Biên niên sử lược Việt Nam

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

5. Lý Thần Tông ( 1128-1138):

Nhân Tông không con ắt kén chọn
Người dòng tộc hội trọn đức tài
Không ai khác, con ngài Hiền Hầu (1)
Lập Thái Tử nối cầu tự chủ
Tức Thần Tông- niên hiệu Thuận Thiên (2).
Khi lên ngôi, vua liền đại xá:
Trả ruộng đất tịch thu thuở trước;
Lính đổi phiên sáu tháng một lần
Vừa canh nông vừa trông việc nước...
Mỗi bước đi đất nở thanh bình.
Tuy đôi chỗ tình hình bất ổn (3)
Nhưng nhìn chung chẳng tổn hại gì.
Vua trị vì đúng trọn mười niên
Về chín suối bình yên giấc ngủ!

6.Lý Anh Tông ( 1138-1175):

Thái Tử thay bên lủ loạn thần (1)
Tuổi lên ba khó tầm hiểu lẻ.
Mẹ họ Lê nắm quyền nhiếp chính
Thêm tư thông Anh Vũ đương triều (2).

Vũ mưu mô lắm điều gian trá
Mọi việc cần, hắn há bẫm ai
Ngòai Thái Hậu khó lay đổi tính...
Chốn cấm cung có lính nào ngăn!

Quan đại thần mưu toan tiêu diệt
Sự bất thành mang thiệt vào thân.
Bởi tay chân vung vãi trong ngoài
Sắp đại họa-rõ ngay tức khắc(!)

Trong triều đình lắm tôi hiền giỏi (3)
Vang núi sông tận cõi lâng bang...
Nên Anh Vũ sợ càng mưu sự
Nấp yếm nhung cầu tự thân mình (!)

Vua Anh Tông rộng nhìn đôi chút
Đấy là lúc Ngài vừa lên năm
Giặc Thân Lợi hung hăng dấy loạn (4)
Chiếm Thái Nguyên sửa soạn công thành.
Quan quân dẹp chẳng giành thắng lợi.
Năm tân dậu, chúng xơi Phú Lương
Đổ Anh Vũ lên đường chinh phạt
Thân Lợi thua chạy tạt Lạng Châu
Bị Hiến Thành xỏ xâu làm tội (5)

Năm giáp thân Tống triều cải đổi (6)
Quận Giao Chỉ thành An Nam Quốc
Phong Anh Tông- An Nam Quốc Vương
Và từ đấy gọi thường An Nam.

Năm nhâm mão đến năm nhâm thìn
Vua xem địa hình khắp non sông,
Trông sinh họat dân tình cả nước
Lập địa đồ rõ bước chi li...

Năm ất mùi, Ngài phong Hiến Thành,(7)
Ủy Long Cán mới đành nhắm mắt(8).
Ba mươi bảy niên- ắt vui, buồn...
Bốn mươi xuân- nên luồng sống động!!!

7. Lý Cao Tông ( 1176-1210):

Tô Hiến Thành- vang vọng núi sông!
Dạ sáng trong xứng bậc tôi trung,
Hiền đức giỏi ung dung trị nước,
Trước bắt Thân Lợi, phá Ngưu Hống,
Chống dẹp Lào, coi giữ việc binh,
Luyện tập lính tinh thông võ nghệ,
Kén người tài chẳng nệ xuất thân,
Chuộng văn chương ân cần khai sáng,
Lập đền thờ- thờ đấng Khổng Tử...
Nơi Thăng Long tỏ lòng hiếu học...
Chốn Kinh Thành đọc thấu tâm can...
Chí hiên ngang chẳng màng khuất phục
Lập Long Cán theo tục vua truyền
Ông giữ phận nắm quyền nhiếp chính!
Năm kỉ dậu hết tính sự đời(1)
Lời trăn trối thay ông- Trung Tá (2)
Nhưng triều đình nào há tin cho.
Cử Yên Di chăm lo phụ chính,
Lý Chính Tu đặng thu đế sư.

Khi Cao Tông tự điều việc nước
Thường săn bắn làm thước giãi khuây
Xây cung điện, ăn chơi xa xỉ...
Giặc ngoài biên ầm ỉ nổi lên...
Năm bính thìn Phạm Du dấy lọan (3)
Cướp xóm thôn sửa soạn mưu đồ(...)
Vua cử Di bất ngờ đánh dẹp (4)
Quyết đè bẹp tịch biên của cải.
Kẻ gian thần kinh hãi khôn nguôi
Tìm đút lót- buông xuôi tội trạng...(!)

Thương cho Di vong mạng vì đâu? (5)
Bộ tướng Ngài đốc lòng cứu chủ (6)
Phá cửa Thành giết lủ gian tham.
Thái Tử Sam chạy về Hải Ấp (7)
Vua Cao Tông ẩn nấp mạn sông (8)
Bọn Quách Bốc chôn xong Bỉnh Di
Đi vào điện tôn Thẩm lên ngôi (9)
Bọn bề tôi cuối đầu phục mệnh.

Thái Tử Sam sống bên Trần Lý
Lòng ưng ý con gái họ Trần
Lấy làm vợ bất cần thế sự...
Tước Minh Tự - sách phong Trần Lý (10)
Tô Trung Từ- Điện Tiền Chỉ Huy Sứ (11)
Anh em Trần quyết tử vì ai???
Mộ binh ngay dẹp loạn Kinh Thành...
Giành thắng lợi tìm rước Cao Tông.
Năm canh ngọ, vua không còn nữa
Bởi bệnh tình lần lửa nặng thêm.

8.Lý Huệ Tông ( 1211-1225):

Thái Tử Sam ngồi êm ngôi báu
Rước Trần thị bố cáo- Vương phi.

Năm quí dậu Thái Hậu ghét ghen (1)
Gieo sầu khổ tận chỗ Vương Phi...
Trần Tự Khánh lập mánh rước vua...
Huệ Tông ngại nghĩ tại Trần thị
Bèn giáng chức đến mức Ngự Nữ.
Khánh được tin đến xin nhận lỗi
Và rước vua- Ngài xua ý tốt
Rồi cùng Hậu nương đậu Lạng Châu (2)
Bị Tự Khánh lập mánh rước về...
Vua lo sợ mức tợ kim châm
Đón Thái Hậu âm thầm rời chỗ.

Thái Hậu căm cứ nhầm Trần thị
Muốn giết đi khỏi lụy sau này (3)
Huệ Tông biết hằng ngày cẩn thận
Cấm ra ngòai- tượng tận chăm nom
Cơm nửa phần- phân nửa Vương Phi.
Sau thắc ngặt cùng đi Trần thị
Tìm Tự Khánh tránh bị ưu phiền (4)(!)
Được tin vua, Khánh liền hộ giá...
Bấy lâu nay rước há dễ đâu!

Huệ Tông phong Trần thị- Hoàng Hậu
Anh em Trần được tậu tước sang (5)
Cùng Phan Lân chỉnh trang quân ngũ...
Ngày mỗi ngày hội đủ quân nhu...
Mọi chính sự vén thu- Tự Khánh.
Năm quí mùi ông lánh dương gian (6)
Sang niên sau quyền vào Thủ Độ (7)
Bởi Huệ Tông bộc lộ tỉnh mê (?)
Do thời thế hay bức chế Ngài (?)
Sinh đôi gái thiếu trai- Thái Tử
Đưa Phật Kim nắm giữ sơn hà(8)
Năm giáp thân thế là truyền ngôi (9)
Ngụ ở chùa bề tôi lật đổ (10).

9. Lý Chiêu Hoàng (1225):
Công Chúa lên ngôi- hiệu Chiêu Hoàng!
Đặng bảy tuổi - dạ càng hoang mang!
Bởi Thái Hậu tư thông Thủ Độ
Âm mưu lồ lộ cướp ngai vua-
Đưa con quan cũng vừa lứa tuổi
Vào trong cung hầu hạ Chiêu Hoàng,
Đưa Trần Cảnh vào hàng Chính Thủ (1)
Tạo tình thân, hội đủ thời giờ
Kết tơ tóc gỉa vờ duyên định (!)...
Truyền ngôi chồng bở lịnh bề trên (!) (2)
Nên từ đấy dứt nghiệp Lý triều
Qua bao đời chắc chiu gầy dựng!
---------------------------------

LỜI BÌNH

Từ Cao Tông sai lầm quyết đóan
Bọn nịnh thần ăn món đút dơ
Giết trung thần thờ ơ nghịch phản
Để người đời chán nản khôn nguôi!
Vận ngược xuôi sẳn dành kém đức
Khiến muôn đời uất ức Cao Tông.

Còn Huệ Tông- thế sự hóa điên?
Hay nhu nhược bởi liên hệ nào?
Hay bức hại rơi vào cảnh ngộ
Nhường ngôi con tuổi độ non mười?
Chôn sự nghiệp kẻ cười người khóc(!)
Thương Chiêu Hoàng lăn lốc về sau.

Ôi lệ trào ướt đẫm trang thơ!!!
( Tác giả)

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

CHƯƠNG V: NHÀ TRẦN

1. Trần Thái Tông ( 1225-1258):

Năm ất dậu, Trần Cảnh lên ngôi (1)
Vừa tám tuổi chỉ ngồi nghe tấu
Mọi quyền hành chốt mấu đằng sau...
Trần Thủ Độ mưu cao, độc đoán
Dựng cơ đồ tính toán chi li...
Giết Huệ Tông, tỉa lần tôn thất (2),
Tạo cánh vây bất cần luân lý(!)...
Tước Thái Hậu tỏ ý lấy bà (3)
Nâng Thuận Thiên cho qua Hoàng Hậu(4)
Giáng Chiêu Hoàng xuống hàng Công Chúa(5),
Triệt họ Lý chuyển sang họ Nguyễn (6)
Tuyển người mới giúp rập họ Trần...
Tuy đại ác đối tầng nhà Lý
Nhưng công thần tận tụy nhà Trần
Một tay cán đáng bao trọng sự
Giúp Thái Tông dự liệu trong ngòai...
Nâng quốc thịnh vững chải dài dài
Đủ anh tài chống giặc ngọai xâm!!!

Tự cổ kim chỉ mình Thủ Độ
Khiến Thái Tông phẩn nộ đi tu (7)
Khiến Trần Liễu tụ binh chống lại...
Ít lâu sau nhẫn nại qui hàng(8).
Tình cốt nhục, đôi đàng ôm khóc
Thủ Độ hay muốn róc rơi đầu(...)
Thái Tông van cầu mới bỏ qua.
Nghĩ thuở trước(...) vua ban Thái ấp (9)
Phong tước Vương bù đắp thiệt thòi(!).

Tuy nghiệp định, còn ngòi chiến sự (10)
Phân giang san kể tự triều Trần:
Đất Hồng Châu- Đoàn Thương xưng vua (11)
Đất Bắc Giang - Nguyễn Nộn xưng Vương (12).
Thế lực mạnh- Thủ Độ giản hòa (13)
Năm mậu tý, hai nhà Nguyễn- Đoàn
Chỏang với nhau, Đường Hào chiếm giữ (14)
Lúc bấy giờ thanh thế lây lan...
Đang lo sợ bỗng dưng Nguyễn chết
Các châu, huyện thu hết về Trần.

Năm nhâm dần, sắp đặt quan sai,
Phân chia nước thành mười hai lộ...
Lập trướng tịch đồ sộ theo Lý (15),
Định sưu thuế tỉ mỉ rõ ràng (16)
Xây đắp đê hai đàng sông Cái (17)

Năm nhâm thìn thi Thái học sinh (18)
Chia thứ bậc để định thấp cao.
Năm đinh tỵ, đưa vào ba khôi (19):
Trạng Nguyên, Bảng Nhản và Thám Hoa
Có khoa tam giáo: Nho- Thích- Lão.
Năm quí sửu, lập Quốc học viện (20),
Giảng võ đường luyện tập võ nghệ,
Các Vương nhận ân huệ vua Trần (21):
Mộ tập lính chuyên cần chăm chỉ,
Lập phủ đệ theo ý của mình...
Lúc đất nước tình hình bất ổn
Mang quân riêng hổn chiến giặc thù!

Năm nhâm tý, Thái Tông ngự giá
Bình Chiêm Thành bắt cả Vương Phi (22).
Năm đinh tỵ, bắt giữ sứ Mông(23)
Sai Quốc Tuấn lên trông mặt Bắc...(24)

Tướng nhà Mông tất ắt xuất binh (25)
Từ Vân Nam sang bình nước ta (26)...
Quân Nam ít rút ra Sơn Tây
Thái Tông hay ngự giá thân chinh
Nhưng đại binh cũng đành lùi bước
Bỏ Kinh đô chạy về Thiên Mạc (27).

Quân Mông ồ ạt đuổi rượt ta...
Chiếm Thăng Long, cướp phá giết người...
Tình thế nguy nụ cười tắt lịm
Ngự thuyền rồng tìm kiếm thân vương
Gặp Nhật Hiệu- thương nghị tình hình:
"Nhập Tống!" Ôi, rùng mình, sởn gáy!!!(28).
Gặp Thủ Độ:" Quyết còn sống mái!
Đầu chưa rơi hăng hái diệt thù!!!"
Nghe vững dạ mây mù tan biến.
Ít lâu sau, hồn thiêng sông núi
Gây quân Mông yếu đuối tinh thần...
Cướp cơ hội đánh lần Đông Bộ Đầu
Mông thua chạy đến trại Qui Hóa
Bị thổ dân chặn khóa đuôi đầu...
Thua đến thua, ưu sầu mệt mỏi
Trên đường về chẳng moi giựt dọc
Được người đời châm chọc- giặc phật(!).
Khi vua Mông đánh bật nhà Tống
Sai sứ sang đòi cống Mông triều.
Vua Thái Tông đành chìu ý chúng
Đúng ba năm chiếu lệ một lần.
Năm mậu ngọ, nhường ngôi Trần Hoảng (29)
Dạy phép nước, phòng choảng anh em
Lên Thượng Hoàng cùng xem việc nước!!!

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

2. Trần Thánh Tông ( 1258-1278)

Thái Tử Hoảng tiếp bước tiên vương
Lòng nhân từ đảm đương quốc sự-
Sai Văn Hựu chép sử nước nhà (1),
Ba mươi quyển quả là quí giá (2).
Sai phò mã cùng các vương hầu
Chiêu tập dân nghèo, sầu lưu lạc
Khai khẩn viên điền làm trang hộ
Có cái ăn nhật độ qua ngày
Giúp đất nước hình hài thay đổi
Đọan cuộc đời trôi nổi đó đây!

Nước bình yên tuy nhiên còn khó
Giao thiệp Tàu gò bó khắc khe
Bắt Thánh Tông phải nghe lệnh cống (2)
Từ nhân tài đến đóng sản vật...
Đưa người sang giám trị nước nhà (4).

Thái Tông ngòai tuy là thần phục
Nhưng thực chất lắng đục khơi trong
Thúc quan binh tay không được nghỉ
Mộ tráng sĩ luyện tập tinh thông...
Năm bính thìn, sứ Mông thăm viếng
Nhân dịp này cũng tiến sứ sang
Vừa đáp lễ, vừa van- cống người(5)...
Vua Mông ưng nói cười nham hiểm
Bắt Thánh Tông phải chịu sáu điều (6)...
Vua lần lửa chẳng chìu ý tứ
Năm ất hợi, sai sứ sang Tàu
Tâu rõ ràng An Nam có chủ
Chớ đâu hội tụ xứ Máng Mường...
Xin rút Giám trị trả phố phường.
Mông không chịu, tìm đường xâm lấn
Dọ địa hình chuẩn bị tấn công.

Vua Thánh Tông sẳn sàng ứng chiến
Tuy nước nhà có biến- tang thương (7)
Năm mậu dần nhường ngôi Thái Tử
Về Thiên Trường theo sách vua cha.

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

[b]Trần Nhân Tông ( 1279-1293):

Vận mệnh nước quả là gian khó
Trọng trách này gánh có đặng chăng?
Cũng may thay, đình thần tài trí,
Thái Thượng Hoàng xử lý chu toàn.
Vua Nhân Tông không còn nhỏ dại
Đủ thông minh, nhẩn nại dư thừa,
Tính quả quyết ngăn ngừa bão tố
Cùng toàn dân củng cố cơ đồ!!!

Nhà Nguyên viện cớ bắt vua chầu
Bởi chưa lệnh- tự cầu ngôi đế!
Cho sứ sang, khống chế vua Trần
Khí ngang ngược bất cần, kiêu ngạo,
Ra vào cung trái đạo sứ thần,
Mời yến tiệc chẳng cần ngó đến...

Năm nhâm ngọ, Nguyên chủ dụ rằng(2)
" Nếu vua Nam không sang chầu được
Nộp ngọc ngà bóng mượt đi thay,
Tài nhân lực phải hai mỗi hạng".

Vua Nhân Tông mạnh dạn chọn người-
Trần Di Ái, thuộc hàng thân tộc,
Lê Tuân, Lê Mục dốc sức mình.
Nhưng Nguyên chủ hướng nhìn thiển cận
Túi tham tàn đáy tận đâu đâu(!)
Muốn tóm thâu đoạt quyền thống trị
Hạ chiếu chỉ- lập Tuyên phu ti
Đặt quan sai để đi giám trị
Vừa đến nơi bỗng bị đuổi xua...
Nguyên chủ giận quyết đưa Di Ái
Phong vua Nam, biệt phái trở về...(3)
Trần Di Ái đôi bề tính toán:
" Thuận nên vua, thua đổ cho Nguyên..."
Đến Vân Nam, tưởng yên mọi sự
Có ngờ đâu tự rước tội đồ.
Giặc Sài Thung bị vồ chột mắt,
Lũ nghịch thần bị bắt hết van.

Nguyên chủ sai Thoát Hoan xâm lược
Bọn Toa Đô cùng Ô Mã Nhi
Thống lĩnh binh giả đi bình Chiêm
Mượn An Nam để tìm đường tắt(!)

Vua Nhân Tông, tin bắt kịp thời
Nghị Bình Than cho vời bách quan (4)
Bàn kế sách, giữ vững giang sơn...
Tính thiệt hơn- Quốc Tuấn, Khánh Dư
Xin đem quân dự phòng cứu ứng.

Năm quí mùi, Quốc Tuấn được phong (5)
Chức Tiết chế- giữ trông binh quyền.
Năm giáp thân truyền hịch vương hầu (6)
Đông Bộ Đầu chọn nơi kiểm duyệt-
Quân thủy, bộ- tuyệt! Hai mươi vạn.
Truyền tướng sĩ chống nạn ngoại bang:
" Giữ phép nước vỗ an bá tánh...
Tạo tinh thần đánh giặc hăng sai;
Chớ thấy thua buông tay chạy trốn;
Chớ thấy đặng -hư đốn tự kiêu;
Quân bất vị thân- nêu nhớ kỉ..."
Duyệt binh xong tỉ mỉ phân công:
" Tướng Bình Trọng đóng sông Bình Than,
Trần Khánh Dư giữ ngang Vân Đồn; (7)
Còn các tướng dồn ra yếu hiểm
Riêng Quốc Tuấn điểm lấy đại binh
Đóng Vạn Kiếp tiếp ứng nơi nơi (8)".
Quân nhà Nguyên sắp rời Hồ Quảng (9)
Vua Nhân Tông muốn hoản việc binh
Mang đồ lễ xin đình thương nghị(...)
Nguyên chẳng vị, truyền lịnh tiến sang...
Vua Nhân Tông đành ban nhân gian:
Hội bô lão- an điện Diên Hồng(...)
Tất cả đồng lòng đánh giặc Nguyên!
Vua bình yên bởi tình thống nhất.
1. Chiến trường sôi một mất một còn
Nơi biên cương xoáy mòn cây cỏ...
Nguyên trao thư tỏ rõ mượn đường...
Vua anh minh định lường ý giặc:
" Đánh Chiêm Thành tự vạch mà đi!"
Lòng nham hiểm khắc ghi uất hận
Tiến quân sang qua mạn Lạng Sơn...
Sai A Lý chiêu dụ Tuấn rằng:
" Bản súy nhờ đường sang đánh Chiêm
Giúp lương thảo sau tìm cách trả
Nhược bằng kẻ cả- chẳng dung tình,
Phá bờ cõi trói mình chẳng kịp!"

Lòng yêu nước được dịp trỗi lên
Đuổi A Lý- lệnh truyền giữ ải (10)
Đem đại binh đóng dãy Kỳ Cấp
Đưa chiến thuyền ẩn nấp Bái Tân (11)
Giữ mặt bể bất thần xuất phát!
Quân Thoát Hoan áp sát quân Trần
Cả hai ải lần lần thất thủ
Phải rút về đóng ải Chi Lăng.
Giặc rượt đuổi hung hăng dữ tợn...
Ra Bái Tân lánh về Vạn Kiếp
Các tàn quân liên tiếp tụ về.
Vua Nam não nề ra Long Hải (12)
Vời Quốc Tuấn:" Ắt phải phục hàng
Tránh lụi tàn, khổ cực muôn dân..."
Lòng bệ hạ- đức nhân hiếm có
Tôn miếu đó, xã tắc thì sao?
Nếu muốn hàng- mau mau truyền chém,
Tự trói mình chẳng kém thời gian.
Lời trung nghĩa ngàn vàng chẳng sánh
Vua Nhân Tông quyết đánh đến cùng!!!

Hưng Đạo Vương quyết dùng Binh Thư (13)
Truyền hịch ru vương hầu, tướng sĩ.
Được khích lệ- bền bỉ hăng say
Thích vào tay hai chữ " Sát Đát".

Quân Thoát Hoan kiểm soát Lạng Sơn
Áp Vạn Kiếp hơn lũ tràn bờ
Quân An Nam bỏ cờ trống chạy
Bao chiến thuyền rớt lại bờ sông.
Quân Mông Cổ vừa trông " Sát Đát"
Giết sạch sanh giẫm nát sơn hà-
Võ Ninh, Gia Lâm và Đông Ngạn
Rồi kéo nhau đóng mạn Bộ Đầu (14)
Dùng đại bác bắn nát các trại...
Quân An Nam bỏ chạy hết trơn.
Trên đà thắng- bắc cầu sang sông(15)
dưới chân thành Thăng Long hạ trại.

Vua Trần chẳng dại ở đây lâu
Cùng Thượng Hoàng xuống sâu phía nam
Có Quốc Tuấn đứng kèm bên cạnh
Bảo vệ vua khỏi lạnh gió mùa!
Đến Thiên Trường giặc ùa dữ dội
Hưng Đạo Vương xin vội vua Trần-
Sai Quang Khải đóng gần Nghệ An
Chặn đường hiểm đánh tan Toa Đô.
Sai Bình Trọng trấn thủ Thiên Trường...
Rước xa giá lên đường ra Hải Dương.
Đến Nghệ An, giặc đương thế mạnh
Thêm Mã Nhi mặt bể đánh vào
Quân Quang Khải đành chào lui ra.
Đang thất thế vậy mà Trần Kiện (16)
Đem cả nhà trình diện Toa Đô
Được bọn giặc cho vô Yên Kinh.

Nhận được tin ngăn chặn tức thì
Hưng Đạo Vương sai tùy tướng bắt,
Tìm đường tắt mải miết đuổi theo
Đến Lạng Sơn Trần Kiện bị vây
Thêm quan quân đến đây kịp lúc...
Bọn giặc Nguyên mất hút ngã đường,
Trần Kiện chết bởi vương tội lỗi
Được Lê Tắc ôm vội thây đi (17).

Ở Thiên Trường, Trọng di chuyển quân
Trấn yếu hiểm gian truân chẳng ít!!!
Bãi Đà Mạc bị xích chân tay (18).
Quân giặc dụ tướng tài Nam Việt:
Chức tước Vương- chẳng thiệt anh hùng(!)
Dùng yến tiệc dỗ dành thân ái:
Phái những ai trấn thủ phương nào?...
Khí tiết anh hào há dễ phai! (19)
Lòng rứt rai buổi đầu vây hảm
Chưa hết tài lược đảm non sông...
Thà mạng vong chớ mong khuất phục!!!
Vỗ không kham giặc giụcquân chém
Vừa hèn hạ vừa kém nhân tình (!).

Nhận được tin, triều đình thương tiếc
Cãm anh hùng tử tiết hiên ngang
Dồn sức mạnh phá tan giặc dữ
Giữ thanh bình ôm mãi hồn thiêng!

Tình thế bách, Quãng Yên xa giá (20)
Hưng Đạo Vương cho trá thuyền rồng
Cửa Ngọc Sơn giặc trông tưởng thật
Thúc giục quân lật đật đuổi theo...
Đến Tam Chỉ vượt đèo lên bộ
Độ xa xa xuống thuyền ra sông
Nước mênh mông lòng trông đau xót!
Vững tinh thần phút chót ung dung!!!
Tìm kế sách đánh cùng diệt tận
Thu giang san trút hận giặc thù!.

Khắp nơi nơi mây mù bít lối
Bắc Ninh, Thăng Long nối Thiên Trường
Mọi nẻo đường đầy bóng ngoại bang.
Vùng Nghệ An giặc dữ đánh vào (21)
Bọn hoàng tộc kẻ nào bội phản?
Chuộng hòa bình hay nản chiến tranh?
Yêu thân mình hay manh phản động?
Đấy là Ích Tắc, Công Tôn Viên (22)
Lũ bất tài nghiêng mình luồn cúi
Để muôn đời tiếng thúi không tan(!)

Nơi Nghệ An lương thực cạn dần
Toa Đô, Ô Mã lần ra bể
Hợp Thoát Hoan tiện để thư hùng.
Hưng Đạo Vương quyết dùng kế sách:
Mách hai tướng đón đường Toa Đô (23).
Năm vạn quân tiến vô Hải Dương.
Trần Nhật Duật chọn tướng Triệu Trung (24)
Mặc áo đen, kiếm cung như Tống
Giáp trận tiền- giặc trông hoảng sợ
Ngỡ nhà Tống dựng lại cơ đồ
Cho quân sang giải nan An quốc
Chạy thục mạng chẳng dám ngất đầu(!)
Thừa dịp thắng tiến sâu đuổi giết
Toa Đô lùi, ở miết Thiên Trường
Không dám lên đường ra Thăng Long.

Trận Hàm Tử vỡ mộng quân thù!
Tin loan nhanh bay vù Thanh Hóa
Hưng Đạo Vương xin phá giặc Nguyên...
Thu Kinh Thành vỗ yên bá tánh.
Vua thuận ưng, sửa sọan tấn binh
Vừa lúc ấy có tin Thượng tướng (25)
Từ Nghệ An nhắm hướng trở ra
Xin xông pha giáp chiến Thoát Hoan.
Vua truyền hịch chặn ngang Toa Đô
Trần Nhật Duật phải cô lập chúng.
Từ Thanh Hóa vòng đúng Chương Dương (26)
Đánh thuyền giặc hết đường chống trả
Quan binh hối hả tiến Kinh Thành
Gặp Thoát Hoan mang binh hổn chiến
Bị phục binh Quang Khải úp vào
Nguyên bôn đào sang giữ Bắc Ninh.

Trận Chương Dương hoảng kinh Thoát Hoan
Mở tiệc rượu khao ban tướng sĩ
Ngâm thơ ca ngợi chí kiên cường
Động viên khích lệ tường chân lý
Lưu mãi thiên thu chí anh hùng!
Quang Khải báo tin mừng thắng trận (28)
Quân reo hò muốn tận hiếu, trung!
Vua Nhân Tông cung thỉnh Thượng Hoàng
Cất binh mã- Tràng An trấn giữ (29)

Từ Thiên Trường- Đô sang Thiên mạc (30)
Hợp Thoát Hoan để đạt ỷ gốc
Nhưng vua Trần thúc đốc cản ngăn...
Buộc giặc hung hăng đóng Tây Kết(31)

Hưng Đạo Vương cho giăng hết ngả
cắt thông tin Ô Mã- Thoát Hoan
Mang quân phá trại tại Tây Kết
Đặt phục binh chặn hết đường về.

Thắng hai trận khí thế tăng nhanh
Công quân Nguyên chiếm thành đọat lũy...
Bọn giặc kia thí ra mặt biển
Tướng Toa Đô gặp tiễn vong thân.
Ô Mã Nhi tay chân rời rã
Về Thanh Hóa bởi đời binh nghiệp
Trốn về tàu chẳng kịp mang quân
Vừa tủi nhụt vừa phục An Nam!
Trận Tây Kết đuổi Nhi thục mạng
Bắt Toa Đô- thể trạng cắt đầu.
Vua Nhân Tông chợt sầu thương tiếc (32)
Lấy ngự bào đắp miết Toa Đô
Sai tống táng tỏ độ hải hà
Theo lễ nghĩa thật là tử tế.

Trận Tây Kết thu về chiến phẩm (33)
Số lượng người- tính nhẩm- ba vạn.
Hưng Đạo Vương ban tiệc khao quân...
Lên mặt Bắc tiễu trừ Thoát Hoan.
Tin Toa Đô bỏ mạng sa trường
Ô Mã Nhi tìm đường về nước
Sụp tin thần mộng ước rã tan
Thêm mùa hè khí lan nóng nực
Bệnh dịch mùa hừng hực phát ra...
Binh kêu ca quyết đòi rút chạy.

Nắm quân cơ, Vương sai phục sẳn (34)
Chẳng ba vạn- nấp kín đôi bờ
Bên rừng sậy đợi chờ giặc rút...
Sai hai con ra mút Quãng yên (35)
Chặn giặc Nguyên đường về Tư Minh
Còn đại binh dắt đi tìm giặc...!!!

Nơi Bắc Giang xiết chặc Mông Nguyên
Thoát Hoan chạy ra miền Vạn Kiếp
Gặp Nguyễn Khoái dập tiếp- kinh hồn.
Chúng hao tổn chỉ tồn một nửa
Tướng Lý Hằng lần lửa ra đi.
Bọn xâm lược gan lì biến mất
Chạy hụt hơi, xấc bất ngày đêm
Chui ống đồng, nằm dài thở dốc (36)
Đến Tư Minh, hiểm hóc quanh co
Đụng phục minh hắc ho ra máu
Thương Lý Quán hết đáo sa trường(!)
Bọn Thoát Hoan tìm đường lẩn tránh.
Trận Vạn Kiếp, khiếp đảm kinh hồn!
Về đến Tàu hoang mang cực độ
Lúc ra đi rầm rộ trống kèn
Lúc trở về lẩn chen ,trốn nhủi!!!
Nhờ thiên thời, địa lợi, nhân hòa
Chỉ sáu tháng quân ta khôi phục
Khiến kẻ thù tủi nhục rút lui.
Năm mươi vạn xa rời bờ cõi
Thu giang san-mòm mỏi đợi chờ!!!
Ấy đặng nhờ đức tài Hưng Đạo
Vị đại tướng cầm binh vững chải,
Chí bền gan dãi nắng dầm sương,
Khéo lời lẻ yêu thương tướng sĩ...
Khiến muôn người bền bỉ trung kiên!
Trỗi sức mạnh vỗ yên xã tắc
Thu giang san từ bắc chí nam.

Phá được Nguyên kéo về Tràng An
Rước xa giá tọa ngự Kinh Thành
Vỗ dân lành, dựng xây đất nước
Chỉnh đốn quân từng bước lớn dần.

Nguyên chủ đau,rất cần lực lượng
Truyền đóng thuyền thêm ba trăm chiếc
Hịch ba tỉnh, mải miết tuyển binh (37)
Hạn tám tháng quyết bình Nam Việt.
Quan Tuyến Kha kịch liệt tâu rằng:
" Quân ta bại, chịt chằn thương tích
Gầy, ốm đau bởi hít chướng lam...
Xin dưỡng sức mới kham ra trận.
... Đợi thời cơ trả hận nước nhà (!)
Nguyên chủ thuận tạm tha vài tháng
Đưa Ích Tắc ra nán Ngạc Châu.

Vua đượm sầu bèn vời Hưng Đạo:
Dùng kế chi ủy lạo binh, dân?
Ngài Thánh nhân, ân cần phân giải...
Vua mừng vui chẳng phải bận lòng
Truyền vương hầu canh phòng cẩn mật
Mộ thêm binh- đánh bật ngọai xâm!

Năm đinh tỵ quả là giặc tới (38)
Ba mươi vạn cày xới sơn hà
Mượn danh nghĩa- Ích Tắc về nhà (39)
Sai văn Hổ tải qua lương thực (40)
Bằng đường bể cho dễ lưu thông
Tránh dòm ngó- ước mong phục hận(!)
Vài thánh sau Thoát Hoan xuất trận (41)
Từ Khâm Liêm đến tận Tư Minh (42)
Sai hai tướng dẫn quân đường bộ (43)
Lộ mặt biển- Phàn Tiếp, Mã Nhi
Tướng Trương Ngọc chuyên đi vận chuyển
Chuyền khí giới, lương thực theo sau
Cùng tiến mau chà đạp Nam triều(!)

Hưng Đạo Vương trấn nhiều yếu hiểm
Sai hai tướng lên điểm Lạng Sơn (44)
Mặt Nghệ An- Quốc Tỏan, Phụ Tần
Tự thân mình thống lãnh đại quân
Giữ Quảng Yên- nhất tuân phép nước.
Cử tiền quân áng trước Tư Minh
Lập ba đồn- chồn bước giặc Nguyên (45)
Cho hậu quân phục yên Đại Than
Dàn thế trận trùng trùng điệp điệp...
Nhưng kẻ thù vẫn kịp tiến lên...
Trước tình thế, lùi bên Vạn Kiếp
Bị giặc Nguyên liên tiếp tấn công...
Thành Thăng Long -lùi nhanh trấn giữ
Cử tướng tài cứu giá nhà vua.
2. Bị rượt đuổi- chát chua ra bể
Xuôi Thanh Hóa- dễ bề tẩu thoát
Ô Mã Nhi đuổi toát mồ hôi
Đành buông trôi,tụ tập Long Hưng (46)
Phá Lăng tổ lấy làm ưng ý.
Bọn Thoát Hoan đắc chí công thành
Quân, tướng tổn phải đành lùi mãi
Giữ Vạn Kiếp, Phả Lại, Chí Linh.
Hưng Đạo Vương hưng binh tấn tới...
Vua Nhân Tông bàn với Thượng Hoàng
Lên xa giá thẳng đàng ra Bắc.(47)

Chủ tướng Nguyên bất yên Vạn Kiếp
Lòng kinh khiếp bởi lương thực cạn dần
Giục Mã Nhi tiến lần ra bể
Tìm thuyền lương- sự thể kịp thời!
Đến Vân Đồn, ai đời cho đi! (48)
Trần Khánh Dư- dự bị lâu rồi
Đánh một trận- tơi bời hoa lá...
Bị Mã Nhi thúc quá nên thua.
Thượng Hoàng hay sai sứ xiềng về.
Đang thất thế, định bề phục hận
Bổng sứ ra - hiểu tận nguồn cơn
Xin khất lại vài hôm - chuộc tội.
Như dự đoán, nhặt vội thuyền bè
Chờ đợi sẳn, è nhau áp đảo...

Ô Mã Nhi tự phụ dẫn đường
Lướt qua trước chẳng lường thế sự!
Trần Khánh Dư đánh úp thuyền lương
Trương Văn Hổ tìm đường trốn thoát.

Ngài báo tiệp, Thượng Hoàng xóa tội
Bảo Quốc Tuấn tha vội tù binh:
Chúng báo tin- ngã lòng chiến đấu.
Hưng Đạo Vương hiểu thấu- tiến hành.
Sự rành rành bọn giặc xôn xao
Muốn về Tàu mau mau kẻo đói!!!

Ô Mã Nhi tử khi trở về
Nhìn tư bề chẳng thấy thuyền lương
Đành đưa quân phá trại An Hưng
Về Vạn Kiếp hội chung Thoát Hoan.

Trận Vân Đồn, Giặc hết nghênh ngang
Từ khí giới lương mang hết sạch
Đòn quyết định - vạch kế diệt thù
Đưa dân tộc vẹt mây mù chắn lối.

Thoát Hoan tức tối cần viện binh
Lấy lương thực quyết bình thiên hạ.

Hưng Đạo Vương nhìn ra ý giặc
Sai tướng tài giữ mặt Lạng Sơn;
Cấm nhân gian lơn tơn qua lại;
Sẳn sàng nhẩn nại phục quân Nguyên!
Giặc bất yên , hội bàn chủ soái:
Ta ở đây- ai đoái xót thương?
Thiếu thành trì, thêm lương sắp hết,
Xuân sang hạ tiết trời oi bức
Chi bằng hãy rút, liệu kế sau!
Thoát Hoan ưng, bèn trao mật kế:
Sai thủy quân dựa thế Bạch Đằng,
Sai bộ binh khởi đàng tập hậu.
Hưng Đạo Vương tính đâu vào đấy!
Truyền Nguyễn Khoái- cọc cấy giữa dòng,
Phạm Ngũ Lão phục trong Nội Bàng
Chờ giặc Nguyên chạy càn đánh đuổi.
Tin Mã Nhi dong ruổi Bạch Đằng
Hưng Đạo Vương nhất quyết thề rằng 49)
Phá không xong, không về đây nữa!
Tạo tinh thần khích lệ tướng, binh...
Tình thân ái kết tinh dân tộc.
Trên dòng sông trãi dọc đôi bờ
Tướng Nguyễn Khoái đợi chờ xông trận!

Ô Mã Nhi tức giận thúc binh
Qua khỏi cọc vô tình đuổi miết.
Tướng triều Trần đoán biết thời gian
Xoay đội hình, hiên ngang giáp chiến...
Hưng Đạo Vương đang tiến binh vào
Bọn giặc Nguyên vội nhào trở ra.
Thủy triều xuống băng qua cọc nhọn
Lớp thuyền lủng, lớp chọn bơi sông,
Lớp hỏa công hâm nóng giữa dòng,
Lớp tên độc- máu hồng nhuộm đỏ...
Chư tướng Nguyên bị xỏ thành xâu.(50)

Trận Bạch Đằng- giặc đâu lường hết
Rút quân về- in vết thương đau!
Bọn giặc Nguyên không sao hiểu được
Binh An Nam lần lượt yêng hùng!!!
Thoát Hoan hay tin vùng bỏ chạy
Đến Nội Bàng gặp lại quân ta
Chúng hoảng sợ mong qua cửa ải
Trương Quân kinh hãi vội mở đường (51)
Bị Ngũ Lão vung thương giết chết
Ba ngàn người mất hết hai ngàn
Muôn dặm đàng đều có binh Nam.
Giặc thua chạy khiếp đảm kinh hồn
Trương Ngọc, Bát Xích dồn lên trước
Gặp mưa tên tước mạng hai người,
Áo Xích Lỗ nói cười chẳng ra
Nhặt tàn quân thán ca số phận
Theo Thoát Hoan về tận Yên Kinh.

Hưng Đạo Vương hội binh chư tướng
Rước xa giá về hướng Kinh Thành
Đến Long Hưng rành rành sự thật:
Chốn Thiên Lăng cái bật cái nghiêng...
Nhìn Tổ tiên, Nhân Tông ứa lệ
Đem bại tướng làm lễ hiến phù.

Nay đất nước mây mù tan biến
Lòng lâng lâng xúc cảm dạt dào
Yêu binh, tướng anh hào tử tiết
Viết vần thơ dâng tặng muôn đời:
" Xã tắc hai phen bon ngựa đá
Non sông thiên cổ vững âu vàng!"
Về Thăng Long vua ban yến tiệc
Khao ba quân tuấn kiệt anh hùng
Cùng toàn dân nâng khúc khải hoàn
Gọi thân thương" Thái Bình diên yến".

Năm mậu tí, xin tiến cống triều
Năm kỷ sửu nhân nhiều bác ái-
Trả bại tướng Tích Lệ, Ngọc Cơ
Còn Phàn Tiếp khiếp sợ mà chết,
Ô Mã Nhi- rắn rết bất dung
Dụng cách nào thuận đường hòa hiếu?
Bèn dùng mưu kết liễu bể khơi
Mượn đắm thuyền cho vơi nỗi uất
Mà nhà Nguyên chẳng bức vua Nam (52)
Chiến tranh qua nay tạm thái bình
Định công tội rõ hình trắng đen (53):
Các vương hầu thường men đánh giặc
Được thăng trật bình yên suôn sẻ
Kẻ công to cho mang quốc tính
Như Nguyễn Khoái đặng đính tước hầu;
Phạm Ngũ Lão- Quản Thánh Dực Quân;
Các chúa Mường nhất tuân cự giặc
Phong công hầu cấp bậc như nhau.
Ghi công trạng chép xao thành quyển
Tuyển thợ vẽ chân dung chư tướng
Treo góc công thần- hướng noi gương.

Định công xong, xét vương tội trạng:
Trần Kiện, Văn Lộng mạng tuy vong
Tước cháu con không mang họ tộc
Đổi họ Mai, cắt lộc thuở nào;
Trẩn Ích Tắc- dẫu sao- em ruột
Vua nghĩ tình bó buộc bấy lâu
Chẳng đào sâu, gọi ra Ả Trần;
Những quân dân khỏi cần bắt tội
Duy hai làng trước vội theo Nguyên (54)
Đày làm lính truất quyền ưu tiên;
Những triều thần sinh liền hai mặt
Lúc quân Nguyên mới đặt chân vào
Vua xóa tội lẻ nào hẹp lượng.

Phủ Thiên Trường- Thượng Hoàng ngự ngay
Nửa năm dần, chẳng may khuất bóng.
Vua Nhân Tông cho tống sứ sang
Trước cáo tang, sau xin thụ phong...
Tuy Nguyên chủ thuận lòng hòa hiếu
Mộng phục thù canh cánh khôn nguôi
Muốn xuất binh ngược xuôi chinh phạt(!)
Đình thần can- truyền đạt sang chầu
Nếu bất tuân liệu sau chẳng muộn...
Vua Nhân Tông chẳng chuộng yêu vì
Viện việc tang sầu bi tột độ!
Sai Đại Pháp nói hộ thay mình
Hẹn niên sau tình hình ổn định.
Thời gian trôi mà lịnh bất thành
Nguyên chủ đành đặc phái sứ sang (55)

Đào Tử Kỳ vội mang đồ cống...
Vua Nhân Tông luôn chống lệnh chầu.

Nguyên triều giận bắt đầu giam sứ
Hội chư tướng, sửa sọan binh lương
Định ngày xuất mang vương Ích Tắc...
Nhưng mệnh trời bắt phải dừng ngay-
Hốt Tất Liệt xuôi tay nhắm mắt
Nguyên Thành Trung nắm bắt ngay vua
Bãi việc binh cho xua sứ về
Bỏ chiến chinh đôi bề hòa hiếu.
---------------------------

LỜI BÌNH

Trận Hàm Tử phá tan Toa Đô
Dồn Thiên Trường cấm vô Thăng Long.
Trận Chương Dương vở mộng Nguyên triều
Đuổi Thóat Hoan thiếu điều trối chết.
Trận Tây Kết Toa Đô đền tội
Gởi thân xa đầu đội ngự bào.
Trận Vạn Kiếp anh hào trổi sóng
Thu giang san sạch bóng quân thù.
Trận Vân Đồn Khánh Dư phí phách
Cướp thuyền lương sát nát Mã Nhi.
Trận Bạch Đằng bắt đi Ô Mã
Vây giặc Nguyên mọi ngã đường về...
Từ Bắc Nam tứ bề hoa nở
Thắm tim son rực rỡ đất trời !!!SĨ ĐOAN[/b]

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

IV TRẦN ANH TÔNG ( 1293-1314)

Thái tử Thuyên được tuyên ngôi báu
Thuở thiếu thời say máu ăn chơi
Đêm hằng đêm ít chịu nghỉ ngơi
Thường rong chơi, uống rượu say mèm.
Rồi một hôm Thượng Hoàng ngự giá (1)
Các thân vương tụ cả đón chào
Chỉ mình vua thì thào giấc điệp.
Thượng Hoàng giận quay kíp trở về
Truyền bách quan tư bề hội nghị.
Vua giật mình mộng mị biến tan
Lòng kinh hãi hoang mang cực độ
Chạy ra lộ gặp được Nhữ Hài-
Thảo biểu bài dâng lên tạ tội,
Kéo xuống thuyền vội vả đi ngay.

Thượng Hoàng xem, thật khá khen thay!
Tha lỗi vua, chỉ vài câu mắng.
Về đến Kinh, vua thắng rượu nài
Phong Nhữ Hài- Ngự Sử Trung Lang (2)
Vua An Nam có tục vẽ Rồng
Mà Anh Tông thuộc dòng con cháu
Nên Thượng Hoàng bắt đáo gốc xưa.
Nhưng Anh Tông chẳng ưa gì mấy
Thấy Thượng Hoàng bận việc- lẩn đi
Rồi tục xưa chìm trong quên lãng.

Trong triều đình lắm mảng anh tài-
Yêu việc nước, miệt mài việc văn:
Phạm Ngũ Lão tài năng lỗi lạc
Vang lâng bang- in tạc quân dân (3)
Thơ bất hũ thương thân truyền tụng
Lưu ngàn năm hữu dụng muôn đời:
" Ngọn giáo non sông trãi mấy thâu
Ba quân hùng hổ chí khôn ngưu
Công danh nếu để còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe truyện Vũ Hầu."
Trương Hán Siêu cũng đều tài trí,
Vua giỏi , hiền xử lý phân minh,
Tôi trung, binh tốt vững cơ đồ,
Dân an, quốc thịnh lộ hào quang...
Lịch Sử sang trang sáng muôn đời!
Đấy cũng thời Đỉnh Chi, Trung Ngạn
Kinh bang tế thế rạng non sông.
Năm tháng qua, ngoảnh trông nuốc tiếc!
Trận Chương Dương đuổi giết giặc thù...
Hồn Quang Khải bay vù biến mất
Giang san thiêng bất biến trường tồn!!! (4)
Năm canh tý bồn chồn cúi tạ !(5)
Hưng Đạo Vương nhất dạ trung kiên
Bảo vệ vua- giữ yên xã tắc
Diệt quân Nguyên- Nam Bắc vững bền
Tài đức giỏi trọn nền nhân nghĩa
Gieo mầm xanh, xén tỉa dâng đời!

Thời Anh Tông, Ai Lao khuấy nhiễu
Phạm Ngũ Lão trừ tiễu mấy phen
Kèn trống dội chúng men trốn chạy
Sợ uy danh- thất bại chất chồng.

Nước Chiêm Thành dạ không dám ngó
Thượng Hoàng du sơn có hứa qua (6):
Gả Huyền Trân cho vua Chế Mân.
Được ít lâu xin dâng lễ cưới
Lắm đình thần chẳng tưới, bón phân...
Vua Chế Mân bất luận thế nào
Dâng hai ải đón chào Công chúa (7).

Năm bính ngọ rũ úa mày châu (8)
" Về làm dâu xứ lạ quê người"...
Sang niên sau nụ cười héo hắt (9)
Vua băng hà- tục bắt hỏa thiêu.
Trần Khắc Chung đánh liều tới cứu
Đưa Huyền Trân mỹ tú hồi triều.

Vua Chế Chi lắm điều bội ước
Năm tân hợi- rẽ bước cuộc đời (10):
Vua Anh Tông đổi dời sự nghiệp
Về An Nam hết dịp tranh giành-
Phong tước vương rành rành sự thật
Chẳng bao lâu theo bậc sanh thành.
Từ đấy vua Chiêm sinh thù oán
Nuôi căm hờn ám toán lẫn nhau.

Năm mậu thìn, niềm đau khôn tả (11)
Thái Thượng Hoàng từ giã dương gian.
Năm giáp dần muốn an dưỡng sức (12)
Truyền ngôi Mạnh tức vua Minh Tông.
Năm canh thân, cõi lòng rúng động (13)
Thái Thượng Hoàng yên mộng nghìn thu.
-----------------------------------

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

[color=blue]V TRẦN MINH TÔNG (1314-1329)

Non sông gấm vóc tụ hồn thiêng
Quốc thịnh, dân yên hưởng thái bình!
Tuy đôi lúc tình hình bất ổn
Bởi Chiêm Thành muốn tổn hao binh...
Hay quấy phá dân tình phíc nam
Cướp sản vật- việc làm thường năm
Vua Minh Tông quyết hâm khí tiết
Dùng can qua đánh giết quân Chiêm(1)
Rồi từ đó sóng êm, bể lặng.

Năm ất mão ngăn chặn kịp thời
Người trong họ cấm lời thưa kiện(2).
Năm bính thìn, duyệt định võ văn (3).
Năm quí hợi, năng mở khoa thi (4)
Cấm quân sĩ vẽ mình thuở trước...

Vua Minh Tông công bình mà nói
Lòng nhân từ biết đoái thương dân,
Bởi gian thần- giết lầm trung lương
Hồn oan uất tựa nương ai mở??? (5)

Đấng cao xanh chẳng nở phụ Ngài
Khiến Trần Ngạc tỏ khai sự thật...
Rữa oan khiên một bậc trung thần
Phận làm vua cũng phần trách nhiệm.
---------------------------------

VI/ TRẦN HIẾN TÔNG (1329-1341)

Năm ất tỵ, Vượng nối ngai vàng (1)
Ngồi ngôi báu- đẫm máu trung lương(!)
Chính quyền trung ương- Minh Tông giữ.
Vượng làm vua chứ chẳng được gì.
Giặc Ngưu Hống khinh khi khuấy phá (2)
Thái Thượng Hoàng ngự giá thân chinh.
Giặc Ai Lao hưng binh đáng phá (3)
Cũng Thượng Hoàng chớ há chi ai!
Giặc hoảng sợ lùi ngay bỏ chạy
Trả núi rừng nên dãy xanh tươi...
Thái Thượng Hoàng mĩm cười căn dặn(4):
Khắc vào bia để tặng muôn đời...!
Sang niên sau đổi dời thế sự
Quân Ai Lao dự bị chu toàn
Thái Thượng Hoàng chỉ còn xuất trận
Cho Nhữ Hài tiếp cận Ai Lao
Tội khinh khi- binh hao, tướng tổn
Chẳng làm tròn bổn phận tướng quân
Bị dòng nước phiên luân đưa tiễn
Xuống thủy cung vĩnh viễn dương trần.

Vua Hiến Tông châu thân ngà ngọc
Trong cuộc đời ngang dọc gì đâu?
Bởi thế sự- u sầu ủ dột
Tuổi thanh xuân đột ngột băng hà (5)
-----------------------------------

VII/ TRẦN DỤ TÔNG (1341-1369)

Vua Hiến Tông tiếc là không con
Chiếc ngai vàng vẫn còn để trống
Thái Thượng Hoàng chọn đấng nào đây?
Hạo- em Vượng- thăng mây chín tầng!
Như Hiến Tông chẳng phần trách nhiệm
Mọi quyền hành, kinh nghiệm đều không.
Có Thượng Hoàng ngòai trong lo liệu...
Dẫu thiên tai... cam chịu đứng nhìn.

Năm tháng qua, khó đảm quân cơ
Để trẻ thơ nắm giữ sơn hà
Về chín suối, âu là đương nhiên!
Nhiều trung thần chẳng riêng Thái Thượng (1).

Bọn gian thần muốn mượn thời cơ
Xui Dụ Tông thờ ơ việc nước
yêu ăn chơi từng bước sa lầy (2)
Giặc nổi lên như bầy ong dấy (3)
Khiến dân tình ai nấy lầm than!
Chu Văn An- nho sĩ đương thời
Xin dâng sớ chém đời gian nịnh (4).
Vua âm u chẳng định được gì
Ông từ quan bỏ đi ở ẩn (5).
Việc giao bang các nước láng giềng
Chẳng tốt đẹp chuyên quyền lẩn nhau
Đối Chiêm Thành, lao đao sóng gió (6)
Đối nhà Minh, dám có hắt hơi.
Năm kỉ dậu về nơi an nghỉ (7)
Hoàng Thái Hậu truyền chỉ ngôi vua
Lập Nhật Lễ để rồi ôm hận (8)
Bách thiên thu hồn vẫn dật dờ!.

Cung Tĩnh Vương, thờ ơ chức vị
Lên Đà Giang tránh bị nắng mưa(!)
Tôn thất Trần chẳng ưa Nhật Lễ
Hội binh về,lật đỗ giết đi.

Mẹ Nhật Lễ ôm ghì chân giặc
Cầu van Chiêm đặc cách một lần:
Mang quân sang bất cần tất cả
Miển làm sao trả được hận lòng...(!)
Quân Chiêm Thành chiếm lĩnh Thăng Long
Bắt con gái bất kể có chồng
Vét châu báu lấp đấy lòng tham
Đốt cung điện An Nam sạch sẽ...
--------------------------

LỜI BÌNH
( Thái Thượng Hoàng Minh Tông và Hoàng Hậu)

Vua Minh Tông, lầm giết trung lương
Vừa là chú thân thương huyết thống
Vừa là cha- hạt giống xanh mầm.
Bởi lỗi lầm- rai rức lương tâm?
Hai đời vua quyết cầm chính sự?
Chuộc phần một bởi tự gây ra???
Vết thương xưa vẫn chưa thấm thía?
Mãi cuối đời nhúng lời trớ trêu(!)
Vận nước nghiêng, tình riêng uất hận!
Ở cửu tuyền bà Nhận ra chưa???
Dẫu biết rằng bà thừa đức tính
Nhưng vì sao chính sự xen vào?
Chẳng lẻ nào sự thật không hay(?)
Đẩy ngai vàng vào tay Nhật lễ.
( Tác giả)

VIII/ TRẦN NGHỆ TÔNG (1370-1372)

Lập lại vua chính thống họ Trần (1)
Ai thấu chăng dần dần mất nước?
Bởi vì đâu, ai tước đọat quyền???
Bởi vì vua, tính hiền nhút nhác
Việc sơn hà chẳng vác lên vai
Giao chính sự vào tay họ ngọai(...)
Năm nhâm tý truyền lại cho em
Về Thiên Trường rình xem thế sự (!) (2)
-------------------------------------

IX/ TRẦN DUỆ TÔNG (1372-1377)

Thái Tử Kính được ngự ngai vua (1)
Tính quyết đoán tiếc chưa thực quyền (2)
Giặc Chiêm Thành thường xuyên quấy nhiễu...
Hiểu dân tình- thấu cả Nghệ Tông...
Bậc quân vương nhất không hổ thẹn
Củng cố cơ đồ vẹn thủy chung!
Vua hạ chiếu : Luyệp tập binh nhung,
Đóng chiến thuyền cùng tích lương thảo
Tảo trừ Chiêm bỏ thói ngông cuồng.
Tuy đất nước ví luồng sóng động
Vẫn rộn ràng áo mão vinh qui (3).
Năm bính thìn khắc ghi ký ức (4)
Quân Chiêm Thành bức hại Hóa Châu
Vua Duệ Tông bấy lâu nén đọng-
Trỗi ba đào nhấn mộng xâm lăng!
Đình thần ngăn- không lay ý chí!
Huyết giống nòi tài trí hiến dâng.
Lệnh quân dân vận chuyển Thạch lương
Mời Thượng Hoàng duyệt quân- Bạch Hạc.

Vua Chiêm Thành rời rạc chân tay
Vội tiến cống ân cần vui vẻ:
Mười lăm mâm vàng chớ tẻ đâu!
Đổ Tử Bình- tham sâu không đáy (5)
Lấy đi rồi nói dối đối phương
Xin quốc vương cử binh chinh phạt.
Vua Duệ Tông bị gạt nào hay
Tự thống lĩnh mười hai vạn quân
Cả thủy bộ nhất tuân cùng tiến (6)...
Năm đinh tỵ, chiếm lấy hai đồn (7)
Vây Đồ Bàn quyết dồn huyệt tử.
Chế Bồng Nga trấn giữ ngoài thành (8)
Sai trá hàng- Thành không nhà trống.
...Xui Duệ Tông mau chóng tiến vào.
Đại tướng can: Ắt rào phục binh.
Vua không tin, nhất định đánh vào
Quả nhiên anh hào sa chiến trận
Thây chất chồng ôm hận ra đi.
Đổ Tử Bình và Lê Quí Ly
Bỏ chạy về nào chi có tội (!)
---------------------------

X/ TRẦN PHẾ ĐẾ (1377-1388)

Thái Thượng Hoàng đầu đội Quí Ly(!)
Giáng Tử Bình xuống đi làm lính,
Tính ngai vua cho Hiễn lên ngôi (1).
Vua tuổi trẻ, bề tôi bất lực
Thêm Quí Ly muốn giựt ngôi vua.
Sáu tháng sau , lúc vừa thắng trận
Quân Chiêm Thành đến tận Thăng Long
Cứ cướp phá ai trông mà sợ(!).
Năm mậu ngọ, thêm nợ chiến chinh
Binh Chiêm Thành ung dung thăm viếng (!)...
Năm nhâm tuất lại tiến binh sang (2)...
Tuy đuổi được nhưng mang tủi nhục
Nhục tổ tiên nhục cả ngàn sau!!!

Đất nước binh đao- dân tình khổ!
Ai đủ tài xoay trở càng khôn???
Vua sợ giặc lo chôn của quí (3)
Đánh thuế cao, viện lý nước nhà(!)
Bọn đình thần xem ra xu nịnh
Vận nước suy chẳng định được gì.
Trần Nguyên Đán, hiểu Ly đọat vị (4)
Còn khuyên vua đầu lụy Minh triều,
Xem Chiêm Thành- con yêu con quí...
Thật phi lý hổ thẹn họ Trần(!)

Thần trí Nghệ Tông luôn lẩn thẩn
Ai vẩn đục, ai thực tôi trung
Không phân biệt, tin dùng Quí Ly
Trao gươm, cờ- khắc ghi trung liệt (5).
Việc chính sự kí thác họ Hồ (6)
Tạo thuận lợi- cơ đồ lung lay.

Vua biết thế bàn ngay mưu diệt
Thương cho vua, thua thiệt về mình!
Quí Ly hay tin- tâm tình thỏ thẻ(!) (7)
Thái Thượng Hoàng trách tính trẻ con:
Hại công thần, nguy cả nước non
Bèn giáng xuống, lập con nối nghiệp (8).

Vài tướng quân chưa kịp xuất binh
Vua hiểu rõ, chân tình lưu giữ,
Viết đôi chữ " Giải giáp"- ưng theo.
Sau bị ép phải treo cổ chết
Ngươi đồng mưu đu theo hầu hạ...
Bao chuyện lạ Nghệ Tông nào biết???
-----------------------------------

XI/ TRẦN THUẬN TÔNG ( 1388-1398)

Nhân dân rên xiết bởi chuyên quyền
Giặc giã nổi lên khắp mọi miền:
Từ Lương Giang, Nông Cống, Quốc Oai (1)
Chẳng coi nước có vị vua Trần.
Phạm Sư Ôn, một lần đánh chiếm (2)
Cả triều đình phải kiếm đường chui (!) (3)...
Hoàng Phụng Thế đánh lui phản loạn (4)
Bắt Sư Ôn, cả bọn qui hàng.

Năm kỉ tỵ, Bồng Nga đánh tràn (5)
Lê Quý ly tìm đàng chạy trốn (6)
Bỏ hai tướng ở chốn sa trường...
Thấy quân sĩ yếu đường chống giữ
Dùng nghi binh để nhử giặc thù-
Sương đêm xuống mịt mù- rút chạy.
Thời hian sau Chiêm lại công thành
Trần Khắc Chân- buộc đành ra trận (7)
Trử trong lòng mối bận âu lo...
Năm canh ngọ hẳn là cơ duyên (8)
Giết Bồng Nga- bình yên xã tắc.

Lê Quý Ly ắt đi vạn dặm (9)
Chém chặt cành nếu chậm lối qua
Nói chi xa: Hoàng tử, thân vương
Không phục tùng đều nương địa phủ.
Nhưng Thượng Hoàng mê ngủ từ lâu(!) (10)
Nào hay biết vực sâu kề sẳn
Đẳn nghiệp Trần thay thế nghiệp Lê(!)
Cơn ngủ mê có ngày chợt tỉnh
Loé lên rồi bất tỉnh ra mê (!)
Năm giáp tuất, chán chê chẳng thức (11)
Về bên kia, ấm ức hay không???

Vua Thuận Tông như thuyền giữa bể
Lê Quý Ly như thể sóng thần.
Cánh bườm căng dần dần rách nát
Đợt ba đào át cả đường đi.
Trong đất nước vua Trần còn đó
Nhưng thực quyền chẳng có trong tay.
Mọi chính sự đổi thay tùy ý:
Từ tài chính chẳng tính đến vua (12)
Từ học hành cũng xua cách thức (13)
Từ cai trị cũng vứt tên xưa (14)...
Đổi tất cả để đưa người mới
Dọn sẳn đường tính tới ngôi cao.

Năm bính tý, ai sau ai trước? (15)
Lê Quý Ly từng bước nhích dần:
Xây Tây Đô bất cần hội ý (16),
Bắt Thuận Tông di lý ra ngoài
Mưu đạo sĩ xui nài tu tiên
Nhường ngôi vua cho yên thần trí...
Vua đồng ý bởi kẻ chuyên quyền
Bởi thế yếu đành chuyền sang con (17).
--------------------------------------

LỜI BÌNH
( THÁI THƯỢNG HOÀNG NGHỆ TÔNG)

Bởi nhu nhược tin dùng Quí Ly;
Đỗ Tử Bình cướp đi báu vật
Không đưa binh cứu bậc vương hiền
Bao tội lỗi... Ông truyền giáng lính(!)
Ôi, Thượng Hoàng! ông tính thế sao???
Một Quân vương và bao sinh mạng...
Bởi vì ai- tử nạn sa trường???
Ông tầm thường ít ra hiểu biết:
Ai chuyên quyền, ai giết hai vua!!!
Ông nắm quyền mà thua kẻ khác
Mượn tay ông hạ sát trung thần.
Ông có cần sống lại hay không???
Nghiệp nhà Trần hưng vong sắp mất.
Bởi vì ai bất lực yếu hèn???
Bởi vì ai- tai bay vạ gởi???
Thượng Hoàng ơi! Hởi Thượng Hoàng ơi!!!
( sd)
.................................................. ....

VXII/ TRẦN THIẾU ĐẾ (1398-1400)

Vừa ba tuổi, còn bâu áo mẹ!
Đưa lên ngôi cho nhẹ dọn đường(!)
Giết Thuận Tông- dễ lường thế sự (1)
Đổi giang san- dự liệu lâu rồi (!)
Cơ nghiệp Trần! Ôi thôi đổ nát
Hai tướng Trần muốn vác lên vai (2)
Tiếc thương thay cả nhà bị hại.
Dưới cửu tuyền- ai dại, ai khôn???
Năm canh thìn, ai chôn Thiếu đế???
Xóa nghiệp Trần, ai thế ngai vua???
Mạo muội thưa, hẳn là Quý Ly
Tự xưng vua, đi tiếp chặn đường!
------------------------------

LỜI BÌNH
( CƠ NGHIỆP TRẦN XIÊU ĐỔ)

Cơ nghiệp Trần xiêu đổ từ đâu???
Từ Minh Tông kém sâu tường tận,
Nắm chính quyền, ép nhận hai vua...
Từ Nghệ Tông, thua kẻ tiếm quyền
Tự chặc cánh cho thuyền nghiêng ngữa...
Muôn ngàn năm gội rữa chưa phai
Ôi, tiếc thay con cháu họ Trần!!!
(sd)
...........................................[/color]

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

CHƯƠNG VI :NHÀ HỒ (1400-1407)

Mưu sự nghiệp, dần dần xoáy ngôi
Vua ấu thơ, bề tôi bất lực...
Cơ hội vàng chẳng giựt chờ chi(!)
Hồ Quý Ly thoán đoạt xưng vua (1)
Vì cháu ngọai chào thua một bước (!)
Tước xuống làm Ninh Bảo đại vương;
Đổi quốc hiệu thân thương- Đại Ngu (2)
Vừa tiếm ngôi chẳng tu sữa bổ
Mang quân triều vào chỗ hiểm nguy (3)
Đánh Chiêm Thành chẳng ghi tích sự.
Non niên sau dự ghế Thượng Hoàng
Trao ngai vàng cho Hồ Hán Thương.
Quyền bính nắm-định đường vạch ngõ...
Vua bù nhìn- sáng tỏ gì đâu!

Việc võ bị- tìm sâu gốc rễ (4):
Trăm vạn quân để đánh giặc Minh,
Làm sổ tịch- rõ tình dân số,
Đóng thuyền to chia ngăn hai đáy
Thuận chiến đấu, thuận láy chóng chèo.
Rèn khí giới, phân kho chứa đựng;
Dựng bãi cọc cửa bể ra vào;
Rào chắn đặc những nơi hiểm yếu.
Việc quan chế phân chia nhiều vệ (5)...
Bổ tướng lĩnh thuộc hệ họ Hồ,
Giữ cơ đồ tiếp bước tiền nhân(!).
Việc sưu thuế định phân nhiều hạng (6).
Việc học hành mạnh dạn đổi thay (7)
Kể từ nay đều thi toán pháp.
Sửa luật hình áp đặt nhân gian,
Đặt y tỳ trông coi thuốc thang,
Cùng giao bang các nước láng giềng:
Đối Chiêm Thành thường xuyên thảo phạt.
Năm nhâm ngọ, thỏa đạt ước mơ
Được tứ châu: Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa (8).
Dân Chiêm Thành lần lửa bỏ đi...
Đưa dân Nam thóat ly khai khẩn.
Năm quí mùi cẩn thận chu toàn
Xua lực lượng quyết còn sống mái:
Vây Đồn Bàn - gặt hái gió sương!
Hơn tháng trời - lương khô hết sạch,
Binh , tướng tổn- vạch kế rút về
Tâm trạng não nề- phải vậy thôi (!)
Đối nhà Minh- khua môi, múa lưỡi:
Dòng dõi Trần đã cưỡi lên mây
Cháu ngọai đây tiếp nối ngôi trời (9)
Chẳng dối lời xin được phong Vương (10)

Vua Thành Tổ chìu nương theo ý
(Dò thực hư xem lý như lời?
Vời Vương Bột trở sang An Quốc...
Nhưng Quý Lý khỏa lấp tầm nhìn (11)
Làm sao thấy sự tình ẩn khuất(?)...)
Đành thụ phong- Hán Thương- Vương Quốc.

Năm giáp thân hết đường chối cải (12)
Năm ất dậu, phải cắt đất nhường (13)
Hồ Quý Ly vẫn tường ý giặc-
Mượn tiếm ngôi để đạt- lấn giành.
Nên xây đắp vững thành Đa Bang (14),
Đóng cọc nhọn mạn sông Bạch Hạc,
Chia vệ quân trấn dạt yếu hiểm,
Điểm bách quan luận bàn kế sách-
Người mách đánh,bao kẻ mách hòa
Đại cả nhà chưa ra lý lẻ.
Hồ Quý Ly thuộc kẻ đa mưu
Quyết so tài có đâu trốn tránh.

Năm bính tuất quyết đánh quân Minh (15)
Tại Chi Lăng, Thiên Bình bị bắt (16)
Đưa về triều cho bặt tin luôn.
Rồi sai sứ xổ tuôn sự thực (!) (17)
Xin vua Minh- một mực cống triều.
Cũng đồng thời ban điều lệ mới:
Cho Công hầu tính tới mộ binh
Chiêu đào vong tập thông tinh nghệ,
Lập Thiên, Bách bảo vệ sơn hà
Và cửa sông đóng cừ chặn giặc (18),
Sai bảo dân sắp đặt sản nhà
Kẻ thù đến bỏ ra mà ở (19).

Vua Minh viện cớ giết Thiên Bình
Chia quan binh đôi đường xâm lấn
Hội Bạch Hạc, chờ tấn công ta
Viết tờ hịch kể ra tội Hồ (20):
Quân Minh sang muốn giật cơ đồ
Trao họ Trần cứu độ chúng sinh...

Binh An Nam chưa đánh rã hàng...
Thành Đa Bang chia đàng cố thủ,
Từ sông Thao, sông Cái cọc dày
Bày trận liên hoàn khó vượt qua.

Bọn giặc ranh ma, mưu kế độc
Bỏ đường sông lắm cọc ngụp trồi
Sang đường bộ chiếm bồi bãi cát,
Dùng thang dây áp sát thành trì...
Chẳng thể bì sức công mạnh mẽ.
Đánh lẻ tẻ rút vào cố thủ
Rạng hôm sau đào thành xung trận
Cho voi ra tiếp cận giặc Minh...
Nhưng bọn chúng cho in sư tử
Trùm lên ngựa dữ dội công thành
Thêm bắn súng voi đành hoảng kinh.
Tiếp theo voi quân Minh xông tới
Chiếm Đa Bang - cày xới non sông (21)
Lấy Đông Đô bắt người cướp của
Bủa nơi nơi định kế lâu dài
Đặt quan sai trổ tài đô hộ...
Đa Bang thất thủ, Hồ rút chạy
Đóng Hoàng Giang, nhẩn nại chờ thời.
Quân giặc Minh chuyên đời chinh chiến
Nắm sự tình khi tiến khi lui
Đây, thời cơ đánh vùi một trận
Đem quan binh tiếp cận Hoàng Giang (22)

Hồ Nguyên Trừng hiên ngang chặn giặc (23)
Bị gọng kiềm xiết chặc vòng vây...
Ra Muộn Hải bày binh, lựa thế... (24)
Hai tướng Trần tìm kế men theo (25)
Bị xua đuổi như bèo xuôi nước...(26)
Cửa Đại An, dừng bước bôn đào
Củng cố lực tiến vào Hàm Tử
Dốc toàn quân quyết giữ sơn hà!
Dù binh sĩ chỉ lả bảy vạn
Giả tăng ba, mạnh dạn phản công
Men bờ sông kèm chặc thủy quân
Nhắm Hàm Tử, nhất tuân cùng tiến.
Vừa giáp trận binh biến bất kỳ:
Lớp gan lì, lớp trốn trôi sông,
Lớp hàng giặc nhất không chiến đấu.
Bọn thủy quân cắm đầu bỏ chạy
Bao thuyền lương rớt lại sông sâu.

Quan quân Hồ, tìm đâu đất sống?
kế nào hay- chèo chống phong ba?
Đưa liêu thuộc chạy ra cửa bể
Xuôi Thanh Hóa về tận Lỗi Giang
Gặp giặc Minh- rã tan hàng ngũ
Thương Ngụy Thế khuyên nhủ Quý Ly (27)
Một nhát gươm- có đi, không về.
Thật não nề, vận nước ngữa nghiêng
Vẫn hiên ngang chém tướng giữa đàng
Thử hỏi ai màng xả thân đây???

Hồ Quý Ly bèn bay Nghệ An
Cửa Kỳ La, đành sa tay giặc (28)
Núi Cao Vọng- Vỡ mộng Hán Thương (29)
Bọn chư tướng- kẻ nương theo giặc,
Kẻ đặt thanh danh tợ núi non
Giang san chìm quyết toan tự tử
Thương anh hào vẹn giữ tiết trung!!!
--------------------------------

LỜI BÌNH

Tham danh vọng, bắt chước người xưa...
Giết tướng tài, tự chôn quyến thuộc,
Kém đức nhân để vuột lòng người.
Nơi chín suối nên cười, nên khóc?
Khóc đời mình hay khóc non sông?
Dẫu biết rằng, ông giỏi ông hay
Tài trí ấy chẳng lay chuyển nổi!
Luồng sóng ngầm đang trỗi muôn dân!!!
( SD) .................................................. .

Tổng số bài gửi : 159 Registration date : 16/03/2011

CHƯƠNG VII :NHÀ HẬU TRẦN (1407-1413)

Họ Hồ đổ, lòng người ly tán
Khắp non sông đầy dáng quân thù.
Khí anh hùng bùng sôi sùng sục...
Con Nghệ Tông bổng vực sơn hà (1)
Nơi Mô Độ đơm hoa kết trái
Đánh giặc Nguyên gặt hái vụ mùa (2).
Trần Nguyệt Hồ cũng vừa khởi binh
Nhưng chẳng may, sự tình bế tắc
Bị giặc bắt ở giữa trận tiền
Bọn nghĩa sĩ theo liền Giản Định.
Từ Nghệ An tuân lịnh Hậu Trần (3).

Năm mậu tý, bất thần hội binh
Các quan thuộc dốc mình vì nước
Kẻ anh hào tiếp bước tiền nhân!
Đầu dưới trướng xả thân dựng nghiệp...
Thu giang san diệt đàn xâm lược-
Bến Bồ Cô đuổi rượt giặc Minh
Chém Lữ Nghị binh tan, tướng trốn (5).
Trên đà thắng muốn đốn Đông Quan
Nhưng Đặng Tất, ngăn can chớ vội
Đợi hội binh các lộ tụ về
Ba mặt, tư bề diệt giặc Minh.

Kể từ ấy nhạt tình Chúa, tôi
Nghe gièm pha vua vội chém đầu
Cùng cảnh ngộ- Tham mưu Cảnh Chân.
Tự chặc vây chôn thân mình rồng
Tước lòng tin- ai trồng, ai vun???

Con hai ông tìm vùng Thanh Hóa (6)
Rước Quí Khoách vào huyện Chi La (7)
Tôn lên vua hiệu là Trùng Quang.
Vua Giản Định đang ở Ngự Thiên (8)
Chống quân Minh chưa nghiêng ngã ngũ
Vua Quí Khoách xuất thủ bất ngờ
Bắt Giản Định- tôn thờ Thái Thượng.
Cùng nhân nhượng khôi phục giang san!

Quan quân Trần chưa lường thế sự
Tự phân chia đánh mạn Hải Dương:
Nơi Bình Than- đương kim Thánh Thượng,
Nơi Hạ Hồng- Giản Định đồn binh (9).

Vua nhà Minh sai đi cứu viện
Hiện Trương Phụ thống lĩnh binh nhung
Cùng Vương Hữu vẫy vùng sang Nam...
Quân Giản Định chẳng kham sức phá
Lùi Mỹ Lương hết đường chống trả(10)
Bị Vương Phụ bắt cả về Tàu.
Tin bay vào Bình Than nhanh chóng
Sai Đặng dung đóng chặc Tử Quan (11)
Vua Quí Khoách bỏ lại Bình Than
Về Nghệ An tích thêm lương thảo.

Năm quí tỵ, Trương Phụ đánh vào (12)
Quan quân Trần tiêu hao quá nửa
Tình thế yếu, nghiêng ngửa nay mai
Về Thanh Hóa, ra tay cố thủ...
Sai Nguyễn Biểu sang sứ cầu phong (13)
Bị Phụ bắt không mong trở về
Ông mắng thẳng chẳng hề run sợ (14)
Vì non sông - chết tợ lông hồng!
Bọn giặc tức, dứt dòng hơi thở (15).
Mở chiến dịch đánh vào Hóa Châu
Có Phan Liêu đeo bâu gót giặc
Chỉ ngọn ngành cách đặc quân cơ
Đường hóc hiểm, sạch dơ chỉ rõ...
Bọn giặc tỏ, tiến vào Thanh Hóa.

Hai tướng Trần đánh phá giặc Trương (16)
Lẻn xuống thuyền khi đương tìm kiếm
Định cắt đầu bổng đâu biến mất.
Trương đem quân đánh hất binh Trần
Hai tướng lui dần về Hóa Châu
Cùng Quí Khoách lẩn sâu rừng núi
Bởi thế lực yếu đuối quá rồi
Chẳng bao lâu bị nhồi một lúc
Dẫn về Tàu- mất hút nghiệp binh.
Việc khôi phục đành xin hẹn lại
Giữa bể khơi chẳng ngại gieo mình
Bọn Đặng Dung đồng tình theo giữ
Nước nhà tan tự tử theo vua.
Trung liệt thay, ai mua nghĩa khí
Chí anh hùng họ Đặng còn vang
Nơi Can Lộc có mọc đền thờ
Tưởng niệm đời một đấng tôi trung.
Tự tâm khảm Đặng Dung sống mãi
Bởi lời thơ tuôn chảy từ tim:
" Việc đời bối rối tuổi già nay
Trời đất vô cùng một cuộc say
Bần tiện gặp thời lên cũng dễ
Anh hùng lỡ bước ngẫm càng cay
Vai khiêng trái đất mong phò Chúa
Giáp gột sông trời khó vạch mây
Trả thù chưa xong đầu đã bạc
Gươm mài bóng nguyệt biết bao rày!"
-----------------------------------
LỜI BÌNH

Thế lực yếu- chia bè kết cánh
Giết tôi trung nặng gánh sơn hà.
Lòng ly tán quả là tai hại
Mất giang san hỏi tại vì ai???
Thương anh tài trải gai nếm mật
Sáng thiên thu một bậc tôi hiền!
.........................................

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

CHƯƠNG III
THUỘC NHÀ MINH (1414-1427)

Nước mây ngàn trong làn lửa loạn
Bọn giặc Minh muốn bình Nam Việt
Diệt nhà Trần bất cần luân lý
Chí xâm lăng hung hăng càn quét
Hét dân Nam bắt làm nô lệ
Tệ hơn thú chui rú trong rừng
Từng ấy năm muốn hâm cho rục
Nhụt ý chí hết lý giang san.
Mang đô hộ phủ lộ nước non
Toan cải biến theo kiến Minh triều:
Điều quan sai bảo khai dân số (1)
Cố đổi thay từ ngay học hành(2)
Dành mở mang đánh tan mù chữ
Giữ người tài chẳng nài lớn nhỏ(3)
Rõ nghề nào đổi trao nghề ấy.
Lấy ngũ kinh... tận tình chỉ dạy(!) (4)
Sai thầy tăng... siêng năng truyền đạo(!)(5)
Tạo cốt lõi theo cõi nhà Minh.
Tinh ranh hơn lấy trơn sách vở (6)
Ở triều Trần đến dần về trước.
Nước Minh triều ra nhiều luật lệ:
Hễ gái, trai cho hay để tóc
Vóc nhỏ, to- khỏi lo tiền hớt
Bớt đồng nào đở hao đồng đó (!)
Có đàn bà phải là quần ống...
Giống người Tàu từ thao tác một.
Cột dân Nam phải cam số phận
Tận châu, huyện tính chuyện văn miếu (7)
Chiếu từ quan sửa sang xây cất
Nhất thờ thần, phong vân... xã tắc.
Bắt trạm dịch chuyển dịch công văn (8)
Tăng giảm lính thường tính sổ bộ (9)
Hộ gia đình xuất trình tên tuổi...
Buổi giao thời lắm lời vô ích
Nhích một ly bắt đi làm lính
Tính thuế cao lao đao khổ cực (11)
Giựt nơi này đoạ đày nơi khác
Ác hơn ai- tay sai hàng giặc (12)
Đặt dân đen xuống men vực thẳm
Tẩm trong đầu một bầu huyết nịnh(!)
Tịnh hay động đều vọng cao xanh
Manh mầm loạn bởi bọn a dua
Xua dân mình xuống sình đen đúa...

Múa thương trường tìm đường tự chủ
Lũ xâm lăng hung hăng cuốn gói
Trói tham tàn chẳng màng kêu ca
Ta giống Rồng vun trồng giang san!!!
--------------------------------

Tổng số bài gửi : 1335 Registration date : 15/03/2011

CHƯƠNG IX
MƯỜI NĂM ĐÁNH QUÂN MINH ( 1418-1427)

Giang sơn gấm vóc vùi gót giặc
Con cháu Rồng Tiên mặc manh tơi!
Cuộc sống thảnh thơi đâu còn nữa
Đọng tâm hồn- than, lửa râm ran...

Nơi Lam Sơn có chàng Lê Lợi (1)
Mộ anh hào quyết đợi thời cơ.
Năm mậu tuất, dựng cờ khởi nghĩa (2)-
Bình Định Vương- nhân nghĩa tuyệt vời! (3)
Truyền hịch đi vạch đời nô lệ...
Đuổi quân thù chẳng nệ gian nan...

Bọn Mã Kỳ mang quân ra đánh
Vương lánh sang Lạc Thủy chặn đường (4)
Xông chiến trận như dường sức yếu
Phải lui về đóng núi Chí Linh (5).

Năm kỷ hợi, hưng binh ra trận (6)
Giặc Nguyễn Sao hết bận tiêu đi (7)
Đồn Nga Lạc- tạc ghi kí ức (8)
Nhưng lực yếu đốc thúc lui binh
Về Chí Linh mộ thêm sĩ tốt.

Quân nhà Minh quyết chốt nơi này
Tiêu mầm loạn đỡ hoài nhọc công(!).

Bị vây khốn hết mong sống sót
Vương hỏi rằng:" Ai lót đường đi?
Như Kỷ Tín- sách ghi muôn thuở (9)
Cứu Cao Tổ thoát khỏi hiểm nguy (10)".
Tướng Lê Lai xin đi vì nước (11)
Mặc Ngự bào xông trước tráng đinh (12)
Mở đường máu- quân Minh ngở thật
Điều ba quân đánh bật Lê Lai.
Bắt được Ngài giết ngay tại trận
Rút binh về đóng tận Tây Đô.

Vương thoát hiểm rút vô Lư sơn (13)
Sang Ai Lao- chơn tình cầu cứu.

Binh biến đau thương vương sông núi
Thần dân đất Việt- triệt khoanh tay
Bấy lâu nay thấm thía sự đời
Phản Minh triều- đổi dời luân lý
Tung mây ngàn thỏa chí bình sinh!!!
Bọn giặc Minh thay nhau dẹp loạn.

Năm canh tí, Vương chọn làng Thôi (14)
Đánh Tây Đô làm nơi thắng cược (15)
Giặc Lý Bân tỏ ra hiểu được
Điều binh lên bị rượt cong đuôi
Giặc trốn chui khiếp vía kinh hoàng...
Vương lên đàng trấn giữ đôi nơi (16)
Chí anh hùng chẳng lơi tìm đến
Có Nguyễn Trãi chuộng mến đức tài (17)
Dâng Bình Ngô, vạch bày kế sách...
Vương yêu vì, đặc cách - Tham mưu.

Năm canh sửu, lưu trang kí ức (18):
Tướng nhà Minh tức tốc bao vây
Ước quân Lào hai bên đánh úp.
Vương hội binh ẩn núp màng đêm
Cướp trại giặc nhận chìm uất hận !(19).
Giặc Trần Trí trút giận nguồn cơn
Tổng toàn lực quyết toan phục hận
Bị quân Nam huyết trận thư hùng
Phải lạnh lùng ban lệnh rút lui...

Đang mừng vui quân Lào bỗng tới
Giả xưng sang - cày xới giặc thù.
Nửa đêm khuya mịt mù khói lửa...
Giết Lê Thạch ở giữa trận tiền (20).
Đấng Vương hiền truyền giữ thành trì
Bọn vô nghì lui binh về trước.

Năm nhâm dần, đất nước binh đao(21)
Giặc Ai Lao sát cánh Minh triều
Dìm giang sơn gây nhiều tội lỗi.
Bình Định Vương quyết nổi phong ba
Đánh Quan Gia...bị vây hai mặt
Về Khôi Sách đặt binh chống giữ
Trử trong lòng bao mối hờn căm!
Bọn giặc kia hơn tằm ăn dâu
Quyết dấn sâu bốn mặt vây đồn
Dồn binh Vương vào đường huyệt tử.
Vương ướp thử: mở con đường máu
Còn ẩn náo chết ráo cả đàn...
...Quân đánh tràn giặc hoảng lùi xa
Vương bôn ba về núi Chí Linh.
Binh mệt mỏi, thêm lương cạn kiệt
Bao ngựa, voi đành diệt nuôi quân
Rơi bế tắc đành tuân số mệnh
Lệnh Lê Trăn sang giặc cầu hòa.
Tướng nhà Minh tỏ ra ưng thuận
Bởi đánh hoài chẳng luận thắng thua.

Đang mừng vui quân Lào bỗng tới
Giả xưng sang - cày xới giặc thù.
Nửa đêm khuya mịt mù khói lửa...
Giết Lê Thạch ở giữa trận tiền (20).
Đấng Vương hiền truyền giữ thành trì
Bọn vô nghì lui binh về trước.

Năm nhâm dần, đất nước binh đao(21)
Giặc Ai Lao sát cánh Minh triều
Dìm giang sơn gây nhiều tội lỗi.
Bình Định Vương quyết nổi phong ba
Đánh Quan Gia...bị vây hai mặt
Về Khôi Sách đặt binh chống giữ
Trử trong lòng bao mối hờn căm!
Bọn giặc kia hơn tằm ăn dâu
Quyết dấn sâu bốn mặt vây đồn
Dồn binh Vương vào đường huyệt tử.
Vương ướp thử: mở con đường máu
Còn ẩn náo chết ráo cả đàn...
...Quân đánh tràn giặc hoảng lùi xa
Vương bôn ba về núi Chí Linh.
Binh mệt mỏi, thêm lương cạn kiệt
Bao ngựa, voi đành diệt nuôi quân
Rơi bế tắc đành tuân số mệnh
Lệnh Lê Trăn sang giặc cầu hòa.
Tướng nhà Minh tỏ ra ưng thuận
Bởi đánh hoài chẳng luận thắng thua.

Năm quý mão, cay chua còn đó
Về Lam Sơn, Vương có giao hòa...
Bọn Trần Trí cho qua trâu, ngựa...
Bình Định Vương chọn lựa bạc vàng...
Sai Lê Trăng mang sang đáp lễ.
Thời gian sau để dạ nghi ngờ
Bắt tướng Vương bít đường trở lại.
Vương tuyệt giao đồn trại Lư Sơn.

Năm giáp thìn, hội bàn chư tướng (23)
Nướng Đa Căng- đọat lấy thành trì (24)
Vây Trà Long- tri phủ qui hàng (25)
Thanh thế vang rộn ràng nhịp bước.

Trước tình thế, Trần Hiệp bẫm triều (26)
Vua Minh giận ra điều trách cứ
Buộc dẹp ngay bất cứ giá nào.
Bọn Trần Trí bổ nhào xúc tiến
Đem thủy, bộ thẳng lộ đánh vào.
Vương được tin, đổi trao chư tướng:
Sai Đinh Liệt ra hướng Đỗ Gia (27)
Mang ngàn quân phân ra chống giữ.
Còn đại binh phục Minh đất Khả (28).
Khi giặc đến hối hả trống chiêng
Riêng về đêm đốt lửa nghi binh
Cho phục binh nấp sẳn bên bờ
Chờ giặc tới tứ bề xông trận.
Bắt Chu Kiệt trút hận Hoàng Thành (29)
Công tơi tả giặc đành lui binh
Giữ Nghệ An cố tình trấn thủ.

Dân reo hò tự chủ từ đây
Từ khắp nơi hây hây đôi má
Đón quân Vương tay rá, tay bưng...
Trao thịt rượu chúc mừng đại thắng.

Khắp châu, huyện quăng giáo qui hàng
Xin lên đàng đánh giặc lập công
Vây Nghệ An, giặc không ứng chiến
Tướng Lý An tiến đến giải vây (30)
Quân Trần Trí được hay cứu viện
Đổ ra thành nhân tiện tranh công.
Vương nhử giặc đến sông Đổ Gia
Dùng phục binh phân ra trăm đoạn.
Trần Trí bấm loạn giữ Đông Quan
Còn Lý An thu binh giữ thành.

Đến tháng năm, Vương sai Đinh Lễ
Không chậm trễ tiến lấy Diễn Châu...
Thâu thuyền lương nhiều vô số kể (31)
Đuổi Trương Hùng về tận Tây Đô.
Vương cử vô hai tướng vây thành (32)
Sang tháng bảy đơm nhành hoa nở.
Trở bàn tay chiếm thành đọat lũy (33)
Bao chí sĩ nờm nợp qui về
Khắp tư bề trỗi dậy hùng anh
Lưu Sử xanh" Đại Thiên Hành Hóa" (34)

Năm bính ngọ, biến đá nên bùn
Sai chư tướng đánh vùng Tuyên Quang (35)
Chặn quân Minh tràn sang cứu viện
Sai hai tướng đánh lấy Thiên Trường (36)
Chặn viện binh thuộc miền Lưỡng Quãng
Sai Xí,Lễ- Đông Quan trực chiến (37)
Biến trại đồn thành bãi đất hoang
Trãi nhân đức khắp chốn dân gian
Tụ anh tài phá tan giặc cướp.
Trần Trí thua- te tua xơ mướp
Ra Ninh Kiều lóp ngóp Ninh Giang (38)
Chạy thục mạng sang làng Nhân Mục
Mất Vi Lang và ngàn binh sĩ...(39)

Vương bền bỉ chọn tướng chia binh
Đánh trực diện tan hình nát bóng
Giặc Vân Nam lóng ngóng thua to
Lo giữ phận bế thành Tam Giang.
Nơi Đông Quan tình hình bi thảm
Cảm bất yên, Trần Trí biên thư:
Gọi Phương Chính đưa quân tiếp cứu.
Thành Nghệ An như thú trong chuồng
Bọn Thái Phúc chẳng buồn chinh chiến.
Rồi Phương Chính thẳng tiến Đông Quan...
Tình thế bất an, Minh đế hay
Sai Chinh Di,Vương Thông,Mã Anh
Đưa quân nhanh lật ngược thế cờ (40)
Đánh bất ngờ tiêu diệt An Nam (!)
Đến Đông Quan- hội quân mười vạn
Chia ba đạo tìm Vương huyết chiến...

Bến Cổ Sở- Vương Thông đồn trú (41)
Nơi Sa Thôi- Phương Chính dồn binh (42)
Mạn Thanh Oai- Mã Kỳ chắn giữ (43)
Lập trại dài suốt mấy mươi dặm.

Tại Cổ Lãm- Mã Kỳ trối chết:
(Giết ngàn người, bắt hết năm trăm).
Say men thắng băm dằm Phương Chính
Chúng kinh hoàng về với Vương Thông
Bày thế trận- hầm chông phục kích...
Quân Lý Triệt từng nhích bao vây
Xéo phải chông thêm bầy mưa giáo
Tháo chạy về giữ miền Cao Bộ
Gọi xí, Lễ cứu hộ đồng minh.

Năm bính ngọ, Vân Nam tiếp ứng (44)...
Nơi Tụy Động điêu đứng quân Minh (45)
Năm vạn tên vùi mình sông nước,
Một ngàn người bị tước tự do,
Đồ khí giới chẳng cho mà được...
Rượt giặc Minh nấp thành Đông Quan (46).

Đông Bộ Đầu- Nguyên Hãn trấn thủ
Tây Dương Kiều- Bùi Bị chắn ngang,
Ngoài Đông Quan- Vương lĩnh đại binh...
Bao chiến thuyền giặc Minh mất trắng.

Trận Tụy Động đại thắng vẻ vang
Chém Trần Hiệp, Nội quan Lý Lượng (47).
Bao hiện tượng tưởng chừng giấc mộng
Kèn trống vọng núi sông vẫy gọi!!!

Bọn Vương Thông mệt mỏi chiến chinh
Dùng chiếu vua Minh tìm họ Trần
Trao Lê Lợi, ân cần bãi binh.
Vương mơ ước dân tình yên ổn
Đánh nhau hoài hao tổn đôi bên
Bèn thuận ưng, lập nên vua Trần (48).
Cần bàn bạc định ngày rút quân
Hội Đông Đô tuân thủ về Tàu.
Nhưng ngăn rào bởi bọn tai sai
Dẫn chuyện chẳng hay- Ô Mã Nhi...
Can Vương Thông chớ đi về nước.
Giặc tin theo trở ngược thế cờ
Xây đắp lũy đợi chờ viện binh... (49)

Vương thấu rõ tuyệt tình hòa hiếu
Sai Quốc Hưng đánh thành Điêu Diêu (50)
Sai Trịnh Khả triệt tiêu Tam Giang (51)
Lê Sát, Thụ phá tan Xương Giang (52)
Trần Lựu, Bôi lấp san Ôn Kỳ.

Năm đinh tỵ, Vương đóng Bồ Đề (53)
Điều binh tướng hướng về các cửa
Công đồng lọat nghiêng ngữa thành trì
Thêm kế sách khuyên hàng tướng sĩ... (54)
Vừa bền bỉ đong đầy nghĩa khí
Vừa chí lý thấm tình nhân lọai
Toại lòng người trãi rộng ước mơ!!!

Tướng Thái Phúc thờ ơ tác chiến (55)
Cùng Tiết Trụ dâng hiến thành trì.
Vì khinh suất mất đi hai tướng
Tổn thất này thật đáng tiếc thay!
Đất nước nay sắp sạch quân thù
Chỉ Đông Quan mây mù còn chắn.
Bình Định Vương quyết thắng ván cờ-
Vừa chăm lo dân tình yên ổn
Vừa đặt lệ chỉnh đốn quân dân (56)...
Vây Đông Quan mất ăn mất ngủ
Diệt viện binh cả lủ kinh hồn;
Trận Chi Lăng dồn Thăng huyệt tử;
Giết Lương Minh ở tự sa trường(57);
Tướng Khánh Lý chọn đường tự vẫn (58);
Chỉ Hoàng Thúc minh mẫn thức thời (59)
Lúc bị bắt có lời hàng phục;
Chí Khí hơn Thôi Tụ quyên sinh (60).
Nhận được tin Liễu Thăng bại trận
Hồn tiêu tan, Mộc Thạnh lui binh (61)
Quân Trịnh Khả truy theo chém giết (62)...
Bình Định Vương chẳng tiếc phao tin(63)
Tới Đông Quan tình hình chiến sự...
Cho Vương Thông dự liệu chu toàn.
Quá sợ hãi chẳng còn thiệt hơn
Xin giảng hòa cho trơn mọi việc
Lập đàn thề triệt quân về nước. (64)

Bình Định Vương mơ ước thanh bình
Sai các tướng tận tình dâng biểu (65)
Mang cống phẩm thông hiếu Minh triều (66)
Trả báu vật tỏ điều tín nghĩa (67)
Trả nhân mã, tù binh thuở trước
Lượng hải hà cho nước trường sinh.

Vua nhà Minh xem biểu cầu hòa (68)
Biết giả dối- suy ra được lợi
Bèn thuận ưng... nghỉ ngợi đôi điều:
Sai Lý Kỳ đưa chiếu sang phong (69)
Cho Trần Cao- An Nam quốc vương,
Bỏ Bố Chính rút quân về Tàu.

Năm đinh tỵ vẫy chào tạm biệt
Tướng Vương Thông cắt việc lui binh
Sông Nhị Hà uốn mình náo nhiệt
Tiễn quân Minh nhộn nhịp xuôi dòng
Bình Định Vương trãi lòng thua thiệt
Cấp thuyền lương, hướng việc chu toàn (70)
Mở thái bình non nước nghìn thu
Ghi Sử sách xóa thù dân tộc-
Giang san từ nay độc lập rồi
Dạ bồi hồi- Bình Ngô Đại Cáo (71).

Trần Cao hiểu ba đào trỗi sóng
Mình con cờ chèo chống phong ba
Bão tố qua tất ra thiên cổ!
Giữa đêm khuya nhắm chỗ bôn đào...
Châu Ngọc Ma -sa vào bẫy rập
Về đế Kinh- độc nhập- xuất hồn.
............................................