BÀI Ý
Con người cái ý vốn hai
Khi mừng, khi giận đổi thay không lường
Vội vàng khi ghét, khi thương
Khi vui vui ngất, khi buồn buồn hiu!
Muốn ưa, tạo sắm đủ điều
Rồi khi chê chán bỏ liều như chơi!
Pháp nương tương đối không rời
Do hai lẽ ấy, ý đời phát sanh
Dẫy đầy ngoại cảnh chung quanh
Càng nuôi tạo ý trưởng thành thêm lên
Thói đời càng nhiễm càng quen
Bụi đời càng đắm càng đen tinh thần
Nhiều năm chung lộn trong trần
Ý mình còn giữ riêng phần được đâu?
Chịu mang ảnh hưởng từ lâu
Ý căn thôi đã ăn sâu lắm rồi
Nếu ai nhận ý là tôi
Tức thì bị ý cuốn lôi luân trầm
Dắt đi theo nẻo lạc lầm
Đọa chìm vào cõi tối tăm mịt mờ!
Nghiệp nhơn tội quả bao ngờ
Biết chi phương hướng bến bờ là đâu!
Lướt theo ý dục mong cầu
Đèo cao băng vượt, biển sâu lao mình!
Con đường sinh tử, tử sinh
Ra vào lui tới thân hình đổi thay
Luân hồi trong cõi trần ai
Cũng vì cái ý chuyển lay không ngừng
Lên cao, xuống thấp vô chừng
Cũng vì cái ý lẫy lừng buông lung
Ý năng chế ngự oai hùng
Người người răm rắp phục tùng vâng theo
Nguồn đời nước chảy thuận chiều
Cảm thương cái bọt riu riu xuôi dòng!
Mấy ai cưỡng ý, nén lòng
Vượt nguồn dục vọng, thoát vòng muốn ham
Tịnh tâm bớt nói, ngưng làm
Lần lần nhập Thánh, siêu phàm từ đây
Đừng lòng cố chấp riêng tây
Cũng đừng tính có ý này ý kia
Ta người đừng tính phân chia
Có không đừng tính, đoạn lìa hai bên
Như thường, như vậy, như nhiên
Như như chẳng động không thiên, không dời
Sự duyên thì đạo khác đời
Lý chơn đời đạo không rời, không xa
Chấp không chấp có rày rà
Đến khi vô chấp mới hòa thuận nhau
Sao sao thôi cũng là sao
Sự chi cũng vậy, thế nào cũng xong!
Tâm không vạn sự đều không
Tâm chơn vạn pháp thảy đồng quy chơn
Học đòi theo bậc thánh nhơn
Phải trừ tâm vọng mới huờn bổn nguyên
Vọng tâm là ý tư riêng
Thất tình lục dục một tên khác gì
Thường nên kiểm soát hành vi
Khi ăn, lúc nói, đứng, đi, ngồi, nằm
Đừng cho vọng ý phóng tâm
Phải nhờ giới luật buộc cầm khít khao
Tuy không thấy ý chỗ nào
Nhưng khi động tác ý xao ra ngoài
Nếu ai thiền định hoài hoài
Ấy là ý mã bị cai trị rồi
Bằng ai giãi đãi buông trôi
Trách sao ý mã chẳng lôi xa đường
Vậy nên hãy ráng kềm cương
Giờ giờ, phút phút phải thường soi tâm
Lặng lờ giữ vẻ trầm ngâm
Tánh dè dặt kín, nết đằm thắm nghiêm
Luôn luôn đôi mắt phải kềm
Đừng hay nhìn liếc kiếm tìm chi chi…
Ngó ngay xuống bước chân đi
Ngó vào tâm trí luôn khi không rời!
Lỗ tai phải để thảnh thơi
Chớ ham nghe ngóng tiếng lời ai ai…
Nghe kinh, nghe pháp, nghe bài
Nghe vào tâm trí đặng hay sửa mình
Mũi thường phải ngửi mùi thanh
Ấy mùi đạo lý thơm lành hương đưa
Ngửi lâu càng mến càng ưa
Ngửi lâu tâm trí để người nhiễm ô!
Lưỡi dầu phải nếm vị thô
Cũng đừng chê trách, thích đồ cao lương
Nếm là nếm vị chơn thường
Nếm bằng tâm trí tỏ tường nghiệm suy
Thân như xúc đối thức chi
Tay chân kềm chế trong khi đụng sờ
Sờ thiên lý, nắm huyền cơ
Sờ chừng tâm trí xem hờ kẻo quên
Ý đừng vọng tưởng rối ren
Thường năng quán xét nhơn duyên tao phùng
Tưởng suy tham cứu tột cùng
Tưởng gom tâm trí tập trung điển lành!
Phàm trong sự thể tu hành
Đừng buông cái ý tung hoành tự do
Bước đầu bổn phận làm trò
Cả thân tâm trí dâng cho người thầy
Mặc người uốn nắn chuyển xoay
Đặng mình diệt hẳn riêng tây ý xằng
Sóng chung Giáo hội chư Tăng
Không còn tư ý mới năng thuận hòa
Đừng làm trái ý người ta
Cũng đừng tự ý kiêu sa của mình
Mới mong thật hiện hòa bình
Nhờ nơi giáo pháp chương trình in khuôn
Chẳng ai ý lộng tâm buông
Mỗi người nắn đúc tròn vuông thành phần.
-----
Theo Chân Lý số 28
Sư Tổ Minh Đăng Quang
Đạo Phật Khất Sĩ
-
TKN Đào Liên ghi chép lại
---------