Truyện xưa - Ái Hoa

Ai Hoa đã viết:

KỲ DUYÊN HOA QUỐC

(tiếp theo)

Chu Sinh tỉnh giấc, trơ trọi một mình. Đốt lửa soi thấy trên ghế có môt túi gấm, trong đựng mười lạng vàng ròng, bèn đem giấu dưới vách. Sờ túi quả nhiên có một vật dài hai tấc dày nửa phân cuốn tròn như quản bút. Mở ra thấy vật trắng như hoa mai, vân như gấm vóc, sáng bóng khác thường. Trong lá ngọc có đề bài thơ chữ rất đẹp, trước thì Vệ phu nhân, sau thì Vương hữu quân (*), trong rừng Nho không ai sánh kịp.

Bài thơ như sau:
_ Nhất kiếm hoành thu lịch giản tuyền
Nghĩ tương nhị tiểu tiếp song thiên
Hoa cương đối ngạn ưng đông thượng
Hồ thuỷ lâm lưu thả hữu tuyền
Nhất thập nhất triêu tiêu thúc hối
Lục thiên thử dạ thoại tiền duyên
Lương nhân vật tác mê hoa ý
Điên đảo phùng quân thập ngũ niên

Nghĩa là: Một thanh gươm đang mùa thu vượt qua khe suối. Định đem nhị tiểu tiếp vào song thiên. Đến chỗ đối bờ với núi Hoa thì nên rẽ về đông. Ngòi Hồ thuỷ quay về con suối phía mặt. Ngày một mười một tiêu trừ được túc hối. Đêm lục thiên sẽ nói chuyện duyên trước. Khuyên chàng đừng quá mê hoa. Xoay xoả mười lăm năm sẽ gặp chàng.

Sinh đọc đi đọc lại bài thơ hai ba lượt nghĩ mãi không hiểu ý nói gì. Nếu là huyền hoặc thì sao có ngọc thật, vàng thật? Nếu là sự thực thì những chuyện trong mơ sao chẳng thấy? Chàng buồn bã bồi hồi ngồi đợi đến sáng, thầm nghĩ từ nay trở đi không nằm mộng nữa sẽ bị đói khát như thường, bèn cầm bút đề lên vách một bài thơ như sau:
_ Hoa quốc duyên trời đã mấy thu
Mà nay tâm sự lạnh như mù
Xe rồng kiệu phượng về đâu tá
Giấc mộng canh tàn đến nữa ru?

Đề thơ xong thì nghe ở xóm xa có tiếng khóc, hỏi ra mới biết là thím đã mất. Chàng liền đem vàng và sách trở về nhà chú.

Người chú trông thấy giận mắng rằng:
_ Hai năm qua mất biệt, nay cháu mới về với chú à?

Sinh bèn nói thác ra rằng:
_ Đêm qua cháu thấy cha cháu về bảo: "Chú con đã nghèo lại gặp cảnh goá vợ, cha có mười lạng vàng tốt cất giấu nơi kia, con hãy đem về trợ giúp chú an táng cho thím con". Ý hẳn tấm lòng của cháu đã cảm đến vong linh cha cháu, mong chú thương tình cho.

Hồi lâu người chú mới nói:
_ Thôi thì ta cũng nhận tấm lòng thành của cháu cho thoả vong linh anh ta. Nhưng sau tang lễ cháu phải ở luôn đây để thân không phải lo củi nước, lòng chuyên việc thi thư, cố gắng học hành để đợi khoa kỳ, mai này rạng danh dòng họ.

Sinh vâng lời, từ đó ở nhà chú sớm tối ăn học. Năm sau gặp khoa thi hương, Sinh nộp quyển vào trường, đỗ Hương cống thứ mười tám.


_________________
(*) Vệ phu nhân tên Thước, Vương hữu quân tức là Vương Hi Chi là hai người viết chữ đẹp nổi tiếng đời Tấn.

" Khuyên chàng đừng quá mê hoa "

Ai Hoa đã viết:

CON CHUỘT THÀNH TINH

Ở làng nọ có người con trai gia đình cũng thuộc hạng giàu có. Vào năm hai mươi tuổi được cha mẹ cưới cho cô vợ nhan sắc mỹ miều, anh ta rất yêu chiều. Nhưng mới được có nửa năm thì một hôm người cha gọi lại bảo rằng:
_ Cổ nhân thường nói: "Ấu bất học, lão hà vi" (1). Con đang lúc tuổi còn xanh sức còn khoẻ, chính là thời kỳ tu tiến. Nếu chỉ nặng tình chăn gối, uổng phí thì giờ, về sau hối chẳng kịp nữa. Vậy con nên đi du học cho mở mang kiến thức hầu sau này có cơ hội tiến thân, vài tháng hãy về nhà một lần.

Vâng lời cha dạy, anh từ biệt gia đình cùng người đầy tớ đi tới phương xa tìm thầy theo học. Khi đi vợ tiễn chồng nhắn nhủ rằng:
_ Vợ chồng là chuyện trăm năm, không phải là duyên một ngày một buổi. Chàng đi xa, cố gắng học hành may mắn đỗ đạt, trên thì vẻ vang cha mẹ, dưới thì sung sướng vợ con, hưởng thụ mai sau còn nhiều. Mong chàng tạm gác tình yêu thương thiếp mà chăm lo dùi mài đèn sách, ở nhà việc phụng thờ cha mẹ thiếp xin đảm đương, sớm hỏi tối chào, chàng chớ e ngại.

Anh ta gật đầu vui vẻ từ biệt.

Từ đó vợ ở nhà phụng thờ cha mẹ chồng hết sức ngoan hiền hiếu thuận không có điều gì đáng chê trách. Thắm thoát đã nửa năm trôi qua. Bỗng một đêm khuya vợ thấy chồng lù lù trở về đi vào phòng thì ngạc nhiên hỏi:
_ Ô! Lang quân sao lại về đêm như thế? Từ xa trở về, chưa chào thầy mẹ đã vội đến khuê phòng. Sáng mai thầy mẹ biết chuyện, chả hoá ra chàng là người coi tình yêu hơn đạo hiếu, không phải là hành vi kẻ học thức, mà thiếp cũng mang tiếng là kẻ ham vui không biết đạo lý.

Chồng nói:
_ Ta nhớ hiền nương lắm, vẫn muốn về thường. Nhưng chỉ sợ thầy mẹ không bằng lòng quở trách, cho nên phải đợi đêm khuya lẻn về, rồi gà gáy lại đi. Nàng nên giấu hộ ta.

Vợ nín lặng. Rồi hai người vào trong màn ái ân đằm thắm. Tình chồng vợ sau nhiều ngày xa cách nồng mặn vô biên không cần phải kể. Đến lúc gà gáy quả nhiên chàng trổi dậy từ biệt.

Cách một đêm, đêm sau chồng lại đến. Vợ lấy làm ngờ hỏi rằng:
_ Nghe nói nơi chàng trọ học cách nhà ta hơn hai ngày đường, sao đi lại được luôn như thế?

Chồng nói:
_ Ta vì hiền nương đã dời chỗ trọ về gần, cách nhà độ mười dặm thôi. Vì muốn đi lại cho tiện nên phải giấu giếm không dám lộ chuyện cho thầy mẹ biết.

Vợ cũng yêu chồng nên tin lời không thắc mắc nữa.

Cứ như thế đã hơn nửa năm, người ngoài không ai biết chuyện, mà người vợ thì mỗi ngày nhan sắc một sút kém, tựa hồ như người đau ốm.

(còn tiếp)


_______________________

(1) nghĩa là: Nhỏ không học, già làm gì?

Nhỏ không học, lớn đi dạy, già hưởng lương hưu