HÀNH TRÌNH ĐI TÌM NGUỒN CỘI

Tổng số bài gửi : 37480 Age : 86 Registration date : 28/02/2012

HÀNH TRÌNH ĐI TÌM NGUỒN CỘI

Đêm 10 rạng 11 tháng 2 năm 1947, Pháp đánh Cẩm Giàng, trong một phút cuống cuồng chạy giặc, cha tôi, Bùi Xuân Diệu, đã làm văng mất chiếc ống quyển, trong đó có cuốn Gia phả mà Nội tôi đã dịch ra Quốc ngữ để lại cho cha tôi cùng một số giấy tờ quan trọng khác. Cuốn Gia phả cha tôi để lại cho tôi chỉ vẻn vẹn mấy dòng ghi lại ngày giỗ. Trong lòng tôi luôn âm thầm một nỗi đau “kẻ mất Gia phả”. Tháng Giêng năm 1995, tôi khởi thảo viết lại Gia phả. Tháng chạp năm Ất Dậu (t.1/2006), anh em tôi đã quy tập, xây cất hoàn thiện hệ thống phần mộ gia đình khang trang bền vững. Bên cạnh niềm vui mộ phần hoàn thiện, lòng tôi lại nhói đau. Những điều tôi viết được cũng chỉ hạn hẹp về hai đấng sinh thành, còn về cội nguồn dòng họ thì mịt mờ tăm cá. Tháng 3/2006, như có một sức mạnh tâm linh huyền bí thôi thúc, tôi cùng con trưởng quyết tâm ra đi tìm cội nguồn, dựa vào mấy chi tiết : 1- Năm 1960, đọc tiểu sử TBT Trần Phú thấy ghi thôn Tùng Ảnh, xã Việt Yên, trùng với địa danh ghi trong Gia phả. 2- Về cụ tôi “Mậu Thân khoa Tú tài tự Đình Nghi” (Tức là cụ Bùi Đình Nghi đỗ Tú tài khoa Mậu Thân 1848). Xe ôm đã đưa cha con tôi đến tận nhà người trông nhà thờ họ Bùi Đình, được đọc Phả hệ và danh sách khoa bảng. Tôi không tìm thấy tên cụ tôi trong phả hệ và DSKB, nhưng nghiên cứu DSKB tôi xác định cụ tôi thuộc đời thứ 12 của dòng họ này. Sau đó xe ôm lại đưa cha con tôi đến người giữ gia phả cách đó 30km, nhờ ông tìm giúp trong gia phả đời thứ 12. Khi ông giở gia phả đời thứ 12 thì đúng có tên cụ tôi : Bùi Đình Nghi con cụ Bùi Đình Truyền, nhưng đã chuyển sang Lương Diễn-Nam Đàn. Thấy rõ tên cụ mình trong gia phả làm sao không tin! Sau đó anh em tôi đã tổ chức về dâng hương, chụp ảnh toàn bộ Gia phả, phả hệ, DSKB. Nhưng khi về, nghiên cứu kỹ gia phả, ngoài tên cụ tôi trùng với tên cụ đời thứ 12, còn lại đầy dẫy những mâu thuẫn về địa danh và nhiều thứ khác. Tôi bảo em đến hỏi ông chú ở HN về cuốn gia phả của cụ Mậu, chú tôi đã nhờ người dịch và trao cho tôi. Nghiên cứu gia phả này tôi càng thất vọng : không có một tên nào trùng với tên các cụ nhà tôi. Nhưng vì sao các cụ nhận nhau, lại xác định rõ nhà tôi thuộc ngành trên và đi lại với nhau rất thân tình. Mười một năm qua, nỗi khát khao cội nguồn vẫn luôn cháy bỏng trong tôi. Những ngày gần đây tôi cứ thấy bồn chồn, day dứt. Một hôm, ngồi trước bàn phím, tôi thẫn thờ gõ vào google mấy chữ “họ Bùi Tùng Ảnh”, cũng không có ý niệm rõ rệt tìm gì. Thế rồi, trang website HỌ BÙI TÙNG ẢNH hiện lên rực rỡ, nhìn mấy chữ “Việt Yên hạ” tôi thấy ngỡ ngàng. Một cảm giác rất lạ lùng, tôi không giải thích được. Tôi cứ đọc, thấy nhiều điều khác lạ so với gia phả họ Bùi Đình. Tôi viết thư cho Bùi Năng Tiến (chủ trang website) nhờ xác định họ Bùi Đình ở Yên Hội… Sau khi nhận được hồi âm, biết rõ mình đã nhận nhầm họ Bùi Đình, tôi tiến hành nghiên cứu kỹ Phả hệ HỌ BÙI TÙNG ẢNH. Mặc dầu không tìm thấy tên các cụ tôi trong Phả hệ này nhưng tôi đã sớm khẳng định đây chính là gốc Tổ của tôi. Đọc bài “Họ Bùi Đức Thọ” và Phả hệ “họ Bùi tùng Ảnh”, liên hệ với Gia phả cụ Mậu tôi tìm được những chi tiết trùng hợp : {Dòng họ Bùi gốc bản địa có từ thời Việt cổ ở xã Cổ Quyết Việt (Sau là Việt Yên Hạ); Thủy Tổ của họ này là Bùi Lạo (Gọi là ông Hư Vô); Bùi Thọ (Sau đổi thành Bùi Thứ), Bùi Ân (Sau đổi thành Bùi Viết Tâm).} Đọc Phả hệ Chi 5-11, Tiên Tổ Bùi Lãng chỉ có một con trai là Bùi Đá, sau đổi là Bùi Trung. Cụ Bùi Trung sinh ba trai Bùi Thọ, Bùi Do, Bùi Sơn và một gái là Bùi thị Khê, Gia phả của cụ Mậu : Bùi Thứ, Bùi Ân và Bùi Thị Khê. So sánh Phả hệ thì Bùi Thứ chính là Bùi Thọ, Bùi Ân chính là Bùi Sơn (Bùi Viết Tâm), thiếu cụ Bùi Do. Đến dòng cụ Bùi Thọ sinh được ba trai là Bùi Tố, Bùi Tế, Bùi Thanh và một gái là Bùi Thị Hóa. Ở đời này thì Gia phả cụ Mậu trùng khớp với Phả hệ. Đời tiếp : Cụ Bùi Tố sinh được một trai là Bùi Nguyện không biết đi đâu. Cụ Bùi Tế mất sớm, cụ Bùi Thanh có hai trai là Bùi Úy, Bùi Mậu, chuyển sinh sống ở Yên Bái. Ở gia phả cụ Mậu có thêm cụ Bùi Dịch Từ (sinh ra ông Long).
Đối chiếu Gia phả cụ Mậu và Phả hệ HỌ BÙI TÙNG ẢNH có những nét trùng hợp cơ bản, chỉ khác một số chi tiết do tên các cụ thay đổi.
+ Gốc xuất xứ là Quảng Hóa – Thanh Hóa
+ Thủy Tổ là Bùi Lạo (Hư Vô)
+ Trùng với Phả hệ Chi 5-11
+ Dòng cụ Bùi Thọ có bốn con thì ba trùng, còn trưởng là Bùi Sóc khác với Bùi Tố, nhưng Bùi Sóc có con là Bùi Nguyện, Bùi Tố cũng có con là Bùi Nguyện. Vậy Bùi Sóc cũng chính là Bùi Tố rồi.
Liên hệ gia đình tôi với gia phả cụ Mậu :
+ Các cụ nhận nhau từ khi Nội tôi còn, xác định rõ gia đình tôi thuộc ngành trên, cụ Mậu, cụ Từ đã nhiều lần về nhà tôi, cụ Từ gửi con là ông Long về học cha tôi, hai nhà đi lại với nhau rất thân tình.
+ Theo lời bà thím (mẹ cô Liên), người mà cô Liên gọi là cụ và người mà tôi gọi là cụ là hai anh em ruột. Anh ruột cụ Thanh là cụ Sóc hay cụ Tố, cũng chính là cụ Bùi Đình Nghi. Vậy cha tôi và các ông Ý, Tứ, Long là anh em cháu chú cháu bác; tôi và các cô Liên, Hạnh, Vân là anh em chắt chú chắt bác (đời thứ tư).
Kết lại, dòng cụ Bùi Thứ (gia phả cụ Mậu) cũng là cụ Bùi Thọ, chính xác là dòng trưởng của Chi 5-11.
Xét riêng về cụ Bùi Đình Nghi tức Bùi Tố : Cụ Bùi Thọ sinh năm Đinh Mão tức 1807, Đình Nghi tức cụ Bùi Tố, gt sinh năm 1828, đỗ Tú tài khoa Mậu Thân (1848), tức là năm 20 tuổi; năm 1853, 25 tuổi sinh con là Bùi Nguyện (Bùi Thuật), mất năm Đinh Hợi 1887, thọ 60 tuổi. Như vậy là hợp lý. Theo Phả hệ Chi 5-11 (thi đỗ đầu phủ rồi thi trúng nhị trường, tháng sáu năm Ất Dậu (1885), hiệu Hàm Nghi, kinh thành thất thủ, ông qua tỉnh Thanh Hóa, Huyện Yên Định khởi nghĩa cần vương, đến năm Đinh Hợi ông mất ở phủ Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.)
“thi đỗ đầu phủ” có thể ứng hợp với “đỗ Tú tài khoa Mậu Thân” (1848), “rồi thi trúng nhị trường” thì không rõ năm nào. “tháng sáu năm Ất Dậu (1885), hiệu Hàm Nghi, kinh thành thất thủ” – Liên hệ tư liệu lịch sử :
Bắc Kỳ sau năm 1884 đã thực sự nằm trong tay quân đội viễn chinh Pháp, vận mệnh Triều đình Huế cũng treo lơ lửng …Tháng 8/1884, Tôn Thất Thuyết phò Ưng Lịch nên ngôi hiệu là Hàm Nghi, Pháp đòi phải làm giấy xin phép. Nguyễn Văn Tường phái đứng ra dùng biện pháp ngoại giao mềm mỏng để Tôn Thất Thuyết ngấm ngầm chuẩn bị … Đêm mồng 4 rạng mồng 5/7/1885 (23/5/Đinh Dậu), quân Nam bất ngờ nổ súng đánh đồn Mang Cá. Pháp bị bất ngờ có chút thiệt hại nhưng đến gần sáng thì phản công, quân Nam thiệt hại nặng, Tôn Thất Thuyết phò vua Hàm Nghi chạy ra Tân Sở, phát chiếu Cần Vương. Phả hệ viết cụ tham gia phong trào Cần Vương ở Yên Định TH, nhưng truy cứu lịch sử Yên Định không có phong trào Cần Vương. Thời ấy có rất nhiều cuộc khởi nghĩa Cần Vương, nhưng chỉ có hai cuộc khởi nghĩa ứng hợp với cụ : cuộc khởi nghĩa của Phân Đình Phùng ở quê và cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy ở Hưng Yên. Phả hệ viết cụ mất ở Hưng Yên năm 1887. Như vậy có thể cụ tham gia cuộc khởi nghĩa này.
* Còn một mắc míu cuối cùng : cụ Bùi Thân sinh năm 1932 và cụ Bùi Thuật sinh năm 1853, chênh nhau 79 tuổi là anh em?
Tiên Tổ Bùi Thọ sinh năm 1807, Tiên Tổ Bùi Sơn sinh năm 1828, chênh 21 tuổi.
Tổ Bùi Đình Nghi sinh năm 1828, Tổ Bùi Viết Mỹ sinh năm 1867, chênh 39 tuổi.
Cụ Bùi Thân sinh năm 1932, tức là Tổ Bùi Viết Mỹ năm 65 tuổi mới sinh con út.
Chuyện này đối với các cụ xưa không lạ. Cha tôi là út, sinh năm 1911, tức là ông nội tôi năm 58 tuổi mới sinh cha tôi.
Cụ Thuật sinh năm 1853, cụ Thân sinh năm 1932, chênh nhau 79 tuổi là lẽ đương nhiên. Cụ Thuật và cụ Thân là anh em cháu chú cháu bác, dòng máu trực hệ gần.
Như vậy, xâu chuỗi các sự kiện, xác minh các mâu thuẫn, giải tỏa hết không còn gây gợn, tôi chính thức nhận họ. Nhận họ phải nhận hàng, không có hàng sao gọi là họ. Tôi rất sung sướng được kính hai cụ Thêm, Thân là Ông.
Suy ngẫm lại : Chính việc nhận nhầm năm 2006 đã dẫn tới kết quả mỹ mãn hôm nay. Nếu năm ấy xe ôm đưa tôi đến ngay “họ Bùi Tùng Ảnh” chưa chắc tôi đã nhận vì không thấy tên cụ tôi trong phả hệ. Không có mâu thuẫn Gia phả Bùi Đình tôi không được đọc Gia phả cụ Mậu, mọi thứ rồi sẽ chìm vào dĩ vãng mênh mông.
Tổ Tiên đã chứng dám lòng thành ban cho tôi được hưởng lộc lớn hôm nay.

Bùi Xuân Phượng Hậu duệ đời 18 Chi 5-11 HỌ BÙI TÙNG ẢNH

Tổng số bài gửi : 4905 Registration date : 23/03/2013

Cháu chúc mừng bác nha!

Tổng số bài gửi : 37480 Age : 86 Registration date : 28/02/2012

Phương Nguyên đã viết:: Cháu chúc mừng bác nha!

Cảm ơn Phương Nguyên đã chia sẻ

Tổng số bài gửi : 37480 Age : 86 Registration date : 28/02/2012

[You must be registered and logged in to see this link.]

“Những ngày gần đây, tôi cứ thấy bồn chồn, day dứt. Một hôm, ngồi trước bàn phím, tôi thẫn thờ gõ vào google mấy chữ “Họ Bùi Tùng Ảnh”, cũng không có ý niệm rõ rệt tìm gì. Thế rồi, trang web Họ Bùi Tùng Ảnh hiện lên, nhìn mấy chữ “Việt Yên Hạ” tôi ngỡ ngàng, một cảm giác rất lạ, tôi không giải thích được. Tôi đọc, nghiên cứu kỹ Phả hệ trên website… Tôi viết thư cho Bùi Năng Tiến (phụ trách trang web) nhờ xác định rõ thêm. Sau khi nhận được được hồi âm, tôi khẳng định đây chính là gốc Tổ của tôi”. Đó là lời phát biểu đầy xúc động của Cụ Bùi Xuân Phượng (80 tuổi) hậu duệ của Cụ Bùi Thọ (đời 15 Chi 5 Họ Bùi Tùng Ảnh) trong cuộc gặp mặt nhận diện họ hàng sáng nay 16/12/2017 tại Hà Nội.

Theo Gia phả Chi 5 Họ Bùi Việt Yên Hạ - Tùng Ảnh, Cụ Bùi Đá (Đời 13) có các con: Bùi Thọ, Bùi Đỏ, Bùi Sơn. Nhánh của Cụ Bùi Đỏ, Bùi Sơn đã có thông tin bổ sung gia phả tương đối đầy đủ. Duy nhất, nhánh Trưởng Bùi Thọ là còn khuyết từ đời 16 về sau (Gia phả chỉ ghi: Nhánh trưởng Cụ Bùi Thọ có các con: Bùi Tố, Bùi Tế (mất sớm), Bùi Thanh. Cụ Bùi Tố có con là Bùi Nguyện. Cụ Bùi Thanh có các con là Bùi Úy, Bùi Mậu cư trú tỉnh Yên Bái xứ Bắc kỳ.

Đối chiếu cây phả hệ trên website Họ Bùi Tùng Ảnh với bản Gia phả của gia đình, anh em Cụ Bùi Xuân Phượng (hiện ở xã Ngọc Liên, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương đã nhận thấy sự trùng khớp từ Tổ khảo Bùi Truyền (đời 11 phả hệ) đến đời 16. Qua nhiều lần trao đổi bằng email, điện thoại để đối chiếu các bản gia phả giữa Cụ Bùi Xuân Phượng, Bùi Xuân Tương với anh em ông Bùi Năng Cận và Cụ Bùi Thân, tất cả đều thống nhất khẳng định: Cụ Bùi Xuân Phượng là hậu duệ đời thứ 18 của nhánh Trưởng Chi 5 Họ Bùi Việt Yên Hạ - Tùng Ảnh. Và buổi hội ngộ hôm nay là kết quả của sự kết nối thành công đó.

Lần đầu gặp mặt, mọi người đều rất vui. Cụ Bùi Thân xúc động nói Như vậy là sau hơn 100 năm li tán, hôm nay, Chi 5 đã có đầy đủ hậu duệ của các Cụ Bùi Thọ, Bùi Đỏ và Bùi Sơn và cũng từ đây, Chi 5 không còn cảnh khuyết Trưởng Chi nữa. Cụ Bùi Xuân Phượng, ứng khẩu mấy câu thơ:

Lệ mừng hội ngộ chứa chan

Bõ ngày thiếu hụt… muôn vàn xót xa

Kính Ông một lạy thay Cha

Tổ tiên ban lộc… lệ nhòa ươt mi.

…

Sông La xanh mát bóng thông

Họ Bùi Tùng Ảnh mãi hồng sắc Xuân.

Để tỏ lòng thành kính đối với Tổ tiên, đại gia đình Cụ Bùi Xuân Phượng đã gửi 5 triệu đồng đóng góp quỹ Họ và 1 triệu nhờ sắm lễ thắp hương nhà thờ Họ Bùi đại tôn.

Một số hình ảnh

[You must be registered and logged in to see this image.]

Hàng trước Các Cụ Bùi Thân Bùi Xuân Phượng, Bùi Xuân Tương

Hàng sau: Bùi Năng Tiến, Bùi Năng Cận, Bùi Năng Khôi, Bùi Ánh Dương, Bùi Xuân Cường

BBT

[You must be registered and logged in to see this link.]

Tổng số bài gửi : 7190 Registration date : 01/04/2011

"Có công mài sắt có ngày nên kim". TM xin chúc mừng bác đã trì chí thành công, tìm về được nguồn cội, thoả mãn ước vọng của mình. :spf:

Tổng số bài gửi : 37480 Age : 86 Registration date : 28/02/2012

Trà Mi đã viết:: "Có công mài sắt có ngày nên kim". TM xin chúc mừng bác đã trì chí thành công, tìm về được nguồn cội, thoả mãn ước vọng của mình.

Cảm ơn Trà My đã chia sẻ. "Có công mài sắt có ngày nên kim". Quả thật tôi đã phải đầu tư khá nhiều công sức, mỗi chi tiết nhỏ tôi đều phải kiên nhẫn truy tìm, giải tỏa hết mọi mâu thuẫn, không còn chút gì gây gợn, được hưởng niềm vui trọn vẹn.

Tổng số bài gửi : 37480 Age : 86 Registration date : 28/02/2012

Trích dẫn :: Tôi đăng lên đây lá thư tôi vừa gửi cho cụ Bùi Thân để bạn đọc hiểu thêm về những trăn trở cuối cùng tôi đã giải tỏa được :
Kính Ông!
“Gia phả” mà cha con để lại chỉ ngắn ngủi mấy dòng ghi ngày giỗ. Mấy dòng ấy chỉ là lời đọc khấn trong ngày giỗ, con cố soi vào để tìm một chút ánh sáng. Dòng đầu ghi : “Cao cao tổ khảo Lê triều Sinh đồ Bùi phủ quân” (ghi chú là 07 đời)
Tính cha con đời thứ nhất, thì đời thứ 07 chính là Tổ Bùi Truyền
Tổ Bùi Truyền Sinh năm Đinh Hợi 1707 đời Lê Dụ Tông
Đỗ Sinh Đồ năm Kỷ Dậu 1729 đời Lê Dụ Tông
Đỗ Hương Cống năm Quý Sửu 1733 đời Lê Thuần Tông
Như vậy, một dòng ngắn ngủi cha con để lại chỉ thiếu chứ không sai. (chỉ ghi đỗ Sinh Đồ, thiếu Hương Cống)
Tính Hệ phả :
Đời 11 : Tổ Bùi Truyền Sinh năm Đinh Hợi 1707
Đời 12 : Tổ Bùi Lãng sinh năm Canh Thân 1740. (cùng năm với Tổ Bùi Diệp Chi 3-11, vì Tổ Bùi Lãng là con riêng thời kỳ ở kinh). (năm 44 tuổi cụ Bùi Truyền mới sinh con là Bùi Lãng)
Đời 13 : Bùi Đá (Bùi Trung) 1784 (năm 24 tuổi sinh con là Bùi Thọ)
Sinh năm giáp thìn 1784 niên hiệu cảnh hưng 44, mất thời Minh Mạng (1820-1841), tức là cụ thọ dưới 60 tuổi.
Đời 14 : Bùi Thọ (Bùi Thứ) (năm 22 tuổi sinh con là Bùi Tố)
Sinh năm Đinh Mão 1807, đỗ 2 khoa tú tài, không rõ năm nào. Ân khoa năm Nhâm Dần 1842 đời vua Thiệu trị, đỗ cử nhân. (Ân khoa là khoa thi được mở thêm mừng vua mới. Thiệu Trị lên ngôi 20/1/Tân Sửu, năm sau Nhâm Dần 1842 mở khoa thi Hương).
Đời 15 : Bùi Tố tự Đình Nghi (năm 26 tuổi sinh con là Bùi Nguyện)
Sinh năm Mậu Tý 1828
Đỗ Tú tài năm Mậu Thân 1848, tức là cụ đỗ năm 21 tuổi. Phả hệ ghi “thi đỗ đầu phủ rồi thi trúng nhị trường”. Đỗ “Tú tài” ứng với “thi đỗ đầu phủ”, thi trúng Nhị trường hay Tam trường thì không có gì thay đổi. Đỗ Tam trường tức là đỗ Sinh đồ, triều Nguyễn gọi là Tú Tài. Đỗ Tứ trường mới gọi là Hương cống hay Cống sỹ, triều Nguyễn gọi là Cử nhân. Đỗ Hương Cống mới được làm quan và được dự thi Hội.
Theo lời truyền lại của gia đình thì cụ chỉ dạy học, học trò cụ có nhiều người đỗ đạt làm quan. (Phả hệ chỉ ghi lấy vợ ở làng Trinh Nguyên, không nói họ. Như vậy “Phan thị hiệu Chinh thục nhũ nhân” không có gì mâu thuẫn.
Đời 16 : Bùi Nguyện tức Bùi Thuật
Sinh năm Quý Sửu 1853 (năm 59 tuổi (1911) sinh con là Bùi Xuân Diệu )

Như vậy, với vài dòng ngắn ngủi cha con để lại, đối chiếu Phả hệ “họ Bùi Tùng Ảnh” với “gia phả cụ Mậu”, liên hệ với Lịch sử Khoa bảng VN, con thấy ngày càng sáng tỏ, kết luận chính xác trăm phần trăm “họ Bùi Tùng Ảnh là gốc Tổ của con”.
Kính Ông mạnh khỏe!
Bùi Xuân Phượng

Tổng số bài gửi : 37480 Age : 86 Registration date : 28/02/2012

Trích dẫn :: Tư liệu
Thi Hương là một khoa thi liên tỉnh, theo lệ 3 năm tổ chức 1 lần về nho học do triều đình phong kiến tổ chức để tuyển chọn người có tài, học rộng và bổ nhiệm làm quan. Sau khi đỗ Cống sĩ thì năm sau mới được dự thi kỳ thi cao cấp hơn là thi Hội, và nếu đậu thi Hội sẽ vào xếp hạng Tiến sĩ khi thi Đình.
Thi Hương được tổ chức tại các trường thi, nhiều tỉnh thi chung 1 trường, chẳng hạn khoa thi năm 1813 tại trường Quảng Đức có 8 tỉnh-chỉ lấy đỗ 9 người. Tùy theo khoa thi, nhưng số lượng lấy đỗ khá ít đỗ tứ trường gọi là Cống sĩ, thí sinh đỗ đầu khoa thi Hương gọi là Giải nguyên. Nếu đỗ cả ba kỳ gọi là trúng tam trường, có tên là Sinh đồ (hoặc triều Nguyễn gọi là Tú tài), vì số lượng lấy ít như vậy nên đó là vinh dự lớn. Cống sĩ được bổ nhiệm làm quan, Sinh đồ (hoặc Tú tài) đủ tư cách đi dạy học gọi là ông đồ. Chỉ có Cống sĩ mới được tham dự tiếp thi Hội.
+ Đỗ ba kỳ hay Tam trường gọi là Sinh đồ (triều Nguyễn gọi là Tú tài).
+ Đỗ cả bốn kỳ hay Tứ trường gọi là Cống sĩ hay Hương Cống (triều Nguyễn gọi là Cử nhân).
+ Đỗ đầu khoa thi Hương gọi là Giải nguyên.
Thi Hội là một Khoa thi Nho học thường lệ 3 năm tổ chức 1 lần tại trung ương để tuyển chọn người có tài, học rộng. Người đỗ cả bốn kỳ của khoa thi Hội là đậu đại khoa (sẽ vào tiếp Đình thí xếp hạng Tiến sĩ), đậu cả ba kỳ của khoa thi Hội là đậu Tam trường thi Hội. Vì khoa thi Hội khó nên Tam trường thi Hội và Tiến sĩ đều có thể được bổ nhiệm chức vụ quan trọng. Người đỗ đầu các vị đại khoa của khoa thi Hội gọi là Hội nguyên.
Thi Đình là một khóa thi nho học cao cấp nhất do triều đình phong kiến tổ chức để tuyển chọn người có tài, học rộng. Người thi đỗ được bổ nhiệm làm quan chức trong triều chính. Sau khi thí sinh đỗ khoa thi Hội thì mới được dự thi thi Đình. Đỗ đầu thi Đình gọi là đình nguyên hay điện nguyên.
Gọi là thi Đình vì thi trong cung điện của vua.
Gồm 3 bậc (tam giáp)
Bậc 1: Đỗ tiến sĩ đệ nhất giáp (tiến sĩ cập đệ). Gồm ba thí sinh đỗ cao nhất (gọi là tam khôi): Đỗ hạng ba là thám hoa (ông thám), hạng nhì là bảng nhãn (ông bảng), đỗ đầu là trạng nguyên (ông trạng)
Bậc 2: Đỗ tiến sĩ đệ nhị giáp (tiến sĩ xuất thân hay hoàng giáp) - ông hoàng
Bậc 3: Đỗ tiến sĩ đệ tam giáp (đồng tiến sĩ xuất thân) - dân gian gọi là ông tiến sĩ.
Từ 1829, thang điểm thi Đình là:
+ Đạt 10 điểm, đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ nhất danh (Đình nguyên, đỗ đầu thi Đình, tương đương với Trạng nguyên trước kia, vì nhà Nguyễn chủ trương không lấy Trạng nguyên).
+ Đạt 9 điểm, đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ nhị danh (Bảng nhãn).
+ Đạt 8 điểm, đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ tam danh (Thám hoa).
+ Đạt 7 và 6 điểm, đỗ đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp).
+ Đạt 5 điểm đỗ đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân (đồng tiến sĩ).
+ Đạt 5 điểm trở xuống đỗ phó bảng.
(Tôi chỉ đăng lên những chi tiết cơ bản, những cái tôi cần)

» HÀNH TRÌNH DIỆU VIỄN
» HÀNH TRÌNH QUA NHỮNG LÁT CẮT CỦA ĐỜI SỐNG
» Nhắn THOẠI DU, VIỄN TRÌNH
» GIẤC MƠ HOANG ĐƯỜNG -> CÔNG TRÌNH KỶ LỤC
» Việt Sử Giai Thoại - Tập 5 - Nguyễn Khắc Thuần