Lớp học Thư Pháp

Hình ảnh Bút lông và Thư pháp

Giang tuyết - Liễu Tông Nguyên - Triện thư

江雪

千山鳥飛絕，
萬徑人蹤滅。
孤舟簑笠翁，
獨釣寒江雪。

Giang tuyết

Thiên sơn điểu phi tuyệt
Vạn kính nhân tung diệt
Cô chu thôi lạp ông
Độc điếu hàn giang tuyết

--Dịch Nghĩa

Giữa ngàn non, chim bay tắt bóng
Trên đường muôn ngả, dấu người vắng tanh
Thuyền trơ trọi, ông già nón lá áo tơi
Một mình ngồi thả câu trong tuyết trên sông lạnh

-- Bản dịch của Tản Đà

Nghìn non mất bóng chim bay,
Muôn con đường tắt dấu giày tuyệt không.
Kìa ai câu tuyết bên sông,
Áo tơi, nón lá, một ông thuyền chài.

- // -

Ngâm trúc thi hàm thúy
Họa mai bút đới hương

Thư pháp chữ triện

Bút luận - Sái Ung

书者，散也。欲书先散怀抱，任情恣性，然后书之；若迫于事，虽中山兔豪不能佳也。
夫书，先默坐静思，随意所适，言不出口，气不盈息，沉密神采，如对至尊，则无不善矣。
为书之体，须人其形，若坐若行，若飞若动，若往若来，若卧若起，若愁若喜， 若虫食木叶，若利剑长戈，若强弓硬矢，若水火，若云雾，若日月，纵横有可象者，方得谓之书矣。

Dịch văn:

Thư giả, tán dã, dục thư tiên tán hoài bão, nhậm tình tư tính, nhiên hậu thư chi, Nhược bức vu sự, tuy Trung Sơn thố hào bất năng giai dã, Phù thư, tiên mặc tọa tĩnh tưởng, tùy ý sở thích, ngôn bất xuất khẩu, khí bất thịnh tức. Trầm mật thần thái, như đối chí tôn, tắc vô sở bất thiện hĩ. Vi thư thi thể, tu nhập kỳ hình, nhược tọa, nhược hành, nhược phi như động, nhược vãng, nhược lai, nhược ngọa, nhược khởi, nhược sầu, nhược hỉ, nhược trùng thực diệp, nhược phi nhược động, nhược vãng, nhược lai, nhược tọa, nhược khởi, nhược sầu, nhược hỉ, nhược trùng thực mộc diệp, nhược lợi kiếm trường qua,nhược cường cung ngạnh thĩ, nhược thủy hỏa, nhược vân vụ, nhược nhật nguyệt, tung hoành hữu khả tượng giả, phương dắc vị chi thư hĩ .

Dịch nghĩa:

Thư pháp là việc nhàn nhã, khi muốn viết, trước phải thư thái hoài bão, phóng túng tính tình rồi sau mới hạ bút. Nếu như bị việc bức bách, tuy có bút tốt ở tay, cũng không viết chữ đẹp được. Khi viết phải tĩnh tọa mà suy nghĩ, tùy theo tâm ý mà đi, không nói một lời, hơi thở điều hòa, thần thái ngưng đọng, như đang đối diện mới một người cực tôn quý, thì chữ viết ra không thể không đẹp được. Thể thái của chữ khi viết ra tất phải hợp với hình trạng của chữ, có chữ như ngồi, như chạy, như bay, như động,, như buồn, như vui, lại như sâu ăn lá, như kiếm dài, giáo nhọn, như cung mạnh, tên cứng, lại có như nước, như lửa, như mây, như sương,, như nhật, như nguyệt, một chấm, một nét đều có tình thái, thế mới gọi là thư pháp vậy..

- sưu tầm -
unghoadaphu

Tản mạn về Thư pháp Nhật Bản

Nhật Bản là một quốc gia rất coi trọng nghệ thuật thư pháp, lĩnh vực có ảnh hưởng rất lớn với nền mỹ thuật của nước này. Trong số 127 triệu người, Nhật Bản có đến gần 10 triệu đang tham gia viết thư pháp bao gồm cả những nhà thư pháp nổi tiếng và người đang học viết thư pháp.

Thư pháp được coi là một trong những loại hình nghệ thuật độc tôn của xứ sở Hoa Anh Đào. Tuy nhiên, không có bất cứ tiêu chuẩn nào đối với những người muốn trở thành nhà thư pháp, cũng không có sự phân biệt giữa nam và nữ. Vấn là là ở chỗ họ có khả năng, đủ kiên trì và cái tâm để theo đuổi loại hình nghệ thuật thanh tao này không? Nhà nữ thư pháp Kanagawa Michico khẳng định: "Không có sự phân biệt nào giữa nam và nữ, điểm khác biệt là ở chỗ mỗi người có cách thể hiện khác nhau”.

“Người đam mê thư pháp có thể tìm thấy ở cuộc triển lãm này những bức thi pháp ấn tượng và có tính nghệ thuật cao. Với những nét bút tài hoa, các nghệ sĩ thư pháp bậc thầy của Nhật Bản đã mang đến cho người xem những cảm xúc độc đáo. Có cảm giác như họ đang vẽ chứ không phải viết. Một trong những điểm gây ấn tượng cho những người tham dự là màn biểu diễn của nhà nữ thư pháp Kanagawa Michiko. Bà đã dùng lại mực của 4 nhà thư pháp trình diễn trước mình với quan niệm sử dụng triệt để những gì đã có, theo đúng tinh thần của người Nhật”.

“Dường như các nhà thư pháp Nhật Bản chú ý tới yếu tố tạo hình hơn là để người xem hiểu ý nghĩa của những chữ mình thể hiện. Chính ông Chủ tịch Hội thư pháp Mainichi cũng thừa nhận "có đến 80% những tác phẩm được trưng bày là không đọc được và đây cũng là một trong những mục đích của những nhà thư pháp viết ra nó. Một trong những nét đặc trưng của nghệ thuật thư pháp là mang đến cho người xem những xúc cảm khác nhau. Họ có thể hiểu hoặc không hiểu, có thể thấy đẹp hoặc không đẹp... Đó cũng là chủ ý của các nhà thư pháp”.

“Nghệ thuật thư pháp Nhật Bản xuất hiện sau Trung Quốc và cũng bị ảnh hưởng bởi thư pháp nước này rất nhiều. Có thể nhận thấy điều này qua phần lớn những tác phẩm được trưng bày trong triển lãm lần này. Nếu như thư pháp Trung Quốc có lịch sử hình thành và phát triển hơn 2000 năm thì thư pháp Nhật Bản mới chỉ xuất hiện từ thế kỷ 6 tức là cách đây khoảng 1500 năm. Mặc dù đã có nhiều sự cách tân nhưng về cơ bản thư pháp Nhật Bản vẫn chịu ảnh hưởng tương đối lớn của Trung Quốc. Tuy nhiên, người Nhật vẫn có sự sáng tạo riêng mà bằng chứng rõ ràng nhất là hệ thống chữ Ca-na, chữ đặc trưng chỉ xuất hiện trong thư pháp Nhật Bản. Nếu như chữ Hán được viết trên giấy trắng thì chữ Ca-na được thể hiện trên nền giấy nhiều màu để phân biệt nét đặc trưng của nghệ thuật thư pháp Nhật Bản. Các nhà thư pháp có cách thể hiện trên các chất liệu khác nhau, dùng mực viết trên giấy và khắc chữ trên gỗ và đá sau đó phủ nhũ lên... Hiện tại có một số tên tuổi nổi tiếng về thư pháp của Nhật Bản như: Mashiko Tetsushu, Miyake Soshu, Nagamori Soshu, Tanagi Hekien và Kanagawa Michiko....”.

- // -

Hình ảnh chữ Hòa trong Thư pháp Nhật Bản

增廣賢文

Tăng Quảng Hiền Văn ( tiếp theo )

- 16
路遙知馬力，事久見人心 ( Phồn thể )
路遥知马力，事久见人心。( Giản thể )

- Lộ diêu tri mã lực, sự cửu kiến nhân tâm.
Đường xa biết sức ngựa tài,
Việc lâu mới thấy lòng ai thế nào .

- 17
兩人一般心，有錢堪買金。
两人一般心，有钱堪买金，

- Lưỡng nhân nhất ban tâm, hữu tiền kham mãi kim.
Hai người khi đã thật lòng,
Có tiền nên sắm vàng ròng chả sao.

- 18
一人一般心，無錢堪買針。
一人一般心，无钱堪买针。

- Nhất nhân nhất ban tâm, vô tiền kham mãi châm.
Mỗi người một dạ khác nhau,
Không tiền cũng khó mà cầu mua kim.

- // -

增廣賢文

Tăng Quảng Hiền Văn ( tiếp theo )

- 19
相見易得好，久住難為人。
相见易得好，久住难为人。

- Tương kiến dị đắc hảo, cửu trụ nan vi nhân.
Mới gặp nhau tốt dễ dàng,
Ở lâu chưa hẳn sẵn sàng vì nhau.

- 20
馬行無力皆因瘦，人不風流只為貧。
马行无力皆因瘦，人不风流只为贫。

- Mã hành vô lực giai nhân sấu, nhân bất phong lưu chỉ vị bần.
Ngựa không sức chạy do gầy yếu,
Người chẳng phong lưu bởi đói nghèo

- 21
饒人不是痴漢，痴漢不會饒人。
饶人不是痴汉，痴汉不会饶人。

- Nhiêu nhân bất thị si hán, si hán bất hội nhiêu nhân.
Người rộng lượng hẳn không si ngốc,
Kẻ si ngốc chẳng thể rộng lòng.

- // -

Bốn chữ Triện: Phổ Đồng Tháp Ký ( Tương truyền là do Hồ Nguyên Trừng viết ) nguyên văn ( Tư Thiện đại phu, Công bộ Thượng thư, Giao Nam – Lê Trừng triện ngạch. - Tư Thiện đại phu, Công bộ Thượng thư, Lê Trừng người Giao Nam viết chữ triện trán bia )

- Về thể chữ triện, đó là một trong năm thể chữ cơ bản của lối viết chữ Nho, có từ trước thời Tần (gọi là Đại triện) sau khi nhà Tần thống nhất thiên hạ, chỉnh lý lại chữ viết, Lý Tư đã giản ước cải tiến lại chữ của sáu nước đặt ra lối chữ giản đơn hơn gọi là Tiểu triện (hay Tần triện), Lý Tư cũng được coi là một đại biểu của thư gia viết lối chữ triện trong lịch sử thư pháp, chữ triện của Lý Tư hiện còn thấy trên Thái Sơn khắc thạch.

Qua đời Hán lối chữ Triện không tiện dụng nữa, và dần được thay thế bằng các thể chữ khác như lệ rồi khải… Tuy nhiên trong thư pháp, lối chữ triện vẫn được nghiên cứu học tập và viết. Nhiều thư gia nổi danh với thể chữ này như: - Lý Dương Băng đời Đường, Đặng Thạch Như đời Thanh …

Lối chữ triện đặc biệt được dùng để viết tiêu đề trên trán bia đá, cách thức này thông dụng cả ở Việt Nam dưới thời Lê (sau này thì hay viết chữ khải hơn) và có những người chuyên chỉ viết triện trán bia. Như chữ triện trên trán các bia tiến sĩ đầu tiên dựng thời Lê ở Văn Miếu HN đều do Tô Ngại viết.

Do vậy có thể thấy, việc Hồ Nguyên Trừng được nhờ viết chữ triện trán bia Phổ đồng tháp ký này chứng tỏ một sự đánh giá nhất định đối với khả năng viết chữ triện của ông.

- Lê Tiến Đạt