là chế độ ăn chay được lựa chọn nhiều nhất. Bởi vì khi lựa chọn chế độ ăn chay này, thực đơn ăn chay của bạn sẽ không quá khắt khe và vẫn đảm bảo cung cấp gần như đầy đủ chất dinh dưỡng cho người ăn chay nói chung, và những người ăn chay lâu năm (ăn chay trường) nói riêng.

5. Pollotarian

Với Pollotarian, thực đơn ăn chay của bạn chỉ đơn giản là hạn chế ăn thịt đỏ, sữa và cá; nhưng bạn lại được sử dụng các loại thịt gia cầm.

6. Pescatarian

Chế độ ăn chay Pescatarian, bạn chỉ được ăn cá và hải sản; còn các loại thịt đỏ, thịt trắng và thịt gia cầm thì chúng ta phải ‘say no’ hoàn toàn. Chế độ ăn này được xem là một chế độ ăn kiêng tốt cho cơ thể hơn là một chế độ ăn chay.

7. Flexitarian

Chế độ ăn chay này cắt giảm dần các món ăn từ động vật trong thực đơn ăn chay hàng ngày. Thay vào đó, bạn ăn các món được chế biến từ thực vật. Bạn có thể hiểu đơn giản, chế độ ăn này bắt đầu từ giảm từ từ thức ăn từ động vật sang cắt giảm hẳn, và chuyển sang chế độ ăn chay trường (vegan).

Trông thì có vẻ có nhiều loại vậy thôi, nhưng gom lại, thì việc ăn chay cũng khá đơn giản. Tui chỉ đang cùng bạn điểm mặt qua sơ sơ những chế độ ăn chay mà thế giới đang hiện có, để tụi mình cùng có thêm chút thông tin cơ bản như trên. Chứ thật ra, tui chỉ muốn nhấn mạnh là, ăn chay đơn giản là chế độ ăn chủ yếu có nguồn gốc từ thực vật, …), không sử dụng các thực phẩm có nguồn gốc động vật như các loại thịt, cá và. Nguyên tắc chung của ăn chay thường là ăn thức ăn bao gồm ngũ cốc, rau, khoai, củ, đậu, trái cây, các loại hạt và đậu, có hoặc không có sữa và trứng.

Ở Việt Nam tụi mình, có nhiều gia đình thường chọn ăn chay theo các ngày cố định trong tháng (như ngày Rằm, ngày đầu tháng, ngày cuối tháng), hoặc có những gia đình có truyền thống ăn chay trường theo tôn giáo. Hoặc giới trẻ hay nhân viên văn phòng như tụi tui đây, cũng chọn ăn chay cho những ngày cảm thấy cần thanh lọc cơ thể, và rất nhiều bạn trẻ khác, chọn ăn chay để bảo vệ môi trường sống.

Nói chung, bạn có thể hiểu việc lựa chọn ăn chay theo khía cạnh tôn giáo, tâm linh hay sức khỏe thể chất lẫn tinh thần đều được. Tụi mình cùng nhau điểm qua các lợi ích của việc ăn chay hen. Dưới đây là một loạt những lợi ích mà tui tìm hiểu được, và cả những lợi ích mà bản thân tui đã kiểm chứng đó nha.

Lợi ích của việc ăn chay

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? An-cha15

Thực đơn ăn chay giúp bạn giảm lượng chất béo đưa vào cơ thể

Giảm nguy cơ béo phì, tốt cho quá trình giảm cân

Bạn biết đó, chất béo từ thực vật thường là các loại chất béo không bão hòa, hay còn gọi đây là loại chất béo lành mạnh, giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, sản sinh ra cholesterol và hạn chế tỷ lệ mắc bệnh tim mạch . Bạn có thể tìm thấy ‘bạn chất béo lành mạnh’ này ở trong những thực phẩm như bơ, các loại hạt dinh dưỡng, các loại đậu, dầu mè,… Đặc biệt, chất béo trong các loại đậu, hạt dinh dưỡng vừa giúp giảm các nguy cơ mắc bệnh về tim mạch, vừa giúp bạn có thể giảm cân với một chế độ ăn nhất uống hợp lý.

Những thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật có tác dụng cung cấp nguyên liệu cho cơ thể, đủ dùng và không dư thừa; ngược lại với các loại chất béo từ động vật được tích trữ dưới dạng mỡ béo. Vì vậy, người ăn chay thường ít mắc các nguy cơ dẫn tới béo phì hay tích tụ mỡ thừa trong cơ thể và dáng người thon gọn hơn. Đây là lợi ích của ăn chay thu hút được kha khá những bạn mũm mỉm như tui bắt đầu quan tâm tới ăn chay đây.

Giảm nguy cơ mắc bệnh về tim mạch

Hầu hết các loại thực vật đều không có cholesterol và chất béo bão hòa, vì vậy tỉ lệ cholesterol trong máu người ăn chay thường ít hơn so với người ăn thức ăn động vật. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu giảm cholesterol trong máu xuống 10% thì nguy cơ bệnh động mạch vành sẽ giảm đến 30% (trích “Dinh dưỡng và sức khỏe”, bác sĩ Nguyễn Ý Đức).

Một nghiên cứu khác trên 6000 người theo chế độ ăn chay và 5000 người ăn thịt ở Anh cho thấy, bệnh động mạch vành ở nhóm ăn chay thấp hơn nhóm ăn thịt đến 28%.

Chế độ ăn chay giúp lượng cholesterol trong máu thấp xuống. Mà bạn biết đó, cholesterol chính là thủ phạm gây ra các bệnh về tim mạch như xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim…

Vậy thì, trái tim của bạn hẳn sẽ vô cùng biết ơn bạn khi bạn lựa chọn chế độ ăn chay đó.

Ít bị rối loạn tiêu hóa

Ăn rau củ và trái cây đã được chứng minh là rất tốt để không bị táo bón cũng như các bệnh đường ruột do chất xơ trong rau trái hút nhiều nước, giúp cho phần lớn, mềm, dễ dàng cho việc đại tiện, đồng thời lại kéo theo chất cặn bã độc trong ruột già để thải ra ngoài.

Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư

Việc ăn uống hằng ngày của chúng mình có nhiều liên hệ trực tiếp với các loại bệnh ung thư. Tỷ lệ mắc bệnh ung thư ở người ăn thịt động vật cao hơn hẳn so với ở những người ăn chay. Cụ thể, tiêu thụ nhiều thịt đỏ sẽ làm tăng nguy cơ ung thư. Trong thịt đỏ (thịt heo, bò, cừu) có chứa một loại đường gọi là Neu5Gc mà cơ thể con người không thể sản sinh một cách tự nhiên.

Do đó, khi bạn ăn thịt đỏ, cơ thể chúng mình sẽ kích hoạt một cơ thể miễn dịch đối với loại đường lạ này, tạo ra những kháng thể gây viêm nhiễm và cuối cùng dẫn đến ung thư. Vì thế, chế độ ăn chay sẽ giúp bạn hạn chế tiêu thụ các loại thịt đỏ nói chung, từ đó, giảm các nguy cơ dẫn đến bệnh ung thư.

Giúp tĩnh tâm và giảm căng thẳng

Bạn đã từng nghe câu “You are what you eat” rùi phải hong nà. Khi ăn chay, bạn sẽ trở nên tĩnh lặng, thanh mát như các loại cỏ cây đó, bạn tin tui hong Wink

. Bởi vậy, người ta mới hay bảo nhau rằng, ăn chay giúp thanh lọc cơ thể, tâm hồn thư thái, tinh thần nhẹ nhõm. Các chuyên gia dinh dưỡng cũng khuyên rằng, người bình thường nên ăn chay ít nhất một tuần một lần để giảm những áp lực căng thẳng của cuộc sống hiện nay.

Bảo vệ môi trường

Chế độ chế biến thực phẩm từ thực vật giúp giảm thiểu khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Hoạt động chăn nuôi gia súc để lấy thịt thải ra lượng khí nhà kính rất lớn. Lượng khí thải này nhiều hơn tổng lượng khí thải của tất cả các ngành giao thông vận tải trên thế giới, bao gồm máy bay, xe lửa, xe hơi, xe máy… cụ thể là khí mê-tan và nitrrit oxit, là nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu và chịu trách nhiệm cho hơn 80% nguyên nhân gây nóng lên toàn cầu.

Cải thiện làn da

Với việc sử dụng những thực phẩm ít béo, chế biến đơn giản, các nhà khoa học tin rằng có mối tương quan giữa chế độ ăn với làn da đẹp không tì vết.

Nghiên cứu cũng chứng minh rằng những sản phẩm từ sữa có thể dẫn đến mụn trứng cá, cũng như thực phẩm đóng hộp có liên quan đến chỉ số đường huyết cao, thế nhưng chế độ ăn chay loại bỏ cả hai điều này và còn cải thiện làn da giúp da trắng sáng hơn.

Ăn chay có nhiều lợi ích là vậy, tuy nhiên thực phẩm ăn chay thường có năng lượng thấp (vì vậy nên ăn chay rất mau đói nha). Phần tiếp theo, các bạn cùng tui xem xem, nếu như ăn chay không đúng cách, thì chúng ta sẽ dễ rơi vào tình trạng như thế nào hén.

Bạn sẽ ra sao khi ăn chay không đúng cách?

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? An-cha16

Ăn chay thiếu chất có phải là điều khiến bạn lo lắng?

Khi còn đi học, hoặc ở công sở tui làm hiện tại đây, có vài người bạn lựa chọn chế độ ăn chay trường (hoặc vegan hoặc lacto-ovo). Một trong số những người bạn đó, bạn có ngoại hình khá gầy ốm, trông xanh xao và dễ bị bệnh vặt do suy giảm sức đề kháng. Nói tới đây, bạn đừng nghĩ là do bạn ấy ăn chay nên thiếu chất nha. Tui xin bổ sung, rằng người bạn này, chính xác là ‘ăn chay không đúng cách’. Thật ra, dù ăn chay hay ăn mặn, một khi bạn ăn không đúng cách, thì cơ thể đều rơi vào tình trạng kém đề kháng và suy giảm thể chất. Tuy nhiên, người ăn chay thường có khả năng ‘thiếu chất’ cao hơn người ăn mặn một chút, vì cơ bản khẩu phần ăn của họ loại bỏ hẳn các chất dinh dưỡng được cung cấp từ động vật.

Thức ăn có nguồn gốc từ động vật như thịt, cá, trứng, gan, huyết, hải sản chứa nhiều vi chất dinh dưỡng như thiếu chất sắt tạo máu, thiếu kẽm, thiếu vitamin B12. Nếu bữa ăn chay quá đơn điệu, chỉ ăn cơm với rau cải luộc chấm tương, chao hoặc cơm muối tiêu, bún nước tương… thì nguy cơ thiếu chất rất cao. Việc ăn thiếu chất đạm cũng có thể gây ra biếng ăn, nhão cơ, dễ nhiễm trùng. Thêm vào đó, nếu bữa ăn chay quá nhiều bột đường và dầu béo thì năng lượng cao có thể dẫn đến tình trạng thừa cân béo phì.

Mình cùng điểm qua một số hậu quả của việc ăn chay không đúng cách và đủ chất nha:

1. Gây thiếu máu

Bữa ăn từ thực vật có rất nhiều vitamin, khoáng đặc biệt là kẽm, vitamin B12 có trong các loại rau củ xanh đậm, các loại quả như mận, dưa hấu, cam, nho, bưởi,… đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và tái tạo máu. Việc sử dụng thực phẩm chay bỏ qua các loại rau củ chứa nhiều chất này dẫn tới suy nhược cơ thể, hoa mắt, chóng mặt.

2. Dẫn tới lão hóa, mất trí nhớ

Nguyên nhân của việc lão hóa và mất trí nhớ đó là không dung nạp đầy đủ các chất collagen, axit amin, elastin, myosin có trong thực vật. Đồng thời, thức ăn có nguồn gốc từ thực vật thường dễ hấp thu, gây cảm giác no ảo và mau đói. Vì thế, nếu bạn ăn một bữa ăn không đầy đủ dưỡng chất, hoặc ăn không đủ bữa, thời gian dài bạn sẽ rơi vào tình trạng mất trí nhớ.

3. Suy nhược cơ thể

Những người bị suy nhược cơ thể do đa phần họ ăn nhiều củ quả, ít cơm, tinh bột và hoàn toàn không ăn chất đạm. Điều này khiến năng lượng cung cấp cho cơ thể bị thiếu quá nhiều. Trong khi đó, cơ thể chúng ta cần rất nhiều năng lượng để hoạt động, thậm chí kể cả khi chúng ta ngủ, ngồi một chỗ, đều cần năng lượng, chưa kể lúc lao động vất vả,… Lúc này, cơ thể chúng ta dễ cảm thấy mệt mỏi, mất năng lượng kể không làm gì; bạn còn dễ rơi vào tâm trạng buồn và lo lắng.

Đó là một số hậu quả của việc ăn chay không đúng cách. Bạn đọc tới đây rồi, thì đừng quá lo lắng về việc, liệu mình có nên ăn chay hay không. Bạn nghĩ thử nha, có phải dù ăn chay hay ăn mặn, việc ăn uống không đầy đủ chất, hoặc bạn quá lơ là việc ăn uống của mình, thì ít nhiều đều gây ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe.

Vậy thì mình cùng nhau đến với phần tiếp theo, tui đã có sẵn đây những bí kíp tưởng chừng nhỏ xíu nhưng lại có ‘võ’ cực kỳ nhen.

Ăn chay muốn khỏe, chỉ cần đúng cách

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? An-cha17

Ăn chay đúng cách, tưởng khó nhưng không khó đâu nha!

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, ăn chay đúng cách cần đảm bảo kết hợp đủ 4 nhóm dinh dưỡng sau.

- Thứ nhất, là bột đường có trong gạo, khoai, bắp, lúa mì và các loại ngũ cốc.
- Thứ hai, là chất đạm, có nhiều trong các loại đậu, ngũ cốc, sữa.
- Thứ ba, là chất béo có từ các loại hạt có dầu như đậu nành, mè, đậu phộng, hạt hướng dương, hạt gấc…

Nhóm còn lại là vitamin và khoáng chất có trong các loại rau, củ quả và trái cây.

- Sắt: từ trứng, bánh mì, ngũ cốc, các loại nguyên cám, đậu hũ, rau xanh như cải xoăn, rau chân vịt và bơ đậu phộng. Đặc biệt, bạn có thể bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C để tăng khả năng hấp thụ sắt, như cà chua, cam, chanh.
- Vitamin B12: Loại vitamin này rất cần thiết nhưng thường chỉ có trong thực phẩm từ động vật. Chỉ có một lượng nhỏ được tìm thấy trong trứng và sữa. Do đó, nếu bạn lựa chọn chế độ ăn thuần chay Vegan, bạn nên mua các viên uống bổ sung vitamin B12.
- Canxi: Cung cấp canxi cho cơ thể từ các loại dâu tây, cam, quả sung.

Một khẩu phần hợp lý dù ăn mặn hay ăn chay đều cần có tỷ lệ phù hợp giữa chất bột đường, chất béo và chất đạm. Đồng thời đảm bảo cung cấp đủ các acid amin cần thiết, vitamin, khoáng chất khác.

Cụ thể, bạn nên cung cấp đầy đủ các loại thực phẩm sau cho các bữa ăn của mình:

Các loại rau củ

Để duy trì dinh dưỡng cho chế độ ăn chay, bạn nên xây dựng bữa ăn xung quanh nhiều loại rau. Các món ăn từ rau giúp bạn tăng lượng protein là cải bó xôi, đậu Hà Lan, bắp cải và cải xoăn.

Nếu là người ăn chay không tiêu thụ sữa, bạn hãy thêm các loại rau xanh như cải bắp và đậu bắp vào chế độ ăn uống của mình để bổ sung canxi. Bạn nên ăn các nhóm thực phẩm khác nhau như rau có màu xanh, các loại rau củ có tinh bột, để cung cấp đủ lượng calo hàng ngày là 1.000 đến 3.200 calo.

Trái cây

Trái cây cung cấp chất xơ lành mạnh và các chất dinh dưỡng quan trọng cho bạn. Ngoài ra, trái cây còn cung cấp nhiều năng lượng, vitamin và khoáng thể cần thiết.

Ngũ cốc

Các loại ngũ cốc đóng vai trò quan trọng trong chế độ ăn chay lành mạnh. Bạn hãy chọn những loại ngũ cốc còn nguyên cám thay vì đã qua tinh chế để đạt được lượng protein khuyến nghị và các chất dinh dưỡng khác là vitamin B, sắt, magie và selen.

Diêm mạch được coi là một protein hoàn chỉnh vì nó chứa chín axit amin thiết yếu. Đây là những axit amin phải được tiêu thụ trong chế độ ăn vì cơ thể bạn không tự tạo ra chúng. Các loại ngũ cốc dinh dưỡng giàu protein khác là yến mạch, gạo lứt, lúa mạch, hạt dẻ và kiều mạch… Các loại hạt là một nguồn protein và chất béo lành mạnh trong chế độ ăn chay. Bạn có thể thêm hạt chia, hạt bí ngô, hạt gai dầu và hạt lanh vào sinh tố, sữa chua, salad và các món ăn khác.

Một lựa chọn khác cho bạn đó chính là kiều mạch (buckwheat). Ngoài cung cấp protein như các loại ngũ cốc khác, kiều mạch giàu khoáng chất hơn các loại ngũ cốc thông thường như gạo, lúa mì hay ngô. Đồng thời, kiều mạch còn chứa phần lớn carbohydrate (ở dạng tinh bột kháng và chất xơ), nhiều protein và khoáng chất. Với kiều mạch, bạn có thể dễ dàng chế biến cùng nhiều loại rau củ quả hoặc a-lê-hấp thành các loại bánh khác nhau, nên sẽ cực kỳ phù hợp với chế độ ăn chay của chúng mình.

Các loại đậu

Các loại đậu như đậu Hà Lan, đậu lăng, đậu đỏ, đậu đen, đậu xanh là thành phần quan trọng trong chế độ ăn chay mà bạn không nên bỏ qua. Những loại đậu này thường bổ dưỡng mà không tốn kém nhiều chi phí và dễ bảo quản.

Mỗi người lớn được khuyến cáo là cần 50 g protein mỗi ngày. Cụ thể, trong 1/2 cup (khoảng 120 g) đậu đen có giá trị dinh dưỡng là 8 g protein. 1/4 cup (60 g) đậu hũ mang lại 10 g protein.

Các loại đậu có chất béo tự nhiên thấp có thể cung cấp chất xơ, protein và các chất dinh dưỡng khác cho cơ thể bạn như folate, magie, kali và sắt. Các loại đậu cũng chứa tinh bột đề kháng thường được chuyển trực tiếp đến ruột già để nuôi các vi khuẩn có lợi cho sức khỏe của bạn.

Những thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất khác

Vitamin B12

- Pho mát: cung cấp lượng lớn vitamin B12 cho cơ thể đễ hấp thụ. Ngoài ra pho mát còn cung cấp các chất khoáng cần thiết khác: canxi, phốt pho, kẽm, vitamin A, và protein.
- Sữa: Uống sữa thường xuyên giúp bạn tích lũy đủ vitamin B12 cho cơ thể. Uống sữa cung cấp thêm năng lượng và giúp da dẻ trở nên sáng hơn. Người ăn chay cần thêm sữa vào thực đơn hằng ngày.
- Sữa chua: Ăn khoảng 2 hũ sữa chua mỗi ngày cung cấp cho cơ thể 1,3 g vitamin B12. Ngoài ra sữa chua được làm từ sữa tiệt trùng lên men có lợi cho đường ruột, giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
- Trứng gà: Trứng khá tốt cho tim mạch, nó chứa chất béo bão hòa và các loại vitamin hữu ích cho người ăn chay.

Canxi: những loại rau có màu xanh đậm như xà lách và súp lơ xanh, đậu nành, sữa và các loại thực phẩm chức năng bổ sung canxi.

Vitamin D: có nhiều trong lòng đỏ trứng gà, dầu cá.

Gợi ý chế biến các món ăn chay

Các món ăn chay thường được chế biến ‘muôn hình vạn trạng’. Ngày nay, các món chay giả mặn trở nên rất đa dạng, giúp người ăn chay dễ chọn lựa cho các bữa ăn của mình. Đồng thời, bữa ăn không còn gây chán bởi hình thức và nghèo chất dinh dưỡng nữa. Dưới đây là gợi ý cho món chay thường ngày, cách chế biến đơn giản vẫn giữ được hương vị gốc của thực phẩm, tiết kiệm thời gian, lại vừa hấp dẫn và đảm bảo đủ năng lượng cần thiết. Bạn cùng xem nha.

Gỏi cuốn ngũ sắc

Ăn chay và ăn mặn, cách nào thực sự tốt hơn? An-cha18

Hãy thử trổ tài ‘chef’ của bạn bằng món ăn đơn giản này nhé 😉

Nguyên liệu

12 cái bánh tráng có đường kính khoảng 22 cm
2 quả bơ
Rau mùi non
Rau húng bạc hà
300 gr bắp cải tím
2 củ cà rốt
2 quả dưa leo
100 gr giá đỗ
150 gr đậu phụ
70 gr bơ đậu phộng mịn
2 muỗng canh rượu gạo
1 muỗng canh bột miso, 3 muỗng cà phê mật ong, 3 muỗng cà phê gừng xay nhỏ, 1 tép tỏi nhỏ nghiền nát.

Cách thực hiện

Bước 1: Thái sợi bắp cải tím, cà rốt, dưa leo, bơ.

Bước 2: Xay nhuyễn giá đỗ, đậu phụ, bơ đậu phộng mịn, rượu gạo, bột miso, mật ong, gừng, tỏi bằng máy xay sinh tố để làm nước sốt.

Bước 3: Làm mềm bánh tráng bằng cách nhúng vào nước lạnh rồi để ráo. Trải bánh tráng lên mặt phẳng rồi cuốn theo thứ tự: 2 lát bơ, 2 ngọn rau mùi, 2 ngọn rau bạc hà, một ít bắp cải tím, cà rốt, dưa leo, giá đỗ. Cuốn hai đầu bánh tráng và cuộn chặt tay. Cắt đôi gỏi cuốn rồi trang trí lên đĩa, chấm cùng nước xốt đã làm.

Đây là một trong số hàng tá những món ăn chay tuyệt phẩm mà tui sưu tầm được, vừa ngon, vừa đẹp lại vừa nhẹ bụng, đầy đủ chất dinh dưỡng nữa nha. Sẵn đây, tui xin giới thiệu với các bạn hai trang facebook của hai người tui yêu thích nhất về các món chay.

Nếu như bạn thích nấu các món ăn đơn giản, dân dã nhưng được bày trí vô cùng đẹp mắt, một bữa ăn cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và thực đơn thay đổi theo từng ngày; thì Fanpage Ăn chay cùng Nhi (Accnhi) là một gợi ý số một đó nhen.

Hoặc nếu như, bạn thích các món ăn chay đúng chất ‘healthy and balance’ thì…tèn ten, hãy follow ngay trang Sư Tử ăn chay của anh chàng này đây, bạn sẽ thấy việc ăn chay thật thú vị và ‘healthy’ biết là bao.

Tui tin, chỉ với hai trang này, bạn thoải mái trổ tài nấu ăn của mình ngày này qua tháng nọ. Biết đâu không lâu sau, bạn còn có thể tự mình sáng tạo ra những món ăn chay khác phù hợp với sở thích và chế độ ăn của mình nữa. Ăn chay sẽ không quá khó, phải hong bạn!

Còn nếu bạn là dân văn phòng bận rộn hoặc… lười nấu ăn như tui, danh sách quán ăn/ nhà hàng chay là dành cho bạn!

Lời kết

Bạn thấy hong, việc ăn chay không hề khó khăn hay khô khan nhưng chúng ta vẫn thường tưởng. Tui đã cung cấp cho bạn bí kíp tất tần tật từ A đến Z về việc ăn chay sao cho đúng, và cả những gợi ý cho các món ăn chay. Chỉ cần bị luôn mang bí kíp này bên người, bạn sẽ không còn quá lo lắng về việc ‘dấn thân’ vào con đường ăn chay nữa, hén.

Bạn tin tui đi, ăn chay đúng cách bạn sẽ khỏe mạnh hơn, vui vẻ hơn và nói vui như tụi tui hay nói với nhau, ăn chay còn giúp tụi mình ‘giải nghiệp’ nữa đó. Bắt đầu từ ngày mai, mình hãy cùng nhau ăn bữa chay đầu tiên ha. Kết hợp với việc ăn chay đúng cách, bạn đừng quên giữ cho mình một sức khỏe dẻo dai bằng cách tập thể dục mỗi sáng, tăng cường thêm các vitamin cần thiết từ các loại trái cây nữa nè. Trong mùa Covid này, hãy giữ cho mình thật khỏe, thật tích cực và giữ tinh thần với nhiều điều lành, để cùng nhau nắm tay bước qua mùa dịch này, khỏe mạnh và bình an, bạn nha!

(Theo "Tui Khoẻ Còn Bạn")

» Hủ tiếu chay
» Bò bía chay
» Lẩu Bát Bửu chay
» Hải sâm chay
» Lẩu thả chay