Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ

1. Những âm thanh đẹp nhất

Năm nay tôi 10 tuổi. Nghĩa là trước đây 10 năm tôi vẫn còn nằm trong bụng mẹ. Mỗi khi đi đâu, mẹ mang tôi đi. Tôi chưa biết khóc. Một đứa trẻ nằm trong bụng mẹ chắc chắn là không biết khóc. Tôi muốn các bạn tưởng tượng điều này. Lúc đó chúng ta như thế nào nhỉ? Chúng ta không có ai làm bạn, ngoài mẹ ra. Cho nên bố tôi nói, một đứa trẻ ra đời là một sự may mắn, ngày tôi ra đời là ngày tôi may mắn có thêm bạn mới. Chẳng hạn, làm sao tôi có thể quen thằng Tí và chọn nó làm bạn thân nếu tôi không ra đời? Cũng theo lời bố tôi, một đứa trẻ ra đời, bà mụ sẽ đập đập vào mông gọi nó dậy. Khi còn nằm trong bụng mẹ, nó ngủ. Có nhiều đứa phải đánh đến bốn năm cái, thật buồn cười vì nó cứ tưởng vẫn còn nằm trong bụng mẹ. Tôi là một trường hợp như vậy. Tôi ngủ rất say. Bà mụ phải đánh đến bảy lần. Mẹ tôi nói những đứa như vậy rất lì và hình như tôi cũng thấy đung đúng. Ở lớp, tôi nói xạo tụi bạn, bà mụ đánh tôi đến năm mươi chín lần. Chúng trợn mắt tròn lên:

- Trời ơi, cái mông mày phải sưng to lắm.

Hôm sau chúng khoe với tôi, mẹ chúng nói, bà mụ đánh chúng đến một trăm cái. Có đứa còn nói hai trăm. Thật không tưởng tượng nổi cái mông. Con Hồng mít ướt đụng một chút là khóc nhè còn dám nói đến bốn trăm cái. Chúng tôi cười ồ lên. Thằng Toàn thành thật nói:

- Tao có hai cái à. (Hồi nãy nó nói hai trăm)

Ðứa khác thì ba cái, bốn cái, còn con Hồng mới đẻ ra đã khóc rồi. Hai mắt nó mở to lên, thế là nó khóc. Bà mụ rảnh tay, không phải nhọc công. Bạn có khi nào hỏi mẹ mình chuyện này chưa? Tôi nghĩ sẽ rất thú vị. Bạn sẽ biết về mình lúc mới chào đời. Bạn có biết mở mắt nhìn bố mẹ không? Bạn bao nhiêu kí? Khi ngủ bạn khóc mấy lần trong một đêm? Bạn có tóc không, màu gì? Cả trăm chuyện để biết về mình. Nhưng tôi muốn nói với bạn một điều, chúng ta phải bí mật. Chuyện đó phải riêng tư. Khi bạn giữ một điều bí mật về mình hay về ai đó, bạn sẽ không bao giờ quên. Những chuyện bạn nói ra rồi, bạn sẽ quên mất. Tôi dám chắc như vậy. Và còn một điều nữa, bạn phải tăng số lần bà mụ đánh lên, bởi vì như bố tôi nói, chúng ta không bao giờ có cơ hội được bà mụ đánh lần thứ hai. Chúng ta chỉ được khóc một lần khi chào đời, một cái khóc dễ thương nhất. Bố tôi vẫn nhớ mãi cái ngày tôi khóc. Tức cái ngày tôi chào đời. Mẹ tôi nói:

- Anh ơi, hình như em sắp sinh em bé.

Bố tôi hoảng hốt ẵm mẹ đặt lên xe rơm. Ngặt một nỗi con bò không có ở đó. Bố đã nhờ cậu tôi dắt nó đi ăn cỏ. Thế là một mình, bố kéo xe xuống thị xã. Dọc đường, mẹ cắn rơm chịu đau không la một tiếng. Bố tôi nói:

- Em cứ la lên, không sao cả.

Mẹ vẫn không la. Bố nói mẹ là người cừ nhất! Khi kể tụi bạn nghe chuyện này, chúng cũng bảo mẹ chúng không la. Các bạn đừng cho là chúng nói xạo nhé. Mà phải cho đó là một điều bí mật. Những điều bí mật sẽ cho chúng ta nhớ mãi không quên. Và mọi chuyện như tôi đã kể, bà mụ đánh tôi bảy cái. Bố thốt lên sung sướng:

- Trời ơi, con trai. Cái thằng này nó lì lắm đây. Sao tôi ghét nó quá!

Nói rồi ông hôn cái miệng đang khóc của tôi. Ông còn áp tai vào. Mặc người ông dính đầy đất cát cùng những giọt mồ hôi nhỏ vào mặt tôi. Bố tôi nói, chưa bao giờ bố thấy tôi xinh đẹp như vậy. Những ngày làm việc vất vả trên đồng, bố không ngớt tưởng tượng về tôi. Bố nghĩ mặt tôi sẽ dài lắm. Cái miệng thật to. Ðôi tay săn chắc. Bố nuôi sẵn một con bò dành cho tôi cỡi rồi mà. Nhưng eo ôi, tay tôi bé xíu, da thịt mỏng tanh. Bố lấy tay tôi đặt lên mặt bố rồi bố cứ nằm im như vậy. Bố nói, chưa bao giờ có một bàn tay bé xíu đặt lên mặt bố. Bé lắm. Bé khủng khiếp. Nhìn tôi, bố tưởng tượng đang lạc vào xứ sở người tí hon. Mà ở xứ sở người tí hon thì không vội vàng được. Ví như từ nhà đến trường bạn đi vèo một cái là xong, người tí hon thì không phải vậy. Họ phải đi một năm. Họ không vội vàng được. Trước một đứa bé như người tí hon, bố không vội vàng được. Muốn ẵm tôi lên, bố phải từ từ. Bố nói, ẵm một đứa bé mệt hơn cày một đám ruộng. Bởi đám ruộng bạn có thể sửa chữa, còn đứa bé thì không. Nó cũng không biết nói:

- Ối tôi đau quá. Con kiến nó cắn mông tôi.

Vậy đó, cái ngày tôi chào đời. Và bố muốn được nghe tôi khóc. Buổi tối, bố phải đi nhẹ chân, một nỗi khổ của bố. Bố tôi khỏe lắm, cái gì chạm phải tay ông đều kêu rổn rảng. Muốn đi nhẹ là việc cực kỳ khó khăn. Nhưng vì tôi, bố đã tập dần. Bố nói, giấc ngủ của đứa bé đẹp hơn một cánh đồng. Ðêm, bố thức để nhìn tôi ngủ. Bố rất tiếc không được biết bà mụ đánh bố bao nhiêu cái, bố có hay khóc không? Ông bà nội tôi mất sớm. Khi đó bố còn rất nhỏ nên chẳng được nghe ai kể lại. Những người thân trong gia đình là những người nhớ về mình nhiều và đầy đủ nhất. Những người giữ bí mật của mình. Ngày tôi ra đời, bà mụ hỏi bố:

- Ðặt tên cậu ấm là gì nào?

Cậu ấm có nghĩa là một cậu bé sung sướng. Bà muốn tôi được sung sướng. Bố tôi choàng dậy:

- Ừ nhỉ, sao tôi quên khuấy mất. Tôi cứ tưởng tượng về nó mãi, đâm quên.

Theo bố tôi, cái tên quan trọng lắm. Bởi nó là cái tiếng đẹp đẽ nhất mà người ta sẽ gọi trong suốt cuộc đời một đứa trẻ. Ðứa trẻ này khác với đứa trẻ kia trước tiên là cái tên. Khi nhớ một cái tên tức là ta nhớ về con người có cái tên đó. Không gì tuyệt diệu hơn khi mình gọi tên người thân của mình. Mẹ là cái tên chung cho tất cả những ai làm mẹ. Khi ai đó gọi mẹ ơi, tức mình hiểu người phụ nữ đó đã làm và yêu thương những công việc giống mẹ mình. Mẹ cũng là cái tên đẹp nhất, bao giờ cũng dịu dàng. Một người tên Dũng, mình sẽ nghĩ không phải là con gái. Người tên Loan sẽ không phải là con trai. Khi mình lớn, cái tên vẫn đi theo. Mình sẽ giữ nó như một kỷ niệm về bố và mẹ. Ðó cũng là tình cảm ưu ái mà bố mẹ muốn dành cho. Bố tôi nói với bà mụ:

- Tôi muốn nó thật hùng dũng.

- Vậy tên Dũng nhé.

- Tôi muốn nó thông minh nữa.

- Vậy thì Trí Dũng.

- Tôi còn muốn nó phải có hiếu nữa kia.

Cuối cùng cái tên của tôi cũng được đặt xong. Một cái tên thật dài nhưng tôi luôn nhớ. Bố tôi nói:

- Không có gì đẹp bằng cái tên của mình. Một cái tên là một tình thương lớn.

Bạn tên gì vậy? Có khi nào bạn hỏi bố mẹ tại sao bạn lại có cái tên đó không? Tôi tin rằng bạn sẽ được nghe một câu chuyện thật dài về nó. Đó là một bí mật về bạn. Một bí mật chỉ bố mẹ bạn biết. Và chỉ khi đó bạn mới biết tại sao một cái tên lại là một tiếng nói đẹp đẽ nhất.

2. Ghét cái răng khểnh

Tôi có một cái răng khểnh. Đến trường, tụi bạn bảo đó là cái răng bừa cào. Mỗi lần tôi cười chúng cứ chỉ vào đó:

- Ha ha, bừa cào kìa. Mày cho tao mượn về chải chí đi.

Từ đó tôi không dám cười nữa. Tôi rất đau khổ. Tôi ghét những đứa có hàm răng đều. Chúng còn chỉ vào mặt tôi nói:

- Đó là vì mày không chịu đánh răng. Những người đánh răng, răng mòn đều.

Một hôm bố tôi hỏi:

- Sao dạo này bố không thấy con cười?

Tôi nói:

- Tại sao con phải cười hả bố?

- Ðơn giản thôi. Khi cười, khuôn mặt con sẽ rạng rỡ. Khuôn mặt đẹp nhất là nụ cười.

- Nhưng khi con cười sẽ rất xấu xí.

Bố ngạc nhiên:

- Tại sao vậy? Ai nói với con?

- Không ai cả, nhưng con biết nó rất xấu, xấu lắm bố ơi!

- Bố thấy nó đẹp. Bố nói nhỏ con nghe nhé. Nụ cười của con đẹp nhất.

- Nhưng làm sao đẹp được khi nó có cái răng khểnh?

Bố bật cười:

- Ái chà! Thì ra là vậy. Bố thấy đẹp lắm! Nó làm nụ cười của con khác với những đứa bạn. Ðáng lý con phải tự hào vì nó. Mỗi đứa trẻ có một điều kỳ lạ riêng. Có người có một đôi mắt rất kỳ lạ. Có người có một cái mũi kỳ lạ. Có người lại là một ngón tay. Con hãy quan sát đi rồi con sẽ thấy. Con sẽ biết rất nhiều điều bí mật về những người xung quanh mình.

Tôi biết một điều bí mật về cô giáo: cô có cái mũi hồng hơn những người khác. Và tôi đã nói điều đó cho cô hay. Cô ngạc nhiên lắm, trợn mắt:

- Thật không?

- Em nói thật. Mũi cô rất hồng. Em còn phát hiện một điều nữa, khi trợn mắt, mắt cô thật to. Những người có con mắt nhỏ không làm được như vậy đâu. Bố em nói đó là một điều bí mật. Cô đừng nói cho ai biết nhé. Khi cô nói điều bí mật ra, cô sẽ quên cái mũi cô ngay.

- Vậy à! Em có nhiều điều bí mật không?

- Dạ có. Nhưng em sẽ không kể cho cô nghe đâu. Em sợ em sẽ quên nó.

- Không sao đâu. Khi em kể điều bí mật cho một người biết giữ bí mật thì bí mật vẫn còn. Khi gặp cô, em sẽ nhớ là có hai người cùng giữ chung một bí mật.

Và tôi đã kể cho cô nghe bí mật của tôi. Tôi cũng muốn kể cho các bạn nghe nữa, vì như vậy các bạn sẽ giữ giùm tôi một điều bí mật, khi tôi và bạn gặp nhau, bạn sẽ nhớ bí mật đó. Chuyện là như vầy: ngày xửa ngày xưa ở một khu làng nọ có một đứa bé luôn cười suốt ngày. Các bạn biết tại sao không, tại vì nó có một cái răng khểnh.

3. Thương nhớ ngón tay

Chú Hùng là người cùng làng hay sang nhà tôi uống trà với bố. Chú có cái hàm to, bạnh ra như một con cọp. Chú khỏe lắm. Chú có thể chạy bộ nhiều tiếng đồng hồ mà không mệt. Những buổi sáng, chú hay chui đầu vào cái mền tôi đang đắp hỏi:

- Có ai ở nhà không?

Tôi nói:

- Có, có...

Chú gầm ghè:

- Sao tui không thấy ai mở cửa vậy cà. Hình như đi vắng phải không?

Tôi nói:

- Tui cũng không biết nữa chú hai ơi.

- Vậy ai lên tiếng với tui vậy cà?

- Ðó là cái nhà. Tui là cái nhà đây.

Chú rờ rờ lên người tôi:

- Vậy cái cửa sổ đâu? Sao tui tìm hoài không thấy cái chốt hè. Ô! Ðây có phải là cái chốt không?

Tôi hét lên:

- Không phải, đó là con cu.

Hai chú cháu ồ lên cười. Tôi ôm lấy cổ chú và cứ như thế, chú đi thẳng ra bàn, không hề vịn tôi. Chú nói:

- Tui cõng cái nhà, mệt quá!

Sáng nào cũng vậy, chú đều sang chơi. Tất nhiên mỗi lần sang chú đều chọc ghẹo tôi như vậy. Có hôm chú nói:

- Cái gì nằm trong mền vậy, có phải cái bánh xèo không? Tui đói bụng quá!

Tôi hét lớn:

- Không. Tui là con cọp.

- Nếu là con cọp, cho tui xem cái chân.

Thế là chú vờ ăn cái chân của tôi. Mỗi buổi sáng tôi đều nằm nán lại chờ chú. Tôi luôn nghĩ mình phải đóng vai gì để chú cười to nhất. Tôi yêu giọng cười của chú lắm. Nằm trong mền, tiếng cười thật vang, cứ âm âm trong đầu tôi như một bài hát. Có bữa sáng nọ chú không ghé, tôi chờ mãi đến sốt cả ruột. Bố tôi nói:

- Dậy đi con, chú Hùng chắc bận.

Tôi vẫn cứ nằm chờ. Tôi biết chú sẽ nhớ. Khoảng chín giờ chú chạy vụt vào nhà, hét lớn:

- Ối trời ơi! Cái bánh của tui thiu mất.

Tôi nói:

- Sao chú không qua gọi con?

Chú nói:

- Cho chú xin lỗi cái bánh nhé, chú bận, nên cái bánh mới khét như vầy nè.

Thế là tôi cười xòa tha thứ cho chú. Thỉnh thoảng chú hay vật tay với tôi. Chú có cánh tay to lắm, từng cái cơ vồng lên như những trái núi nhỏ. Tuy vậy, chú luôn thua tôi trong trò này. Chú nói:

- Ôi, tui mệt quá! Nhấc cái tay lên không muốn nổi, tại sao vậy cà? Tui nhớ là cái tay tui rất bự. A! Chắc là tui không được mưu trí.

Chú nằm xụi xuống mặt bàn, mặt thiểu não. Rồi chú bật dậy, hét lớn:

- À! Tui biết rồi, tại vì sáng ngủ dậy, tui không chịu đánh răng.

Tôi biết chú nhắc khéo tôi. Ghê lắm! Từ nhà tôi sang nhà chú chỉ độ dăm mét nên chú gọi tôi là người láng giềng:

- Người láng giềng đi đâu đó? Có phải đi tìm người láng giềng là tui không?

Bố tôi gọi chú là người nhà vì việc lớn nhỏ chú đều làm giùm và khi làm thì rất cẩn thận. Chú đóng hàng rào rất khéo, dây kẽm gai căng như dây đàn. Bàn tay phải của chú chỉ có bốn ngón. Chú nói đó là vì chiến tranh. Một viên đạn bay ngang cắt đứt nó. Chú là người may mắn, nhiều người đứt cả bàn tay bàn chân. Như ông tư xóm tôi, chỉ còn khúc mình, ông buồn lắm. Chú nói chú cụt một ngón tay còn buồn, huống gì ông tư. Có một lần chú cõng tôi ra cồn, chỉ vào một lùm cây, nói ngón tay chú nằm chỗ này. Mỗi lần đi ngang đó chú đều nhớ ngón tay, nhớ khủng khiếp. Cho nên chú hay tránh con đường đó, nó khiến chú nhớ lúc còn lành lặn. Một cơ thể lành lặn bao giờ cũng thật đẹp. Những con người mất đi một phần cơ thể là mất đi những niềm vui. Thay vì vui mười ngón, chú chỉ còn niềm vui chín ngón. Ngón thứ mười trở thành nỗi buồn. Tôi ôm lấy cổ chú, chú hỏi:

- Cháu còn mấy ngón vậy?

Tôi hãnh diện nói:

- Mười.

- Cho chú đếm xem.

Tôi xòe bàn tay ra. Chú thốt lên:

- Một, hai, ba... Ðúng rồi! Mười. Cháu hơn chú những một ngón.

Lần đầu tiên tôi thấy một niềm vui từ thân thể mình, và tôi cũng hiểu nỗi buồn của những người không còn đầy đủ thân thể. Tôi sang nhà ông tư. Tôi không dám vào nhà, cứ thập thò bên cửa sổ. Ông hỏi:

- Ai đó?

Tôi nói:

- Con đây, con là thằng Dũng.

Tôi từ từ đi vào nhà, ngồi xuống bộ ván. Ông hỏi:

- Có gì muốn nói với ông phải không?

Tôi ấp úng:

- Con muốn hỏi... ông có nhớ, nhớ...

- Nhớ cái gì? Con nói đi, đừng sợ.

- Ông có nhớ bàn tay và bàn chân không?

Ông tư im lặng nhìn tôi. Tôi nói tiếp:

- Con biết ông nhớ lắm.

Ông chớp chớp đôi mắt:

- Ừ. Ông nhớ. Những ngày nằm ở đây, ông luôn nhớ.

- Thế ông có đến cái chỗ bàn tay bàn chân của ông nằm lại không?

- Chưa. Ông chưa ghé bao giờ. Nhưng ông không bao giờ quên đâu. Từ lâu, ông ước mơ được ghé lại thăm một lần nhưng chưa tiện nói ra. Ông sợ chị Hồng của con (tức con ông tư) nhọc công. Với lại, khi nhắc đến, chị của con sẽ buồn lắm. Ông luôn sợ chị Hồng của con buồn.

- Thế chỗ đó có xa không ông?

- Không. Ngay trường con đó.

- Ngay trường của con?

- Ừ. Năm đó ông là bảo vệ trường. Nghe tiếng máy bay, ông đã dẫn cả lớp xuống hầm trú. Không ngờ có một thằng bé vì quá sợ chui xuống gầm bàn nên ông bỏ sót. Khi đếm lại thấy thiếu một người, ông vội chạy lên tìm.

- Ông có tìm thấy nó không?

- Có. Ông bế nó lên, người nó mềm nhũn. Ông nói đừng sợ nhưng biết chắc nó đang sợ lắm. Rồi bỗng dưng một trái bom rơi xuống. Ông không còn biết gì. Trước đó ông định ép nó vào ngực mình nhưng không kịp. Một luồng sáng lóe lên như cắt đứt đôi tay của ông. Khi ông tỉnh lại thì đứa bé đã chết. Ông còn sống bởi vì ông là người lớn, sức chịu đựng tốt hơn. Người ta nói khi ẵm đứa bé lên, bàn tay ông vẫn còn trên người nó.

Tôi rùng mình:

- Lúc đó nó đã bị cắt khỏi người ông rồi phải không?

- Ừ, người ta chôn bàn tay và bàn chân của ông dưới một hố bom rồi lấp đất lại, trồng lên trên đó một cây dừa.

- A! Con biết chỗ đó rồi.

- Ừ. Con hãy đến thăm nó giùm ông nhé, giống như con đã đến thăm ông vậy, vì đó là một phần cơ thể của ông còn nằm lại.

Tôi gật đầu:

- Con sẽ đến thăm nó giùm ông, con sẽ nói với mọi người, dưới gốc dừa có bàn tay của ông để lại lúc ẵm một đứa bé.

- Con nhớ nói đứa bé vẫn còn sống nhé.

- Tại sao vậy ông?

Ông thở dài:

- Ông cũng không biết nữa. Có lẽ khi nói cứu sống được một đứa bé, sẽ tốt đẹp hơn. Ông rất ân hận khi lỡ nói với con đứa bé đã... Nhiều năm qua rồi, ông vẫn muốn nó được cứu sống kia.

- Con hứa, con sẽ nói.

- Ừ. Nhớ nhé. À, cây dừa có sai trái không?

- Có, ông ạ. Nó rất ngọt. Con biết vì sao nó ngọt rồi.

- Vì sao?

- Nó trả công ông đó. Ðúng rồi! Con sẽ nói với tụi bạn rằng dưới cây dừa có một điều bí mật. Chúng sẽ trố mắt hỏi cái gì vậy? Con sẽ giả vờ suy nghĩ một chút, sau đó mới nói là dưới cây dừa có một bàn tay.

Ông tư bật cười:

- Con làm ông hồi hộp quá! Con cho ông xem bàn tay của con đi.

Tôi xòe mười ngón ra. Ông khen:

- Ôi! Chúng thật dễ thương. Ông ước gì được một ngón.

Tôi nói:

- Con sẽ cho ông ngón út. Con kể bí mật này cho ông nhé, trong mười ngón tay, con thương nhất ngón út. Nó là ngón thiệt thòi nhất, bé tí, yếu nữa. Ông thấy không, nó nhúc nhích rất chậm, vậy mà lâu lâu con còn cắn nó một cái. Nhưng thôi, con sẽ cho ông mười ngón.

- Làm sao ông lấy được?

- Dễ lắm. Thỉnh thoảng con sẽ chạy sang đây. Ông chỉ việc kêu lên bàn tay ơi lấy cho tui cái bánh. Thế là bàn tay sẽ chạy đến lấy cho ông ngay.

Ông cười khà khà:

- Ôi hay quá! Thật là hấp dẫn, vậy mà ông không nghĩ ra được. Ðể ông thử nhé.

Ông hắng giọng rồi sôi nổi nói:

- Bàn tay ơi.

Tôi nói to:

- Ơi. Có tui đây. Tui là bàn tay đây. Bàn tay xin tuân lệnh hoàng thượng.

4. Tình yêu

Chú Hùng yêu cô Hồng con ông tư. Chuyện đó cả xóm ai cũng biết. Mẹ tôi nói chú Hùng mắc cỡ. Khi mắc cỡ mặt chú cứ đen xì ra. Tôi đã thấy mặt chú đen xì rồi, nhìn ngộ lắm. Ðôi tai lại đỏ rực. Tôi cũng biết một bí mật về chú, chú sợ cô Hồng. Cứ thấy mặt cô Hồng là sợ. Hay vậy đấy. Ngoài cô Hồng ra, chú không sợ gì hết. Cô Hồng đi làm trên tỉnh, mặc áo dài, lúc thì màu xanh, lúc thì màu đỏ. Chú nhờ tôi nói với cô Hồng là mặc áo dài màu xanh sẽ đẹp hơn. Cô Hồng ứ lên một cái, bảo tôi:

- Ai bắt không biết nữa. Nhớ về nói như vậy nhé.

Tôi trợn mắt:

- Nói làm sao hả cô?

- Thì nói như vậy đó.

- Nhưng cô có nói gì đâu?

- Có chứ. Con cứ nói với chú Hùng là cô Hồng nói ai bắt không biết nữa. Vậy là chú Hùng hiểu liền. Nhắc lại cô nghe đi.

Tôi bật cười, nhắc lại:

- Ai bắt không biết nữa.

Cô Hồng gật đầu:

- Ừ, ừ. Giỏi lắm! Cô cho cây kẹo nè, lần sau cô sẽ cho nhiều hơn.

Thế là cô đi lên tỉnh. Một tháng về nhà chỉ hai lần. Lần nào về, cô cũng mặc áo dài xanh tuyệt đẹp. Mẹ tôi nói ở làng chỉ có mái tóc cô Hồng là mượt nhất. Hồi còn con gái, tóc mẹ không được mượt như vậy. Tôi cũng có nghe chú Hùng khen. Chú nói nhìn mái tóc cứ tưởng như một ngọn suối. Mẹ tôi đi ngang nghe được, cười khúc khích, đùa:

- Ôi! Nếu như thế nó sẽ chảy hết còn gì.

Từ đó, mỗi lần gặp cô Hồng, tôi cứ tưởng tượng một ngày nào đó tóc cô bỗng chảy hết, chỉ còn cái... sọ dừa. Thế là tôi cười tủm tỉm. Tôi có cảm giác như mình vừa biết một bí mật của cô Hồng. Có một lần dại miệng, tôi kể chú Hùng nghe. Chú cười ngất. Nhưng sau đó chú bảo tôi không được kể cho ai nghe. Chú sẽ buồn lắm. Ðó là điều bí mật chỉ có tôi và chú biết thôi. Và tôi đã hứa với chú. Những hôm cô Hồng về, chú cứ đi lảng vảng trước nhà ông tư. Mặt chú đen xì xì. Mẹ tôi nói:

- Cái thằng, yêu người ta thì phải nói cho người ta biết, người ta vui. Có gì mà sợ?

Tôi nói:

- Ðể con nói cho.

Tôi chạy vù vào nhà cô Hồng. Tôi nói:

- Cô Hồng ơi, chú Hùng đợi cô ngoài trước kìa.

Cô Hồng bận áo dài xanh đi ra. Chú Hùng đã chạy mất tích. Sáng hôm sau, khi chú Hùng chui đầu vào mền tôi, hỏi:

- Có ai ở nhà không vậy cà?

Tôi nói:

- Có. Tui đây. Tui là cô Hồng. Tui ghét chú Hùng lắm. Chú Hùng yêu tui mà không chịu nói để tui mừng.

Chú Hùng ôm chặt lấy tôi, hét lớn:

- Ôi, tui yêu cô Hồng quá! Nhưng sao cái đầu cô Hồng trọc lóc thế này?

Hai chú cháu cười ngất. Chú lấy mền trùm kín người tôi. Sau đó chú còn ăn cái chân tôi. Tôi nói:

- Chú nói yêu cô Hồng, cô sẽ không la chú đâu.

- Thật không?

- Thật mà, cháu đã nói rồi.

- Nói cái gì?

- Cháu nói cháu yêu cô Hồng lắm. Cô còn cho kẹo. Cô cũng nói yêu cháu nữa. Mẹ cháu nói, khi yêu ai phải nói cho người ta biết, người ta mừng. Cô Hồng mừng lắm khi nghe cháu nói cháu yêu cô.

- Ừ. Chú sẽ nói yêu cô Hồng.

Tôi nhảy cỡn lên, vòng tay qua cổ chú. Chú đi thẳng ra bàn. Tôi nói:

- Cháu cũng yêu chú nữa.

- Ừ, chú yêu cháu.

- Hay quá chú hé! Cháu yêu chú, chú yêu cô Hồng, cô Hồng yêu mẹ cháu, mẹ cháu yêu bố cháu, bố cháu yêu cháu.

Chú Hùng gật đầu:

- Ừ. Người này yêu người kia.

- Cháu còn yêu ông tư.

- Ừ. Chú cũng vậy.

Ba tháng sau, chú Hùng và cô Hồng làm đám cưới. Ðứng bên cô Hồng, mặt chú vẫn đen xì, nhưng trông hiền lắm. Chú ẵm tôi lên chụp hình. Khi chụp hình, chú hỏi:

- Tui chụp hình với ai vậy cà?

Tôi nói:

- Tui là cô Hồng.

Chú cốc đầu tôi:

- Cái thằng. Tui yêu cô Hồng lắm, chịu chưa?

Bố tôi tặng chú Hùng nguyên một con bò, cột dây dẫn lên sân khấu đàng hoàng. Trên sừng con bò có một cái nơ đỏ. Chú Hùng bảo bố tôi:

- Anh sang quá!

Bố cười ha hả. Chưa bao giờ tôi thấy bố tôi vui như vậy. Bố không ngớt nói chuyện. Khi nói chuyện, bố còn nhổ cả râu cằm. Ông tư thấy tôi hét lên:

- Cái tay tui đâu?

Mọi người giật mình quay lại, chưa hiểu thế nào thì tôi đã hét còn to hơn:

- Có. Tui đây. Tui là cái tay đây. Cái tay xin tuân lệnh hoàng thượng.

Mọi người hiểu ra chợt cười ồ. Tôi chạy đến ghé sát vào tai ông tư:

- Sao ông tiết lộ điều bí mật giữa ông và cháu?

Mặt ông tư hồng lên vì vui, ông nói:

- Không sao cả con trai, khi điều bí mật là niềm vui thì tại sao ta không tiết lộ cho mọi người cùng biết?

Tôi gật đầu:

- Nhưng sao ông không nói cho con biết, con muốn mình là người tiết lộ điều bí mật kia.

Ông gật đầu:

- Ừ, ừ. Ông quên, ông nợ con một điều bí mật.

Ðến chiều tối đám cưới mới xong. Tôi vẫn nấn ná bên nhà chú Hùng, không chịu về. Bố chạy sang gọi tôi lần thứ hai, tôi vẫn lưỡng lự. Bố hỏi:

- Cái gì vậy con?

Tôi im lặng. Tôi không biết ngày mai chú Hùng có gọi tôi dậy nữa không. Về đến nhà, tôi nhảy lên giường của mình nằm, tự hứa, chú Hùng mà không sang gọi, tôi sẽ nằm mãi. Tôi sẽ nằm cho đến lúc người tôi tê cứng mới thôi. Vậy là chú Hùng đã theo cô Hồng mất rồi.

5. Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ

Nhà tôi có khu vườn rất rộng. Bố trồng nhiều hoa. Buổi chiều ra đồng về, bố thường dẫn tôi ra vườn, hai bố con thi nhau tưới. Bố làm cho tôi một bình tưới nhỏ bằng cái thùng đựng sơn rất vừa tay. Bố lại lấy hộp lon gò thành cái vòi sen nữa. Bố hay bảo tôi nhắm mắt lại, sau đó dẫn tôi đi chạm từng bông hoa một. Bố nói:

- Ðố con hoa gì?

Tôi luôn nói sai. Nhưng bố nói không sao cả, dần dần tôi sẽ nói đúng. Những buổi chiều tôi hay nhắm mắt sờ những bông hoa rồi tập đoán. Tôi đoán được hai loại hoa: hoa mồng gà và hoa hướng dương. Bố cười khà khà khen tiến bộ lắm! Một hôm, tôi đoán được ba loại hoa. Bố nói:

- Phen này con sẽ đoán được hết các loại hoa của bố mất thôi.

Và đúng như vậy, không bao lâu, tôi đã đoán được hết vườn hoa. Từ trong nhà ra ngoài vườn, tôi có thể chạm bất cứ loại cây nào và nói đúng tên của nó. Tôi cũng đã thuộc khu vườn. Tôi có thể vừa nhắm mắt vừa đi mà không chạm vào vật gì. Những lúc rảnh rỗi, bố hay đứng trong vườn rồi đố tôi tìm ra bố. Bố nói:

- Bố thấy con hé mắt.

Tôi cãi lại:

- Không! Con không có hé mắt. Con biết chỗ cây hoàng lan mà.

Bố giả vờ nghi ngờ:

- Thật không?

Trò chơi này không chỉ diễn ra ngoài vườn mà còn trong nhà. Bố hay giấu cục kẹo đâu đó rồi đố tôi, và lần nào tôi cũng tìm thấy. Bố còn đố khi tôi nhắm mắt, bố đứng cách tôi bao xa. Lúc đầu tôi luôn đoán sai nhưng sau thì đúng dần. Mỗi lần như thế, bố đều lấy thước ra đo đàng hoàng. Bây giờ, đang còn vùi đầu trong mền, tôi vẫn biết bố đang cách xa tôi bao nhiêu mét khi chỉ cần nghe tiếng bước chân. Trò chơi này làm chú Hùng ngạc nhiên lắm. Chú cứ nghi ngờ rằng không thể được, cháu đã ăn gian, cháu hé mắt. Thế là tôi lặp lại trò chơi cho đến khi chú phải thốt lên:

- Thật không thể tin nổi, cháu có con mắt thần.

Trò chơi này, tôi có một kỷ niệm đáng nhớ. Sau nhà tôi có một con sông nhỏ. Những ngày nghỉ bố hay dẫn tôi ra đó tắm. Bố tôi bơi giỏi lắm. Bố có thể lặn một hơi dài đến mấy phút. Hôm đó, khi cả nhà đang ăn cơm thì bỗng nghe một tiếng hét lớn. Sau đó hoàn toàn im lặng. Mọi người nhìn quanh, không biết tiếng hét xuất phát từ hướng nào. Nhưng tôi đã nói ngay:

- Cách đây khoảng ba chục mét, hướng này.

Mẹ tôi chồm dậy:

- Chết rồi, ngoài bờ sông.

Bố quăng chén cơm rồi băng vườn chạy ra. Tôi và mẹ chạy theo, quả nhiên đúng như vậy. Dưới cái hụp xoáy, một thằng bé chới với chỉ còn lòi ngón chân. Nó là thằng Tí con bà sáu. Nhân buổi trưa, nó trốn ra bờ sông vọc nước, không ngờ trượt chân té xuống. Bố tôi ẵm nó về nhà. Bụng nó đầy nước, bố phải nắm ngược hai chân dốc xuống như làm xiếc. Sau đó cả xóm mới hay tin chạy ra. Người ta bu quanh tôi, hỏi đủ chuyện. Bà sáu cám ơn tôi. Bà khóc. Bà nói không có tôi, thằng Tí sẽ chết. Nhiều người không tin tôi có thể lắng nghe âm thanh tài tình như vậy bèn thử tài, thật may phước lần nào tôi cũng đoán trúng. Họ hỏi làm sao biết hay vậy? Bố nháy mắt và chúng tôi cười ồ. Tôi biết đó là một bí mật, không thể tiết lộ. Một bí mật giữa bố và tôi. Nhưng tôi đã hứa, tôi sẽ chỉ cho thằng Tí bí mật này. Nó là bạn thân của tôi mà. Tôi thấy tên nó đẹp hơn mọi tên, khi đọc lên, âm thanh cứ du dương như một bài hát. Ở trường tôi hay gọi nó:

- Tí, Tí.

Nó hỏi:

- Cái gì?

Tôi mỉm cười:

- Chẳng có gì.

Nó ngạc nhiên lắm. Nó không hề biết rằng tôi đang nghe âm thanh từ cái tên của nó. Bố tôi nói, mỗi cái tên là một âm thanh tuyệt diệu. Người càng thân với mình bao nhiêu thì âm thanh đó càng tuyệt diệu bấy nhiêu. Tôi tin bố. Tôi hay gọi tên bố chỉ để nghe âm thanh. Sau vụ đó, tôi dám cá với các bạn, thằng Tí không dám ra bờ sông một mình nữa. Lần nào đi, nó cũng chờ bố tôi. Bố tôi cõng nó một bên vai, cõng tôi một bên vai. Nhưng tôi qui định với nó, cái cổ của bố phải để tôi ôm. Bố tôi mà! Nó đồng ý. Mỗi lần ra sông vui lắm. Bố làm chiếc xuồng, hai đứa tôi cỡi trên lưng. Bố nói, đây là xuồng máy nên không cần chèo, chỉ cần xăng, chúng tôi phải đổ xăng vào. Bố nói, đừng có đổ vào lỗ tai, chỗ đó là cái đèn. Thằng Tí hay đem cho bố tôi những trái ổi. Nó trèo cây giỏi lắm, nhà nó có một vườn ổi. Những trái ổi to được nó lựa để dành cho bố đều có bịch nylon bọc lại đàng hoàng. Những trái ổi như thế bao giờ cũng vừa to vừa mềm, cắn vào rất đã. Bố tôi ít khi nào ăn ổi, nhưng vì nó, bố ăn. Tôi nói:

- Sao bố kính trọng nó quá vậy?

Bố cười xòa:

- Không phải đâu, bố không cưỡng lại được trước món quà. Một món quà bao giờ cũng đẹp. Khi ta nhận hay cho một món quà, ta cũng đẹp lây vì món quà đó.

Bố còn nói thêm:

- Một nụ hôn cũng là một món quà sang trọng. Giấc ngủ của con cũng chính là một món quà, cả con người con đều là món quà cho bố.

Tôi đi nhẹ ra vườn. Tôi hiểu, khu vườn là món quà bất tận của tôi. Mỗi bông hoa là một món quà nhỏ, cả vườn hoa là món quà lớn. Tôi nhắm mắt và chạm tay rồi gọi tên từng món quà. Tôi chạm phải bố. Tôi la lên:

- A! Món quà của tui đây rồi. Ôi cái món quà này bự quá!

Bố lại nghĩ ra trò chơi khác. Thay vì chạm vào hoa, bây giờ tôi chỉ ngửi rồi gọi tên nó. Bố đưa bông hoa trước mũi tôi rồi nói, hoa gì? Trò chơi cứ diễn ra liên tục cho đến hồi tôi nhận diện được tất cả mùi hương của các loài hoa. Ðêm, tôi mở cửa sổ và nói:

- Hoa hồng đang nở kìa bố ơi.

Bố không tin, xách đèn ra soi và đúng vậy. Những bông hoa cứ đem hương đến cửa sổ như báo cho tôi biết từng mùa. Hoa gì nở sớm, hoa gì nở muộn. Tôi còn phân biệt đồng một lúc những hoa gì đang nở. Bố nói tôi có cái mũi tuyệt nhất thế giới. Bạn hãy tưởng tượng, một buổi sáng mờ sương. Bạn vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, và bạn chợt hiểu khu vườn nói gì. Bạn hiểu bây giờ là mùa gì và bông hoa nào đang nở. Từng tiếng bước chân trong vườn, bạn biết chính xác người có bước chân đó cách xa bạn bao nhiêu mét. Bạn còn biết tiếng chân đó là của ai, bố hay mẹ. Bạn sẽ giả vờ hỏi:

- Ai đó? Có phải là người khách lạ không?

Người đó trả lời:

- Không. Tui là khách quen.

Bạn sẽ nói:

- Khách quen sao tui không biết vậy cà? Tui nghe bước chân lạ lắm.

- Ðó là tại vì tui đang hồi hộp. Tui thấy khu vườn nở nhiều hoa quá.

- Hoa hồng và mào gà phải không?

- Ôi! Sao anh biết hay quá vậy?

Bạn sẽ nói to lên:

- Tại vì tui có con mắt thần.

- Con mắt thần nằm ở đâu vậy?

- Nằm ở mũi tui.

Ðó chính là một điều bí mật mà tôi muốn chia sẻ với bạn. Bạn hãy thử đi rồi sẽ thấy, khu vườn sẽ lớn lên rất nhiều. Những bông hoa thơm hơn và khi nhắm mắt, bạn vẫn nhìn thấy nó. Không chỉ vậy, bạn còn thấy nguyên cả khu vườn. Bạn có thể nhìn thấy bông hồng ngay trong đêm tối. Ðêm bạn nằm, đắp chăn kín người nhưng bạn vẫn có thể đi dạo. Bạn sẽ không bao giờ lạc trong bất cứ một khu vườn nào, bởi vì những bông hoa sẽ chỉ lối cho bạn, một lối đi an toàn và thơm ngát. Và lúc đó, bạn sẽ tiếc lắm nếu thế giới này vắng đi những bông hoa. Bạn sẽ tự hỏi, tại sao trong khu vườn không có người dẫn lối? Người ta sẽ ngạc nhiên hỏi lại, người dẫn lối nào? Bạn sẽ từ từ nói, đó là những bông hoa. Những bông hoa chính là người đưa đường.

6. Ðôi guốc của cô giáo Hà

Cô giáo Hà lùn xịt nên cô mang đôi guốc cao gót. Từ dưới bục giảng nhìn cô vẫn thấy lùn. Cô chải tóc tém. Mẹ tôi nói, nhờ vậy nhìn cô trẻ mãi. Có một lần, khi gọi tôi lên bảng, cô nhìn tôi một hồi rồi nói:

- Em lớn nhanh thật, chẳng vài năm em sẽ cao bằng cô.

Tôi nói:

- Ðó là nhờ em chơi thể thao.

Cô trợn mắt hỏi lại:

- Em chơi thể thao?

- Dạ, đúng vậy. Bố em nói, những người chơi thể thao luôn cao ráo và xinh đẹp. Mẹ em không chịu chơi thể thao nên mặt mụn đầy.

Cô cười cười không nói gì. Tôi hỏi:

- Cô có chơi thể thao không?

Cô nói:

- Có... có... chút chút...

Tôi hay quan sát đôi guốc cao gót của cô. Mỗi lần cô bước lên bục giảng, tim tôi cứ thót lại vì sợ cô ngã. Nhưng cô không ngã, còn đi rất nhanh. Cô bước những bước chân thật dài. Có lẽ cô phải tập công phu lắm. Tôi hỏi mẹ, để đi được như cô có lâu lắm không? Mẹ tôi lắc đầu, mẹ không biết. Mẹ chưa bao giờ đi guốc cao gót vì chân mẹ rất to. Mẹ cũng rất thích nhưng chưa bao giờ có can đảm mua nó. Mẹ đã quen đi những đôi dép mỏng và bền. Vả lại, một đôi guốc cao gót không thể đi ruộng và lội sình. Nó phải đi trên đường nhựa cùng với áo dài. Dáng của mẹ lại xấu, không thể bận áo dài được. Mẹ nói, ngày mẹ còn trẻ, mẹ có bận áo dài một lần nhưng sau đó thì thôi luôn. Khi bận áo dài, tôi sẽ không nhận ra mẹ. Mẹ thích tôi phải nhận ra mẹ kia. Thế là tôi không hỏi nữa. Cô Hà có hai đôi guốc, một đôi màu xanh, một đôi màu đỏ. Cô cứ luân phiên thay đổi nhau, hai ngày đôi này, hai ngày đôi kia. Tôi thích đôi màu xanh hơn vì nó cao vừa phải, lại trông xinh xắn. Khi đi, nhìn cô ít gồng hơn, tự nhiên hơn.

Bẵng đi một dạo, không thấy cô mang nữa. Cô chỉ mang đôi guốc cao gót màu đỏ. Trên bục giảng cao, màu đỏ trông thật nhức mắt. Tôi chờ mãi vẫn không thấy cô mang đôi màu xanh. Thế là một hôm tôi hỏi cô:

- Cô ơi, sao cô không mang đôi guốc màu xanh?

Cô xòe to con mắt nhìn tôi:

- Em còn nhớ đôi guốc của cô à?

Tôi gật đầu:

- Em thích cô mang đôi guốc đó lắm. Trên bục giảng, trông cô cao vút.

Cô gật gù có vẻ sung sướng lắm:

- Cám ơn em. Nhưng đôi guốc đó quá cũ.

- Không sao cả, trông nó vẫn đẹp. Mẹ em luôn mang những đôi dép cũ. Bố em nói quăng nó đi. Nhưng mẹ không chịu. Mẹ nói đôi dép đó đã quen với mẹ rồi, nó là đôi dép đẹp nhất.

- Thế rồi bố em có nói gì không?

- Bố em chịu thua mẹ. Bố em nói, mẹ cứng đầu lắm! Nhưng em biết bố đùa, bố không bao giờ nói mẹ cứng đầu. Có hôm em còn nghe bố nói mẹ là cục cưng. Em thắt cười lắm. Mẹ to như vậy mà bảo là cục cưng. Vậy mà bố vẫn cứ nói cục cưng, cục cưng...

Hôm sau, cô Hà mang đôi màu xanh. Nhìn thấy tôi, cô trợn trợn con mắt như muốn bảo: bí mật đó nhé! Bí mật này chỉ có cô và em biết thôi. Tôi vui lắm, không ngờ cô Hà lại tin tôi như vậy. Tôi có cảm giác, cô mang guốc chỉ để cho một mình tôi nhìn. Giờ ra chơi, tôi chạy vụt đến chỗ cô, nói:

- Cô đẹp quá!

Cô cười, mặt đỏ lựng:

- Cám ơn. Nhờ em, cô mới biết đôi guốc màu xanh làm cô đẹp ra.

Khoảng một tháng sau bỗng tôi thấy cô xuất hiện trên bục giảng với đôi guốc màu đỏ. Cô nhún vai nhìn tôi. Thì ra đôi guốc màu xanh đã gãy cái gót. Khi mang cô sẽ đi cà thọt. Cô nói:

- Nó cũ quá rồi. Không thể sửa chữa được nữa.

Tôi an ủi cô:

- Không sao cả, màu đỏ trông cô vẫn đẹp. Em sẽ không nhìn đôi guốc nữa, em sẽ nhìn khuôn mặt cô, khuôn mặt sẽ không bao giờ cũ, khuôn mặt sẽ không bao giờ bị gãy gót.

Cô cười trông vui lắm:

- Em là người hiểu cô nhiều nhất. Khi em hiểu đôi guốc của một người thì có nghĩa là em hiểu người đó. Em sẽ hiểu, tại sao người ta yêu cái màu xanh này mà không yêu cái màu đỏ kia.

- A! Em hiểu rồi. Cô yêu đôi guốc màu xanh là tại vì cô yêu em.

Từ đó, tôi không còn thắc mắc đôi guốc cao gót của cô Hà nữa. Cô có đi chân không tôi vẫn yêu cô. Mẹ nói chừng nào đến ngày nhà giáo sẽ biếu cô một đôi guốc màu xanh. Và tôi chờ đợi, lâu lắm... Lâu quá trời lâu!

7. Truớc khi đi học về, hãy để quên một cái gì đó

Một hôm, lớp học của tôi bỗng xôn xao vì một chuyện lạ. Ðầu tiên không ai để ý cả, nhưng dần dần mọi việc đã quá rõ. Thằng Tí là người luôn đi học sớm. Ðiều này lạ hoắc vì chưa bao giờ nó siêng năng như vậy. Khi đi học, nó còn không thèm gọi tôi. Nhiều lần lặp lại liên tiếp, thế là tôi ráng dậy sớm để đi theo nó, rình. Nó giở trò gì đây, tôi chẳng biết. Nó chỉ cắm cúi đi. Khi đến lớp, nó nhảy xổ đến bàn cô giáo nhặt một cái gì đó rồi đi về bàn mình. Cầm cái vật nhỏ nhỏ trong tay, nó cứ cười miết. Hỏi cười cái gì, nó không nói. Tôi kể mọi chuyện cho tụi bạn nghe. Thế là cả bọn quyết định sẽ đến sớm hơn. Nhưng thật không may, khi đến lớp đã thấy nó ngồi chễm chệ, cười cười, không nói. Hôm sau tụi tôi đi sớm hơn nữa, vẫn thấy nó ngồi cười cười. Nó luôn đến trước. Mãi cả tuần sau, tôi mới được hân hạnh là người đến đầu tiên. Trên bàn cô giáo có một gói giấy nhỏ. Mở ra bên trong có một viên kẹo, chẳng biết ai đã để ở đây và để khi nào. Tôi vừa lột viên kẹo bỏ vào miệng thì vừa lúc thằng Tí xông vào. Tôi hét to:

- Tao biết bí mật của mày rồi.

Thằng Tí bĩu môi:

- Tao đã ăn được những hai mươi viên.

- Nhưng ai để lại vậy?

- Tao không biết.

Giờ ra chơi, tụi bạn bu quanh tôi hỏi:

- Cái gì vậy?

Tôi nhìn thằng Tí rồi cười cười. Bọn chúng tức điên lên, hỏi mãi, tôi cũng chỉ cười cười. Làm sao có thể cho bọn chúng biết điều bí mật ngọt ngào này được. Cách vài hôm, lại thêm một đứa mới biết điều bí mật. Chúng tôi cứ nhìn nhau cười cười... Rồi dần dần, lớp chúng tôi ai cũng biết điều bí mật. Nhưng ai là người làm ra điều bí mật đó thì không được biết. Chúng tôi đã phân công nhiều ổ mai phục, nhưng cuối cùng chẳng thu được kết quả gì. Luôn luôn, vào sáng sớm, trên bàn cô lại xuất hiện một viên kẹo. Lúc đầu chúng tôi cứ nghĩ là cô giáo Hà. Nhưng không phải. Cô luôn ra khỏi lớp khi trong phòng vẫn còn chúng tôi. Vậy thì ai? Nghĩ mãi vẫn không ra. Một hôm tôi ngồi lì trong lớp, định ngồi đến sáng để chờ người lạ mặt nhưng vì đói bụng quá đành ôm sách về. Rồi tôi chợt nghĩ, tại sao mình không gởi cho người lạ mặt một lá thư. Thế là tôi viết ngay:

- Gởi người lạ mặt. Anh là ai vậy, có thể cho tôi biết được không?

Hôm sau tôi vào lớp sớm, trên bàn vẫn như thường lệ có một viên kẹo gói trong tờ giấy nhỏ. Không có thư trả lời, còn lá thư của tôi thì biến mất, chứng tỏ người lạ mặt đã lấy nó đi. Tôi suy nghĩ lung lắm. Tại sao người lạ mặt không trả lời tôi? Một ý định khác chợt đến với tôi, tôi sẽ là người lạ mặt. Tại sao không chứ? Tôi cũng làm được vậy. Hôm đó tôi giấu một trái ổi to trong cặp. Ðợi tụi bạn đi học về hết, gói nó lại bằng một tờ báo rồi đề chữ lên: Tôi, người lạ mặt, có món quà nhỏ tặng người đến sớm. Hôm sau, tôi nghe bọn chúng kháo nhau:

- Ðến hai người lạ mặt. Một người để trái ổi, một người để cục kẹo.

Hôm sau nữa bỗng xuất hiện ba người lạ mặt, rồi bốn, rồi năm, rồi sáu, bảy... Bây giờ thì chúng tôi vỡ lẽ ra rồi. Người lạ mặt đang ở trong lớp. Giờ tan học, đứa này cứ nhìn đứa kia nấn ná không muốn rời lớp. Chúng chính là những kẻ lạ mặt. Nhưng người lạ mặt đầu tiên là ai, vẫn không biết. Những buổi sáng đi học sớm, chúng tôi - những người lạ mặt - người lạ mặt này ăn món quà của người lạ mặt kia. Lâu lâu trong món quà còn kèm những câu hỏi rất vui. Và chúng tôi ngầm thỏa thuận trả lời những câu hỏi của nhau bằng những món quà. Nhưng chúng tôi vẫn ấm ức một điều, ai là người lạ mặt đầu tiên? Tôi kể chuyện này cho bố nghe. Bố nói:

- Ðó mới là điều bí mật. Trong mỗi người bạn của con đều có một điều bí mật và một món quà, đúng chưa? Khi biết món quà của ai, ta sẽ yêu người đó mà không yêu những người khác. Khi nhận một món quà không biết ai gởi, con sẽ yêu tất cả những người con quen. Vì biết đâu, một trong số họ đã gởi món quà đó. Chúng ta không nên biết người lạ mặt để làm gì cũng là một điều hay...

Tôi đi học và tôi biết, mỗi buổi sáng luôn có một người bạn nào đó tặng tôi một món quà. Bạn có thấy điều đó thú vị không? Bạn hãy tưởng tượng đi. Những người xung quanh chúng ta đều có thể là người lạ mặt. Và tất nhiên, trước khi đi học về, bạn hãy nhớ quên một cái gì đó. Và bạn sẽ thấy, người lạ mặt từ từ xuất hiện thật nhiều, cho đến lúc tất cả chúng ta đều là người lạ mặt.

8. Một ngày kinh hoàng

Từ ngày lấy cô Hồng làm vợ, chú Hùng ít sang nhà tôi. Bố tôi nói chú rất bận. Với lại khi lấy vợ, chú phải chăm sóc vợ, vợ là người chú yêu mà. Thỉnh thoảng chú mới ghé đầu vào cái mền của tôi, nói:

- Ôi! Lâu quá tui mới gặp người láng giềng.

Tôi cũng đã quen những buổi sáng không có chú. Những lần chú sang, tôi cứ thấy là lạ, hình như không phải. Tôi nằm im lắng nghe bước chân nhè nhẹ đang đi đến giường. Tôi chồm dậy, hỏi:

- Chú Hùng phải không?

Chú ngúc ngoắc cái đầu. Tôi thương chú vô cùng. Mẹ nói, những người có gia đình vất vả lắm. Tôi thấy chú vẫn như ngày nào, vui nhộn và dễ gần. Chú chỉ hơi đen. Cô Hồng cũng đã chuyển chỗ về làm ngay trong xã. Buổi sáng, cô vấn tóc củ tỏi như những người già, trong khi khuôn mặt lại trẻ măng, nhìn cứ ngờ ngợ, buồn cười. Suốt cả ngày, chú Hùng đánh vật với đám đất phía sau. Tôi ghé sang, múc cho chú ca nước. Chú nói:

- Cháu xem chú cứ như khách.

Tôi lật những tổ dế, thấy con nào con nấy tròn đen. Tôi đem chúng về thả trong vườn. Ðêm tiếng gáy nghe lanh lảnh và hơi buồn. Buổi sáng tôi chăn bò giùm chú. Chú đã sắm chiếc xe, chừng nào giỡ xong đám đất, chú sẽ đánh vào rừng. Trong rừng thú vị lắm, chú hứa sẽ cho tôi đi theo. Nhưng trước đó tôi phải tập nấu cơm và làm những việc lặt vặt. Từ nhà tôi đến rừng độ hai tiếng đồng hồ đi xe bò, đi bộ chỉ một tiếng. Chú nói khi ở rừng, người ta luôn hú gọi nhau như con vượn con khỉ. Thằng Tí cũng nằng nặc đòi đi theo và chú đồng ý. Chú nói:

- Miễn sao chúng mày không quậy phá thì được.

Chúng tôi đi rừng vài ba chuyến thì cả lớp ai cũng biết. Chúng ngưỡng mộ lắm, đòi tôi và thằng Tí dẫn vào rừng. Tôi không chịu và chúng bắt đầu nói kháy. Chúng nói bọn tôi nhát giống lũ con gái hay khóc nhè. Ði vào rừng không có người lớn thì đã sao, còn thú vị nữa là. Chạm tự ái, tôi bằng lòng. Chúng tôi hẹn nhau vào ngày cuối tuần và chỉ đi trong vòng một buổi sáng. Làm gì thì làm, hết buổi sáng phải về ngay. Ðêm hôm đó, tôi lùi ba củ khoai vào đống tro, lại lén bọc theo con dao của mẹ. Khoai để đề phòng bất trắc, còn con dao để chiến đấu với thế lực huyền bí. Ðúng giờ gặp nhau tại điểm hẹn. Bọn con gái mang theo đồ ăn, dọc đường cứ nhai lách chách. Chúng kể đủ thứ chuyện chẳng biết nghe từ đâu. Nào là ma lai ma sói. Ớn lắm! Rồi chúng lại cho rằng con nít ở rừng sẽ hót như chim. Khoảng tám giờ thì đến rừng, cả bọn nhảy nhót hỗn loạn như được cho ăn. Mạnh đứa nào đứa đó đi một nẻo. Có đứa còn bạo gan đuổi theo những con kì nhông. Tôi đi kè kè thằng Tí vì sợ lạc. Mà quả thật cái điều tôi lo lắng đã xảy ra.

- Con Lan đâu rồi?

Thằng Tí hét lớn. Bọn con gái khóc òa. Chúng quáng quàng tụm lại như những con sâu. Tôi bắt đầu thấy sợ. Một đứa nói:

- Mình phải về báo cho người lớn hay.

Thằng Tí quát lên:

- Không được, mẹ tao sẽ đánh chết.

- Thế mình phải ở đây à?

- Ừ, đi tìm nó đi.

Chúng tôi hú gọi nhưng chẳng nghe tiếng trả lời.

- Coi chừng nó chết rồi đó.

Con Hương khóc òa khiến đám con gái lại khóc theo. Thằng Tí quát:

- Tụi mày mà khóc nữa, tao sẽ bỏ trong rừng luôn.

Lần theo con suối, chúng tôi nắm tay nhau đi. Ði mãi vẫn không thấy con Lan. Mặt trời đã lên đến đỉnh đầu. Thằng Hùng mặt tái xanh nói:

- Hình như mình đi xa lắm rồi.

Chúng tôi hoảng hồn quay trở lại nhưng con đường cũ đã biến mất. Những lùm cây càng lúc càng hẹp dần. Chúng ép sát vào nhau cho đến hồi không còn lối đi. Bây giờ thì tất cả con gái con trai đều khóc òa. Làm sao bây giờ đây? Chúng tôi hú gọi đến khản cổ vẫn không nghe tiếng trả lời. Rừng cứ âm âm vọng lại những âm thanh ma quái. Vừa đói khát vừa mệt mỏi, cả bọn nằm dài lên đống lá mục. Nằm được một lúc, không ai bảo ai cùng đứng dậy.

- Ði thôi, nếu không trời sẽ tối.

Từ phía mặt trời, những đám mây đen bắt đầu kéo đến. Chúng phủ dần cho đến hồi đen kịt.

- Chết rồi! Mưa tụi bây ơi.

Nhớ đến bài học của chú Hùng, thằng Tí hướng dẫn cả bọn bẻ nhánh cây kết lại làm mái che. Khi lo cho cơn mưa sắp đến, chúng tôi không hề biết rằng con Dung không còn ngồi dậy được nữa. Khi đứng lên, nó bỗng hoa mắt rồi ngã vật ra đất. Tóc nó ướt đẫm mồ hôi. Bình thường nó là đứa ốm yếu nhất lớp. Bây giờ lại đi đường xa trong lúc bụng đói, thế là nó xỉu. Chui vào mái che, chúng tôi phát hiện ra con Dung.

- Eo ôi! Con Dung kìa. Hình như nó chết rồi.

Cả bọn không ai dám nhúc nhích. Bỗng tôi nhìn thấy một ngón tay của con Dung động đậy.

- Ngón tay nó kìa. Thấy chưa, nó đang nhúc nhích.

- Ðứa nào gan ẵm nó dậy đi, nếu không nó chết đó.

Tôi co rúm người lại. Chân tê cứng. Nhắm chặt mắt, rồi cảm thấy có gì không ổn lại từ từ hé mắt ra nhìn. Con Dung vẫn nằm đó. Nhưng thằng Toàn đã đứng dậy. Nó là thằng cả lớp vẫn cho là mít ướt, đụng chút là vãi đái trong quần. Lúc sáng cả bọn định cho nó ở nhà. "Mày thì đi đâu. Ði chỉ rách việc." Nhưng không ngờ giây phút này nó lại là đứa anh hùng nhất. Thằng Toàn từ từ đến gần, thều thào gọi:

- Dung ơi! Dậy đi Dung, mày đừng làm tao sợ.

Nó lấy một ngón tay khẽ chạm vào vai con Dung, rồi thụt lại. Nó khóc òa:

- Dung ơi! Mày đừng chết. Tao sợ lắm mà.

Rồi như ma quỉ khiến, nó nắm lấy tay con Dung, lúc đầu còn lay nhẹ, sau mạnh dần. Con Dung hơi he hé con mắt ra. Xốc con Dung dậy, người nó cứ rũ xuống.

- Ðứa nào ra phụ tao với.

Thằng Toàn lăm lăm nhìn chúng tôi. Cả bọn im phăng phắc. Nó hét lớn:

- Ðồ hèn, đồ hèn.

- Nó còn... còn... sống hả?

- Ừ, nhanh lên.

- Thật không đó? Ðừng có lừa bọn tao à nghen.

Lúc này chúng tôi mới từ từ đến gần. Thằng Toàn nói như ra lệnh:

- Ði kiếm nước nhanh lên.

Thằng Tí bừng tỉnh, nó chạy vụt ra khe suối gần đó, cởi phăng chiếc áo nhúng xuống nước rồi chạy vào. Chúng tôi xoa nước lên khắp người con Dung. Một hồi sau nó từ từ tỉnh lại. Cả bọn cười ồ:

- Nó dậy rồi kìa.

Con Dung òa khóc. Nó ôm chặt thằng Toàn khi chúng tôi dìu nó vào mái che. Mưa. Mưa khủng khiếp, không biết cơ man nào là nước. Nước xối xả. Nước chảy tràn. Nước lùa vào chân lạnh ngắt. Chúng tôi ôm lấy nhau. Chúng tôi ôm nhau chặt lắm. Hơi ấm từ đứa này phả sang đứa kia và cùng khóc. Tôi khóc đầu tiên. Tôi tưởng tượng con Lan đang lạc đâu đó trong rừng. Nó sẽ ôm ai đây? Nó sẽ lạnh lắm. Nó có biết bẻ lá cây làm mái che không? Hay nó xỉu như con Dung, hay nó đã tìm được đường ra bìa rừng? Nước mắt tôi chảy dài lên lưng đứa khác. Tôi nhớ bố mẹ. Giờ này bố mẹ chắc lo sợ lắm. Ðang đi tìm tôi. Mẹ sẽ khóc thật nhiều. Mẹ bao giờ cũng vậy. Cái gì chạm phải tôi là mẹ khóc. Tôi nhớ đến cô giáo Hà. Chẳng biết bao giờ tôi mới gặp lại cô. Tôi có tìm được đường về nhà không? Những giọt nước bắt đầu thấm vào người tôi lạnh ngắt. Tôi cũng cảm thấy xấu hổ cho những gì hồi sáng mình làm. Thằng Toàn có ghét, có xem thường tôi không? Những ngón chân tôi bắt đầu tê dại. Nó chuyển dần dần lên đến bắp đùi, người tôi run bần bật:

- Chết tao rồi tụi bây ơi!

Những đứa khác cũng đồng loạt kêu lên:

- Tao cũng vậy.

Thằng Toàn nói:

- Mình ngồi đây sẽ chết vì lạnh, cần phải làm cho nóng người lên.

- Tao không biết làm nóng.

- Mình cứ chạy như tập thể dục ấy.

Con Dung mếu máo:

- Nhưng tao chạy không được.

- Ðược rồi, để tao cõng.

- Mày cõng tao hả Toàn. Tao mang ơn mày lắm đó.

Mặc cho mưa gió, chúng tôi lầm lũi chạy. Thằng Toàn chạy trước mở đường, cả bọn chạy theo sau. Thế rồi chẳng ai bảo ai, cả đám thay phiên nhau cõng con Dung, đứa này mệt thì đứa kia thế. Trên đầu, bóng tối bắt đầu đổ ập xuống. Một nỗi buồn khôn tả tràn ngập khu rừng. Nhìn những hàng cây, tôi bỗng nhớ khu vườn. Tôi sợ không bao giờ nhìn thấy nó nữa. Chân tôi mỏi khuỵu xuống, người như muốn ngất đi. Tôi thấy khu rừng cứ chao qua chao lại. Những người bạn của tôi cũng chao qua chao lại. Có lúc chúng nhòe đi như làm bằng nước mưa. Rồi tôi thấy một cái bóng đổ xuống trước mặt quen lắm. Mắt tôi mờ hẳn. Tôi đứng khựng lại. Tôi vuốt nước trên mặt nhiều lần. Cuối cùng tôi nhận ra thằng Toàn. Nó đang quằn quại dưới một vũng nước:

- Chết cái chân tao rồi.

- Mày sao vậy?

Nó thều thào:

- Chạy nhanh đi.

Tôi liên tiếp vuốt nước trên mặt:

- Nhưng làm sao mới được chứ?

- Hình như tao bị trật chân. Mày chạy về kêu mẹ tao nhanh lên.

Tôi chồm người tới kéo nó khỏi vũng nước, nhưng rồi cả hai nhào xuống. Tôi gồng mình đứng dậy lần nữa. Thằng Toàn khóc rống. Chúng tôi choàng lấy vai nhau rồi lần từng bước. Cứ bước tới như người đang ngủ. Rồi bỗng dưng tôi nghe một âm thanh vang lên, không biết đó là cái gì nhưng quen thuộc lắm. Bố, có phải bố không? Tôi hét to bố ơi. Không có tiếng trả lời. Nhìn quanh cũng chẳng có ai. Thằng Toàn đổ sụp xuống:

- Tao sẽ chết, Dũng ơi!

- Ðừng. Mày chết tao sợ lắm. Mày thành con ma đó.

- Tao sắp thành con ma thiệt rồi.

Tôi lay người nó:

- Mày thành con ma là tao bỏ chạy đó.

- Mày đừng bỏ tao nha.

- Ừ, tao không bỏ mày đâu. Hồi sáng mày có ghét tao không?

- Không.

- Mày nói láo.

- Thiệt mà.

- Nếu mày không ghét tao, tao sẽ dạy mày trò đoán bước chân.

- Ừ.

- Tao lạnh quá!

- Tao cũng vậy.

Thế là tôi và thằng Toàn ôm lấy nhau, rồi cả hai cứ ngồi khóc. Khóc lâu lắm. Khóc đến hồi mưa tạnh. Người tôi bỗng chuyển sang nóng hổi. Nóng khủng khiếp. Môi lại lập cập đánh vào nhau. Bỗng trong mơ màng tôi nhận ra một mùi thơm quen thuộc, chúng cứ thoang thoảng trên mũi tôi. Ðó là một làn hương trong nỗi nhớ từ khu vườn, có bố có mẹ và làng mạc, có những gì thân quen của tôi. Tôi la lên:

- Hoa lài.

- Cái gì?

- Hoa lài. Mày có ngửi thấy không? Mùi hoa lài hướng này.

- Ừ, ừ. Ðúng rồi. Hồi sáng chúng mình đã gặp chúng ngoài bìa rừng.

Theo hướng hoa lài, chúng tôi trì kéo nhau đi. Mùi hoa càng lúc càng gần. Cây rừng giãn ra từ từ và chúng tôi nhìn thấy đốm sáng từ những ngôi nhà. Chưa bao giờ tôi thấy những ngôi nhà sao quen thuộc đến vậy. Tôi có thể yêu bất cứ người nào từ ngôi nhà bước ra. Không cần biết người đó có quen không, tôi sẽ ôm lấy họ nếu như có thể chạm đến. Tôi cũng chưa bao giờ thấy mùi hoa lài thân thương đến vậy. Tôi biết mình sẽ không bao giờ ghét nó được nữa. Thằng Toàn cũng như những bông hoa lài, tôi sẽ không bao giờ ghét nó được nữa. Chúng tôi miên man nhìn những đốm sáng từ những ngôi nhà như nhìn những vì sao. Chúng là những vì sao đẹp nhất trong đêm hôm ấy. Những vì sao lung linh càng lúc càng nhiều rồi họp lại thành một chuỗi sáng đi về phía chúng tôi. Thế có nghĩa là đã có người đến cứu. Công này thuộc về bọn thằng Tí. Chúng đã đến được những ngôi nhà để báo tin, và họ đã tức tốc đi tìm. Ðêm đó, con Lan cũng được tìm thấy trong một đống lá vụn. Nó đã khóc khan cả cổ và chúng tôi cũng thế.

Ðây là một kỷ niệm nhớ đời của tôi. Và tôi cũng biết trong tận đáy lòng, từ nay chúng tôi sẽ không bao giờ xa nhau được nữa. Bố tôi nói:

- Chỉ có hoạn nạn con người mới có thể học được một bài học về sự yêu thương.

Tôi hy vọng là như vậy.

9. Kẻ lạ

Ngồi học, tôi hay nhìn thấy một thằng nhỏ bằng cỡ tôi thụt thò ngoài cửa sổ. Mặt nó nhỏ choắt, đen đúa. Nó không phải người ở làng. Gần đến giờ ra chơi, nó bỏ đi. Chẳng biết đi đâu. Bẵng đi vài hôm lại thấy nó xuất hiện. Vẫn cái áo đó, khuôn mặt đó. Tôi vo viên giấy nhỏ chọi nó rồi vờ như không biết gì. Nó nhìn tới nhìn lui rồi vụt bỏ chạy. Nó chạy nhanh lắm, thoắt cái là biến mất. Hai hôm sau lại thấy lò dò bên cửa sổ, nhưng lần này nó có vẻ thận trọng hơn. Một hôm đi xuống chợ nhỏ mua đồ cho mẹ, tôi bỗng gặp nó. Nó không hề nhận ra tôi. Nó dắt một ông lão mù đi xin ăn. Ông lão có vẻ yếu lắm. Nó cầm một đầu gậy đi trước, ông lão cầm một đầu gậy đi sau, mang thêm một túi vải nhỏ. Tôi đứng nép một bên. Khi đi qua, nó nhìn tôi. Ðôi mắt nhỏ xíu, láu lỉnh. Tôi vội vã ngoặt sang hướng khác. Tôi sợ nó nhớ cú chọi giấy vụn, nhưng có lẽ nó không nhớ, cũng có thể nó không biết. Suốt buổi sáng tôi cứ đi theo nó. Nó đứng lại, tôi đứng lại. Nó đi, tôi đi. Hôm sau bên cửa sổ lớp, nó lại xuất hiện. Mặt vênh lên.

Tôi không dám nhìn vào mặt nó. Tôi nói với thằng Toàn:

- Thằng đó con ông ăn xin.

Toàn trợn mắt:

- Thiệt không?

- Thiệt. Tao mới thấy hôm qua. Ngoài chợ.

- Bố nó có cùi không?

- Không. Bố nó mù. Ông ta cầm cây gậy quơ quơ như vầy nè.

- Chiều nay ra chợ với tao nhé.

Ðúng bốn giờ ra chỗ hẹn, tôi giật mình khi thấy cả lớp chứ không phải một mình thằng Toàn. Bọn chúng nhốn nháo. Con Phượng còn cầm theo hai củ khoai lang. Nó nói:

- Tao cho thằng đó.

Chúng tôi kéo nhau ra chợ. Tìm mãi vẫn không thấy. Cuối cùng phát hiện hai bố con ông xin ăn nằm dưới cái sạp cũ. Ông lão cởi trần, nằm co. Da lưng chảy xuống như một cái bao tải. Thằng kia ngồi quạt. Cái quạt là tấm giấy bìa của một thùng hàng. Nó quạt quạt vài cái rồi đặt xuống. Nó lục túi lấy ra một cái hộp diêm nhỏ. Chẳng biết nó đựng gì bên trong, nhưng lâu lâu cứ hé ra nhìn rồi đóng lại, áp lên lỗ tai. Ðược một lúc, nó cười hắc hắc. Ông lão mù hỏi:

- Ðậu. Cái gì mà vui vậy con? Nói ông nghe với.

Nó nghiêng đầu ghé vào tai ông lão nói nhỏ. Rồi cả hai cùng cười. Tiếng cười của ông lão nghe kỳ kỳ, ghê ghê, lớp da trên lưng run run.

- Ðậu ơi, ông biết nó buồn lắm mà. Con phải kiếm cho nó một người bạn.

- Nhưng nó không chịu có bạn, nó cứ cắn nhau. Ông không biết đó thôi.

Rồi cả hai cùng cười một lần nữa. Thằng đó nhẹ nhàng đặt hộp diêm vào túi. Sau đó lấy kim băng gài lại. Nó cầm cái quạt lên, quạt nhè nhẹ:

- Lưng ông chảy mồ hôi khiếp quá. Ướt cả đùi con.

Ông lão gục gặc:

- Ừ. Người già mồ hôi nhiều lắm nhưng ông chẳng thấy nóng. Chảy mồ hôi sẽ khỏe.

Nó cười hí hí, người run lên, đầu lúc lắc:

- Con đi chơi nhé.

Ông lão gật gật:

- Ừ. Ðừng đánh lộn với người ta, nghe chưa.

- Con biết rồi mà. Con đi một chút sẽ về ngay. Con đi tìm cỏ non.

Nhanh như chớp nó leo ra, định chạy vụt thì sững lại khi nhìn thấy chúng tôi. Ðôi mắt nó bén ngót. Con Phượng đưa hai củ khoai lang ra, nói:

- Nè nè, cho mày nè.

Nó vẫn không hết phòng thủ:

- Tao không thèm của tụi mày.

Nói rồi nó vụt bỏ chạy sang hướng khác. Chúng tôi dí theo. Một đứa nào đó hét lớn:

- Bắt nó lại, bắt nó lại.

Cả bọn hăng lên, đuổi theo. Thằng Hùng khỏe nhất chạy chặn đầu. Thằng Ðậu quẹo sang hướng khác nhưng đã bị chúng tôi bao vây. Nó hét lên:

- Tụi mày làm gì vậy?

- Tụi tao có làm gì đâu.

- Sao tụi mày chặn đường tao?

- Tụi tao đâu có chặn đường.

- Sao tao đi đâu, tụi mày cứ đi theo?

- Tụi tao đâu có đi theo mày.

Cả bọn tản ra, chừa lối cho nó. Nó nhìn chúng tôi rồi từ từ bước đi. Chúng tôi lại đi theo.

- Mày giấu cái gì trong túi vậy? Trong hộp diêm á.

- Kệ tao, tao giấu gì kệ tao.

- Mày mà không nói, tụi tao sẽ giật.

- Bộ tụi mày là ăn cướp hả?

- Ừ, tụi tao là ăn cướp. Vào cướp của nó đi tụi bây ơi.

Thế là cả bọn lao vào. Thằng Ðậu vội vã ôm chặt cái túi. Giằng co một hồi, cuối cùng cái túi cũng bung ra. Thằng Tí cầm hộp diêm vọt thẳng.

- Lêu lêu, lấy được của mày rồi. Ðuổi theo nữa không? Ðây nè, đây nè.

Con Hồng chạy tới:

- Cái gì trong đó vậy?

Chúng tôi vội vã mở ra. Bên trong là một con dế đã chết. Không phải chúng tôi làm chết mà nó là một con dế khô, chết từ lâu lắm rồi. Ðôi cánh nó cứng đờ. Hai cái râu đã rụng. Cái chân sau cũng đã rụng, xen lẫn trong những chiếc chân còn lại là mấy cọng cỏ tươi được xé nhỏ, mịn như cọng len. Thằng Tí vội vã đóng hộp diêm lại, để nhẹ xuống đất.

- Tao trả cho mày đó. Tao không hề làm hư con dế của mày.

Vừa nói nó vừa lùi dần. Bất ngờ vụt bỏ chạy. Cả bọn chạy theo, chỉ còn lại mình con Phượng. Nó òa khóc. Thằng Ðậu nói:

- Tao không đánh mày đâu, đừng sợ.

Con Phượng vẫn khóc to. Nó để hai củ khoai xuống cạnh hộp diêm rồi từ từ bỏ đi. Một tay kéo vạt áo lên lau mắt. Thằng đó vẫn đứng yên nhìn theo. Mắt căm hờn. Cuối cùng nó cúi xuống nhặt hộp diêm và hai củ khoai lang bỏ vào trong túi. Nó la lên:

- Tụi mày đừng ỷ đông mà ăn hiếp tao.

Nói xong bỏ đi. Ðôi vai khum khum như một con cút. Tôi về đến nhà thì trời đã sâm sẩm tối. Bố vẫn đi ruộng chưa về. Mẹ tôi ngồi bên chiếc đèn dầu tù mù chải tóc. Trong bóng tối chập choạng, tôi chỉ nhìn thấy cánh tay mẹ giơ lên giơ xuống trên cái nền đen thẫm. Mẹ hỏi:

- Sao trông con có vẻ buồn vậy?

Tôi không nói gì, lặng lẽ ra lu nước rửa chân. Nước lạnh ngắt. Dầu vậy tôi cũng kỳ cọ những ngón chân thật kỹ. Tôi sợ lỡ sáng mai chú Hùng sang, thấy cái chân tôi dơ, chú không dám ăn. Chân tay đã sạch sẽ, tôi đi vào nhà. Mẹ vẫn còn chải tóc. Mẹ sẽ chải cho đến lúc bố tôi về. Những buổi chiều tối chờ bố, mẹ đều làm như vậy. Trên bàn, tô cơm của tôi, mẹ đã múc sẵn. Tôi chui vào kẹt tủ ngồi ăn. Tôi thích ăn cơm trong bóng tối. Mẹ biết vậy nên luôn lơ cho, chỉ trừ khi có bố. Trong bóng tối, tôi nhai cơm bao giờ cũng lâu hơn, một tô cơm có thể kéo dài nửa tiếng. Mẹ lại hỏi:

- Sao vậy con?

- Con vừa ra ngoài chợ nhỏ về.

- Ngoài đó có gì vậy?

- Có một thằng bé cháu ông ăn xin, mẹ à.

- Chúng con chọc ghẹo nó phải không?

- Chúng con chỉ xem nó chơi cái gì. Nó có một con dế.

Ngoài cổng, tiếng chân bố tôi đã về. Tôi vội vã bưng tô cơm ra bàn rồi lùa nốt phần còn lại. Ðêm hôm đó, khi trùm mền, tôi bỗng nghe tiếng dế gáy trong vườn. Từng chập một, cứ râm ran râm ran như kéo gỗ. Qua chiếc cửa sổ nhỏ nhắn lộ ra một khoảng trời đen thui. Giờ này bên dưới góc vườn, hoa lài lại nở. Hẳn chúng trắng phải biết. Chú Hùng hay kể tôi nghe chuyện hoa lài cắm bãi cứt trâu. Chú nói bông hoa lài tượng trưng cho cô gái đẹp. Tôi chồm dậy rồi rón rén đi nhẹ ra vườn. Bố mẹ đã ngủ. Gió lạnh ngắt. Tôi nhặt vài bông hoa bỏ vào túi áo rồi lần theo cây mít, trèo lên cái nhánh thật cao. Trên đó có cái chảng ba, ngày thường tôi vẫn hay ngồi. Sương xuống làm ướt đẫm cả gáy. Dưới tán lá, một vài ngôi sao nhấp nháy như từng con mắt nhỏ. Tôi thích nghĩ rằng chúng đang nhìn tôi. Những ngày sau đó, thằng cháu ông lão ăn xin không thấy ghé lại trường. Một đôi lần định ghé xuống chợ nhỏ xem sao nhưng rồi tôi cũng không làm. Tôi sợ nó nhìn thấy tôi. Chẳng hiểu sao tôi cứ sợ như vậy.

Những buổi đi học về trong vườn nghe dế gáy, tôi bỗng thấy buồn buồn. Ở lớp, bọn tôi cũng chẳng có trò gì vui mới. Chú Hùng lại ít ghé nhà. Một đôi lần tôi tìm chú cũng không gặp. Chú đi rừng biền biệt. Có khi cả tuần mới về, người đen đúa không nhận ra, áo quần dính đầy bụi đất. Chú hay chọc tôi:

- Người láng giềng có đi rừng nữa không?

Một hôm tò mò không kìm lòng được, tôi ra chợ tìm thằng Ðậu. Nó nằm trên cái sạp cũ, cởi trần, người đen như cục than nhưng bụng thì trắng phếu. Nó ớ ớ ứ ứ trong miệng cái gì đó, tôi nghe không rõ. Núp bên dãy gian hàng, tôi thấy nó lấy hộp diêm ra, đưa lên miệng măm măm. Sau đó bắt con dế để lên bụng. Nó nói:

- Ðừng có nhảy nhé, thằng cu.

Nó nhấc con dế lên ngực, nói:

- Tao đã bảo mày đừng có nhảy mà. Tao chưa thấy đứa nào lỳ như mày.

Lại nhấc con dế để lên trán, nói:

- Thấy chưa, lại lỳ nữa rồi. Không bao giờ tao nói mày nghe cả. Hay mày đang đói bụng, ăn đỡ ít cỏ khô đi, ngày mai tao sẽ kiếm cỏ tươi cho mày.

Ông lão nằm kế bên thở khò khè như con vịt xiêm, lên tiếng:

- Xung quanh đây không có cỏ tươi hả con?

- Không, ông à. Con đi tìm mãi chẳng thấy. Nó kén ăn lắm. Cỏ tươi mà loại cỏ non nó mới chịu.

Có lẽ ông lão không hề biết con dế đã chết khô. Lão mù mà. Lão nói:

- Hay ngày mai con đi tìm một lần nữa xem. Nuôi con vật nào cũng vậy, phải chịu khó.

- Con biết rồi mà, ông đừng lo. Trước sau gì con cũng tìm ra cỏ tươi.

- Ừ, ráng nhé. Nhưng con cũng phải nhớ thật cẩn thận. Ðừng đánh lộn với người ta.

- Con có đánh lộn gì đâu. Ở đây không có một đứa nào dám đụng đến con. Chúng chỉ ỷ đông thôi.

- Vậy là có rồi phải không?

- Con chỉ nói như vậy thôi chứ làm gì có.

Ông lão nằm im có vẻ như đang cố ngủ. Một hồi sau lại lên tiếng:

- Con lấy cái giỏ cho ông.

- Ông lại đếm tiền nữa rồi. Con đã nói chưa có đủ đâu.

- Nhưng con cứ lấy cho ông.

Thằng Ðậu cất con dế vào hộp diêm, bỏ vào túi, lại gài thêm một lần kim băng.

- Ông thật là kì cục!

Tuy nói vậy nhưng nó vẫn lấy từ trong túi vải ra một gói giấy báo nhàu nát, bên trong là một xấp tiền phẳng phiu cột bằng dây thun.

- Ðây, ông tha hồ mà đếm nhé.

Ðôi mắt lão chớp chớp mờ đục. Lão nói:

- Con thấy chưa, mình đã mua được một khúc sân nhỏ rồi đó. Chẳng lâu đâu, mình sẽ mua được một khu vườn. Lúc đó, tha hồ mà về quê, không thèm đi nữa.

- Còn lâu lắm ông ơi. Ông đã nói với con bao nhiêu lần rồi còn gì.

Ông lão nhướng mắt:

- Chẳng lâu đâu. Rồi con sẽ thấy. Khu vườn sẽ có, ông cháu mình sẽ về. Lúc đó con đừng có trách ông không nói trước với con.

Thằng kia cười hí hí. Cái bụng nó phập phồng.

- Ông phải nhớ là đã hứa cái gì với con rồi đó nhé.

- Ừ, nhớ rồi.

Tôi vòng ngõ sau, đi về. Buổi tối tôi trèo lên cây vú sữa nghe dế gáy. Những con dế trong vườn nhà tôi luôn được ăn cỏ tươi. Tôi nhìn những vì sao xa, chọn ngôi sao sáng nhất đặt cho nó một cái tên. Tôi nói với bố:

- Mình có thể đặt cho ngôi sao một cái tên như người được không bố?

Bố gật đầu:

- Ðược chứ. Nó cũng như con người vậy, chỉ khác là ban ngày đi ngủ thôi.

Tôi đặt tên nó là Lê Văn Tí, tên thằng Tí bạn tôi. Bố tôi cười khanh khách bảo:

- Chắc ngôi sao đó đẹp lắm.

Có một đêm tôi không tìm thấy ngôi sao của mình. Ngồi trên cây vú sữa lục tìm trong những đám mây cho đến lúc tóc ướt đẫm. Tôi nói với bố, có những ngôi sao ban đêm vẫn đi ngủ. Khi ngủ nó nhắm mắt lại và thế là chúng ta không nhìn thấy nữa, cũng có thể nó đang nhìn về hướng khác. Tôi nói với thằng Tí:

- Tao sẽ chỉ cho mày thấy ngôi sao của mày.

Nó trợn mắt:

- Thật không?

Ðêm đó hai chúng tôi lén trèo lên cây vú sữa. Tôi chỉ cho nó thấy ngôi sao sáng nhất:

- Ðó, thấy chưa?

- Ồ, đẹp quá! Thế ngôi sao của mày đâu?

- Ừ nhỉ, tao quên chọn ngôi sao cho mình.

- Ðể tao chọn cho nhé. Mày có thích ngôi sao ở gần tao không? Nó cũng rất đẹp.

Hai đứa tôi cười khoái trá.

- Sao người ta không cất nhà trên cây vú sữa nhỉ? Như tổ chim ấy.

- Vì người ta sợ con nít té. Cái bọn con nít ấy mà, sơ ý một chút là nó té ngay.

- Ừ nhỉ. Chỉ có lũ chim là không té.

- Vì nó có đôi cánh. Khi mày có cánh sẽ không bao giờ té. Lại biết bay.

- Chú Hùng bảo ngày xưa con người có cánh, nhưng vì làm việc nhiều quá, nó mòn đi.

- Uổng thiệt. Nhưng mà còn hơn, người mà có cái miệng như con chim thì xấu lắm.

Cả hai cười ngất, tưởng tượng ra cái mỏ chu chu. Tôi nói:

- Mày có nghe tiếng dế gáy không?

- Có. Con đó chắc hăng lắm. Tao chưa bao giờ nghe con nào gáy hung dữ như nó.

- Mày thấy có nên cho thằng cháu lão ăn xin một con không? Con sống á.

- Tao cũng không biết nữa, nhưng tao thấy thằng đó kỳ quá.

- Ông nó sắp mua đất rồi đó. Tao nghe nói sẽ không đi xin nữa, về quê.

- Còn lâu. Bấy nhiêu đó tiền không đủ đâu. Mua một khu vườn nhiều tiền lắm. Mẹ tao nói vậy.

- Mày đã thấy rồi à?

- Ừ. Tao lén nhìn. Tao còn nghe ông nó nói, dạo này ông nó nhức trong xương nhiều lắm. Tuy vậy vẫn sống khỏe, sống một trăm tuổi mới chết.

- Ông nó bao nhiêu tuổi vậy, gần một trăm chưa?

- Tao cũng không biết. Chắc gần rồi. Tao thấy già quá chừng.

- Hay chúng mình cho nó một con dế đi?

- Ừ, để xem đã. Tao sợ nó nói, tao không thèm dế của tụi mày.

- Ai mà biết. Chắc nó không có cỏ tươi.

- Ngày mai tao sẽ hỏi thằng Toàn, xem nó có đồng ý không.

- Chắc nó sẽ đồng ý. Nhưng nó sẽ không chịu đem đến đâu.

- Ừ há. Ai sẽ là người đem đến. Tao cũng sẽ không đem đến. Kỳ thấy mồ. Nó sẽ nói mình làm quen nó.

- Tao mà thèm làm quen nó.

- Mình sẽ kêu con Phượng.

- Không được, nó sẽ kể cho mọi người biết.

- Vậy thì thôi đi.

- Ừ.

10. Những ngày mưa

- Chú Hùng ơi. Tắm mưa không?

Tôi đứng trước ngõ réo. Chú thò đầu ra khỏi cửa sổ. Ðứng từ xa nhìn, tôi thấy mặt chú đầy râu. Cái cằm như to lớn khác thường. Chú cười khanh khách:

- Chú lớn rồi. Không tắm mưa nữa.

- Tại sao vậy?

- Ừ. Người lớn là vậy.

- Nếu vậy thì cháu chẳng thèm lớn nữa. Tắm mưa vui lắm. Chú ra tắm đi. Dù chú có tắm mưa, chú vẫn là người lớn.

- Thôi được rồi, ông tướng. Nhưng chỉ tắm trong vườn thôi đấy.

Tôi nhảy tót vào nhà.

- Dắt con bò cho nó tắm luôn đi chú.

Chú lắc đầu rồi cõng tôi ra vườn. Hai chú cháu nằm dài ra đất. Tôi hỏi:

- Cô Hồng có khi nào tắm mưa không?

- Không, cô Hồng là con gái, ai lại tắm mưa.

- Mẹ cháu cũng chẳng khi nào tắm mưa. Mẹ nói tắm như thế, tóc sẽ rối.

- Ừ, mẹ cháu tóc dài mà.

- Nhưng cô giáo Hà tóc ngắn, vẫn không tắm mưa.

- Ừ nhỉ.

- Chắc tại cô mang guốc cao gót, chạy sẽ té.

Chú Hùng cười ngất. Cái mặt đầy râu cứ nhăn nhăn. Khi cười, chú gồng lên, cổ to như con sư tử. Với cái cổ to như thế, cái đầu chắc trở nên nhẹ lắm. Tôi vẫn luôn ước ao khi lớn lên cái cổ cũng to như vậy. Ðó là một cái cổ dũng cảm mà. Mẹ tôi vẫn thường nói, đàn ông cái cổ to mới oai. Những người cổ nhỏ, cứ thụt thụt như con rùa. Tôi ngồi dậy chạy ra giếng. Nước mưa từ trên trời rơi xuống giếng thật đẹp. Mặt nước cứ loang loang như có nhiều con cá đang đớp mồi bên dưới. Chú Hùng chạy theo. Chú lấy cái gàu múc nước xối vào người tôi. Vừa tắm mưa, vừa tắm giếng thật tuyệt vời. Nước giếng ấm như được hơ nóng. Thằng Tí ở đâu không biết chạy vào ôm chặt chú Hùng từ phía sau lưng. Nó hét lớn:

- Con đố chú, ai đây?

Chú lúc lắc cái đầu:

- Có phải người khách lạ không vậy?

- Không phải, người khách quen.

- Nếu người khách quen hãy cho tui xem chân.

Nó giơ một cái chân lên. Chú Hùng lắc đầu:

- Ðó không phải là cái chân.

- Chứ đó là cái gì?

- Một cái vòi voi.

Chúng tôi ôm chặt lấy chú. Một gàu nước xối ướt cả ba người.

- Thôi các cháu ở đây chơi nhé. Chú vào.

Tôi kéo thằng Tí chạy ra cây vú sữa. Hai đứa trèo lên ngọn cây, nhún thỏa thích. Vừa nhún vừa nhắm mắt, thả hai tay.

- Tao đã nói với thằng Toàn rồi, mình sẽ chơi trò kẻ lạ mặt với thằng cháu ông ăn xin.

- Ừ há. Nhưng mình biết để con dế chỗ nào bây giờ. Ông cháu nó đổi chỗ nằm liên tục.

- Chẳng sao cả. Ðợi họ ngủ, mình để con dế gần chỗ đó rồi bỏ đi. Nửa đêm, con dế gáy lên, nó sẽ biết ngay.

- Ðúng rồi. Ngày mai mình sẽ bắt con dế bữa hổm. Nhưng mà nó có biết mình tặng nó không nhỉ?

- Làm sao biết được. Nó sẽ nghĩ con dế tự động chui vào cái hộp. Rồi cái hộp tự nhiên đóng lại.

- Xạo. Không có cái hộp nào tự động đóng lại cả.

- Ừ. Khó ha. Nó sẽ biết tụi mình đó. Nhưng mà cũng chẳng sao. Nó sẽ mừng lắm. Nó sẽ vứt con dế khô đi.

Chúng tôi trèo xuống rồi chạy ra đường. Gặp con Phượng đang đứng ngoài ngõ, môi tím ngắt. Nó nhoẻn miệng cười, cái răng trắng chạch.

- Tụi mày ở đâu vậy. Tao chờ mãi.

- Mày về đi, nhìn cái mặt mày, tụi tao sợ quá. Coi kìa, đứng mà cứ run lên như con cầy sấy.

Con Phượng chua ngoa:

- Còn lâu. Tao vẫn không lạnh. Tại cái da mặt tao đụng mưa vào thì nó tím vậy thôi.

Nó kéo bọn tôi ra chợ. Trên cái sạp cũ, hai ông cháu lão ăn xin đang ôm nhau ngủ. Kề bên là cái mền như miếng giẻ vụn rớt thõng xuống một đầu. Phía bên kia là cây gậy nằm dọc, úp chiếc nón lá lên. Chúng tôi đứng nhìn một hồi rồi bỏ về. Mẹ tôi nói ngày mưa, nỗi buồn bao giờ cũng nhiều hơn ngày nắng, nhất là những ngày mưa kéo dài. Mẹ ngồi trên bậc cửa, chải tóc. Mẹ chải như tìm thấy niềm vui trong đó. Cũng như tôi vui khi chạy trong mưa vậy. Mỗi người có một niềm vui khác nhau. Giống như bố tôi, bố vui khi nhìn thấy cánh đồng. Một ngày không ra đồng, bố thấy buồn quay quắt. Bố nói:

- Cái nhà thứ hai của tui ở đó.

Tôi hay trêu bố, một cái nhà mà không có cửa sổ, không có mái che. Bố nói đó là căn nhà lớn nhất thế giới. Những người bước vào căn nhà đó sẽ không bao giờ đi đâu nữa. Bố nói nội tôi ngày xưa cũng nói như vậy. Nội tôi yêu cánh đồng như yêu ngôi nhà của mình. Khi nội tôi mất, những người trong làng phải khiêng cái hòm đi ngang từng ruộng lúa một rồi mới đem chôn. Mỗi năm đến mùa lúa chín, bà nội tôi phải gõ gõ vào mộ bia để nội tôi nhớ năm nay vụ gặt xong rồi. Bố tôi rất hãnh diện vì chưa bao giờ ra khỏi làng. Bố nói, nơi nào có ruộng lúa, bố mới đi. Làm sao nơi nào cũng có ruộng lúa được. Mẹ ngồi chải tóc trên bậc cửa, nói với tôi:

- Chừng nào tóc mẹ bạc thì con sẽ lớn.

Tôi nhặt tóc sâu cho mẹ. Có những sợi tóc sâu vẫn dài cả mét. Tôi nói, những sợi tóc đó đẹp nhất. Bố nịnh mẹ, bảo tóc mẹ sợi nào cũng đẹp. Mẹ cứ im im không nói gì nhưng khuôn mặt rạng rỡ hẳn lên. Trong ngày mưa, tôi thích nhìn mẹ những lúc như vậy. Chui đầu vào những sợi tóc của mẹ, tôi hay nói không nhìn thấy gì hết vì tóc mẹ đen quá. Giống như buổi tối mà đi ra khu vườn. Chỉ biết thôi, nhưng không thấy. Bố bảo:

- Biết gì?

Tôi nói:

- Biết mẹ thích hoa lài. Tóc mẹ thơm mùi hoa lài lắm. Chắc mẹ là bông hoa lài cắm bãi cứt trâu.

Bố cười ngất:

- Ái chà! Dám xem bố là bãi cứt trâu.

Tôi nói dù bố có là bãi phân trâu, tôi vẫn yêu bố. Những lúc đó, cả nhà tôi đều vui. Mỗi người đều tìm thấy một niềm vui riêng thuộc về mình, nhưng cũng có những niềm vui chung thuộc về tất cả. Niềm vui đó như một sợi dây đàn, chạm vào thì nó ngân lên cả nhà và thế là ta vui. Có một ngày mưa, tôi nhìn thấy mẹ giấu những sợi tóc rụng. Chẳng biết tại sao mẹ lại xấu hổ vì chuyện đó. Nhưng tôi không tiện hỏi vì thấy khuôn mặt mẹ buồn buồn. Bố cởi trần ngồi đan sọt. Những chiếc sọt lớn nhỏ cứ ra đời vào những ngày mưa. Bố nói những chiếc sọt đẹp bao giờ cũng phải được làm tốt từ khâu vót nan. Bố đan cho tôi cái lồng chim bằng sợi tre ngà, cửa lồng mở toác. Vì đó chỉ là cái lồng chim thôi, chẳng có con chim nào hết. Bố sợ tôi không biết chăm sóc những con vật khó nuôi đó. Hãy tưởng tượng một con chim trong lồng, bố nói vậy. Tôi bảo lông nó màu đỏ, cánh nó màu xanh, nó háu ăn và mắt thì sáng quắc. Bố nói, chỉ có chim thần mới vậy.

Những con chim thần hay ghé vào nhà tôi những hôm mưa. Chúng bay về đậu kín trong lồng. Chiếc lồng quá chật, chúng bay ra. Ðôi cánh màu xanh xòe rộng che hết mọi thứ. Rồi chúng bay lên trời, trời xanh ngắt. Năm đó nơi tôi ở có một con chim ó hay bắt gà, nó liệng ba vòng rồi đứng bói giữa khoảng không. Mẹ tôi hái cau như cô Tấm, chỉ tôi, nói:

- Ðuổi đàn gà vào nhà đi.

Tôi ra vườn mà cứ sợ nó tưởng mình là con gà. Bố tôi làm rất nhiều bẫy nhưng vẫn không bắt được. Bẵng đi một dạo tự dưng nó đi đâu mất, chẳng thấy xuất hiện. Mẹ nói, chúng ta đã làm cho nó thất vọng rồi. Những con ó luôn luôn thiếu kiên nhẫn. Những ngày mưa, tôi hay chui vào đống chăn tìm hơi ấm. Tôi tìm bóng tối nữa. Thật thú vị, nhìn mà cứ như không nhìn. Trong bóng tối, sẽ không ai có thể nhìn thấy khuôn mặt của tôi. Những cơn mưa trong bóng tối cũng vậy, sẽ không ai biết là đang có cơn mưa nếu như không nghe tiếng rào rạt trên mái nhà. Mẹ nói những cơn mưa đêm là những cơn mưa êm đềm nhất.