"THIÊN NHAI CỘNG MINH NGUYỆT "- MẠNH GIAO

Mạnh Giao 孟郊 (751-814) tự Đông Dã 東野, người Vũ Khang, Hồ Châu (nay là huyện Vũ Khang, tỉnh Chiết Giang) thời Trung Đường, cùng thời với Bạch Cư Dị, Hàn Dũ, Giả Đảo, Thường Kiến, Thôi Hộ... Ông công danh khá lận đận, đi thi nhiều lần không đỗ, mãi đến năm 46 tuổi mới đỗ tiến sĩ và năm 50 tuổi mới được bổ làm huyện uý Lật Dương (tỉnh Giang Tô), một chức quan nhỏ mà ông không màng tha thiết. Cảnh nhà nghèo túng quẫn, cuộc đời không lấy gì vui, nên thơ của ông thường châm biếm chê bai giới quý tộc quan liêu, lột tả nỗi niềm ta oán của giới trí thức không gặp thời như cảnh ngộ của ông, hoặc nỗi bất công của những người dân nghèo lao động tay lấm chân bùn.
Tác phẩm của ông còn lưu truyền cho hậu thế là Mạnh Đông Dã gồm 2 quyển. Thơ của ông gồm khoảng hơn bốn trăm bài nhạc phủ và cổ thi…
1/Cổ oán biệt
Táp táp thu phong sinh,
Sầu nhân oán ly biệt.
Hàm tình lưỡng tương hướng,
Dục ngữ khí tiên yết.
Tâm khúc thiên vạn đoan,
Bi lai khước nan thuyết.
Biệt hậu duy sở tư,
Thiên nhai cộng minh nguyệt.
 Dịch nghĩa
Gió thu nổi lên gấp gấp,
Người buồn oán hờn vì ly biệt.
Chan chứa tình khi đối diện nhau,
Muốn nói đã nghẹn lời.
Lòng cuộn ngàn muôn mối,
Buồn khổ mà khó nói thành lời.
Chia tay rồi chỉ còn nỗi nhớ,
Hai phương trời cùng chung một ánh trăng
Dịch thơ
Gió thu vun vút bên trời,
Người buồn oán trách cảnh đời lìa xa.
Nhìn nhau chan chứa tình ta,
Đứt từng hơi thở, nói ra nghẹn ngào.
Lòng đau muôn vạn mối sầu,
Buồn thương chằng thể nói câu giã từ.
Xa rồi chỉ biết tương tư,
Cùng chia sẻ ánh trăng mơ cuối trời.
Bản dịch của Nguyen gia Dinh
2/ THU HOÀI
Quân tử sơn nhạc định
Tiểu nhân thi hào tranH
Đa tranh đa vô thọ,
Thiên đạo giới kỳ doanh.
Tạm dịch:
Quân tử tâm vững như ngọn núi ,
Tiểu nhân một chút cũng giành tranh
Càng tranh càng đoạt càng không thọ
Chính là Đạo Trời răn chúng ta
( mINH mINH )
3/ Du tử ngâm
Từ mẫu thủ trung tuyến,
Du tử thân thượng y.
Lâm hành mật mật phùng,
Ý khủng trì trì quy.
Thuỳ ngôn thốn thảo tâm,
Báo đắc tam xuân huy.
 Dịch nghĩa
Sợi chỉ trong tay mẹ hiền,
Nay đang ở trên áo người đi xa.
Lúc mới lên đường, mẹ khâu kỹ càng,
Có ý sợ con chậm trễ trở về.
Ai dám nói rằng tấm lòng của một tấc cỏ,
Lại có thể báo đáp được ánh nắng của ba xuân?
DỊCH THƠ
Tay mẹ từng sợi chỉ
Khâu áo ngày con đi
Từng đường may rất kỹ
Sợ con lâu hồi qui
Ai dám rằng tất cỏ
Đủ đáp nắng ba xuân?!
( Huyền Lâm )




( hình trên mạng )